|
2000
|
|
|
Baina denbora batean amets bat baino hagitzez gehiago izan zuan... Edo
|
ez
al dakik ezen jaun Esteban Etxegoien —gure etxeko ardi beltza— eta haren bi anaiak —jaun Eusebio Etxegoein eta jaun Pedro Etxegoien— ezin anaikiroago konpondu zirela, hura protestant zen arren eta bertze biak katoliko, ezkutuan eta isil gordean ibili behar izan gabe?"
|
|
|
Eta ez al zen Kristo bera ere bertze Maddalen baten laguna izan? Eta
|
ez
al dakizue fariseoei erran ziela ezen publikanoak eta putak aitzinetik izanen zituztela zeruko erresuman. Ordea, zuek anitz dakizue arauez, deus ere ez maitasunaz!
|
|
|
—Matematikak dioena, ordea, berez eta halabeharrez gertatzen duk, eta ezin gerta daitekek bertze modu batean, zeren eta matematikak ez dik huts egiten. Edo
|
ez
al dakik matematikak egiten duela filosofia naturala bera ere naturaz gaindiko.... Matematikak huts eginen balu, Jainkoak eginen luke, eta hori ezinezkoa duk...
|
|
|
" Ez al duzu anaia ezagutzen?
|
Ez
al dakizu nolakoa den. Eta ez al dakizu ezen ez dagoela anaia bide batetik eramaiterik eta hura behartzerik, zeren aurkako bidetik joanen baitzaizu?" Eta amak:
|
|
|
Ez al dakizu nolakoa den? Eta
|
ez
al dakizu ezen ez dagoela anaia bide batetik eramaiterik eta hura behartzerik, zeren aurkako bidetik joanen baitzaizu?" Eta amak: " Ai, Maddalenentzat dituen begiak Emilianirentzat balitu...!"; eta, hasperen baten ondotik boza beheratzen zuela, erran zuen:
|
|
|
—Musikaren historia, ordea, beti halakoa izan da, edo nagusiki hala izan da. Hala izan zen aitzina, musika zaharrarekin, poesia kantu zenean, eta hala da egun... Edo,
|
ez
al dakizu nondik doan musika berria. Baina ba al dakizu zuk zer den opera bat?
|
|
|
zure anaia, erlijioneaz denaz bezainbatean, leizearen ertzean dabil eta leizerat eginen du azkenean... eta Maddalenekin dabilen bezala ibiltzea, bertzalde, irain hutsa da etxegoiendar guztiontzat, zeren goia behearekin nahasten denean, badakizu...! Edo,
|
ez
al dakizu ezen zure anaia zaldiz ibiltzen irakasten ari zaiola Maddaleni, baita irakurtzen eta skribatzen ere, eta kasik emaztetzat balu bezala tratatzen duela han bere dorretxean...?
|
|
|
—Ez al dakizue Testament Zaharrak irakasten digula ezen Jainkoak Paradisuan jarri zituela Adan eta Eba, baina hura guztiz galdu zela, haien bekatuagatik, eta, halatan, mundu honetan daudekeen paradisu guztiak asmakizun hutsak baizik ez direla eta gezur hutsak? Edo
|
ez
al dakizue zer gertatu zitzaion Ponce de León-i berari ere, Bimini rat joan zenean, gaztetasunaren iturriaren bila, gaztetasuna aurkitu beharrean zahartasuna eta heriotza baizik aurkitu ez zituela?
|
|
|
—eta, ikusten zuelarik ezen begiak noraezean jartzen nituela, are fermuago erran zuen—: Edo,
|
ez
al dakizu ezen hortik datorkidala etxerat datorren emazteki bakoitzari bere soinekoa erosteko usantza. Baina zu marinela izan zara, eta jakinen duzu, halatan, ezen ez dagoela deskarga on baten egiterik, baldin untzi azpiak behar bezala kargatzen ez badira...
|
|
|
—Nola ibil haiteke horrela?
|
Ez
al dakik, bada, ezen bainuen hartzea gorputzarentzat kaltegarria dela?
|
|
|
—Eta
|
ez
al dakik hik ezen soken artean dabilenak sokak urkaturik akaba dezakeela...?
