|
2001
|
|
|
Eskualde erdaldunen kasuan ikasleen lana ez da izaten euskara erabiltzea,
|
euskara
zabaltzea baizik, ikastera jende gehiago hurbil dadin, edo zertxobaitikasteko?. Herriko dendaria, mendigoizale taldeko lagunak, lagun taldea, familia, ikaskideak... den denek osatzen dute gure ingurunea; horiekin burutzen dugukomunikazioa, eta aurrerantzean ere horrela izango da.
|
|
|
|
Euskararen
zabaltzea eta hedatzea izan zuen amets, eta egingo nuke orain bertan ere amets berberori duela eragile, eta euskaldunen arteko mintzabide zehatz eta bakoitz izan daitekeen euskararen atzetik dabilela. Eta liburuak egiteaz gainera, bera dugu irakasketan aritua, zeregin umilago hori besteren bizkar utzi gabe, nekearen eta izerdiaren poderioz.
|
|
|
|
Euskara
zabaldu, beraz, eta zabalago heda dadin eta sustrai iraunkorragoak luza ditzan, baturik zabaldu, batura ahal daitekeen neurrian. Horrelako zerbaiten bila, zenbat aldiz ez gara bildu, Aresti zena lagun, aditzaren batasunerako batzordean, Altuna genuela idazkari, Â sesio bizia zerigula batzuetan eta arrazoi baketsuetan igeri beste zenbaitetan, eta haraindiko ertzeraino inoiz igaroko ez ginelako beldurrez gehienetan.
|
|
2002
|
|
|
Aurten, Iñaki Oregi, Jon Kortabarria eta Koldo Larrañaga omenduko dituzte, besteak beste, Araba Euskarazeko antolatzaileek 70eko hamarkadan eliza barruan eta Araban
|
euskara
zabaltzen egin zuten lanagatik.
|
|
|
Arabari dagokionez, hainbat dira
|
euskara
zabaltzeko helburuarekin lanean ari diren elkarte, talde eta erakundeak. Besteak beste, honakoak aipa daitezke:
|
|
|
Nazioarteko hizkuntza nagusi bihurtu denak, ingelerak, hizkuntza gutxituak ezagutzera emateko ere balio duela ikusi da behin baino gehiagotan. Bateko hiztegiak, oinarrizko gramatika liburuak… Beste behin ere ingelerak hartu du
|
euskara
zabaltzeko ardura; New Yorkeko Hippocrene Books argitaletxeak, Beginner' s bildumaren baitan, «Beginner' s Basque» liburua argitaratu baitu. Bilduma horren barruan lehenago vietnamera, persiera nahiz serbokroaziera irakasgai jarri ziren bezala, oraingoan, euskara jarri diete eskura Amerikako estatubatuarrei.
|
|
|
Garai haietanmobilizazio ugari egin ziren, irakasle euskaldunak eskatuz. Laurogeita hamarrekohamarkadan,
|
euskara
zabaldu zen neurrian, ikasleen presioa apur bat arindu zen, batik bat Euskal Adarretara mugatuz, hots, euskaraz ikasten zuten taldeetara.1988tik aurrera, gainera, Ikasle Abertzaleak taldeak protagonismo berezia izanzuen aldarrikapen horietan (Idoiaga, 1991). Unibertsitate desberdinetako ikasleenahaleginak koordinatzeko zenbait saio ere egon ziren, baina jarraipen handirikgabe.
|
|
|
1970 urte inguruan irakasle boluntario batzuek hartu zuten euskararen aldekolana eta konpromisoa Donostiako Irakasle Eskolan. Garai haietan erdara zennagusi, eta
|
euskara
zabaltzeko saiakera guztiak orokorki gaizki ikusita zeuden giroerdaldun hartan. Argi dago irakasle haiek euskararen aldeko mugimendua sorrarazten aitzindari izan zirela; esate baterako, ofizialtasunik izan gabe klaseak euskarazematen hasi ziren.
|
|
|
Elebitasuna helburu, beraz; baina, jakina, gure gizarteko eta unibertsitatekoelebitasunez hitz egiten dugunean, ez dugu daukaguna nola edo hala kudeatzeazhitz egiten, elebitasun dinamikoaz baizik, elebitasun aldakorraz; eta elebitasunhorrek diglosia gainditu nahi du, zailtasun asko dauzka, zailtasunez josita dago,
|
euskararen
zabaltzea eta normaltzea bilatzen du, eta, azken batean, gizarte honenborondatea islatzen du.
|
|
|
Euskararen herrian bizi garenok
|
euskara
zabaldu behar dugu, sustatu, jakintza arlo guztietara eraman, euskaraz mintzatzen ez direnak euskararen munduraerakarri. Euskal hiztunok bizi garen esparruko erdaldunek euskara maitatzea lortubehar dugu.
|
|
|
Nire ustez, hauxe da unea Unibertsitatearen lege propioa ateratzeko eta legehorretan Euskal Unibertsitatearen Sistema Osatua bideratzeko, gizarte euskaldunakdituen hezkuntza eskubideak unibertsitatean ere betetzeko, eta batez ere UrrunekoEuskal Hezkuntzaren Unibertsitatea euskal kultura
|
euskaraz
zabaltzeko EAEtikkanpora; adibidez, erbesteko euskaldunei zuzentzeko.
