|
2004
|
|
|
Beraz, Azkueri jarraitzearren, abertzaleak uzatzen baditugu, ez degu gauza onurakorrik egingo. Ta abertzaleak
|
ez
dute Azkue maite» (153). Baina Jurgi Kintanak argitzen duenez (154), Azkue »Olabide bezalako sabindarrak akade mian sartzeko prest» omen zegoen.
|
|
2008
|
|
|
Azkuek 1890eko hamarkadan proposatu zituen proiektu folklorikoak behintzat, ezin hobeto egokitzen dira Arakistainek bere Tradiciones vasco cántabras liburuko hitzaurrean aipatzen zituen xedeetara. Hortaz Arakistain modukoek esan baina egiten
|
ez
zutena Azkuek burutuko zuen. Hola bada, Azkueren lana lehenagotik zetorren herri jakintza biltzeko proposamen erromantikoaren segida zen.
|
|
|
Inoiz gaztelaniazko manifestu gisako testuetan ere parte hartu zuen, adibidez Euskaltzaindiaren izenean 1920an Alfonso XIII erregeari zuzendutako gutun irekian (euskararen aldeko neurriak eskatuz). Gutun hau osoki intelektualtzat har liteke zeren kultur prestigioan oinarrituz agintari bati herriaren aldeko neurriak eskatzen baitzaizkio, eta gainera prentsa bidez. Berezitasuna gutun indibiduala ez izatean dago,
|
ez
baitzuen Azkuek, bere izenean, edo euskaltzain desberdinek, beren izenekin, sinatu, baizik Euskaltzaindiak erakunde gisa. Puntu horretan frantses intelektual indibidualen eredutik urruntzen zen, baina gainerakoan ez.
|
|
|
Nolanahi ere, une hartako euskal erakundeek
|
ez
zuten Azkueren guraria bete, eta bilbotar apaizak oinarrizko euskal irakaskuntza bultzatzeko ekimen pribatuan bilatu zituen alternatibak. Era horretara 1896/ 97 kurtsoan Bilboko Jardines kalean umeentzako Euskal Ikastet, se partikular bat ireki zuen.
|
|
|
Eta horrela garaian garaiko goi mailako intelektualen taldean sartzeko gaitasuna irabazi du. Tamalez
|
ez
zuen Azkuek unibertsitate baten sare zientifikoa izan baina Bilboko institutu probintzialeko postua euskararen berrikuntzarako erreferentzi gune bihurtu zuen.
|
|
|
lehen Sabino Aranak bezala, orain sabindarrek, eliteen arteko kontsentsua barik mobilizazio gaitasun soziopolitikoaren araberako hegemonia lortu gura zuten. Hau da, Sabino Aranaren jarraitzaileak, politikoki, alderdirik ere
|
ez
zuen Azkuerenak baino gehiago baldin baziren, zergatik men egin behar zioten Azkue bati. Antola zezala Azkuek beste alderdi bat, eta hor neurtuko zen batzuen eta besteen indarra.
|
|
|
Beraz, Azkue, ri jarraitzearren, abertzaleak uzatzen ba, ditugu, ez degu gauza onurakorrik egingo. Ta abertzaleak
|
ez
dute Azkue maite232.
|
|
|
Ostera ere, 19011902 artean Arana Goirik Hendaiako kongresuaren haritik baliatu nahi izan zuen joko arau populista agertzen da, mobilizazio gaitasun soziopolitikoan oinarritua. Azkuek, aldiz, bere autoritate pertsonal soila baino ez zuen, jeltzaleen artean arras gutxi balio zuena ageri denez («abertzaleak
|
ez
dute Azkue maite»). Honetan guztian jarrera aski sektarioa antzeman badaiteke ere, Eleizalde, hein batez, errealismoz jokatzen ari zen, zeren Akademiak arrakasta erdietsi nahi bazuen ezinbestekoa zen jeltzaleen onespena lortzea, eta hori ezin lor zitekeen haiei kontzesioak egin gabe.
|
|
|
Desirak desira, itxaropen handirik
|
ez
zuen Azkuek 1919ko martxoan, eta ez zen bakarra: Broussainek gutun bidez aipatu zionez Eusko Ikaskuntzaren hile bereko batzarrean Julio Urkixo ere pesimista agertu zen oso:
|
|
|
Inoiz gaztelaniazko manifestu gisako testuetan ere parte hartu zuen, adibidez Euskaltzaindiaren izenean 1920an Alfonso XIII.a erregeari zuzendutako gutun irekian (euskararen aldeko neurriak eskatuz). Gutun hau osoki intelektualtzat har liteke, zeren kultur prestigioan oinarrituz agintari bati herriaren aldeko neurriak eskatzen baitzaizkio, eta gainera prentsa bidez. Berezitasuna gutun indibiduala ez izatean dago,
|
ez
baitzuen Azkuek, bere izenean, edo euskaltzain desberdinek, beren izenekin, sinatu, baizik Euskaltzaindiak erakunde gisa. Puntu horretan frantses intelektual indibidualen eredutik urruntzen zen, baina gainerakoan ez.
|
|
2015
|
|
|
Itxura batean, Azkuek markatutako bidetik joan ziren katiximaren itzulpenok, eta egileak hitz arrotzen euskarazko ordain garbiak bilatzen eta aurkitzen ahalegindu ziren. Hau da, sinesmen berba jatorra edukita fede berba" arrotzaren" beharrik ez dugun bezalaxe (eta beraz
|
ez
dugu Azkueren hiztegian topatuko), euskararen harrobiko sortu jator horrek bete dezake aontzebitu hitzaren esparrua (eta hortaz, euskaraz ez dugu behar azken hori, dirudienez behar ez ditugun bezala kreatu, generatu, erregeneratu, originatu, eboluzionatu...).
|
|
2021
|
|
|
"[...] Aranak bazekien euskaran eta euskal kulturan zenbaiterainoko pisua zeukan Azkuek. Bitxia da nola Sabinok
|
ez
zuen Azkuerengan konfidantza politikorik, baina kulturalki begirune haundia zion; eta, aldiz, Azkuek Arana politikoki errespetatzen bazuen, kulturalki eta batez ere hizkuntz gauzetan ez zuen inoiz ere kontuan izan" (Díaz Noci, 1995b, 68).
|