|
2000
|
|
|
Izenburutik beretik ageri denez, begi onez ikusten gaitu Mark Kurlanskyk. Euskaldunak euskaraz
|
ez
dakien euskaldunak egin lezakeen moduan idatzi digu liburua. Ez da debaldekoa liburuaren izenburutarako Gabriel Arestiren" Nire aitaren etxea" erabili nahi izatea, eta Iratzederren poemak ere ingelesera itzultzen jardutea, nahiz azkenean bestelako izenburua erabaki.
|
|
|
Lehenago, Errege Katolikoen garaiko Gurutzadetan judu eta arabiarren aurka aldarrikatzen zuten. Hable en Cristiano? esaldia, nork pentsa zezakeen arameera
|
ez
dakitenek euskaldunoi ere erantsiko zigutela. Francoren diktadura madarikatu haren denboran hamaika aldiz entzun beharra izan genuen.
|
|
2001
|
|
|
Horrela, euskaldunen proportzioa txikia izateak ez du adierazten euskaldun gutxi edo asko direnik, euskaldun/ erdaldunen arteko erlazioabaizik» (56 or.); 2) «Proportzioak ez digu, banaketa geografikoaz? deus ereadierazten,
|
ez
dakigu euskaldunak lurralde jakin batean nola banatzendiren. Begi bistakoa da, elkarrengandik hurbil egonez gero, euskaraz egiteaprobableagoa dela elkarrengandik urrun egonda baino» (57 or.); 3) «Hirugarren faktorea faktore multzo gisa ulertu genuke.
|
|
2002
|
|
|
Gero eta planteamendu orokorragoak egiten dira, baina oraindik ere bada plangintza orokor baten beharra. Euskaldunak ekoizteko tresneria abiadura osoan dugu, baina gero
|
ez
dakigu euskaldun horiek non kokatu; hori enpresaren eremuan estrategia falta litzateke, ondasunak produzitu eta gero saldu ez. Herri mailan hainbat ahalegin ari dira egiten zentzu horretan, baina ez leku guztietan.
|
|
|
Gero, Joana Albret: inork
|
ez
daki euskalduna zen edo ez zen, baina Nafarroako erregina zela garbi dago; emakumea, gainera boterean zer egin behar zuen oso argi zeukana, euskal letrak bultzatu zituena eta bi erresuma handiren artean harrapatua aurkitu zena, atzetik baitzituen bai Frantziako erregea eta bai Espainiakoa. Hirugarren heterodoxoa, euskaldun ez zen bat, baina borondatezko erbeste moduan Euskal Herria aukeratu zuena.
|
|
2004
|
|
|
Gaur, gure huntan, erderaz
|
ez
dakien euskaldunak eta frantseseraz ez dakien bretoiñak, ez dira" konplejo" baten jopu; egia objetibo baten ikusle argi baizik. Berdin ere erromatarrei buruz, eta latiñerari buruz, akitaniarrak, tartesiarrak eta gaiñerakoak.
|
|
|
" Euskalduna" kategoriak zertarako balio du gaur ikerketa soziolinguistikoan? Funtzio publikoaren legeak behartuta ikasi duena, akademizismo bihozgabeenean ikasitako hainbat eta hainbat eskola ume... gero eta gehiago dira euskararen zirrara zer den
|
ez
dakiten euskaldunak.
|
|
2006
|
|
|
Klase horretara euskaldun nagusiak makurrago izan dira artzainarentzat, amerikanoak baino.
|
Ez
dakit euskaldun nagusiek zer egin nahi zuten: negozioa gurekin, klase horretara, gizarte segurantza ez pagatuz eta dirua sakelara sartuz.
|
|
|
Euskarazko liburugintzan falta dugu gure bezeroa behar bezala tipifikatuko duen azterketa bat.
|
Ez
dakigu euskaldunak, euskarazko liburuak kontsumitzeko gai denak, zein joera duen. Laginak ez du hizkuntzaren irizpiderik hartzen.