|
|
2003
|
|
|
Nik gaur hemen Montianoren beste alderdi bat aitatu gura neuke:
|
euskerea
zabaltzeko egin zituan ahaleginak, batez be Euskerazaleak alkartearen barruan. Horrenbeste ta gehiago zor deutsagu euskerazale guztiok, Bilbo inguruan eta Bizkai osoan behintzat.
|
|
|
Emakume talde sutsu bat eta Castor Uriarte, E. Erkiaga ta X. Peña, bultzatzaileen artean. " Txinparta" antzerki taldea be hor ebilen, lan errazen bidez Bilbon eta Bizkaian
|
euskerea
zabaltzen. Dantza talde batzuetan euskerea eta euskal kulturea indar barria hartzen joaizan.
|
|
2005
|
|
|
Itxartu euzkelduna! Ekin
|
euzkera
zabaltzen alderdi oroetan. Euzkel ikastolai lagundu, berriak egiten sayatu, euzkel izparringi, aldizkingiari ere lagundu eta zabaltzen alegindu[...].
|
|
2006
|
|
|
Izan ere, 1993an Palestinara joan nintzen brigadista bezala, Palestina historiko guztian ibili ginen hau da, 1948ko eta 1967ko lurraldeetan, eta hainbat material neukan gordeta. Beti pil pilean dagoen gaia denez, pentsatu nuen merezi zuela material hori
|
euskaraz
zabaltzea. Horrela ekin nion liburua hezur-mamitzeari.
|
|
2008
|
|
|
Errealitateak besterik dio, alabaina. Izan ere, batuari esker Gipuzkoako
|
euskara
zabaltzen ari dela uste du Koldo Zuazok, eta ez Nafarroan bakarrik.
|
|
|
«Posible es que a mi por estar dedicado conalma y vida al estudio y difusiónde esta lengua se me tenga por separatista»204 Azkue bere pasio guztiz hizkuntzaren inguruan ari zen bada. Eta ez ikertzaile eruditu soil moduan, baizik baita
|
euskararen
zabaltze lanean («difusión»). Esan beharrik ez dago «órbita de vascófilo» edo euskaltzale gisa «gorputz eta arimaz» aritzea205, hizkuntza zabalduz, militantzia nazionalistaren agerpen argia dela (hain ageria ezen garaian bertan antzematen zuten «separatismo» salaketak eragiteraino).
|
|
|
euskarazko eskola ofizialen agerrera lortzeko ezinbestekoa zen autonomia garatzea. Hain zuzen urte hartantxe, 1934an, elkarte filojeltzale batek, Euzko Ikasle Batzak, Azkueri bere iritzia galdetu ziolarik
|
euskara
zabaltzeko bitartekoez, erantzuna esanguratsua izan zen guztiz:
|
|
|
Azkuek ez zuen ukatzen
|
euskara
zabaltzeko beste bide batzuk egon zitezkeela (gazteei txekiar eta katalan ereduak aztertzea gomendatzen zien). Baina bere iritzi pertsonala zen euskara sustatzeko bide onena haur hezkuntza zela, lehen bi edo hiru urtean elebakarra (euskaraz).
|
|
|
Baina ez soilik Euskal Herrian. " Beste hizkuntza gutxiagotuekin batera Europan ere
|
euskara
zabaldu nahi" dutela adierazi zuten prentsaurrekoan. Antza, Oinezak orain arte zituen muga guztiak gaindituko ditu.
|
|
2009
|
|
|
Era berean, jada ikusgarri dago eitb.com webguneak
|
euskararen inguruan
zabaldu duen ataria berria, Euskaraz izenekoa.
|
|
|
Herriko informazioak ia hasieratik izan du tokia euskarazko prentsan; aldizkaria elebiduna izanik ere, herrietako gertakariak
|
euskaraz
zabaltzen ziren maiz.Horren adibide, 1887an Baionan sortu zen Eskualduna astekaria dugu, non herrietako informazioa aldizkariaren zutabe garrantzitsua bilakatu baitzen. Desagertuzenean, Herria astekariak hartu zuen lekukoa eta gaur egun Iparraldean argitaratzen den tokian tokiko euskarazko aldizkari bakarra da Herria.
|
|
|
Euskaltzalez beteko da gaur Oion (Araba). Hango San Bizente ikastolak 30 urte daramatza Arabako Errioxako eta Errioxako (Espainia) haurren, familien eta biztanleen artean
|
euskara
zabaltzen, eta gaur,, su eder, bihurtu nahi dute txingor hori, Hauspoari eraginez. Araba Euskaraz jaia egingo dute gaur, Oionen.
|
|
|
Urteak eman ditugu ikastoletan irakaskuntzan.
|
Euskara
zabaldu eta erabilera normalizatzeko beharrezkoa ikusten genuen euskarazko egunkari bat, eta saiatu ginen Egunkaria izan arte. Egun gutxi barru bost euskaldun epaituko dituzte Egunkaria auziarekin lotuta.
|
|
2010
|
|
|
Kulturatik bideratzen diren diru sailak murrizten ari dira, eta krisiari aurre egiteko egitasmoetan ez dira kontuan hartzen.
