|
2009
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan idatzi den euskararen kronika hazkunde nabarmenaren kronika izan baldin bada, batez ere honako arrazoi hauengatik izan da: herritarren gogoa euskara hauspotzea izan delako, herri aginteek autogobernua
|
euskararen
zerbitzura jarri dutelako, euskarak puntako babes ofiziala izan duelako, hizkuntza politika eraginkor bat garatu delako, herritarrak oro har euskarari atxiki zaizkiolako, gizarteko hainbat arlotan sorturiko elkarteek euskara bultzatu dutelako eta, oso bereziki, oinarrizko kontsentsu politiko bat eraiki eta, neurri batean bederen, gordetzen asmatu delako, nahiz eta ez zaion behar besteraino eutsi ... Faktore horiek ahulagoak izan diren lurraldean. Nafarroan esan nahi da?, askoz motelagoa izan da euskararen hazkundea; eta faktore horietako gehienen arrastorik ere izan ez den lurraldean. Iparraldean alegia?, euskarak atzeranzko bidean jarraitu du, nahiz eta, azken ikerketak dioenez, gazte elebidunen kopurua lehen aldiz oraintxe hasi den apurka bada ere gora egiten, orain arte hodei ilun eta zakarrez estalitako zeruan urdin koloreko argiune xume batzuk azaldu direlarik horri esker.
|
|
|
euskarak ere, garabidean den hizkuntza orok bezala, politika behar du, aldeko politika, edo politikak, inork honela nahiago balu. Guztiz saihestu behar dena da euskara politikaren zerbitzuan jartzea, mutur batetik zein bestetik sarri askotan egin ohi dutena; baina ezinbestekoa dugu
|
euskararen
zerbitzuan jarriko den politika bidezko eta eraginkor bat.
|
|
2010
|
|
|
euskara biziberritzen ari da. azken hogeita hamar urteotako euskararen kronika, hazkunde baten kronika da, ezbairik gabe. oro har, eta iparraldean izan ezik, hazi eta indartu egin da euskararen presentzia gizartean, nabarmenki euskal autonomia erkidegoan, eta motelago, oso apal, nafarroan. hori da ikerketa soziolinguistikoek erakusten dutena, bai euskal herriko iV. inkesta Soziolinguistikoak, bai euskal autonomia erkidegoko iV. Mapa Soziolinguistikoak, baita euskararen belaunaldi arteko transmisioari buruz egindako ikerketek ere. euskal autonomia erkidegoan euskarak izan duen hazkundea honako arrazoi hauengatik gertatu da: besteak beste, herritarren gogoa euskara hauspotzea izan delako, herri aginteek autogobernua
|
euskararen
zerbitzura jarri dutelako, euskarak puntako babes ofiziala izan duelako, hizkuntza politika eraginkor bat garatu delako, gizarteko hainbat arlotan sorturiko elkarteek euskara bultzatu dutelako, eta, oso bereziki, oinarrizko kontsentsu politiko batetik abiatu ginelako, nahiz eta —paradoxikoa dirudien arren— ez dugun kontsentsu hori behar beste zaindu edo hedatu elebitasunak aurrera egin ... Faktore horiek ahulagoak izan diren lurraldean —nafarroan—, askoz motelagoa izan da euskararen hazkundea; eta faktore horiek gehienak falta izan diren lurraldean —iparraldean—, euskarak atzeranzko bidean jarraitu du, nahiz eta gazte elebidunen kopurua lehen aldiz oraintxe hasi den apurka bada ere gora egiten. euskarak ez du bere historian gaur egun adina hiztun eduki, eta inoiz bereak ez zituen esparru sozialak eta funtzionalak ditu bereganatuak gaur. gutxi gorabehera zortziehun mila hiztun ditu, eta horietarik hirurehun mila dira euskara etxean ez baizik eta eskolan edo heldu aroan ikasi dutenak. euStatek argitaraturiko datuen arabera, eaen gaur egun bi urte edo gehiagoko herritarren %37, 5ak daki ongi euskaraz; eta duela hogeita bost urte, %22k besterik ez. orduan herritarren bi heren ziren euskaraz ezer ere ez zekiten elebakarrak; baina, gaur egun, erdia baino gutxiago dira, %45.
|
|
2022
|
|
|
Frantsesez deitu nezake" militant multicartes" eta" multipermanent gratuit". Euskaraz halere erran dezaket Euskal Herriaren eta
|
euskararen
zerbitzuko jarri zela apez bat Elizaren zerbitzura joaten den bezala, eginbide horri emanez osoki, eta nahiz ez zen kristau fededuna, santu laikoa bezalako norbait izan dela. Berak ez zuen holako kanonizazio laiko ez eta laudoriorik onartuko, baina maluruski ezin dit erantzun.
|
|
|
Kazetari ofizioaren lanak izan ezik, lan erraldoi horren ezaugarri nagusietarik bat zen musu truk egiten zuela Allandek. Jean Louis Davantek bere lekuko tasunean saindu laikotzat ematen du, Allande fededun ez zelarik, erranez Eus kal Herriaren eta
|
euskararen
zerbitzuko jarri zela osoki apez bat Elizaren zerbitzura joaten den bezala. Hemen argitaratzen ez dugun elkarrizketa batean Allande berak hori erran zuen 2007an:
|
|
2023
|
|
|
Hezkuntza arloan haur eta gazteekin aritzen diren antzerki irakasle batzuek kritika egin izan dute honen harira: antzerkia euskalgintzari lotzeak antzerkiak berak duen balorea desgaituko balu bezala, edo bere horretan duen potentziala gutxietsiko balute bezala,
|
euskararen
zerbitzura jartzen dutelako, honen menpeko, nolabait. Hainbatetan errepikatu bezala, ezjakintasuna da hemen oztopo handiena.
|