|
|
2008
|
|
|
Hil zenean aparatuan sartu nuen Xoriak diskoko kanta batek (Piedra y Camino, Atahualpa Yupanqui) erosi nuenean sortutako amorrua berritu zidan. Hona letra (barkatu gazteleraz
|
ez
dakizuen euskaldunok itzulpen eza, karaktereek agintzen dute): Del cerro vengo bajando/ Camino y piedra/ Traigo enredada en el alma, vida/ Una tristeza/ Me acusas de no quererte/ No digas eso/ Tal vez no comprendas nunca, vida/ Porque me alejo/ Es mi destino/ Piedra y camino/ De un sueño lejano y bello, vida/ Soy peregrino/ Por mas que la dicha busco/ Vivo penando/ Y cuando debo quedarme, vida/ Me voy andando/ A veces soy como el rio/ Llego cantando/ Y sin que nadie lo sepa, vida/ Me voy llorando/ Es mi destino/ Piedra y camino/ De un sueño lejano y bello, vida/ Soy peregrino.
|
|
|
Jacako matxinada errepu blikazalean parte hartua zen 1930ean.
|
Ez
dakigu euskaldunez zer iritzi zuen. Bielsan, aurkari zituen hiru dibisioetariko bat Nafarroako 4.a zen, Iruretagoiena jeneralaren erranetara zegoena.
|
|
2010
|
|
|
Urte batzuk lehenago Berria(
|
ez
dakit Euskaldunon Egunkaria ote zen orduan) egunkariko Juan Luis Zabalari tesia egiten ari nintzela kontatu nionean, berak esan zidan egunen batean bukatu eta aurkezten banuen, abisatzeko, egunkarian ateratzea gustatuko litzaiokeelako. Eta halaxe egin nuen.
|
|
|
Ezagutzen nuen ordurako. Baina
|
ez
nekien euskalduna zenik –abizenaren jatorria ez nuen identifikatzea lortu ez baitzuen, preseski, euskalduna– Bruselako kongresu bazkari batean kointziditu genuen lehenengoz, aurreko urtean. Eta deus gutxi oroitzen dut berak orduan esandakoaz.
|
|
2011
|
|
|
Ez du deus kaltegarriagorik izan gure izkuntzak erri xoilari beti begiratze ori baiño; orretxek antzutu, elkortu digu geienbat euskal elerti baratza, oparo zitekena gabe biurturik, mendi gallurretik erorita zelaian kokatzen dan arri aundiak azpiko ernemiñak oro itotzen ditun bezela. Uste zitalenaren iturria izan da gaiñera, beste izkerarik
|
ez
zekiten euskaldunentzat bakarrik euskeraz idatzi bear zala, alegia (Euzko Gogoa, 1955: 33) [beltzak gureak dira].
|
|
|
|
Ez
dakit euskaldunok dohainik ote dugun, baina akatsetan bat baino ez nuke onartuko: sinesberak gara oso.
|
|
2012
|
|
|
ETB EAEko telebista publikoa baino gehiago balitz, ETB1eko adierazpen guzti guztiak itzuli lirateke euskarara, guzti guztiak, gaztelaniakoak barne; besterik ez bada, gaztelaniaz ez dakiten milaka euskaldunenganako errespetuz. Ezen ahantzi egiten baitugu, baina asko dira gaztelaniaz
|
ez
dakiten euskaldunak, frantsesez ez dakigun euskaldunak baino gutxiago, hori ere esan beharra dago, gure lotsarako?. Beraz, zergatik ez, egin dezagun Blanca Urgell sailburuak esan duena:
|
|
2013
|
|
|
(15) — Bai, bai nik adibidez lotzen dut euskaldun izatea lehenengo ideia da Euskal Herrian bizitzea, baina gero hizkuntzarekin lotzen dut gehiago adibidez euskaldun berria deitzea edo. Nik adibidez
|
ez
dakit euskaldun berria naiz edo ez, ze euskara ez dut ama hizkuntza bezala eta euskalduna sentitzen naiz Euskal Herrian bizitzen naizelako bakarrik, baino..., hizkuntzarekiko ez dut lotura handia. (Gazte Do A, 477)
|
|
|
Tira, eskua jarri; gero ukondoa.
|
Ez
dakit euskaldunek minik sentitzen duten. Nik sentitu nuen bada.
|
|
|
1917ko abuztuan, Frantziako Barne Ministroaren eta Gerlako Ministroaren arteko gutun truke bateanagertu zen une hartan
|
ez
zekitela Eskualduna astekaria bazenik ere. Kontua da, 1917ko uztailaren 27an agertu zen artikulu batez kexatu zela Barne Ministroa.