|
Euskara
zabaldu eta euskal herritar oro euskaraz bizitzeko aukerak benetan sortuko dituen politika bat nahi dugu edo ez. Izan ere, egungo dinamikek ez garamatzate horra, eta hartzen ari diren neurriek kontrako bidea egitea ekarriko dute.
|
|
|
Bere interesa, enpresa bat zen neurrian normala den bezala, enpresariala eta ekonomikoa zen. Eta bere mezua
|
euskaraz
zabaltzea erabaki zuen, euskara hutsez gainera. Alegia, enpresa horrek egindako azterketan, ustez helburu euskaltzale edo ideologikoen zipriztinik gabeko azterketan, ikusi zuen leitzarrak haien aldera ekartzeko komeni zela mezua —ahoz nahiz idatziz— euskaraz zabaltzea.
|
|
|
Eta bere mezua euskaraz zabaltzea erabaki zuen, euskara hutsez gainera. Alegia, enpresa horrek egindako azterketan, ustez helburu euskaltzale edo ideologikoen zipriztinik gabeko azterketan, ikusi zuen leitzarrak haien aldera ekartzeko komeni zela mezua —ahoz nahiz idatziz—
|
euskaraz
zabaltzea. Seinale, dudarik ez dena, enpresa horren begietan euskara dela leitzarren hizkuntza nagusia eta haien gogoan eragiten gehien lagunduko liekeena.
|
|
|
Euskarak komunikabideetan duen presentziarekin jarraituz, Joseba Barandiaranek" Ekonomia k z ere idazten da" izenburuko artikuluan ekonomia arloan
|
euskaraz
zabaltzen den informaziora hurbiltzen gaitu. Ekonosoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 17 miaz bereziki arduratzen diren euskarazko komunikabide espezializaturik egon ez arren, prentsa idatzian eta irratian, beste gai batzuk jorratzen diren bezala, ekonomiaz ere jarduten da.
|
|
|
•
|
Euskaraz
zabaltzen den ikerketaren ebaluazioa. Askotan arazoak daude euskaraz aurkezten diren Doktorego Tesi, ikerketa proiektu eta argitalpenak ebaluatzeko.
|
|
|
Primingak, aldiz, erakutsiko liguke albiste horietan euskara zeri lotuta agertzen den; adibidez: politikari, abertzaletasunari, giro jakin batzuei, inposizioari, diskriminazioari, iraganari, tradizioari, ikasketei, ikasteko zailtasunari..., edo, euskal izaerari, balio linguistikoari, hemengo hiritar guztion ondareari, jai giroko ekimenei, berreskuratze ahaleginei... tziarengana ideologia hutsa helarazteko erabiltzen bada. hortaz, komunikabide batzuek eta besteek
|
euskarari buruz
zabaltzen dituzten bertsioak eta esanahi ezberdin guztiak aintzat hartu dira. lan nekeza, baina ezinbestekoa igorritako informazioaren atzean zer nolako framingak dauden eta horiek bultzatzen dituzten interesak ezagutu ahal izateko. horregatik, euskararen gainean dauden framingak zorroztasunez eta sendotasunez aztertu ahal izateko, teoriarantz jo dugu, beste behin, urrats berri honetan Vicente Ma... 23) lagungarri gerta dakiguke euskararen inguruko hautemateen eta irudikapenen —framingaren— xehetasunak hobeto ezagutzeko eta ulertzeko. horregatik, framinga inguruko ikerlerro nagusiak aurkeztuko ditugu hurrengo lerroetan.
|
|
|
Euskararen alorrean berrikuntzaren beharra nabarmendu du Alberto Suriok, Euskal Irrati Telebistak, EITBko Sorreraren Legean agindutakoa bete dezan eta
|
euskara
zabaldu eta hizkuntzari eta euskal kulturaren izen onari laguntza eman diezaion.
|
|
|
Aukera hori osatzeko, bidaietarako doako aseguru bat dago. Euskadiko Kutxako Visa Ikastolak Visa Klasikoaren prestazio berberak dituen hileko kreditu txartela da, baina erabiltzaileek lagundu egin dezakete
|
euskara
zabaltzen: titular bakoitzak 3 euro eta euro bat emango ditu txartel bakoitzeko, eta, horretarako, bere txartelekin egindako erosketen ehuneko bat lagako du.
|
|
|
EHUko ibilbide horren hasiera hori ospatzeko, aurtengo martxoaren 5ean ospakizun bat egin zuten EHUko agintariekin eta ikasle ohiekin. Euskara unibertsitatean sartzeko lehen urratsa izan zen, eta, ordutik,
|
euskara
zabaldu da hainbat unibertsitate ikastegitan. Hala ere, oraindik, ikasketa gradu guztiak euskara hutsez garatzeko aukerarik ez dago Bizkaiko, Gipuzkoako eta Arabako campusetan, eta are okerrago da egoera Nafarroan zein Iparraldean.
|
|
|
Ez da orain 40 urtekoa ere. Kontzilioak latin soinekoa eranzteko permixoa ematearekin batera, euskal herrietan hain ezagunak ziren abitu kordoi herrikoien
|
euskara
zabaldu zen elizkizunetan, eta Belokeko eta Lazkaoko beneditarrekin batera, han zabaldu genuen euskal liturgia, purra purra. Ez ziren sasoi errazak.
