|
2000
|
|
|
eta agindu dezakeenaz publikoa ohartarazi. Analistak ez daki, hots, ez duaurre juzgurik egiten, beste batekiko ezberdin zaren neurrian zuk behar duzunaz.Psikoanalista batek
|
ez
du emakume batek haurrak izan behar dituenentz aurre-juzgurik egiten, ez du homosexual bat nahitaez heterosexuala bilakatu behar izateariburuzko aurre-juzgurik egiten, ez du aurre-juzgurik egiten semea aita bezalakoaizatea hobea ote den jakiteari buruz,, nolako enborra halako ezpala, atsotitzarenarabera, edo semeak aitari kontra egin behar ote dion,, aita biltzaile, seme banatzaile?
|
|
|
Haurdunaldiaren gaitzaldiak? Ezta ere; neure egunetan
|
ez
dut emakume hezur berri sasoikoagorik ezagutu.
|
|
|
" Ni?", esan zuen Xanek," no... moi...". Xanek ere ez zuen bere izenik esan nahi. Hala ere, arazorik handiena berak frantsesez ez jakitea zuen, hartara
|
ez
zituen emakumeak esan zituen beste zenbait hitz ulertu. Laster ageri zen solasak irtenbide gutxitxo zeukala.
|
|
2001
|
|
|
Baina barkatu, orain dela urtebete ni sariketa berean nengoen, emakumea naiz, eta nik ez dut saririk jaso. Beraz,
|
ez
du emakume batek jaso, Lourdes Oiñederrak jaso du.
|
|
|
Fundazionala hitzarekin izendatzen du Koldo Izagirrek, Susa argitaletxearen «XX. mendeko poesia kaierak» bildumaren antologia egileak, Amaia Lasaren poesiak euskal letren eremuan suposatu zuena. Poeta hau agertu arte, emakumeak ez zeukalako leku propiorik euskal olerkigintzan, Erdi Aroko poeta bikain haien oihartzuna baino
|
ez
genuelako emakumearen ahotsa, da fundazionala Amaia Lasaren poesia. Eta horregatik asmatu behar izan omen zuen «a e i o u berri bat» euskal poesian, bere sentimenduak beldurrik gabe adierazi ahal izateko, bekatutik eta amatasunetik libre den emetasuna agerian uzteko aurreko ezerk balio ez ziolako.
|
|
|
Lanbide ordaindurik
|
ez
duten emakumeak (30 60 urte)
|
|
|
Zergatik dira hain handiak burdina beharrak? Burdina gero eta beharrezkoagoak dituen minerala da, odol bolumen handiagoa duelako, fetu eta plazenta ehunen sintesia duelako eta mineral hori erreserba fetoan eratzen delako, zeina edoskitzaroan erabiliko baita.Haurdunaldia hasi aurretik burdin erreserba garrantzitsurik
|
ez
duten emakumeek gehigarri bat dute, medikuak aginduta betiere. Burdin urritasuna anemia ferropenikoarekin lotzen da haurrarengan, haurtzaroan eta erditzearen ondoren, amarengan.
|
|
|
Izan ere ikaragarria zen zakil tente monumentala erakusten zuen gorputz biluzi bihurrikatu hura bere irribarre mindu okertuarekin, edo sudur handia baina ahorik
|
ez
zuen emakumea, edo barrikatik agertzen hasten zen aurpegia, kuku eginez, keinu erdi harritu erdi burlariarekin. Edo teilapetik zintzilik eta eskuak horman etsi etsian eutsi eta behera erorbeldurrez begira zegoena, gainera jausiko zitzaidala uste izan nuena.
|
|
2002
|
|
|
Orain arte ezagunena testosterona adabakia zen, sexu organoei eragiten dieten histerektomia (umetokia erauztea) edo antzeko kirurgiak izan dituzten emakumeentzat. Baina hori ez da izan anorgasmia orgasmoarengana iristeko ezintasuna edo sexu desirarik
|
ez
duten emakumeentzat iragartzen den lehena eta azkena. Huts ponpa, “Eros” izenaz ezagutzen dena, pilaz funtzionatzen duen eta minutu gutxiren buruan odol fluidoa klitorian gehitzen duen xurgatzaile gisa jarduten duen tamaina txikiko tresna da, edo E prostaglandina hormonak (injektagarriak edo kremazkoak).
|
|
2003
|
|
|
Ameriketako Estatu Batuetako Elikagai eta Sendagaien Zuzendaritzak (FDA) izapideak hasi ditu “Estratest” merkatutik kentzeko; menopausian emakumeek jasaten dituzten itoaldiak arintzeko estrogenoa eta testosterona konbinatzen dituen pilula bakarra da. FDAk, 1976an konposatua onartu zuenak, Solbentay Pharmaceuticalsi, sendagai horrek estrogenoarekin baino ez den agobio sentsazio hori murriztea lortzen
|
ez
duten emakumeen itoaldiak arintzen dituela frogatzeko eskatu dio. Estrogenoa da hormona eme nagusia, eta odoleko maila jaitsi egiten da menopausiaren ondoren.
|
|
|
Ikerketa hori Austriako hiriburuko unibertsitate klinikan egin zen. “Badirudi tronbosiek minbizia izateko arriskua ere handitzen dutela, batez ere sistema urogenitalean eta ginekologikoan”, esan zuen Ingrid Pabinger ikerketaren zuzendariak, eta adibide gisa jarri zuen tronbosia duten gaixoetan obulutegiko hamaika aldiz kartzinoma gehiago aurkitu direla konplikazio hori
|
ez
duten emakumeetan baino. Bestalde, minbizia duten pertsonak odol hodietan koagulu arriskutsuak agertzeko arrisku handiagoa dute, esperientzia klinikoaren arabera, gaixo onkologikoen %15ek erregistratuak, eta arrisku hori bikoiztu egiten da garuneko tumoreen eta pankreako minbiziaren kasuan.