|
|
|
Honek abuztuaren 17an eskuratu zituen Baionako arduradun militarraren azalpenak: hark
|
ez
zekien Eskualduna astekaria bazenik ere, lau hilabete lehenago zentsura batzordeko ardura utzi zuen Brissé koronelak ez zuelako zehaztu Eskualduna astekaria bazegoenik eta maiatzaren 21a arte zentsuratzaile propioa zeukanik. Istilu hartarik landa, Frantziako Barne Ministroak zentsuratzaile propio bat izendatzeko eta astekaria kontrolatzeko eskatu zuen.
|
|
2015
|
|
|
Baina badu beste kontu bat hitz egiteko, eta horrek kezka handiagoa sortzen dio:
|
ez
daki euskaldunek pairatutako erasoaren atzean zein dagoen. Eta gai hori Grimssonen aurrean aipatzea komeni den edo ez gomutatzen ari da, zalantza horren erantzuna garbi topatu ezinda.
|
|
|
Perlak, laster agertuko zaizkigu gehiago historia sinbolizatzen (eta historia boterea da). Gramatikarik
|
ez
dakien euskalduna. Kasbako isiltasunaren gramatika.
|
|
|
Independentzia
|
ez
dakit euskaldunen esku dagoen, baina euskara geure esku dago, eta itzelezko altxorra da. Hizkuntza komunala da, ezin agortuzkoa eta dohainikakoa, beste gauza guztiak, aldiz, pribatuak, ahitzeko modukoak eta garestiak direnean.
|
|
2016
|
|
|
Galesez
|
ez
genekien euskaldunok ere, sentitu, sentitu genuen zirrara, eta ez nolanahikoa, Tabakalerako saioan Karen Owenek Europa gaiari kantatu zionean. Dub base ilun eta eder baten gainean, ahots sendo eta minez, bere poema eman, esan, bota zigun; eta ulermenaren mugen gainetik, edo hobe esan azpitik, sakonagotik, entzuleon barruetaraino sartu zen.
|
|
|
Guk erdal komunitateari erdaraz egiten jarraitzen diogun bitartean, jakin ere
|
ez
dakite euskaldunak benetan existitzen garela. Edo bakarrik aditzeraz.Eta ezin dugu erdal komunitatearen aurrean desagertuak jarraitu.
|
|
2017
|
|
|
" Bai, bai nik adibidez lotzen dut euskadun izatea lehenego ideia da Euskal Herrian bizitzea, baina gero hizkuntzarekin lotzen dut gehiago adibidez euskaldun berria deitzea edo. Nik adibidez
|
ez
dakit euskaldun berria naiz edo ez, ze euskara ez dut ama hizkuntza bzala eta euskalduna sentitzen naiz Euskal Herrian bizitzen naizelako bakarrik(...)" (Ortega eta beste, 2013: 166).
|
|
2018
|
|
|
Orduan ulertzen dute Lapurdi mirail bat baizik ez dela: egia da euskara ofiziala dela zenbait lekutan, nagusi ere bai, herri batzuetan; halarik ere, espainolik
|
ez
dakien euskalduna Bizkaiko, Gipuzkoako, Arabako edo Nafarroa Garaiko hiri batzuetara joaten bada, frantsesik ez dakien euskalduna Lapurdin bezala sentituko da. Mirail efektu horrek balio du erakusteko asimilazioa bi aldeetan dagoela, azken urteetako berreskurapen prozesua gorabehera.
|
|
|
Halaber, frantsesik
|
ez
dakiten euskaldunen lekukotasunak balio du Euskal Herri kontinentaleko euskaldunek begiak ireki ditzaten. Frantsesa hainbesteraino da normalizatua, euskara hainbesteraino da baztertua, non euskaldunak berak oharkabean bizi baitira frantsesez, naturala eta normala balitz bezala.
|
|
|
Euskal Herri kontinentalekoek igeri egiten ikasi zuten, halabeharrez, uraren maila igo ahala; orain, anitz, itsasotik ez dira ateratzen, arrain bihurtu baitira. Frantsesik
|
ez
dakien euskalduna itotzen da itsaso horretan...
|
|
2019
|
|
|
Gomezek deritzo estaturik ez izateak zaildu egiten diola herrialde bati kanpoan oihartzuna edukitzea: " Adibidez, mexikar edo italiar batzuk oholtza gainean ikusiz gero, mundu guztiak daki nongoak diren, baina gu ikusi eta askok
|
ez
dakite euskaldunak garenik". Gainera, uste du beste hainbat herri daudela egoera berean:
|
|
|
Hurrengo belaunaldien eskuetan jarri behar dugu ondare hori: etxetik eta lagunartetik euskaldun direnei beren hizkuntza gaitasuna osatzeko eta aberasteko bidea emango diegu horrela, eta etxetik
|
ez
dakitenei euskaldun askoren esparrura erakartzeko aukera eskainiko. Belaunaldi berri horiei dagokie, eskuratu dieguna osatu, hobetu eta hurrengoei transmititzea.