|
|
|
Eskola publiko deritzan arloan ere, 1977 urtetik aurrera,
|
Euskara
zabaldu zen Hegoaldeko ikastetxeetan, hizkuntza eredu desberdinekin (D osoki euskalduna den eredu bakarra, B eta A ereduak). Iparraldean ere elizak dituen zenbait ikastetxetan eta sare publikoan Ikas Bi erakundearen bidez, Herriko mintzairak toki bat lortu du.
|
|
2011
|
|
|
Baina zer diote gazteek komunikabide horien inguruan? Ez dute iritzi oso positiborik eman egun
|
euskaraz
zabalduen dauden hedabideei buruz. Eta" Euskadi Gaztea" irratiari buruz esandakoak dira horren lekuko.
|
|
|
Auerten urtero Eusko Ikaskuntzak antolatzen duen ENE Sariko garailea Madrileko Euskal Etxea izan da. 2006tik sari honek
|
euskara
zabaltzeagatik erakunde batzuk omentzen ditu.
|
|
|
Euskal teatroaz 3 hizlari aritu ziren, gerraurrean Euskaltzaleak taldeko kide izandako Antonio Maria Labaien batetik eta, Augustin Zubikarai eta Gabriel Aresti poeta bilbotarra bestetik. Sasoi hartan euskal teatroa
|
euskara
zabaltzeko bidetzat hartzen zen. Hiru interbentzioek euskal teatroa normalizatzeko proposamenak (adb. lehiaketak, batzordeak sortzea, molde berrietara egokitzea...) jaso zituzten.
|
|
|
Intxaustik bere burua, euskaltzaletzat zuenez,
|
euskara
zabaltzeko proposamen zehatz bat plazaratu zuen Donostiako biltzarrean: euskarari kulturaren esparrua zabaltzea.
|
|
|
Hiztegia alde batera utzi eta bestelako gaiak jorratu zituzten hitzaldiak aipatuko ditugu segidan, hau da,
|
euskara
zabaltzeko proposamenak, eta horien baitan euskarazko irakaskuntzaren inguruko lanak. Julene Azpeitia ikastolako andereñoak ume eta familien baitan euskara aitzineratzeko zenbait proposamen zehatz egin zituen.
|
|
|
XX. mendeko nafar eta nafarturiko euskaltzale historikoez ari naiz. Gerra ondorengo urte ilunetan putzu sakonean zegoen
|
euskara
zabaltzeko eta indartzeko apustua egin zuten. Jesus Atxaren heriotzak taldeko beste kide bat eraman digu, eta ez nolanahikoa.
|
|
2012
|
|
|
Euskarak presentzia txikia izan duen lurraldea da, horregatik, festa hau ongietorria da
|
euskara
zabaltzeko lanean, adierazi du. Celaak, gainera, kalitatea eta bikaintasuna azpimarratu ditu inaugurazio ekitaldian.
|
|
|
Hori Etxaideren alde mintzatzea da, nolanahi ere. Euskal irakurleak gehitu eta
|
euskara
zabaltzeagatik ekin badio lan apal honi, eta gehiagotarako gai dela gauza nabaria da?, ez du gutxi egin gure hizkuntzaren alde. (MEIG II150:
|
|
|
– Euskal irakurleak gehitu eta
|
euskara
zabaltzeagatik ekin badio lan apal honi, eta gehiagotarako gai dela gauza nabaria da?, ez du gutxi egin gure hizkuntzaren alde. (LIB I:
|
|
|
Hala ere, euskarazko hedabideak enpresa erraldoiekin lehiatzen dira. Horregatik, albisteen kalitatearen inguruko lana euskaraz argitaratzeko aukera hau Arantza Gutierrez Paz eta Jose Ramon Etxebarria irakasleei eskertu nahi diet. Era berean, UEUk egungo nazioarteko ikerketei buruzko proiektuak
|
euskaraz
zabaltzeko ahalegina azpimarratu gura dut. Gainera, Nekane Intxaurtzari eta Ander Altunari azaldutako konfiantzagatik bihotzez eskerrak eman behar dizkiet.
|
|
|
Euskadi Irratia, Euskal Telebista eta Euskaldunon Egunkaria/ Berria. Alde batetik, EiTB taldeko bi hedabideak
|
euskaraz
zabaldutako ikus entzunezko hedabide publiko nagusiak dira. Bestetik, Euskaldunon Egunkaria/ Berria herri ekimenak sortutako eguneroko prentsa da eta, horrenbestez, ez du EAEko gobernu erakundeekin loturarik.
|
|
|
Bada, aipagarria da Joseba Agirreazkuenagak liburu hau idaztean hain juxtu ere kontrako prozesua gauzatzea: bi hamarkadako ikerketak sintetizatzen dituen liburu garrantzitsu bat idaztera zihoala kontziente izanik, euskaraz idaztea deliberatu du, hain juxtu ere liburu horretako ideiak eta planteamenduak
|
euskaraz
zabalduak, hausnartuak eta eztabaidatuak izan daitezen.