|
|
|
Bigarren testua sinpleagoa zen eta literaturak memoriaren ordezko gisa betetzen duen zereginaz ari zen. Kontakizuneko protagonista, bi eguneko bizarra daraman gizasemea, ezagutzen ez duen hotel bateko gela batean esnatzen da, ezagutzen
|
ez
duen emakume baten ondoan, eta honen musuek, honen gorputzak eta maitasun hitzek, modu lanbrotsu batez, aurreko emakume batzuenak gogoratzen badizkiote ere, ez du inoren izenik, inoren aurpegirik finkatzerik lortzen. Ondoan duen emakumeak ez du argibide gehiagorik, bezperan bere begiz ikusitakoa baizik:
|
|
|
Emakumeak utzitako testuak eskuetan nituela abiatu nintzen kalera, eta idazlea eskueran izateak eman zidan poza iragarpen ilunago batzuek itzaliko zidatela sentitu nuen. Ez nekien artean, ezin nezakeen jakin, ondoko orduetan ezbehar baten lekuko ez ezik urruneko eragile ere bihurtuko nintzenik, eta ez nekien artean, ezin nezakeen jakin, behar
|
ez
nuen emakume batekin maiteminduko nintzenik ere, baina halabeharra eta zoria elkartzen direnean, zorigaiztoa ateratzen da gehienetan irabazle.
|
|
|
Xehetasun horietatik ezin liteke ondorio garbirik atera, baina auzoko askok, emakumeek bereziki, glamour handiko argazkiz betea irudikatzen zuten haren etxeko hormaren bat, eta famaren zama arintzearren edo maitaleen setiotik ihesi etorriko zela herrira pentsatzen zuten. Hargatik ez zuten oso ondo ulertzen zer egiten zuen senar harekin, guztiek aho batez, eta horretan bakarrik zetozen bat adierazpenetan,
|
ez
baitzuten emakumearen dinakoa ikusten; guztiek emakumearen bizkar, hari atxikirik bizi zela pentsatzen baitzuten. Sophie hurbilagotik ezagutzen zutenek, berarekin tratu estuagoa izandakoek, urruneko azentua zuela zioten, atzerrikoa beharbada, baina nongoa zen zehaztera iritsi gabe.
|
|
2004
|
|
|
Azterketak, gainera, emaitzak adin tarteka segmentatzen ditu, eta bularreko minbiziak ehuneko handiagoa duela onartzen du hogei urte bete baino lehen erretzen hasi ziren emakumeen artean, edo eguneko pakete bat batez beste kontsumitu zutenen artean edo lehen haurdunaldia izan baino bost urte lehenago, gutxienez, hasitakoen artean. Emaitzek erabateko balioa dute familia aurrekaririk
|
ez
zuten emakumeentzat, baina ez historiala duten emakumeentzat, erretzaileekiko desberdintasunak ez baitziren existitzen.
|
|
|
Medikuak edo dietista nutrizionistak beharrezkotzat jotzen badu, mineral horren gehigarriak gomendatuko ditu. Burdina Odol bolumen handiagoaren, fetu eta plazenta ehunen sintesiaren eta fetuari esnea emateko erabiliko diren burdin erreserben sorreraren ondorioz beharrak handitzen dituen minerala da.Haurdunaldia hasi aurretik burdin erreserba garrantzitsurik
|
ez
duten emakumeek osagarriak erabili dituzte anemia ferropenikoarekin zerikusia duten arazoak saihesteko; betiere, profesional kualifikatu batek aginduta. Haurtzaroan eta erditzearen ondoren amak izaten duen anemia ferropenikoarekin lotzen da gabezia hori.
|
|
|
Gizonezkoak ere 9 urte gehiago biziko lirateke gaixotasun kardiobaskularrik gabe, eta gaixotasun horiek dituztenek urte gutxiagoz biziko lukete bizitza. Bestalde, elikagai konbinazio hori hartzen duten emakumeak
|
ez
dituzten emakumeak baino ia bost urte gehiago biziko lirateke, eta bihotzeko gaixotasunen hasiera 8 urte gehiago atzeratuko litzateke. “Pilulak hartzea ez da bizimodu osasuntsua izateko modu bakarra; bizimodu orekatua izan behar da, eta azterketa horrek eguneroko osasunaren oreka hori lortzeko modu naturala ematen du, elikaduraren bidez”, adierazi zuen Óscar Francok, ikerketaren arduradun nagusiak eta Kolonbiakoak.
|
|
|
Halaber, azaldu dute, orain arte gomendatutakoa kontuan hartuta, ariketa erregularra ez dela nahikoa gehiegizko pisuari lotutako osasun arazoak eragozteko; izan ere, astean hiru ordu eta erdi baino gutxiagoko ariketak egiten dituzten emakumeak garaiz aurretik hiltzeko arriskuan daude, jarduera fisiko handiagoa duten emakumeak baino %91 gehiago. Inolako ariketarik egin
|
ez
zuten emakume lodiei erreparatzen badiegu, garaiz aurreko heriotza tasa %142ko pisu normala zuten emakumeena baino handiagoa izan zen. Gainera, ikerketak erakutsi du ariketa erregularrak ez direla aski gizentasunari zuzenean lotutako arazo kardiobaskularrak saihesteko.
|
|
|
Zasss. Telefonoak ere
|
ez
du emakume fotokopistaren ahotsaren indarra baretzen, eta harekin hitz egiten duenean belarria aurikularretik zentimetro batzuetara jarri behar izaten du.
|
|
2005
|
|
|
Korrikalari zenbaiten laguna naiz. Horien artean
|
ez
dut emakumeari ezer erakutsi nahi dionik ezagutzen, eta gehienek ez dute neska lagunik, mutiltzarrak dira. Ezagutzen dut ere, gutxiago kopuruz, korritzen duen neskaren bat.
