|
2000
|
|
|
Premiek gerturatzen dituzte; kontratuak biderkatu egiten dira, euren premiak beste.
|
Ez
dago munduan legerik giza kontuetan zenbat eta zer nolako itunak egin behar diren zehazteko. Hortik datoz, etorri ere, Erromako legeetan diren izenik gabeko kontratu anitzak.
|
|
|
|
Ez
dago munduan legerik giza kontuetan zenbat eta zer nolako itunak egin behar diren zehazteko. Hortik datoz, etorri ere, Erromako legeetan diren izenik gabeko kontratu anitzak.
|
|
2001
|
|
|
Honela, beharrezkoa da mundua den bezalakoa izatea, ezberdintasunek osaturiko ordena bat. Bakarra da, eredu honetan integraturik
|
ez
legokeen mundurik existitzen ez delarik. Eta esferikoa izateaz gain itxia da, finitua beraz.
|
|
|
Wittgensteinek esan zuen gerora subjektua ez dela munduko osagaia: " Subjektua
|
ez
dagokio munduari, baizik eta bere muga da" 15 Paralogismoetan, beraz, judizioen azken subjektua den niari kategoriak aplikatzen zaizkio, subjektua objektu bat bihurtzen dugu, arima bihurtzen da, horrela pentsamenduaren baldintzapen logikoa oro har erruz objektuaren determinazio metafisikotzat hartuz. Ondorioa psikologia razionala da, arima bilakatu den subjektuari materiagabetasuna, ezabaezintasuna, nortasuna eta espiritutasuna, hilezkortasuna egozten dizkiona.
|
|
|
Baina ezerezetik ez da ezer sortzen. Gainera, denbora hori erabat hutsa legoke, bertan une oro berdina litzateke eta, beraz,
|
ez
legoke munduaren hasierako unea determina lezakeen ezer. Eta beraz, munduak mugagabea izan behar du denboran.
|
|
|
Osagaietan beharrezkotasunik ez badago, zaila da osotasuna bera beharrezkoa izatea. Kantek mundutik at legokeen kausa ere baztertu egiten du, zeren bere kausalitateak beti ere denboran ekin luke eta, orduan,
|
ez
legoke mundutik at.
|
|
2004
|
|
|
Hedadurak ideia razional baten tratamendua jasoko du, eta, ikuspegi honetatik, bere bidez ordenatuko dira gai materialez burura dakizkigukeen ideia guztiak. Horren arabera, hedaduraren ideiarik ez balego,
|
ez
legoke mundu fisikoarekin zerikusia duten beste ideia guztien artean ordena eta ulergarritasuna ezartzerik. Goia eta behea, ezkerra eta eskuma, espazioaren ideiaren barruan ulertuko dira, baina baita higidura ere (higidura gaiak espazioan lekuz aldatzen direnean emango da), kopurua (nola ulertu bi edo hiru elementu ezberdinen arteko ezberdintasuna ez badago hedadurarik euren artean), neurria, zabalera, irudi geometrikoak...
|
|
|
Bestalde, lortu ez duenez, oraingoz behintzat, hedaduraren ideia horrekin nolabaiteko errealitate fisiko bat adierazten dela bermatzeko modurik, eta onartuta
|
ez
dagoela mundu materialean ideia horri legokiokeen errealitate fisiko baten existentziaren segurantziarik, ezta, gainera, mundu fisikoaren existentziaren segurantziarik ere, Descartesek erakutsi du ideia horrek objektibotasun maila bat adierazten duela, bere eduki propioa eta guzti, eta eduki horrek errealitate fisikoa determinatuko duela. Urrats hau eman guran Jainkoarengana joko du atzera, Jainkoaren existentziaren frogapenera.
|
|
|
Hauek pentsamenduaren osagaiak egingo ditu eta eurak izango dira hor kanpoan zerbait badelako susmoa iziotuko duten iturria. Sentimenik ez balego,
|
ez
legoke mundu sentigarriaren existitzearen susmorik, ezta mundu horren arrastorik ere, eta Ni pentsatzaile hori pentsatze huts horretara mugatuko litzateke. Descartesek mundu fisikoa berreraikitzeko abiapuntu bezala, beraz, egiaztapen bat hartuko du, hots, badirela niregan sentimen batzuk (hala nola ikusmena, entzumena, irudimenak eta era horretako ahalmenak).