|
|
|
Oso larria da euskarak bere eremu geografiko eta soziofuntzionaletan atzera egitea, nahiz eta bereak ez diren eremuetan irabaziak eduki, normalean irabazi horiek ez baitute ondorio praktiko operatibo baikor nahikorik galdutakoa estaltzeko. Horrek ez du esan nahi, noski, bere eremuetatik kanpo
|
euskara
zabaldu behar ez denik; gainera, euskara bere eremuetan indartzeko, agian, kanpoko hainbat eremutan ere bere presentzia indartu eta ziurtatu behar da, bereziki jarreretan eragiteko.
|
|
2013
|
|
|
Anika Lujan: " Erriberan
|
euskara
zabaltzeaz eta sustatzeaz gain, Nafarroa Oinezeko helburu nagusia ekonomikoa da, benetan; ahalik eta diru gehien lortzea. Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza irekita mantentzeko, Nafarroako Gobernuak ezarritako eskakizunak bete behar izan ditugu; inbertsio handiak egin.
|
|
|
Hiru orduz korrika egiten dute, eta sei orduz, atseden. Jardun fisikoak jendea biltzen duela nabarmendu du Lopitzek, eta
|
euskara
zabaltzeko abagunea dela hori. Osasuna zaintzearen garrantziaz ohartarazi nahi dute, gainera.
|
|
|
Bizkaiko Meatzaldea eta Ezkerraldea.
|
Euskara
zabaltzeko ameslekuak. Grisari kolorea jarri zioten atzo, ordea; ametsari egia bihurtzeko bidea jartzen jarraitu zuten.
|
|
|
«Belaunaldi berriak heltzen ez diren bitartean, ez da Osakidetza guztiz euskaldun bat izango». PPko kide Laura Garridok, berriz, «azeleragailua» zanpatzea egotzi zien agiriaren aldeko alderdiei; Osakidetzan
|
euskara
zabaltzeko prozesuan hainbat «disfuntzio» izan direla salatu zuen, eta «baztertu» egin direla funtzio publikoan aritu nahi duten hainbat lagun. Euskara «inposatu» dela esan zuen.
|
|
|
1996an hasi nintzen euskara ikasten, oso gaztea nintzela, eta 2002 urtean Euskal Etxekoek barnetegi programa batean jarri ninduten, Hego Amerikan euskara irakasteko ikastaro batean, euskara batua ongi erabiltzeko eta jakiteko. Orain euskara irakasten dut, eta
|
euskara
zabaltzen saiatzen ari naiz. Orain dela gutxi, hitanoa ikasten hasi nintzen.
|
|
|
12 Gogora dezagun gaztelerazko kanala
|
euskara
zabaltzeko bide gisa ere agertzen zela, hala Kultura Sailaren txostenean nola Eusko Legebiltzarrak onartutako irizpenean. Alabaina, ezerezean geratu zen adierazpenaren pasarte hura.
|
|
2014
|
|
|
AEKn urte askoan ibilitakoa zara.
|
Euskarak
zabaltzeko dituen zailtasunen artean sarritan aipatzen da ezagutzaren eta erabileraren artean dagoen desoreka. Bai, ados nago.
|
|
|
Hunek bi ukanen ditu: osoki
|
euskaraz
zabalduko dena, kazeta. eus, orain arteko kazeta.info ren segida; eta frantsesezko (izenik ez dauka oraindik), haatik euskarari ere tokia eginez. Jarraituki eguneratuak izanen diren webornak, bien artean zubiak eraikirik, sare sozialak ere bete betean martxan ezarriz, facebook, twitter eta bertze.
|
|
2015
|
|
|
Athletici buruzko informazioa
|
euskaraz
zabalduko du Geuria.info k
|
|
|
Txikitandik euskaraz bizi ahal izatea beste desiorik izan ez duen, eta euskaratik erdarara igaro beharra frustragarria zaion Saizarbitoriarentzat, nazionalismoa ezinbestekoa izan da euskarak iraun dezan; aldi berean, euskarak izateko arrazoia eman dio nazionalismoari. Hala ere,
|
euskara
zabaldu eta sendotuko bada, heldu da ordua nazionalismoaren eta euskararen arteko lotura hausteko, nazionalista ez direnek ere berengana dezaten. Euskara politika iskilu gisa erabiltzeak, horrenbestez, kalte baino ez dio egiten bere estatusari.
|
|
|
Euskaldunen artean Ávilako gure Santa oso maitea izan da. Horregatik, gure aurretikoen artean hainbat izan dira, nola edo hala, bakoitza bere baliabide eta gaitasunen arabera, haren mezua
|
euskaraz
zabaltzen eta hura Euskal Herrian ezagutarazten saiatu direnak. Batzuk beren predikuen bidez, beste batzuk beren idazkien bidez. Ezin dugu aipatu gabe utzi gure aita frai Bartolome Santa Teresa Markinako karmeldarretan predikari eta idazle ospetsua izan zena.
|
|
|
|
Euskarari
zabaltzen zitzaion beste eremu garrantzitsu bat Vatikanoko Bigarren Kontzilioaren ondoko liturgia katolikoarena zen. Mezako latina herri hizkuntzak ordezkatzen hasi zirenean, euskara erabiltzeko ez ezik, euskara batua ezartzeko eskaerak ugaritu ziren elizbarrutietan, baina baita salaketa antifrankistak ere.