|
|
|
—Izarrei beha konkistatuko duk hik mundua, filosofo tipi horrek...
|
Ez
al dakik, bada, gizona deus ere bada, ohorea eta ezpata dela?
|
|
|
—Nor zara zu, Elizako autoritatearen kontra horrela aritzeko? Edo,
|
ez
al dakizu ezen Eliza Spiritu Sainduaren emaztea dela, eta emazte hura lohitzen duenak ordaindu beharra duela. Ohitura hori ez bazenu, ordea, gauzak bidetik eta bere lekutik ateratzekoa, Jainkoaren donu eta dohaintzat hartuko zenuke, zeren zuri ere ez bailitzaizuke gaizki etorriko osabarenetik zentzatzea.
|
|
|
—Ai, Joanes! —erran zidan, kexu—
|
Ez
al dakizu, bada, ezen etsairik handienak nork bere odolekoak dituela... Eta jaun Joanes... edo, Joanikot, hobeki, zeren eta aspaldi utzi baitzion zure osabak jaun izaiteari, horietarik duzu.
|
|
|
Eta hemen gero eta konbentzituago gaude ezen Joanikot luthertarra dela. Edo,
|
ez
al dakizu nola mintzatzen zen etxean izaiten genituen solasetan, eta zer erran zion aita Bartolomeri, txakur madarikatuak aita jesuitaren parean hanka altxatu zuenean eta zera egin zionean.... Eta ez al dakizu ezen bere dorretxerat bakartu zenetik ez dela mezatarat behin ere joan, eta ez duela Pazkoarekin konplitzen?
|
|
|
Edo, ez al dakizu nola mintzatzen zen etxean izaiten genituen solasetan, eta zer erran zion aita Bartolomeri, txakur madarikatuak aita jesuitaren parean hanka altxatu zuenean eta zera egin zionean...? Eta
|
ez
al dakizu ezen bere dorretxerat bakartu zenetik ez dela mezatarat behin ere joan, eta ez duela Pazkoarekin konplitzen. Bai, badakit ezen hori ez dela aski arrazoin Joanikot luthertartzat hartzeko, eta froga agerikoago bat genukeela, baina hori ere etorriko da.
|
|
|
Esker mila, baina nik ez dut neuretzat aitortzen jauregirik, austriarren arrano inperialak atzaparretan duenik! Edo,
|
ez
al dakizu ezen osabak arranoari egin diola tiro, baina huts egin duela. Izan ere, austriarren arrano inperiala da Nafarroaren menekotasunaren zeinua eta seinalea, eta libertatearen kontrakoa, beraz, lagun duzun jesuita fariseo horrek bertzerik erran badezake ere!
|
|
|
Eta kendu heure ahalke hori gainetik...! Edo,
|
ez
al dakik ezen ahalkegabeak jaten dituela azkenean eper erreak, eta ahalkorrak ogi mokorrak?"; eta bertze lagun batek erran zuen: " Gure anderea irrikor, iztartean kilikor!", Itsasoko Amako ene kide guztien irrien artean.
|
|
2001
|
|
|
Diogenes. Froilan eta binagreak, haserretu da Tasio, neskek
|
ez
al dakite gai interesgarriagoez hitz egiten. Futbolaz, adibidez.
|
|
|
–Kabenlaletxe, Unai –haserretu da Tasio bizkarra igurtziz–,
|
ez
al dakik beste era batera agurtzen?
|
|
|
–Hi, txikito, zer habil, adarra jo nahian? –bota dio az ke nean–
|
Ez
al dakik Anartz Brigada Internazionalistetakoekin Chiapasera joatekoa dela. Baina hi ze planetatan bizi haiz azken aldian?
|
|
|
–Ez, Miren, ez... hik
|
ez
al dakin gu hona hi ikustera etortzen garela?
|
|
2002
|
|
|
Hegan egiten duten oinetakoak! Baina
|
ez
al daki gazte honek horrelako oinetakoak jantziko balitu oinak hegan hasiko litzaizkiokeela buruaren gainetik. Eta ikusezintasunaren buru babesa!
|
|
|
Eta, lana izateko, hobe politikan ez sartzea!