|
|
|
Argi eta garbi, erregimenak bi eredu kontrajarri egin zituen. Alde batetik, ugalketa funtzioaren salbuespenarekin, inolako izaera sexualik
|
ez
zuen emakumea zegoen, zuzena, pudikoa, pasiboa eta zerbitzaria zena. Beste aldetik, izaera sexuala zuen emakumea zegoen, erotismoz betetakoa, desioa eta pasioa eragiten zuena eta gizonak seduzitzen eta menperatzen saiatzen zena.
|
|
|
bihurtu zen, jada ez zen betebehar bat, erregimenaren lehen urteetan bultzatu zen bezala. Beraz, seme alabarik
|
ez
zuen emakumeak porrot egin zuelako ideia espainiar gizartetik desagertu zen.
|
|
|
Baina argi adierazi eta salatu beharra dago ikuspegi honek
|
ez
duela kontuanhartzen emakumeek Alardean berdintasunezko egoeran gizonezkoekin batera desfilatzeko duten eskubidearen aferaren inguruan bizi izandako gertakari juridikoenbilakaera osoa, baizik eta, aurrekari guztiak albo batera baztertuz, Alarde pribatuakantolatu izanaren erabakia denboraz kanpo kokatu eta, besterik gabe, aurretik inolako gertakari edota errealitaterik ez balego bezala, ekimen pri... Besterik gabe, egun batetik bestera, neronek, nire beste bi lagunekin batera, elkarte pribatu bat eratzeko erabakia hartu eta urtero irailaren 8an edota ekainaren30ean herri bietako kaleetan zehar nire festa pribatua antolatzeko erabakia hartukobanu bezala kontsideratzen dituzte epaileek betikoek antolatutako bi Alardeak, etainondik inora ere ez, aurretik festa bera, guztion ondare kulturala izanik, udalekhamarkadetan zehar antolatu eta finantziatu zutela.
|
|
|
Amaia Lasa heldu zen arte, emakumeak ez zeukan leku propiorik gure literaturan, Erdi aroko poeta bikain haien oihartzuna baino
|
ez
genuen emakumearen ahotsetik. Etxepareren faboreak geneuzkan eta Oihenarteren ganberajoko sasilibertinoak, eta Etxahunen aiherkundea.
|
|
2006
|
|
|
Etxe baten salmentan parte hartzen duten guztien adierazpenak eta barne gogoetak islatu ditu Josu Penades bermeotarrak Etxea n, bere aurreneko eleberrian. Saltzaileen aldetik, etxearen jabea dago, ordura arte bere habia izandako lekua uzteko batere gogorik
|
ez
duen emakumea, beti Afrika aldean dabilkion senar antropologoarekin duen harremana hausteko gogoak azaltzen; eta etxe hori lehenbailehen eskuz aldatzea lortuz gero izango dituen irabaziekin Greziara oporretan joatea besterik nahiko ez lukeen saltzailea. Balizko erosleen aldetik, berriz, bere seme eskizofrenikoari baretasuna eskainiko dion txoko baten bila ari den ama, bere buruari etengabe galdetzen diona gaixotasun horrekin jaiotako semearen susmo txarrak uxatzeko beraien bizitzatik aldendu zen senarrak noiz izango ote duen haiengana itzultzerik; eta pertsonaia nagusia, Asier, egun horretan bertan bere buruaz beste egiteko asmoa duen gazte bestenaz erabat isila.
|
|
|
Bisitaturiko jatetxeen %2k
|
ez
dituzte emakumeentzako eta gizonezkoentzako komunak bereizita.
|
|
|
Egun dauden haurtzaindegietako zerbitzuakareagotu diren arren, eta legeriaren bidez lana familiarekin bateratzeko ahaleginakegiten diren arren; oraindik ere gurasoetako batek, gehienetan emakumeak, lanekokarrera moteldua ikusten du halabeharrez haur txiki baten beharrei egokiro erantzuteko. Eta lana aldi batez etetea erabakitzen
|
ez
duten emakume batzuen kasuan, erruduntasun sentimendua ere sor daiteke, agian gizartearen etengabeko mezuenondorioz, arduragabeki jokatzen ari direlako ustea barneratzen dutelako.
|
|
|
Hazi bankuak, espermatozoide guztiak kaltetuta dituzten gizonentzakoerabilgarriak dira, baita gizonezko bikotekidea
|
ez
duten emakumeentzat ere. Emaileen haziari zenbait proba egiten zaizkio, gaixotasun kutsakor edo hereditarioak ezdituztela ziurtatzeko, eta espermatozoideen kalitatea ere baloratzen da.
|
|
|
Oozitoen dohaintza obarioen funtzio egokia
|
ez
duten emakumeekin gomendatzen da, baina kasu honetan oozitoak ezin dira gorde; beraz, hartzaile bakoitzakemaile bat behar du izan. Emaileek 18 eta 35 urte bitartean izan behar dituzte, etagizonezkoei egiten zaizkien proba berak egiten zaizkie.
|
|
|
Bestalde ikusi da depresioak ere paper garrantzitsua jokatzen duela antzutasunaren patogenesian: depresiohistoria bat duten emakumeek, depresiorik
|
ez
duten emakumeek baino bi aldizgehiagoko probabilitate dute antzutasuna garatzeko (Lapane eta beste, 1995).
|
|
|
Langile tradizionalistek
|
ez
zuten emakume langile, pietistek, zuten jarrera, esaterako.
