|
2010
|
|
|
Bereziki alargunen egoera aztertuko dugu, gizarte zaurgarritasuna pairatzen duen talde esanguratsua baita. Kasu honetan, alargun bati egin zaio elkarrizketa (7 E), umezurtz pentsioa jasotzen duen bati (8 E) eta
|
ez
kontributiboa den pentsioaz gain oinarrizko errenta ere jasotzen duen bati (6 E). denez, elkarrizketatu bakoitzari ezizen bat eman zaio.
|
|
|
Adin talde honetan ere hainbat egoera topa ditzakegu. Alde batetik, kotizazio nahikorik ez dutenak eta, beraz, kopuru baxuko pentsio
|
ez
kontributiboa jasotzen dutenak, hauen kasua Emilio (E 6), jada komentatu egin dena azaletik bada ere, eta Mercedesena (E 8) da; Mercedesek 73 urte ditu eta bere bizitzan zehar aldizkako enpleguak izan dituenez, soilik hamaika urtez kotizatu egin du, gaur egun umezurtz pentsio bat kobratzen du.
|
|
|
Errealitate ezberdinengatik: enpleguaren behin behinekotasunagatik, beken ezaugarriengatik edota prestazio ekonomiko eskasengatik. Oinarrizko Errenta, pentsio
|
ez
kontributiboak, alargun pentsioak?. Pertsona hauek gabezia nabarmenak erakusten dituzte hainbat oinarrizko beharrizanetan eta zailtasun handiak izaten dituzte gutxieneko bizitza duin bat aurrera eramateko.
|
|
2015
|
|
|
Printzipioz, aurretiaz esandakoarekin pentsa genezake Gizarte Segurantzaren erregimen ekonomikoaren gain autonomia erkidegoek ez dutela eskumenik, baina ez da horrela. Bereizi behar da prestazio kontributiboen eta
|
ez
kontributiboen artean. Lehenengoen kasuan, Estatuak izango du eskumena, baina bigarren motatako prestazioetan, aldiz, autonomia erkidegoek eskumena bereganatu ahal izango dute, Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren 38.4 artikuluari jarraituz.
|
|
|
Ekonomia kudeaketari dagokionez, esan beharra dago jada eskumena autonomia erkidegoetan finkatuta dagoela, hau da, zerbitzu horiek kudeatu ahal izateko Estatuak besterendu dizkie giza baliabideak eta materialak. Pentsio
|
ez
kontributiboetan adibidez, posible da desberdintasunak egotea onuradunen artean, kontuan izanik zein lurraldetan duten egoitza. Aldiz, pentsio kontributiboetan hori ezinezkoa da.
|
|
|
Valdés dal Ré k, bere aldetik, askotariko sistema baten aurrean gaudela dio eta ez sistema misto baten aurrean. Horregatik, Konstituzioaren 41 artikulua modalitate kontritutiboan zein
|
ez
kontributiboan koka daiteke.
|
|
|
3 Sistemaren oinarrizko printzipioak unibertsaltasuna, batasuna, solidaritatea eta berdintasuna dira, eta Estatuari dagozkio antolamendua, jurisdikzioa eta gizarte segurantzaren inspekzioa. Hasiera batean, sistemak bakarrik langileak babesten zituen, baina ondoren, haren ezarpen eremua zabaldu da, jada ez direlako langileak eta haien senideak babesten bakarrik, baizik eta ezaugarri
|
ez
kontributiboak betetzen dituen pertsona oro ere. Aldaketa hori abenduaren 20ko 26/ 90 Legearen onarpenarekin egin zen, zeinetan gizarte segurantzaren pentsio ez kontributiboak onartu ziren.
|
|
|
Hasiera batean, sistemak bakarrik langileak babesten zituen, baina ondoren, haren ezarpen eremua zabaldu da, jada ez direlako langileak eta haien senideak babesten bakarrik, baizik eta ezaugarri ez kontributiboak betetzen dituen pertsona oro ere. Aldaketa hori abenduaren 20ko 26/ 90 Legearen onarpenarekin egin zen, zeinetan gizarte segurantzaren pentsio
|
ez
kontributiboak onartu ziren. Horrela, langile izatetik espainiar herritar izatera pasatu da eta kotizatzeko baldintzatik egoitza Espainian izatera.
|
|
|
Alarcon Caracuel ek dioen bezala, beharrizan egoera pentsio kontributiboetan langileari bere lan bizitzan gertatutako egoera zehatz batzuekin lotzen da (adibidez, gaixotasun batek lanera joatea oztopatzen dio?). Pentsio
|
ez
kontributiboetan, aldiz, beharrizan egoerak pentsioaz disfrutatu aurretiazkoa izan behar du, pobrezia egoerarekin lotuta baitago. Kontribuzio modalitatean, derrigorrezkoa da sisteman afiliatzea eta kotizatzea; eta modalitate ez kontributiboan, aldiz, onuradunek ez dute inongo aurretiazko erlaziorik sistemarekin.
|
|
|
Pentsio ez kontributiboetan, aldiz, beharrizan egoerak pentsioaz disfrutatu aurretiazkoa izan behar du, pobrezia egoerarekin lotuta baitago. Kontribuzio modalitatean, derrigorrezkoa da sisteman afiliatzea eta kotizatzea; eta modalitate
|
ez
kontributiboan, aldiz, onuradunek ez dute inongo aurretiazko erlaziorik sistemarekin.
|
|
|
Printzipio honek bi esanahi ditu: alde batetik, sistema kontributiboan, lanean dauden pertsonek lan egin ezin duten pertsonen pentsioak finantzatzen dituzte, eta sistema
|
ez
kontributiboetan, aldiz, baliabide nahikorik ez duten pertsonen pentsioak zerga orokorren bidez finantzatzen dira. Bestalde, kontuan hartu behar da gaur egun dagoen lurralde dimentsioa, eta, horrela, derrigorrezkoa da autonomia politikoaren eta finantzaketaren gogoeta bateratua egitea.
|
|
|
Kasu honetan, prestazioa jasotzeko babestutako arriskua eta errekurtso falta frogatu behar dira. Dena den, bi betekizun horiek zalantzak sor ditzakete prestazio
|
ez
kontributiboekin alderatuz gero, zeren azken horiek jasotzeko ere betekizun berberak bete behar baitira.
|
|
|
Horietatik arazo gehien sortzen dutenak gizarte segurantza eta gizarte laguntza edo asistentzia kontzeptuak dira, zeren Estatuaren, autonomia erkidegoen eta udalen arteko eskumenen banaketan hainbat arazo sortu baitira. Gaur egun, eskumen banaketen mugaketa zehaztugabea da, gizarte segurantzak alde asistentzial edo
|
ez
kontributiboa ere baitu, eta horrek zaildu egiten du gizarte asistentziaren prestazioekiko mugaketa egitea.
|
|
|
Horrela, Borrajo k 1990 urtean, gizarte babesaren barnean, honako elementu hauek barneratu zituen: a) gizarte segurantza publikoa, izaera kontributiboarekin; b) gizarte asistentzia, publikoa, izaera
|
ez
kontributiboarekin; d) zerbitzu sozialak, autonomia erkidegoek edota erakunde lokalek kudeatuta; e) osasun zerbitzua. Hurtado González-ek sailkapen hirukoitza egiten du gizarte segurantzaren eta gizarte babesaren arteko desberdintasunez aritzen denean:
|