|
Ez
al dakizu, bada, zer galdetu zioten Jaxintori udaletxean sartzeko? ¿ Tiene usted antecedentes penales?
|
|
|
–Bi aldiz plantxan esan nahiko didazu, jakina, gordinik jaterik nahi ez baduzu...
|
Ez
al dakizu, bada, Jainkoak arrainak egin zituenean plantxa batekin lisatu zituela haietako batzuk, eta horregatik direla edo hain estuak edo hain zapalak...?
|
|
|
–ihardetsi zion amak– Sara baino zuhurragoa uste hindudan...
|
Ez
al dakin, bada, hortxe ditugula Jainkoaren manamenduak, eta legea beti izan dela lege, mundua mundu denetik?
|
|
2003
|
|
|
–Baina baloi bat duk-eta!
|
Ez
al dakik, bada, aingeruak eta deabruak noiznahi aritzen direla hor goian futbolean, ilargia baloi hartuta...?
|
|
|
–Azpildar desleialok, atzo hor ibili zineten bertso zaharrak kantatzen, eta ez al zarete lotsa?
|
Ez
al dakizue, bada, don Paulino Urkidi apaiza elizako ministroa izan zela, eta elizako ministroak garenoi errespetu bat zor diguzuela. Azpildar bilauok, zuen odolak ez du balio ezta odolkirik egiteko ere!
|
|
|
" Jainkoaren aingeru batek Luziferri arima ostu eta deuseztatu zion hemen Azpilen, eta lasai zaudete.
|
Ez
al dakizue, ordea, zuen bekatuez deabruarentzako arima berri bat osatzen ari zaretela. Ez al da jantzi bat, bada, puskaz puska egiten?
|
|
|
Eta orain telefonoa. Munduak
|
ez
al daki ez naizela existitzen?
|
|
2004
|
|
|
–
|
Ez
al dakizu israeldarrak eta palestinarrak gerran daudela?
|
|
|
–Hago isilik, seme! –esan zion amona Sinforosak–
|
Ez
al dakik, bada, gogortzea behar beharrezkoa dela gora egiteko. Ez al dizkiok hik ere mutilari babarrunak eta janarazten?
|
|
|
–Bai.
|
Ez
al dakik, bada, esaera zaharra: jaiotzak txartel gorria zor?
|
|
|
–Kornerraren sindromea? –barrez hasi da neska– Eta
|
ez
al dakik kornerretik ere sar daitezkeela golak, baloiari beharreko efektua emanez gero?
|
|
|
–agindu zion aitak jarraian, bere argudioak emanda–:
|
Ez
al dakik, bada, babarrun asko eta asko jan behar izan zituztela Arkonadak eta Kortabarriak, Zamorak eta Lopez Ufartek, futbol izarrak izan baino lehen?
|
|
2005
|
|
|
–Zertaz kexatzen haiz?
|
Ez
al dakin hi bezalako nexkak hiltzen direla Afrikan egunero gosez?
|
|
|
–
|
Ez
al dakizu, bada, amona, telebistako txoritxorik gabe ez dagoela modeloen munduan sartzerik, telebistan azaltzen ez dena ez delako ezer? –emakumetto bat bezala mintzatzen zen Ines.
|
|
|
–
|
Ez
al dakizu, bada, Kontxi, puntu batek etxeko edozein zirrikitutatik egin dezakeela ihes, ate edo leiho junturetatik, esate baterako, edo mepansatik? –erantzun zion Emilik?.
|
|
|
–Zer axola du horrek, unibertsoaren beste muturrean ere Bushekin topatuko bahaiz?
|
Ez
al dakin, bada, cowboy madarikatu horrek unibertsoa bereganatu nahi duela, Lurra bereganatuta gero?
|
|
|
–AEBek, bai!
|
Ez
al dakin, bada, AEBei osaba Sam deitzen diotela?
|
|
|
–Itzali telebista, Ines. Egunero horrela ibili behar!
|
Ez
al dakin, bada, konpartitzen den hitza arnasa bezalakoa dela familia batentzat?
|
|
|
Baina Pantera Arrosak ez din errealitatearekin zer iksuirik.
|
Ez
al dakin, bada, pantera guztiak beltzak direla. Eta paterak eta pateren hixtoriak ere, halatsu?!