|
|
|
Descartesek bere zalantzaren bidean alde batera utzi behar izan du ez bakarrik eskolan ikasitako guztia, baizik eta baita orainean sentimenen bidez beregana dezakeen edozein ezagupen ere; eta putzu ilun horretatik irteteko arrazoimenaz baliatuz, bai Niaren bai Jainkoaren existentziaren segurtasunera heldu ahal izan da. Garbi geratu da, bestalde, berak ideia argi eta bereizitzat jo dituen Nia eta Jainkoa arrazoimenezko zerbait direla eta ez dutela, berez, mundu fisikoaren eta inolako izaera fisikoren beharrik euren existentziarako; hau da, Ni eta Jainkoa izan izango gara, mundu fisikoa izan ala ez izan, eta, gainera,
|
ez
dago mundu fisikoa ezagutu beharrik Nire eta Jainkoaren ezagutzara heltzeko. Ni pentsatzen dudan neurrian naiz Neu eta ez dut beste ezeren premiarik edukiko neu izateko; eta, bestalde, Jainkoaren existentzia frogatzera nire pentsamendu hutsaren garapenetik heldu naiz.
|
|
|
Mundua ezin daiteke mundu bezala ezagutu hizkuntzaren bidez ez bada. Hizkuntzarik
|
ez
balego mundua ez litzateke mundu izango, anabasa baizik, kaos hutsa alegia, Leibniz, Kant eta Hegelek maisuki azpimarratu zutenez. Wittgensteinek urrats erabakigarria egingo du honako hau eranstean:
|
|
|
Dakusagun, bada, ni/ bestea (k) dialektika etikoa zertan den. Arestian ohartarazi dugunez, subjektua
|
ez
dago munduan bakarrik, bakarka, beste subjektuekin batera dago," gizakia izaki soziala baita eta besteen konpainian bizitzeko sortua", Aristotelesek ongi azpimarratu zuenez. Hemen datza, hain zuzen ere, etikaren oinarri faktikoa.
|
|
2011
|
|
|
Iritziak mespretxatu eta Platonek Egia bakarrik onartzen du. Egiaren tokia, baina,
|
ez
dago mundu honetako zergauza sentigarri, aldagarri, igarokorretan. Ez dago esperientziaren eremuan, esentzien eta Ideien zeruan baino.
|
|
2017
|
|
|
Gogoan eduki behar da, halere, nigandik datorren Bestearen munduaren barruan izatea izate erreala dela; ez da inola ere beharrezkotasun subjektibo huts bat bera munduaren barruan existitzen ezagutarazten didana. Bestalde, ordea, Bestea berez
|
ez
dago mundu horretan galduta, baina nik galarazi egiten dut nire munduaren barruan, hain zuzen ere, niretzat nik ez izateko dudana delako, alegia, nigandik aparte dudalako kontenplatua eta nire helburuetarantz gainditua baizik ez den errealitatetzat. Beraz, objektibotasuna ez da Bestearen errefrakzio hutsa nire kontzientzian zehar, kalifikazio erreal bat bezala baitator nigandik Bestearengana:
|
|
|
Operazio hori orokorrean posible den edo ez esatea ez dagokigu orain. Baina, hizpide dugun kasuan, Bestea luke jokoz kanpo utzi, zeren begirada begiratzaile delarik, Bestea
|
ez
baitagokio munduari. Ni lotsa naiz nirekin Bestearen aurrean, genioen.12 Erredukzio fenomenologikoak lotsaren objektua jokoz kanpo uztea izan behar du ondorio, lotsa bera hobeto agerrarazteko, bere subjektibotasun absolutuan.
|
|
2022
|
|
|
ordena kolonialetik ordena globalera egindakoarena. Europa jada ez da metropolia, baina
|
ez
dago munduan zirrikiturik Mendebaldeko kulturarekin loturarik izan ez duenik eta hark eta haren ordena ekonomiko eta politikoak zuzenean baldintzatua izan ez denik. Globala bezain bortxazkoa den munduan, ez dago jada botere politiko, ekonomiko eta espiritualaren erdigune bakarrik, baina ezta kanpoalderik ere.
|