|
|
2020
|
|
|
Nafarroa, Gaztelak konkistaturik(), Gipuzkoarekin batera administrazio barruti bakarra eratzera etorri zen, Espainiako erregeak izendaturiko erregeorde eta kapitain jeneral beraren agindupean, eta 1567tik aurrera Nafarroako Erresumaren zati handiena eta halaber Gipuzkoaren zati handiena eklesiastikoki Iruñeko gotzainaren mendean geratu ziren. ...eliza katolikoak jokatu zuen paper anbiguoa; batetik, botere zibilari jarraika, gotzainak buru zirela, maiz funtzionario eklesiastiko erdaldunak bidaliz leku euskaldunetara, eta bestetik, sermoietan eta konfesioetan eta deboziozko liburuetan ere Larramendi, Mendiburu, Kardaberaz, J. Lizarraga Elkanokoa (idatziak, hil ondoan argitaratuak), euskara atxikiz hein eta garai jakin bateraino, gaztelaniaz
|
ez
zekiten euskaldunak katekizatzeko xedez.
|
|
|
Bideo bat bat eskaini dute jarraian, urteetan atzera egin, eta euskararen eta euskaldunen egoera zein zen gogora ekartzeko: Ikastolen sorrera, Frankismoaren garaia, irakasle erdaldunak, gaztelaniaz
|
ez
zekiten euskaldunak, euskara gerora ikasi dutenak... " Ekinean" jarraitu beharra dagoela azpimarratu dute.
|
|
2021
|
|
|
|
Ez
dakit euskaldunon izaera izango den, baina nik komunikazio emozional horren falta sumatu dut. Ez gaude ohituta bihotzetik hitz egitera, eta hori guztiz funtsezkoa da.
|
|
2022
|
|
|
(58) Lizarran ere guztiek ez dakite euskaraz edo ta juten zea denda batera ta
|
ez
dakizu euskaldunak edo... erdaraz hitz egin behar dezun... edo badakizu baina ya badaukazu beste txipa. (BE Z)
|
|
|
Bultzatu egin behar da, dirua eskatu behar zaie dirua dutenei; hau da, instituzioak, mesedez, bultzatu hau, ondo ordaindu, proiektuak sortu... Badaude influencer ak
|
ez
dakidanak euskaldunak diren —asko bai, baina nik vascoak esaten diet— eta sarean gaztelaniaz egiten dutenak, eta, gero, haiei deitzen diete, euskaraz egiteko. Ez da posible kanpaina batean edo zerbaitetan egotea euskara bultzatzen, eta sare pribatuetan eta publikoetan dena gaztelaniaz idaztea.
|
|
|
Izan ere, nik ez dakit jende batek zer ulertzen duen abiadura handiko trena irakurtzen duenean, edo Miren Larrion entzuten duenean, edo Athletic ikustera doanean, edo feminismoaz hitz egiten diogunean, edo Ukrainako gerraz ari garenean, edo Euskaraldiaren beharrak esan nahi duena esplikatzen zaionean, edo gizonek egun bat zergatik ez daukaten milagarren aldiz esaten zaionean. Nik
|
ez
dakit euskaldun askok zer ulertzen duen. Ezta euskaraz ari natzaionean ere.
|
|
2023
|
|
|
Haien" euskalki bixi benetakoaren" aldean," hizkuntza mordoilo gatzgabea" omen zen nire" kanpotar kutsuko euskara artifiziala". Gaur da eguna, non hainbeste urte igaro ondoren,
|
ez
dakidan euskaldun berri, euskaldun arrunt, euskaldun oso edo motz naizen, baina gurasoen hizkun  tzarekin bakarrik geratu diren berezko euskalkidun harro horiek adina meritu izango du, bederen, bere kopetako izerdiaz sasiko euskara hau beretu duen portuges menos honek, ezta. Psikologo jauna, Bidaso bazter honetan bizi erdia baino gehiago badaramat ere, ziur nago oraindik ere portuges menostzat naukatela nire emaztearen familiako abarkadunek, eta, disimulatzen abilagoa bada ere, baita nire emazteak ere.
|