|
|
|
Edukazio handiko gizona izan baitzen zure aita ere:
|
ez
al dakizu, bada, berak Francoren politika egiten zuen bitartean espetxeratu nindutela ni bi urtez, langileen eskubideen alde aritzeagatik. Halakoa baita zuen edukazioa, baina ni ez nauzue engainatzen, bai baitakit maskara horren azpian zer gordetzen duzuen:
|
|
|
–Nola ezetz?
|
Ez
al dakin. Teleikasleak, saiokoak etortzekoak direla, eta gure eskolatik hiru ikasle aukeratuko dituztela beren programarako?
|
|
|
Eta, hil ondoko ospea, zer da?...
|
Ez
al dakizue oraindik?... Ahanztura!!
|
|
2007
|
|
|
–
|
Ez
al zenekien Elisa haurdun dagoenik?
|
|
|
Ez omen da gauza bera bere salako lanpararen pean idaztea, eta gure platoko fokuen pean hirugarren adineko estasiez hitz egitea.
|
Ez
al zenekien hori hona etorri baino lehen, atso alua. Zer espero zenuen?
|
|
2008
|
|
|
Tartean, orbetarrenetik etorritako lau anaiak zeuden, aita eta osaba izebak animatu nahi izan zituztenean beraiekin joan zitezen, izeba Ursulak erantzun zien: ?
|
Ez
al dakizue esaera zaharra: –Titiriteroak iristen direnean, zaindu ongi etxeko oilategia????, laurak liluratuta, haien eskuek jo zituzten txaloak eta haien begiek egin zuten dantza!?, eta berdin iritsi ziren etxera, aita eta osaba izebei guztia kontatu nahian.
|
|
|
–Infernura joan nahi ote duk?
|
Ez
al dakik, bada, nork bere burua botatzea bekatu mortala dela. Aitaren eta Semearen?!
|
|
|
–Zer arraio egiten duk hor?
|
Ez
al dakik guztiak ibili garela hire atzetik?, maisua, apaiza, mundu guztia!
|
|
|
–aurka egin zion kalonjeak?. Gainera,
|
ez
al dakizu zer egin zuten bide-lapurrek orain dela hilabete pasatxo, posta orga bati eraso ziotenean. Orgak ez zeraman diru kutxarik, zorionez, eta hilik ere ez zen izan.
|
|
|
Kendu nire begi bistatik, traidorea, lotsa ematen didak-eta!
|
Ez
al dakik, gainera, Canovasek foruak kendu zizkigula??; Nazariok, ordea, bere arrazoiak zituen, aitaren itzalari aurka egiteko: –Ongi da, aita, baina gogoratu nola bizi izan zinen zu, errege Karlos berandu baino lehen itzuliko zèn esperantzarekin, eta ikusten duzu:
|
|
|
Beñardok bazekien hori, baina hain ziren bere autoestimu eta maitasun beharrak larriak, antza, eta hain zen bere borondatea eskasa, non ohartu gabe ematen baitzuen neurritik neurriz kanporako pausoa. Eta Beñardok hamasei eta hamazazpi urte egin zituen, eta ez ziren harritzekoak egunak, zeinetan erdi hordituta iristen baitzen etxera, baita guztiz hordituta ere??
|
Ez
al dakik mozkortzea bekatu mortala dela, eta zuzenean joango haizela infernuko su leizera, gaizki erori eta burua hausten baduk, egunen batean?, esaten zion izebak, ezin serioago?, noiz edo noiz.
|
|
|
asmo onenarekin, hori ez dizut ukatuko, baina Kristoren irakaspenari muzin eginez.
|
Ez
al dakizu, bada, Kristo sufrimendutik ihesi ibili zela. Nola ulertu behar dira, bestela, Kristoren beraren hitzak, olibondoen ortuan esanak:
|
|
|
Izan ere, zer da Aldasoro bat López de Legazpi batekin konparatuta?
|
Ez
al dakik, bada, nor izan zen Miguel López de Legazpi. Mexiko hiriko alkate nagusia?