|
|
|
Guillem doktoreak adierazi zuenez, “Kontsulta” 1991n AECCk hasitako proiektuarekin bat egin du. Proiektu horri “Asko bizitzeko” deitzen zaio, eta, horren bidez, beste bizi maila bat duten eta harengana joateko sarbiderik edo denborarik
|
ez
zuten emakume gazteenei informazioa helarazten zaie. Onuradunak ziur aski 33 eta 55 urte bitarteko emakumeak izango diren arren, Guillem doktoreak azaldu zuenez, “txata titietako minbiziak eragindako prebentzio, detekzio, tratamendu eta ondorio fisiko, psikologiko eta sozialei buruzko informazioa, baliabideak eta laguntza eskatzen duen edonorentzat da”.
|
|
|
Sidneyko Unibertsitateak Australian egindako azterlan baten arabera, erditzean ematen den injekzio epidurala amagandiko edoskitze tasa txikiagoekin lotzen da, bai epe laburrera, bai luzera. “International Breastfeeding Journal” aldizkarian argitaratu zen lan honek erakusten duenez, era horretako analgesia hartu
|
ez
zuten emakumeekin alderatuta, erditzean epidurala hartu zuten emakumeek joera handiagoa izan zuten lehen astean amagandiko edoskitzearekin lotutako arazoak izateko, eta sei hilabete baino lehen utzi zioten bularra emateari. Azterketa Australian 1997ko martxotik urrira bitartean erditu ziren 1.280 emakumetan oinarritzen da, eta horietatik %33k epidurala jaso zuen.
|
|
|
Indiako hiri askotako kaleetan kartel erraldoiak daude, lau gizonen artean senarra aukeratzen ari den neskatila batekin marrazkiak erakusten dituztenak, eta mezua: “Haurrak hiltzen badituzue,
|
ez
duzue emakumeen maitasuna izango”. Neurri hori ez da nahikoa CSR zentroko zuzendariarentzat, eta horretarako ‘Larrialdi egoera’ deklaratu eta legeen aplikazioa hobetu litzateke.
|
|
|
Ezdeusetara etorriak ziren behialako haragi joriak, nire iratzarriko amets bat baino gehiagotako bisitariak. Egundaino
|
ez
du emakume batek nire golkoa hainbertze busti, Léoninek Nabarrenkoxen hauteman ninduenean baino. Nigan esperantza bat bazuen Léoninek, baina deus ikustekorik ez Etxeberrirenarekin:
|
|
|
Maite, zu koloreekin ez zara sekula ondo konpondu. Horretan
|
ez
dudala emakumea ematen esango luke baten batek. Kolore honek lagundu egingo lioke estresik gabeko giroa sorrarazten.
|
|
|
Bat batean, mutil koskorretako oroitzapen bat etorri zi  tzaidan burura (nire judu izaera deskubritu berriak azaleratutako oroitzapena, dudarik gabe): igande batez, mezetatik irten eta paseoan gindoazela, gurasoek aspaldian ikusi
|
ez
zuten emakume batekin egin genuen topo. Orain horretaz eta gero hartaz ari zirelarik, emakumeak niri begiratu zidan eta antza hartzen hasi zen:
|
|
|
Niri begira jarraitzen zuen, nire erreakzioak aztertu nahi balitu bezala, baina ez dakit zer ikus zezakeen nire aurpegian, gela hartan apenas zegoen-eta argirik.
|
Ez
nuen emakume ezezagun harekin ez inorekin egoteko gogorik. Nire gela erakustea nahi nuen, gertatzen ari zitzaizkidanak bakar bakarrik hausnartzeko.
|
|
|
Kartzelatik geltokira, geltokitik autobusera eta gero nora? Leku heterotopikoak (Foucault) ditugu denak ere, leku hertsiak, etxerik dagoeneko
|
ez
duen emakumearentzat, Euskal Herrira itzultzea atzerrira itzultzea delako. Maitasunik ez dago, kartzelatik atera eta hamar ordura gizon batekin oheratu eta puta bezala tratatu eta bortxatu nahi izan du.
|
|
|
Gerrak
|
ez
du emakume aurpegirik. (i).
|
|
2007
|
|
|
Bai, gu hasieran gizonekin hasi ginen lanean. Eta kuriosoa da, prostituzio heterosexualean lan egiten duten mutilek
|
ez
dute emakumeek bezalako estigmarik sufritzen, are gehiago, kasu horietan estigma ez da mutilengan erortzen, baizik eta beraien zerbitzuak erosten dituzten emakumeengan. Uztar ezinak dira nonbait emakumea eta sexualitatea, gizonezkoek egiten dutena eginda ere beti onartuko da.
|
|
|
Horretan estatistikak ez du zalantza izpirik uzten. Beraz, zergatik
|
ez
du emakumeak gizon gazteagorik bilatzen, hau da, konpainiaren bermea, bere bizi luzean lagun izango duen gorputz gazte eta osasuntsuago hori. Zergatik egiten du kontrakoa, bere bizitza motzaren bukaeratik gertuago dagoen gizonarekin elkartu, alarguntasunaren aldeko apustu argia eginez?
|
|
|
Guztiek emakume exekutiboentzako erreserbatutako solairuak edo gelak dituzte, eta, garbitzeko produktu femeninoen aukera zabalaz gain, abiadura handiko wifi konexioa dute, eta eraikinaren azken solairuetan egoten dira. Sol Meliá kateak
|
ez
du emakumeentzako gela esklusiborik, nahiz eta emakumezkoentzako gela horiek erreserbatzen dituztenean, komunari produktu femeninoen sorta zabala ematen zaion. Prezioari dagokionez, logela bakoitzak 500 euro balio dezake gauez (hiriaren, asteko egunaren eta sartzen diren zerbitzuen arabera), nahiz eta hotel batzuek ostatu paketeak eta edertasun tratamenduak eskaintzen dituzten, %25erainoko deskontuarekin.
|
|
|
Adituek diotenez, Journal of Human Nutrition and Dietetics aldizkarian argitaratu dute martxoan azterketa, eta, haren arabera, alergia arriskurik ere
|
ez
duten emakume askok jarraitzen diote aholkuari. Beraz, alergenoa saihestuko lukete alferrik.