|
|
|
Huts handia dago gure historiaren ezagutzan”. Basaizeako kideen lehen nahia
|
euskara
zabaltzea da. 30 urtetan euskaraz egin dute lan, eta egun iraganean baino gehiago egiten dute:
|
|
|
Normalizazioa deitu diogu bizi estilo eta praktika orotara
|
euskara
zabaltzeari. Jakin ondo dakigu mugatua zaigula euskara hainbat arlotan eta hainbat unetan, ez dugula atzitu nahi genituzkeen zerbitzu, ondare, baliabide, harreman guztiak euskaraz egiterik.
|
|
|
Haren iritziz, nazionalismoa ezinbestekoa izan da euskarak iraun dezan; aldi berean, euskarak izateko arrazoia eman dio nazionalismoari. Hala ere,
|
euskara
zabaldu eta sendotuko bada, heldu da ordua nazionalismoaren eta euskararen arteko lotura hausteko, nazionalista ez direnek ere berengana dezaten. Euskara politika iskilu gisa erabiltzeak, horrenbestez, kalte baino ez dio egiten bere estatusari.
|
|
2016
|
|
|
Oso larria da euskarak bere eremu geografiko eta soziofuntzionaletan atzera egitea, nahiz eta bereak ez diren eremuetan irabaziak eduki, normalean irabazi horiek ez baitute ondorio praktikooperatibo baikor nahikorik galdutakoa estaltzeko. Horrek ez du esan nahi, noski, bere gotorlekuetatik kanpora
|
euskara
zabaldu behar ez denik. Alderantziz baizik, euskararen erabilera sustatzeko bi euskarak, oinordez etorritakoa eta berregindakoa, indartu behar dira.
|
|
|
–Euskararen legeak jokoa ematen duela pentsatzen dugu oraindik. Orain arte, legea murriztu dute dekretu bidez, baina alderantziz ere egin liteke, eta erabilgarri izan liteke
|
euskara
zabaltzeko eta hedatzeko normal normal?.
|
|
|
Nazionalismotik normala da: euskaldunen nortasun zeinu nagusia euskara da, eta normala da euskaran kontzentratu izana dena,
|
euskara
zabaldu nahi izatea. Aldi berean, ulergarria da nafar nortasuna desberdinki ulertzen dutenek mesfidantzaz so egin izana euskarari.
|
|
|
«Ez du normalizazioaz berba egiten. Elebitasun naturalaren gainean aritzen da; euskaldunek euskaraz egin dezaketela, baina
|
euskara
zabaltzea euskaldun ez direnen artean, ez». Elebitasuna du aldarri EAJk ere, «elebitasun erreala»:
|
|
|
Hori dela modu bakarra berdintasuna lortzeko». PSE EEk positibotzat jotzen du
|
euskara
zabaltzea, «euskalduntzeak gizartearen kohesioari on egiten diola diote», baina muga bat ezarrita: «Herritarren borondatea.
|
|
|
|
euskaraz
zabaltzen?
|
|
|
Hitzartu egin behar da erdal komunitatearekin, itundu. Baina bitartekoek eta ekinbideek lotsarik gabe behar dute izan euskaldunon komunitatearen eta
|
euskara
zabaltzearen aldeko, konplexurik gabe, betebehar demokratikoaren izenean. Gaur egun jada gertatzen da halakorik neurri batean, hainbat maila eta lekutan.
|
|
|
Ebidentzia hauek oztopo bihurtu dira
|
euskara
zabaltzeko, baina unibertsitatearen barnean eta bereziki Kontabilitatearen arloko irakasgaietan ikertu behar da ea AOI metodologia aplikatzean euskara zabaltzeko oztoporik dagoen ala ez.
|
|
|
Ebidentzia hauek oztopo bihurtu dira euskara zabaltzeko, baina unibertsitatearen barnean eta bereziki Kontabilitatearen arloko irakasgaietan ikertu behar da ea AOI metodologia aplikatzean
|
euskara
zabaltzeko oztoporik dagoen ala ez.
|
|
|
Urtero legez, Arangoitiko auzokide eta elkarteek auzoan
|
euskara
zabaltzeko konpromisoa berretsi dute Euskal Jaiaren antolaketarekin. 12 edizioa ekintzez gainezka dator bihartik igandera arte.
|
|
|
Irazustari kezkagarriago zitzaion irakurleen kopurua erabilitako euskararen eitea bera baino, eta euskara jaso eta zaindu baten sustagarri irakurleak eta irakurtzeko ohiturak omen zitzaizkion garrantzitsuen: " Lenengo, beia bear da,
|
euskara
zabaltzea, eta orduan izango da apaintzeko garaia, ordun zintzarria ipintzekoa".
|
|
|
356 mila balitaizke kasu hortan direnak, kasik %20a. Ohargarria, gazteen artean dela gehienik
|
euskara
zabaltzen: 16 eta 24 urtekoen artean %70ak euskara menperatzen du; eskolan edo ikastegietan ikasia eta ez etxean.