|
|
|
–Ez horrela hartzeko, ez horrela hartzeko! Baina
|
ez
al daki aurretik abisatzen. Monsieur etorri arte ez inora esan dit, gainera.
|
|
|
Kendu nire begi bistatik, traidorea, lotsa ematen didak-eta!
|
Ez
al dakik, gainera, Canovasek foruak kendu zizkigula?"; Nazariok, ordea, bere arrazoiak zituen, aitaren itzalari aurka egiteko: " Ongi da, aita, baina gogoratu nola bizi izan zinen zu, errege Karlos berandu baino lehen itzuliko zèn esperantzarekin, eta ikusten duzu:
|
|
|
–Zer arraio egiten duk hor?
|
Ez
al dakik guztiak ibili garela hire atzetik?, maisua, apaiza... mundu guztia! Jaitsi hortik, Beñardo!
|
|
|
–Infernura joan nahi ote duk?
|
Ez
al dakik, bada, nork bere burua botatzea bekatu mortala dela. Aitaren eta Semearen...!
|
|
|
–Nola joango zara, baina, gaurko berriak atzokoa ezeztatzen badu? –aurka egin zion kalonjeak– Gainera,
|
ez
al dakizu zer egin zuten bide-lapurrek orain dela hilabete pasatxo, posta orga bati eraso ziotenean. Orgak ez zeraman diru kutxarik, zorionez, eta hilik ere ez zen izan.
|
|
|
Tartean, orbetarrenetik etorritako lau anaiak zeuden –aita eta osaba izebak animatu nahi izan zituztenean beraiekin joan zitezen, izeba Ursulak erantzun zien: "
|
Ez
al dakizue esaera zaharra: ‘Titiriteroak iristen direnean, zaindu ongi etxeko oilategia’?" –, laurak liluratuta –haien eskuek jo zituzten txaloak eta haien begiek egin zuten dantza! –, eta berdin iritsi ziren etxera, aita eta osaba izebei guztia kontatu nahian.
|
|
|
nola amets bat izan zenuen, zeinean nire amaren arima ikusi baitzenuen purgatorian sartzen, eta nola horregatik ekin zenion zeure gorputza zigortzeari... asmo onenarekin, hori ez dizut ukatuko, baina Kristoren irakaspenari muzin eginez.
|
Ez
al dakizu, bada, Kristo sufrimendutik ihesi ibili zela. Nola ulertu behar dira, bestela, Kristoren beraren hitzak, olibondoen ortuan esanak:
|
|
|
Beñardok bazekien hori, baina hain ziren bere autoestimu eta maitasun beharrak larriak, antza, eta hain zen bere borondatea eskasa, non ohartu gabe ematen baitzuen neurritik neurriz kanporako pausoa. Eta Beñardok hamasei eta hamazazpi urte egin zituen, eta ez ziren harritzekoak egunak, zeinetan erdi hordituta iristen baitzen etxera, baita guztiz hordituta ere –"
|
Ez
al dakik mozkortzea bekatu mortala dela, eta zuzenean joango haizela infernuko su leizera, gaizki erori eta burua hausten baduk, egunen batean?" esaten zion izebak, ezin serioago–, noiz edo noiz. Osaba Bixentek, alabaina, ez zion garrantzi handirik ematen –" Gu ere halaxe ibiltzen gintuan gaztetan" esaten zuen–, baina Beñardo etxeko atarira heldu eta bertan luze erori zèn igande gau batean, iritziz aldatu –hantxe utzi zuten lotan, ea eskarmentuan sartzen zen–, eta halaxe mintzatu zitzaion biharamunean:
|
|
|
Izan ere, zer da Aldasoro bat López de Legazpi batekin konparatuta?
|
Ez
al dakik, bada, nor izan zen Miguel López de Legazpi. Mexiko hiriko alkate nagusia... baita Filipinasko kapitain jenerala ere, post mortem, hortik atera kontuak!
|
|
2009
|
|
|
–
|
Ez
al dakizue garrasi egin gabe hitz egiten. Zer gertatzen da?
|
|
|
Funtsezkoa, diafragmarena, ahotsa behar bezala aterako bada, antzokia beteko badu. Diafragman dago gakoa, Diego,
|
ez
al zenekien. Bera ere erakarri nahi dute ariketetara, eta haren gorputza inguratu dute harpien gisara.