|
|
|
Datu horiek gorabehera, CDCetako ikertzaileek esan dute alarmak ez duela jo behar. Hala ere, beren kezka onartu dute behar
|
ez
dituzten emakumeetan egiten diren zesareen kopurua azkar handitzen delako. Jaioberrien heriotza Adituek, halaber, zesarea selektiboez ohartarazten dituzte, justifikazio medikorik gabe egiten direnak eta jaioberrien heriotza tasa handitzen dutenak.
|
|
|
Datu horiek gorabehera, CDCetako ikertzaileek esan dute alarmak ez duela jo behar. Hala ere, beren kezka onartu dute behar
|
ez
dituzten emakumeetan egiten diren zesareen kopurua azkar handitzen delako. Espainian 36.000 bat zesarea egiten dira urtean, OMEren datuen arabera.
|
|
|
Indiari buruz hitz egiten badugu, hura konbentzitzeko modu bakarra lana ematea da, eta berak fruitua ikusi arte itxarotea, gauza politak egin ditzakeela jakitea eta, trukean, bizitza erabat aldatzen dion soldata jasotzea. Gainerako herrialdeetan, bidezko merkataritzaren garrantziaz konbentzitzeko biderik onena da lehen etxetik atera ez zen eta baliorik
|
ez
zuen emakume baten zoriontasunaren partaide egitea, baina orain lan egiten du, zoriontsua da eta mantendu dezakeen familia bat du. Ulertaraztea emakume horiek jasotzen duten dirua bidezko dirua dela, eta irabazi guztiak emakumeentzat direla; izan ere, soldata izateaz gain, erakundeak irabaziak urtean bitan banatzen ditu.
|
|
2008
|
|
|
Ikerketan parte hartu zuten 172 emakumek abortua izan zuten (%16, 8ak). Eta kafeinaren eta abortuaren arteko harremana begi bistakoa izan zen bestelako arrisku faktorerik
|
ez
zuten emakumeengan. Mezua argia da:
|
|
|
Espainiara ere atzerritar asko joaten dira, batez ere Frantziatik, Italiatik eta Europa erdialdetik, prezio merkeek, lege malguagoek eta emaitza positiboek bultzatuta. Frantziako Estatuan, adibidez, 40 urtetik gorako emakumeak ez dituzte hartzen, ezta lesbianak edo bikoterik
|
ez
duten emakumeak ere. Horregatik joaten dira Espainiara, Belgikara edo Ingalaterrara.
|
|
|
Hilabeteak generamatzan maitale izaten eta oraindik lotsatu egiten nintzen Natalie modu hain nabarmenean laztantzen nuenean.
|
Ez
nuela emakume hura ukitzeko eskubiderik iruditzen zitzaidan. Ezin nuen burutik kendu nire despatxuan ikusi nuen eguna.
|
|
|
Kotizazio gabeko pentsioak bateraezinak dira beren artean eta gainerako laguntza pentsioekin (AZP), bai eta gutxieneko diru sarrerak bermatzeko diru-laguntzekin ere: Amatasunagatiko sorospen berezia, amatasunagatiko baja hartzeko gutxieneko kotizazio aldia
|
ez
duten emakumeei ematen zaiena, eta erditu ondoko 42 egunetan jasotzen da, hau da, puerperioan edo koarentenan. Prestazioaren zenbatekoa OAEAPren %100 da:
|
|
|
Are argigarriagoa da Espainiako eta Hego Euskal Herriko enpresen gainean egindako azterketa: bertako 1.000 enpresa handietako %76k
|
ez
dute emakumerik administrazio kontseiluetan. IBEX indizeko enpresetako goi postuetan ere emakume gutxi dago; 35 enpresotan 516 zuzendaritza postu daude, eta haietan 31 emakume baino ez, %6 alegia.
|
|
|
Gizonena eta emakumeena, gazteena eta helduena. Gure betebeharra da tratu txarrei aurre egiteko indarrik
|
ez
duten emakume horiei laguntza ematea. Ekimen honek administrazio publiko guztien arteko koordinazio eraginkorra eskatzen du, bakoitza bere eremuan, tratu txarrei aurrea hartzeko, biktimak babesteko eta delitua zigortzeko helburuarekin lan egin dezaten.
|
|
|
Gizonena eta emakumeena, gazteena eta helduena. Gure betebeharra da tratu txarrei aurre egiteko indarrik
|
ez
duten emakume horiei laguntza ematea
|
|
|
Aurrekoak
|
ez
du emakumeentzat balio erabat, zeren haien barruko haurra beste gauza bat izaten baita maiz. " Gure barruko haurra atera beharra?".
|
|
|
Haurdunaldi biologiko batek sor ditzakeen aldaketa guztiak sentituko dituzu, baina zure sabela ez da handituko. Jendeak zu ikustean
|
ez
du emakume haurdun bat ikusten, eta, ondorioz, oso jende gutxik zorionduko zaitu. Eta arraro suertatzen da.
|
|
2009
|
|
|
Zuzendariak nabarmendu du El club de las mujeres invisibles antzerkiak fikzioaren barruan kokatutako ingurune erreala erakusten duela, baina gizonekiko fobiarik gabe eta emakumeak biktima moduan erakutsi gabe. Maitasuna bukatzen denean zer gertatzen den, ama izan nahi
|
ez
duen emakumeak zer sentitzen duen, eta tratu txarrak nola bizitzen diren jakiteko aukera eskaintzen du antzerkiak.
|
|
|
I DAZTEN bukatzen duenerako abuztuko gau zalapartatsua iritsi da hirira. Deusturako bidean aurrera egin baino lehen, atzera egiten du apur bat eta koadernotik kendutako orriak, ipuina sinistuko
|
ez
duen emakume luzearen buzoian utzi ditu. Etxerako bidean, bariku gaua dela konturatzen da.
