|
2010
|
|
|
Garai haietan, askotan biltzen ginen ikastolekin: gaur Elgoibarren, bihar
|
ez
dakit non. Eta lan handia egin behar izan genuen kontrako iritzi horri buelta emateko?, erantsi du Camposek.
|
|
2016
|
|
|
Senarrak eman omen dio tiro. Berehala joanen dira senarraren arrestatzerat, baina etxetik joana omen da eta nehork
|
ez
daki non ditekeen»
|
|
2021
|
|
|
Hor dago, orobat, Getaria herri izena, bizirik dirauen mailegu goiztiarra hau ere. Gainera, inork
|
ez
daki non zeuden; Oiarso ren munta bertsukoak izanik ere, ez da haien aztarnarik kausitu. Azkenik, ez da ahaztu behar kostaldean badirela erromatar garaiko zuzeneko nahiz zeharkako euskararen lekukotasunak, Oiartzun edota Getaria toponimoak konparaziora.
|
|
|
Errespondatu duzue: zergatik eraman baitute ene jauna, eta
|
ez
dakit non paratu duten (Lizarraga); Zergatik hainbertze aldiz. Zergatik denbora guzietan gure etsaiek pertsegitzen gaituzten (Elizalde); Zergatik erran da:
|
|
|
Zergatik egiten duzu negar? [...] Negar egiten dut zeren eraman duten ene Jainkoa, eta zeren
|
ez
dakidan non ezarri duten (Larregi). lako nahiz baitperpausekin edo dela kausa formako sintagmarekin junta daiteke:
|
|
|
badute beraz zimendu onik! (Hiribarren); Omenka behar gira mintzatu,
|
ez
baitakigu non den egia eta non alegia plekaren" sortzea" aipatzen duten ixtorioetan (Herria).
|
|
|
Bestetik, esan, jakin, ikusi, asmatu, beldur izan, dudatan jarri, gogoratu, gomutatu, kontuak atera, ohartu... moduko predikatuak ditugu, egiazko galderarik ez dakarten egiturak gobernatzen dituztenak: Ikusiko dugu nork agintzen duen hemen (Biguri); Inork
|
ez
daki non dagoen jakinduria, inork ezin asmatu hura nola bilatu (Elizen arteko Biblia); Esan zuk non elkar gintezkeen eta haraxe joango naiz (Navarro). Horrelakoak dira Hegoaldeko igarri eta adiera horretako sumatu ‘igarri’, nahiz antzeman ere:
|
|
|
(e) n menderagailua hartzen dute beti zehar galdera zatizkoetako aditzek:
|
Ez
dakigu non bizi den/* denetz/* bada. Al partikulak ez du hemen lekurik:
|
|
|
Al partikulak ez du hemen lekurik: *
|
Ez
dakigu non bizi al den.
|
|
|
Eta, azkenik, galdegai guneko babaiezkoa ere eraman dezakete adierazpenekoek, adizkia sintetikoa denean, zehar galderek ez bezala: Horra non Mikelek baduen autoa erosteko adina diru/*
|
Ez
dakit non baduen Mikelek dirua.
|
|
|
– Alboratuta ematen denean ere, lehen osagaia daraman perpausaren eskuinean eman daiteke ondorio perpausa: Hainbeste konpromiso ditu,
|
ez
daki non agertu behar duen ere (Berria). Askotan, ordea, aurrean ematen da hau, ahozkoan intonazio berezia lagun duela:
|
|
|
Emaztekia, zergatik egiten duzu negar? [...] Negar egiten dut zeren eraman duten ene Jainkoa, eta zeren
|
ez
dakidan non ezarri duten (Larregi). Eta, orobat, zeren baitformak ere:
|
|
|
Emaztekia, zergatik egiten duzu negar? [...] Zeren eraman baitute ene Jauna, eta
|
ez
dakit non ezarri duten (Duvoisin). Baina azalpenezkoak ere eratzen dira zeren baitformarekin:
|