|
|
|
Nola zertaz?
|
Ez
al nekien zer aurkitu zuten parrokian?
|
|
|
–Baina, Tasio? Ni kontrabandista nauk,
|
ez
al hekien?
|
|
|
Itsasotik, gazte. Itsasoak sortzen ditu perlak,
|
ez
al zenekien?
|
|
|
Eta, hala ere, ulertu zenuke nire jarrera, orbetarrok ez baikaude zu galtzeko prest, ezta gutxiagorik ere, Domingo galdu ondoren!
|
Ez
al dakizu, bada, noraino eta zenbateraino maite zaituen aitak. Baina zuk ez duzu aitaren maitasuna merezi, beharbada?
|
|
|
horrek ere bai baititu bere aldeak, eta ez nolanahikoak:
|
ez
al dakizu, bada, haurdunaldi osoa gela batean itxita igaro zenukeela, haurra izan arte. Edukita gero, gainera, ezin izango zenuke besoetan eduki, ezta segundo bakarrean ere, zure aitak tornuko umeen etxean utziko bailuke jaio orduko, zure amak zer esanik ez, bere onean balego?
|
|
|
Baina, hitz egiteko gauza ez bazara, zerbait idatz dezakezu?
|
Ez
al dakizu, baina, barruan gordetzen dena barruan gelditzen dela, obsesio bat bezala, eta obsesioa arratoi bat bezalakoa dela, erraiak jan diezazkigukeena?
|
|
|
–Nork esan dizu zuri gora igotzeko?
|
Ez
al dakizu, bada, ehiza goian dagoenean ehiztariak behean daudela. Baina gora igo nahi baduzu, gora igoko zara, bai, eta igo zaitez berriro, nik esan arte!
|
|
|
Kendu gauza horiek burutik!
|
Ez
al dakizu, bada, goratua izan nahi duena beheratua izango dela, eta beheratu izan nahi duena goratua? –erantzuten arrosak.
|
|
|
–Zer egiten duzu hor geldi, hirugarren egunean piztu bazinen??
|
Ez
al dakizu, bada,, zerak, hiru mila ordu baino gehiago egin dituela hilzorian, bere arnasestuaren gurutzetik zintzilik??; orduan, baina, bere buruaren kontra altxatzen zen, zeren Kristok ez baitzuen, menturaz, ezer egiten, baina ezta berak ere:
|
|
|
–eta nola Gabinok zeruraino zabaldu baitzituen begiak, Luzianoren amak jarraitu zuen?:
|
Ez
al dakizu, bada, osaba bat duzula Ameriketan?
|
|
|
langileak batere merezi ez duen arren, argi eta garbi esango dizut hori ere.
|
Ez
al dakizu, bada, Estepan Enparantza gorri putakumeetakoa dela?
|
|
|
Goldeak tanke bihurtu bai, hiltzaile nazkagarri horrek! Edo
|
ez
al dakizu zenbat eta zenbat jende hil duen, milioiak eta milioiak??
|
|
|
milioika eta milioika gizon emakumeri, alegia, gure aholkua eman behar izatea (konfesioa, jauna!, konfesioa, andrea!), pilotuez gain, gizon emakume guztiak baikaude hilzorian:
|
ez
al dakizu, bada, nola hiltzen den jende asko derrepentean?; eta pentsa ezazu, azkenik, haiek ere obligazio bera izango luketela zurekin, zuri aholkua ematekoa, baina ez behin bakarrik, minutu oro eta segundo oro baizik, lotarako betarik ere ez, zeren bekatu mortala segundo batean egin baitaiteke, eta egun batek milaka segundo ditu. Eta orduan zer izango litzateke mundua?
|
|
|
–Itzali irrati zikin hori!
|
Ez
al dakizu etxe honetan debekatuta dagoela tangoak entzutea?
|
|
|
Eta Nikolaik Teofilo Maria belaunikarazi zuen lehenik, baita lau hankan jarrarazi eta burua jaitsiarazi ere jarraian?
|
ez
al dakik azken egiten duenak hobeto egiten duela barre, zerri kapitalista horrek???, harik eta aurpegia pixontzian sarrarazi zion arte.