|
|
|
Denak izenik
|
ez
duen emakume berberarentzat, ezagutzen ez dion estiloan idatziak.
|
|
|
Liburuari dagokionez, berriz, nobela bat da: esan nahi baita, fikziozko pertsonaia dela Ana Karenina, ez hezurrik eta ez haragirik
|
ez
duen emakumea, ez horregatik hezur haragizkoak baino eragin txikiagokoa, pertsonaia horiek, gero, Ada eta Maria Bibiana bezalako neska gazte askorentzako eredu bihurtzen baitira, zoritxarrez!
|
|
|
–Bada, nik
|
ez
dut emakumea izan nahi?
|
|
|
hilekoa bera estresatzaile gisa bizi dutenek hilekoaren aurreko fasean herstura mailahandiagoa azalduko dute (estresatzailea gertu ikusten dutelako), eta hilekoan erehala gertatuko da (estresatzailea bizi dutelako). Horrek aditzera ematen diguestresatzaile honi aurre egiteko estrategiarik
|
ez
dutela emakume hauek (PerezPareja, Borras, eta Palmer, 1995). Beraz, bizitza estiloak eta estresak ere loturabadute hilekoaren eta aurreko fasearen bizipenarekin.
|
|
|
«Batzuek galdetu zidaten ia zer iritzi nuen zera. kuotei buruz. ze emakume askoeskandalizatu egiten dira kuota dela eta ez dela... ba ni ez... [...], kuotak zeraahalbidetuko du. ez izatea bidezkoa kargu batean merezi
|
ez
duen emakume bategotea?, eta esan nion, egun horretan berdintasuna lortu dugula esan ahal izangodugu, esan nion. berdintasuna lortu dugu. nik karguetan emakume ez bikainakegotea errebindikatzen dut, horrela. ze karguetan konpetzentzia gutxiagoko gizonakdaude. ba nik konpetentzia gutxiagoko emakumeak egotea ere nahi dut. mastercum laude bat egin behar ez izatea kargu bat eman diezaguten... orduan,... Begira, nik horixeerrebindikatzen dut».
|
|
|
Mende laurdena igaro da geroztik, enbrioien lehen transplante arrakastatsua egin zutenetik, alegia. Horrek beste teknikekin haurdun geratzea lortu
|
ez
zuten emakumeen itxaropena berpiztu zuen. Bizitza sortzeko beste bide bat zen.
|
|
|
Idazkari nagusiak gogor kritikatu du, horrenbestez, familia eta lanbidea bateratzeko indarrean dagoen neurri nagusia: Lanaldia murrizteak
|
ez
du emakumeen garapen profesionala sustatzen, eta, are gehiago, geldiarazi egiten du.
|
|
|
Negar egiten duen emakumearen irudiarekin hamar zirriborro osatu zituen artistak; haatik, Gernika margolanean ez da inondik ageri halakorik. Inork ez daki zehazki zergatik
|
ez
zuen emakume horren irudia baliatu obra nagusian, baina zirriborroek erakusten dute sartzeko aukera behintzat aztertu egin zuela Picassok. Bestela ez zukeen hainbestetan marraztuko.
|
|
|
Liburuari dagokionez, berriz, nobela bat da: esan nahi baita, fikziozko pertsonaia dela Ana Karenina, ez hezurrik eta ez haragirik
|
ez
duen emakumea... ez horregatik hezur haragizkoak baino eragin txikiagokoa, pertsonaia horiek, gero, Ada eta Maria Bibiana bezalako neska gazte askorentzako eredu bihurtzen baitira, zoritxarrez! Zer eredu proposatzen digu, ordea, Ana Kareninak?
|
|
|
–Bada, nik
|
ez
dut emakumea izan nahi...
|
|
|
Aurpegiz baizik ezagutzen
|
ez
nuen emakume bat hurbildu zitzaidan kalean, eta euskal literatura tristea dela bota zidan, ziplo ziplo eta Denis Dideroten aholkua bete nahi balu bezalako naturaltasuna bere eginez (et vous, lecteur, parlez sans dissimulation).
|
|
2010
|
|
|
Asko dira erretirorik
|
ez
duten emakumeak, alargun pentsioarekin bakarrik bizi behar dutenak. Gizonezkoen kasuan, ordea, oso gutxi.
|
|
|
" Sexu gogorik
|
ez
duen emakumeari galdetzen diodan lehenbiziko da' zer dela eta behar duzu gogoz izan, zeren gogoz, noren desiraz. Eskubidea daukazu desirarik ez izateko, platerean daukazunaz aspertu bazara'.
|
|
|
Maite Etxanizek zehaztu du emakumeak senide batzuekin Madrilera joateko nahia jakinarazi zuela eta laguntza eskatu ziola Aldundiari; ondorioz, foru erakundeak autobuseko bidaia ordaindu zion eta Samur jakinaren gainean jarri zuen, hura hiriburura iristean ahaideen etxebizitzara eraman zezan. Xehetasun horrek, gaineratu duenez, gauzak ez dira pentsatu gabe egiten erakusten du.Geroztik, foru erakundearen menpeko gizarte zerbitzuek
|
ez
zuten emakumearen berririk izan lehengo asteko ostegunean neskatoaren gorpua Zarauzko hondartzan aurkitua izan zen arte, heriotza horregatik bere aita atxilotu dute, hura astelehenean espetxean sartu zuten.
|
|
|
Nire bazkidea eta ni, esaterako, oso lehiakorrak ginen.
|
Ez
genuen emakume tradizionalenantzik. Eta hori ondo dago.