|
|
2017
|
|
|
Ondorengo artikuluan Jon Artzak azken 30 urteotako (Euskararen Legea onartu zenetik)
|
euskararen inguruan
zabaldu diren diskurtsoen berri eman du. Bere helburua izan da, alde batetik, abian jarri zenean diskurtso horien mailan zer espero zena aztertzea, eta, beste alde batetik, gaur egun egiten den irakurketarekin eta zabaltzen ari diren diskurtsoekin alderatzea.
|
|
|
Zer da oraingo egunean. Gaur askoz hobeto dago.
|
Euskara
zabaldu egin da, ikastolaren bidetik batez ere, baina erabilera dugu bekatua. Eibar, orduan, desertua zen kulturalki eta politikoki, baina herri euskalduna zen.
|
|
|
Edo batek lehenbizi independentzia, gero euskararen hedapena, edo viceversa. Modu batera pentsatuko da independentziaren aldeko estrategia, beste batera
|
euskara
zabalduz joatekoa. Batzuen eta besteen artean konfliktoak egon litezke, dirudienez badaude dagoeneko.
|
|
|
Elgetako berbalagunak
|
euskara
zabaltzen jarraitzeko gertu
|
|
2018
|
|
|
Tresna sortu dutenen arabera, orain arte sekula ikusi ez diren kalitatezko itzulpenak eskaintzen ditu" Modelak". Honen sustatzaileen xedea da
|
euskara
zabaltzea eta Euskal Herriko enpresen eleaniztasunean eragina izatea. Jadanik erabil daiteke www.modela.eus webgunean.
|
|
|
Euskara hizkuntza ofiziala da EAEn eta baita enpresa horretako langile batzuen ama hizkuntza ere. Beraz, nire iritzian, multinazionalak ondorioztatu zuen CSR konpromisoak
|
euskara
zabaltzea eskatzen zuela Euskal Herriko enpresetan.
|
|
|
1935eko uztailaren 5ean Ürrüstoi Larrabilen (Zuberoa) sortua, ingeniari agronomo, Enbata mugimenduko kide, irakasle eta idazle zen ordurako.Euskara batzeko lehen urratsak 1963ko azarotik hasi eta 1964ko abuztura bitartean eman zenituzten, Baionan. Zein zen giroa garai hartan. Iparraldean bederen, ez zen girorik, baina batzuek bazebiltzan beren
|
euskara
zabaldu nahian. Mirandek, adibidez, xibereraz idazten zuen, baita lapurteraz ere.
|
|
|
Tresna honek,
|
euskara
zabaltzeko aukera emango du, eta Euskal Herriko enpresen eleaniztasunean eragingo du. Elhuyar zein Mondragon Linguako arduradunek diote “euskaraz bizi nahi duten pertsona eta erakundeetan ere eragin handia izango du; itzulpenen kalitateari esker, eguneroko komunikazioa (enpresen barne komunikazioa, blogak, etab.) euskara hutsean bideratu ahal izango da”.
|
|
|
Bai! Oso lehen... gure ikastoletako lehen edukiak sortu ziren garaian, matematikako txosten bat
|
euskaraz
zabaltzeagatik eta zentsurako paperak ez betetzeagatik (aitzakia bai galanta!) isun potoloa ordaindu behar izan zuen gure aitak. Jakin aldizkariaren Historia bizia sailean egin zioten elkarrizketa irakurtzean (Jakin 143, 2004) jakin berri dut egun hauetan.
|
|
|
" Naparroko Diputazioa naigabe samiñarekin ikusten ari da itzkuntze guzietan ederren eta arrigarrien dan Euskera, jakintsu aundiak diotenez, Naparroko euskal erriak beren euskal itzkuntza beren etxetatik kanpora botatzen ari dirala. Galtze negargarri au gertatu ez dedin, dei egiten die euskeraz itz egiten dakitenei, jarraitzeko euskeraz itzegiten, beren umetxoei erakusten eta egiñalak egin ditzaten
|
euskera
zabaltzen".
|
|
|
Durangaldean, adibidez, Anboto aldizkaria da eskualdeko astekari irakurriena, beste guztiak baino anitzez emaitza hobeekin. Horrek erran nahi ote du, tokiko prentsa izanik eraginkorrena
|
euskara
zabaltzeko, komunikabide nazionalak gutxietsi behar direla. Ez, bistan dena.
|
|
|
|
euskara
zabalduaz, lau haizetara
|
|
2019
|
|
|
Baikortasunez lan egin behar dugu, euskaltzale guztion helburua bera baita:
|
euskara
zabaltzea eta euskaldunei euskaraz bizitzeko aukera ematea, lasaitasunean eta poztasun positiboan. mikel zalbideren artikuluak eta ikuspuntu azalpenak, niretzat, soziolinguista izanik ikasketaz eta ofizioz, oso interesgarriak izaten dira beti eta zerbait ulertzen ez badut edo zalantzarik badut nire burua, nire kosmobisioa, zabaltzen saiatzen naiz, zer esaten duen eta zergatik esaten duen ulertzek... errealitatea beste ikuspuntu batetik begiratzen. errealitateari buruz dudan ikuspuntua, modu horretan zabalago bihurtzen da, osoago, eta askotan mikel zalbideren ikuspuntua besarkatzen edo behintzat ulertzen bukatzen dut, baina ez beti noski. artikulu honen aurreneko paragrafoan deskribatzen nuen belaunaldikoa da mikel zalbide.