|
|
|
Eta, hala ere, ulertu zenuke nire jarrera, orbetarrok ez baikaude zu galtzeko prest, ezta gutxiagorik ere, Domingo galdu ondoren!
|
Ez
al dakizu, bada, noraino eta zenbateraino maite zaituen aitak. Baina zuk ez duzu aitaren maitasuna merezi, beharbada...
|
|
|
" Zer egiten duzu hor geldi, hirugarren egunean piztu bazinen...?
|
Ez
al dakizu, bada, ‘zerak’ hiru mila ordu baino gehiago egin dituela hilzorian, bere arnasestuaren gurutzetik zintzilik?"; orduan, baina, bere buruaren kontra altxatzen zen, zeren Kristok ez baitzuen, menturaz, ezer egiten, baina ezta berak ere: zer egin zuen, bada, berak –Maria Bibianak– ordura arte anaiatxoaren alde?
|
|
|
Baina hura legezkoa izan zen gutxienez, eta zurea ez... horrek ere bai baititu bere aldeak, eta ez nolanahikoak:
|
ez
al dakizu, bada, haurdunaldi osoa gela batean itxita igaro zenukeela, haurra izan arte. Edukita gero, gainera, ezin izango zenuke besoetan eduki, ezta segundo bakarrean ere, zure aitak tornuko umeen etxean utziko bailuke jaio orduko, zure amak zer esanik ez, bere onean balego...
|
|
|
Goldeak tanke bihurtu bai, hiltzaile nazkagarri horrek! Edo
|
ez
al dakizu zenbat eta zenbat jende hil duen, milioiak eta milioiak...?
|
|
|
Baina, hitz egiteko gauza ez bazara, zerbait idatz dezakezu...
|
Ez
al dakizu, baina, barruan gordetzen dena barruan gelditzen dela, obsesio bat bezala... eta obsesioa arratoi bat bezalakoa dela, erraiak jan diezazkigukeena. Zer nahi duzu, arratoiak zure baitan habia egitea?
|
|
|
–Itzali irrati zikin hori!
|
Ez
al dakizu etxe honetan debekatuta dagoela tangoak entzutea?
|
|
|
Anbulantzia aurki etorriko da, hala ere, entzun duzu... langileak batere merezi ez duen arren, argi eta garbi esango dizut hori ere.
|
Ez
al dakizu, bada, Estepan Enparantza gorri putakumeetakoa dela?
|
|
|
–Nork esan dizu zuri gora igotzeko?
|
Ez
al dakizu, bada, ehiza goian dagoenean ehiztariak behean daudela. Baina gora igo nahi baduzu, gora igoko zara, bai, eta igo zaitez berriro, nik esan arte!
|
|
|
Pentsa ezazu, hasteko, zer izango litzatekeen mundua, guztiok hurkoaz sumatzen hasiko bagina, pertsona guztiak bihurtuko baikenituzke, ondorioz, susmagarri; pentsa ezazu, ondoren, zer izango litzatekeen bakoitzari... milioika eta milioika gizon emakumeri, alegia, gure aholkua eman behar izatea (konfesioa, jauna!, konfesioa, andrea!), pilotuez gain, gizon emakume guztiak baikaude hilzorian:
|
ez
al dakizu, bada, nola hiltzen den jende asko derrepentean?; eta pentsa ezazu, azkenik, haiek ere obligazio bera izango luketela zurekin, zuri aholkua ematekoa, baina ez behin bakarrik, minutu oro eta segundo oro baizik, lotarako betarik ere ez, zeren bekatu mortala segundo batean egin baitaiteke, eta egun batek milaka segundo ditu. Eta orduan zer izango litzateke mundua?
|
|
|
Kendu gauza horiek burutik!
|
Ez
al dakizu, bada, goratua izan nahi duena beheratua izango dela, eta beheratu izan nahi duena goratua? –erantzuten arrosak.
|
|
|
–eta nola Gabinok zeruraino zabaldu baitzituen begiak, Luzianoren amak jarraitu zuen–:
|
Ez
al dakizu, bada, osaba bat duzula Ameriketan?