|
|
|
Egunean baso bat zuku baino gutxiago kontsumitzen zuten emakumeekin alderatuta, egunean bat hartzen zutenek %41 gehiago zuten tanta arriskua, eta 2,4 aldiz handiagoa zen egunean bi laranja zuku edo gehiago hartzen zituztenean. Gainera, fruktosarik hartzen
|
ez
zuten emakumeekin alderatuta, kopuru handienak hartzen zituztenek %62 tanta arrisku handiagoa zuten. Ikertzaileek adierazi zutenez, fruktosan aberatsak diren edariekin lotutako tanta arrisku erlatiboak oso handiak ziren emakumeen artean, baina, hala ere, arrisku absolutuan zeuden aldeak apalak ziren, emakumeen artean tanta tasak eragin txikia baitzuen.
|
|
|
Hala uste du Tourainek eta egungo errealitatearen argazkia atera du: Emakumeak ez daude gizonen aurka, emakumeak emakume eta gizon dira aldi berean, baina gizonek
|
ez
dute emakume izan nahi.
|
|
2011
|
|
|
Eta Europara etorrita, ez pentsa gauzak asko aldatzen direnik. Europako Batasuna osatzen duten 27 herrialdeetatik lauk baino
|
ez
dituzte emakumeak gobernuburu: Alemaniak, Lituaniak, Eslovakiak eta Finlandiak.
|
|
|
Castillo sukaldaria baserriz baserri ibili zen errezetak jasotzen. Inork
|
ez
du emakume horien izenik ez aurpegirik ezagutzen, ez ditugu inoiz plazan ikusi, ez eta emakume horien alabak ere, ez telebistako sukaldaritza programetan, ez jardunaldietan, ez jatetxe handietako sukaldeetan, ez egunkarietan, ez Culinary Center en ez gidari ez irakasle.Galdera berez dator. Bi argazki horien artean zer gertatu da?
|
|
|
«Egia esan, arazoa informatika munduarena delakoan nago. Ordenagailuek
|
ez
dituzte emakumeak erakartzen; guztiz kontrakoa gertatzen da. Informatika arloan gizonezkoak emakumeak baino gehiago garela uste dut, eta hemen ere hori ikusten da».Wikipedia maratoian parte hartzen zegoen emakumeetako bat Marta Morales barakaldarra zen.
|
|
|
Nahiz
|
ez
duen emakume
|
|
|
Duela urte batzuk, lanean berrogei urte zeramatzan emagin bati irakurri nion lehen ez zela inoiz esaten emakumeak ez zuela esnerik. Bularra ematerik
|
ez
zuen emakumerik ez zen izaten, edo oso gutxi izaten ziren. Gaur egun gero eta gehiago dira bularra emateko arazoak.
|
|
|
Nire desioa arratsalde honetan paseotxo bat egitea da, turista errusiarrei kasu egitea... agur... paka paka. Bai maiteok paka da errusiarrez agur,
|
ez
du emakumeak Paka izena ez... ai zuei dena azaldu behar...
|
|
|
Gizonak ez zuen kasurik egin, hasiera batean, eta biktimak berriz esan zion laguntzeko. Une hartan, auzipetuak erantzun zuen berak
|
ez
zuela emakume batek emandako agindurik jasoko, heldu zion eta kotxera indarrez bultzatu zuen, lesiorik eragin gabe, baina ertzainaren aginpidea errespetatu gabe eta bera emakumea izateagatik iraintzeko asmoarekin. Gero, irainak botatzen jarraitu zuen.
|
|
|
–Munduan
|
ez
duk emakumerik, oinetara belaunikatu ez zaidanik, tango bat dantzatuta gero, eta, hura erran orduko, zutik paratu, bere besomotza hedatu eta bizpahiru pauso ematen zituen, Carlos Gardelen tango bat ahapeka kantatzen zuen bitartean; eta segidan, eransten zuen?: Carlos Gardel dagoen tokian, kendu niri jota eta jotero guztiak?!
|
|
|
Espainian garatutako hainbat programak oinarrizko hezkuntzarik
|
ez
zuten emakumeak alfabetatzea lortu dute azken urteotan. Programa informalak dira, helduen irakaskuntza araututik kanpo.
|
|
|
Uraren Nazioarteko Eguna dela eta, Misio Salestarrek putzuak eraikitzearen garrantzia gogorarazi dute, eta Togon 22 eraikitzea nabarmendu dute. “Ura eskuratzearen ondorioz, herri horiek beren bizi kalitatea hobetu dute, batez ere, egunero kilometrorik egin behar
|
ez
duten emakume eta haurrentzat”, adierazi dute erakundeek. Gaur egun, Saharaz hegoaldeko Afrikako biztanleriaren %45ek ez du edateko urik, eta %65ek ez du saneamendu egokirik.
|
|
|
Emaitzak “Journal of the American Medical Association” aldizkarian argitaratu dira. Azterketak erakutsi duenez, nahiz eta estrogenoekin tratatzean iktusa eta odolbilduak handitu, ez dago alde nabarmenik 10 urte geroago osasun arriskuetan hormonak hartu zituzten eta
|
ez
zituzten emakumeen artean. 7.600 bat emakumek hartu dute parte ikerketa horretan, eta “Emakumearen Osasunaren Ekimenean” (WHI) parte hartu zuten emakume batzuei erreparatu zaie.
|
|
|
|
Ez
dut emakumeekin harremanak izateko ohiturarik. Ez negozioetan.
|
|
2012
|
|
|
Ez egitez, matxismoa gaindituta daukatela pentsatuta ez direlako argi eta garbi feminista gisa agertzen gainerako guztien aurrean. Ez egitez, aurreiritzirik ez dutela pentsatuta
|
ez
dutelako emakumeen eskubideen alde egiten eta partaidetza kuotarik bultzatzen, haiek erantzukizun handiko postuak bete ditzaten. Ez egitez, gizon emakumeak berdinak direla pentsatuta oraindik ere «lagundu» egiten dutelako etxean.