|
|
|
Internet euskarazko edukiz elikatzeko estrategiak indartu behar dira. Gainera, Internet oso bitarteko egokia izan daiteke hedabide estandarren bidez
|
euskaraz
zabaldu ezin daitezkeen eduki espezializatu eta minoritarioak zabaltzeko.
|
|
|
Gogoan dut Jaime Otamendik aurkezten zuen Arratsaldero saiora Mixel Etxebest Mauleko auzapeza gonbidatu zutela. Elkarrizketan zehar aipatu zuen bertako aeronautika enpresetan ingeniarien bila zebiltzala eta arren eskatzen zuela Hegoaldetik euskara eta frantsesa zekitenak joateko, modu horretan,
|
euskara
zabaltzen ere lagun zezaketelako. Baina nola joango dira Hegoaldetik ingeniariak Zuberora, ia inork ez badaki frantsesez?
|
|
|
Baina poza kezka ere bihurtu zaigu: gure mezua horren nabarmena bada, horren ezohikoa, zein da
|
euskararen inguruan
zabaltzen ari garen irudia eta diskurtsoa. Uste dut euskal hedabideok eta euskalgintza osoak badugula horretaz zer hausnartua.
|
|
|
Horiek dira jendaurrean plazaratu beharrekoak, horiek osatzen baitute, gure iritziz, osterantzeko gogoa, behinola egindako euskara batuaren kodeketari gure belaunaldiak ekar diezaiokeen eite edo tankera berezia. Behar dugu, orobat,
|
euskara
zabaldu eta euskaldunen arteko ahozko erabilera jagon, jakinik, hori bai, euskara guztiona dela, berriz diot, guztiona, egongela honetan eta euskal gizartean diren ideia, sentsibilitate, iritzi eta aburu desberdinena, euskarak berak guztion ahalegina eta konpromisoa behar duelako? (2005a:
|
|
|
Nik uste jendeak asko disfrutatuko duela eta gazteek ezuste handia hartuko dute, kanta horiek guztiak ezagutzen dituztelako. Gainera,
|
euskara
zabaltzea du helburu kontzertu honek, eta musikaren bitartez eginen dugu. Ba al dago modu hoberik??.
|
|
|
Tokikom euskarazko 66 herri komunikabidek osatutako sarea da. Gehienak 1980ko hamarkadaren bukaera aldera sortu ziren, tokiko euskara elkarteen loraldiaren testuinguruan,
|
euskara
zabaldu eta normalizatzeko tresna gisa. NOAUA! aldizkaria zein web orrialdea Tokikom sarearen parte dira.
|
|
|
Plaza talde gisa hartu izan du bere burua Drindotsek, eta
|
euskara
zabaltzea izan du helburuetako bat. Hala, bertsio ugari egin dituzte, atzerriko eta Euskal Herriko abestiak euskaratuta.
|
|
|
Zehazkiago erran, euskarak buru bihurkaria erromantzeekilako ukipenari zor diola adierazi da, eta prozesu hau errepikapen gramatikalizazio delakoaren bidez gertatu zela. Buru egituraren iturriari begira, Behe Erdi Aroko latinetik mendebaldeko
|
euskarara
zabaldu zatekeen, eta hortik, denbora tarte ez oso luzean, gainerako euskalkietara, hipotesirik sinesgarrienaren arabera betiere. Proposamen hau kontuan izanik, bihurkaritasuna adierazteko baliabideek euskararen historian izan duten garapenaren kronologia, eta euskarak Erdi Aroan ukan dituzkeen bihurkaritasuna bideratzeko eskuarteen ikuspegia aurkeztu dira.
|
|
|
Beste batek: " Arazorik ez diot ikusten, euskara batuari esker
|
euskara
zabaldu eta zabaltzen delako. Euskararen arazoa ez da euskara batua, baizik eta frantsesa eta gaztelania.
|
|
2020
|
|
|
Bada beste atal literarioago bat antzerkigintzan, liburugintzan, eta horiek pertsonen sentsibilitatea behar dute itzulpena ona izan dadin, beraz horretan murgilduko naiz. Eta agian garatuko dira halako egitekoak,
|
euskara
zabal dadin, eta guk lana izan dezagun.
|
|
|
1936ko txapela irabazi berritan Txirritak irratian bota zuen bertsoan ikus daiteke, adibidez, jarrera hori: “Inbentu ederra egin digute/ gure
|
euskera
zabaltzeko;/ inpernutako sorgiñak dira/ nere ustetan tarteko! / bañan alare onik artzen det,/ ez da gauza tristetzeko,/ baldin emendik kanta al badet/ euskaldunak agurtzeko”.
|
|
|
Euskal Herri osoan zehar zabalpen lanak egiten dabiltza, elkartasuna, auzolana eta bizipoza bezalako baloreak gizartean
|
euskaraz
zabaltzeko. Lehenengo aurkezpenak hiriburuetan egin dituzte eta orain, eskualdeka eginen dituzte ahalik eta hedapen handiena hartu ahal izateko.
|