|
|
2010
|
|
|
Schultz agurgarriaren erantzuna berehalakoa izan zen: ?
|
Ez
al dakizue zer gertatu zen Betsaidako uhaskan. Han ere ezindu bat zegoen, uretan ezin sartu zena, besteak aurreratu egiten zitzaizkiolako.
|
|
|
–Regina eneak osorik behar zaitu, nik osorik behar zaitut eta zure seme alabek ere bai?;. Bai, baina orain seme batek gehiago behar nau beste guztiek baino??;. Bai, esan didazu lehentxeago Ama Birjinaren mezua jaso duzula, eta zuk sinetsi?
|
Ez
al dakizu, baina, zer gertatu zitzaien Damasori eta Maria Bibianari Pagoagan. Ez al dizu Gabinok kontatu?
|
|
|
geldiarazi gintuen arte; gure ondotik pasatu zenean, eskutik helduta geunden une hartan Helena eta biok?, zorrotz begiratu zigun, sakristauak bere handinahia zuen, eta une hartan, beharbada, apaizaren parekoa zela iruditu zitzaion?, ikusi ez ezik, ikusiari buruzko epaia ere ematen ariko balitz bezala, kondenazko epaia, alegia?: barre egiten duzue, bai, baina
|
ez
al dakizue infernua dela bekatu mortal baten ordaina?; ez zigun onik egin, gizonak bere epaia eman ahala eskuak askatu eta erori egin baitzitzaizkigun, esku bakoitzak bere bakardaderako bidea hartzen zuela; berriro eseri ginen lizardian, bera enbor baten aurka eta ni beste baten aurka, biok aurrez aurre, bi esku banatuen irudia burutik ezin kendu nuela; ustez batzen gintuèn denboraren baitan bi ...
|
|
|
Probidentzia da!
|
Ez
al dakizue, bada, erregeari Jainkoagandik datorkiola duen boterea. Baina Mateo Morralek huts egin zuen, eta horrek erakusten du Jainkoak erregea bere erregetzan nahi duela, Espainian gobernatzen jarrai dezan.
|
|
|
Ederki ireki zizkidan Meyer jaunak begiak bere garaian, puntu honi dagokionez ere!
|
Ez
al dakizu, bada, zer gertatu zen Parisko Komunan. Eta Stalinekin zer gertatu da?
|
|
|
Eta nola burua galdu eta garrasika hasi bainintzen, eskatu ere, eskatu nion pistola bat, neure buruaz beste egiteko, zeren hilzori ezin minberagoan bainengoen eta zeren heriotzak minezko min guztiak moztuko baitzizkidan errotik?, bera gogorrago jarri zitzaidan: ?
|
Ez
al zenekien gerrara zentozela. Baina zu hobeto zaude emakume batailoi batean borrokatzeko, antza??.
|
|
|
ez litzatekeela, alegia, Arkadia zoriontsu bat izango; burbuila batean bizitzeko ohitura zuèn honek ere ikasia baitu dagoeneko errealitatearen lezioa? nik ere erreakzionatu behar bainuen halako batean, burua hautsi nahi ez banuen, hainbestekoak izan dira nire porrotak eta buruko minak, errealitatearen horma gogorraren aurka behin eta berriz talka egin izanaren ondorioz?;
|
ez
al dakizu euskarazko esaera zaharra: guztiok ere ipurdian zuloa??; bada, nik ere ikasi dut, hondarrean, ikasgai hori; baina gauza bat esatera ausartuko natzaizu:
|
|
|
Aitortu behar baitizut pozari aurka egiten ere ahalegindu nintzela neure borondate borondatetsuaren saioan, ama telefonoaz bestaldean nuen, eta amaren hitzetan jartzen nuen arreta, pozaren eragina neutralizatzeko?, baina alferrik; bazirudien, gainera, zenbat eta borondatearen mugimendu hari gehiago eutsi, orduan eta handiagotzen zela nire poza?
|
Ez
al dakizu nola arrandiazko ekitaldi zibil eta erlijiosoen unerik kritikoenetan, desfile baten goren puntuan edo meza nagusian, desegokitasunik txikienak, soldaduren baten ibilera aldatuak, edo apaizaren doministikuak?
|