|
|
|
Elizak eta bere sustatzaileek ez dutelako oraindik ulertu erlijioa esparru pribatura mugatu behar dela, eta euren sinesmenen gainetik estatuak herritar guztien eskubideak bermatu behar dituela; eta, batzuei ez gustatu ez arren, emakumeenak ere bai. Emakumeok abortatzen jarraituko dugu hala erabakitzen badugu, eta lege berri horrek ezkutuko abortuen areagotzea besterik ez du eragingo, eta, horrekin batera, arrazoi ekonomikoengatik beste estatu batzuetara abortatzera joateko aukerarik
|
ez
duten emakumeen heriotza tasaren igoera ekarriko du. PPren asmoak emakumeon autonomiaren eta gure gorputzen zein bizitzen gainean erabakitzeko eskubidearen aurkako eraso zuzena dira.
|
|
|
etxearen estalpean jarrera onartezinak ematen badira. XXI. mendean gauden honetan, azaroaren 25eroko aldarrikapenak agerian utzi nahi du mundu zabaleko emakumeon haserrea genero maskulinoak hartzen
|
ez
duenean emakumea den bezalakoa: gizaki independente, libre eta askea; haserrea, gizonezkoak, ustez, egitez edo ez egitez?
|
|
|
Begira, Martina, guk badugu susmorik hemen egon behar
|
ez
zuen emakume batek baino gehiagok urteak igaro zituztela itxita. Orain damutu da, esaldia ia amaitua duenean.
|
|
|
–
|
Ez
dituzu emakume txerkesak ezagutzen, erantzun nion?, ez dira georgiarrak edo Transkaukasiako tatariarrak bezalakoak, ez horixe, guztiz bestelakoak dira. Beren arauak dituzte, beste era batera hezita daude. Grigori Aleksandrovitxek irribarre egin zuen, eta martxa bati ekin zion txistuka.
|
|
|
Isuritako odol tantak ez dira orduan heriotzaren seinale, bizitza berriaren haziak baizik. Inoiz umerik izan
|
ez
zuen emakumeak beste bizitza bat sortu zuen. Alegiazko abortu bat egin zuen Diegorekin.
|
|
|
indarkeria, enplegua, familia bizitzaren eta lanarenarteko kontziliazioa, eta instituzio politikoetan parte hartzeko legeak. Baina, legealdaketek
|
ez
dute emakumeen gizarte bizitzan aldaketarik sortzen. Politika horienazterketek agerian utzi dute emakumeek eta gizonek dituzten baldintzak ez direlaberdinak mundu publikoan jarduteko.
|
|
|
Hala ere, gerta liteke txakurrarekin izan den mendekotasun emozionala ohi baino handiagoa izatea. Adibidez, 17 urteko txakurrarekin bizi den eta familiarik
|
ez
duen emakume zahar baten egoera. Beraz, txakurra izan da bere konpainia bakarra urte askoan.
|
|
|
Sortu ondoren, lau profilak urritik azarora bitartean erregistratu ziren webgune hauetan, argaltzeko tratamendua eskatzeko. Ordaindu ondoren, guztira 38 dieta on line (e) an dietadukaneak eta lediet ak gizentasun arazorik
|
ez
zuen emakumeari dietarik egin GMI egokia izateagatik), egiaztatu zen ea aurrekari patologikoei, balizko medikazioari eta bizitza eta elikadura ohiturei buruz galdetzen zitzaion; ea erabiltzaileari informazio zuzena ematen zitzaion haren nutrizio egoerari buruz, tratamendua profil bakoitzaren beharretara eta egoeretara egokitzen zen eta bat egin zen. bi asteko menuen azterketa dietetikoa Elikadura Osasungarriaren Gidaren, Nutrizio Komunitarioaren Espainiako Elkartearen (SENC, 2004) irizpideen arabera.
|
|
|
Lanean parte hartzen zutenen %22k nekea izaten zuten, eta horrek emozioen bidez eta kontrolik gabe jatea eragiten zien. Nekerik
|
ez
zuten emakumeek, ordea, urte batean, gero eta gutxiago jan zuten modu kontrolatugabean. Ikertzaileek emaitza horiek estresaren eta obesitatearen arteko harreman zuzenik adierazten ez dutela dioten arren, emozioen bidez jatea arrisku faktore potentziala dela diote.
|
|
|
Los niños pueden seguir acompañando a sus mamás incluso hasta los diez años, o más. Hala ere, haurtxoarekin ariketa fisikoa egiteko baliabidea ez da bakarrik haurra utzi behar duen emakumerik
|
ez
duten emakumeentzat. Horrez gain, une hori beren haurrekin partekatu nahi dutenentzat ere bai.
|
|
|
Zientzialariek aurkitu zuten 25 urtetik gorako emakumeen erdiek baino gehiagok pairatzen dutela gaitz dermatologiko hori. Paradoxikoa da, kasu gehienetan, kaltetuek dagoeneko konpondu zutela desordena hori nerabezaroan, baina pubertaroan inoiz arazorik izan
|
ez
zuten emakumeen kasuak ere aurkitu zituzten. Zientzialarien ustez, aknea garatzeko arrazoia estresa da, joera gehien duten emakume helduek betetzen baitituzte kargu profesionalak pisu handiagoarekin.
|
|
|
Horrelako ikuspegi feministak agerian uzten du kapitalismoaren ibilbidean zehar emakumeek izan duten rola eragile ekonomiko gisa. Ikasketa ekonomiko androzentrikoek
|
ez
dute emakumeen lana aintzat hartu, mundu publikoan gertatzen dena besterik ez baitute aztertu. Ekonomia feministak, baina, helburutzat jotzen du historian zehar galdutako analisi hori berreskuratzea; berdintasuna lortzeko mundu publikoa zein pribatua beste era batean antolatu behar dira.
|