|
2008
|
|
|
Emaitza orokorrak eskaintzen dira: gurasoen" adinean behera egin ahala lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alaben portzentaia handitu egiten da";" hazkunde ikusgarrienak euskaraz egiten duen bikotekidea edo bikotekideak euskaldun berriak direnean izaten da", edo" gurasoetako batek ere ez duenean euskaraz ondo hitz egiten, balio handienek adin talde gazteenean bakarrik gainditzen dute %10" nahiz eta horrek hazkunde erritmo handia dakarren.... Familia bidezko euskararen lehen transmisioa ezagutzea oso garrantzitsua da, izan ere, soziolinguistika arloko adituen artean —bertako zein kanpokoen artean— adostasun maila nahikoa dago gai honen inguruan, hau da, hizkuntza gutxiengo, gutxiagotu edo menderatu baten errekuperazioa, normalizazioa eta iraupen itxaropena neurtzeko adierazle nagusienetakoa familia bidezko hizkuntza transmisioa dela esaterako orduan.
|
|
|
Izan ere, lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alaben portzentajea %45, 3koa da euskara hitz egiten duena aita denean. Baina hitz egiten duena ama bada, euskara jasotzen duten seme alaben portzentajea %56, 9koa da.
|
|
|
Hizkuntza transmisioaren ehunekoa nabarmen jaisten da. Izan ere, lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alaben portzentajea %15, 1ekoa da euskaraz zerbait hitz egiten duena aita bada eta %19koa zerbait hitz egiten duena ama denean.
|
|
|
Lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alaben portzentajea %45, 3koa da euskara hitz egiten duena aita denean. Baina hitz egiten duena ama bada, euskara jasotzen duten seme alaben portzentajea %56, 9koa da.
|
|
|
Lehen hizkuntza gutxienez
|
euskara
duten seme alaben ehunekoak, oro har, gora egiten du adinak behera egin ahala.
|
|
|
Seme alaben lehen hizkuntza gurasoen tipologiaren arabera aztertzean ikusi dugu gurasoen hizkuntza gaitasuna zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa dela lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alaben portzentajea. Gainera, seme alaben lehen hizkuntza adinaren arabera aztertzean egiaztatu dugunez, adin taldea zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta handiagoa da lehen hizkuntza gutxienez euskara duten semealaben portzentajea.
|
|
|
Ondoren bi aldagaiak, alegia gurasoen tipologia eta seme alaben adina, konbinatuz lortutako datuak aztertuko ditugu. a) Lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alabak10 (bera bakarrik edo gaztelaniarekin batera) adin taldetan banatuta, guraso motaren arabera.
|
|
|
B+ motako bikoteengandik edo B motako bikoteengandik datozen eta lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alaben portzentajearen bilakaera ia parekoa da. Ehunekoak txikiak dira, seme alaba guztien artean duten pisua %6koa baino ez baita, lehen kasuan, eta %2tik beherakoa, bigarrenean.
|
|
|
Ehunekoak txikiak dira, seme alaba guztien artean duten pisua %6koa baino ez baita, lehen kasuan, eta %2tik beherakoa, bigarrenean. Halere, bikote mota horietatik datozen eta lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alaben kopurua etengabe eta pixkanaka handitzen ari da, adinean behera egin ahala.
|
|
|
Jakina, lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alaben ehunekoa oso handia denean, ez da igoerarako tarte handirik geratzen. Beraz, D eta B+ motako gurasoen seme alaben portzentajean igoera ez da oso handia.
|
|
|
Antzeko zerbait gertatzen da A+ motako gurasoen seme alaben artean ere, baina kasu honetan lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alaben arteko aldea handiagoa da adin talde bakoitzean: 25 eta 29 urte bitarteko semealaben taldeko %69tik hasi eta gazteenen taldeko ia %90eraino (%88, 9).
|
|
|
Hazkunde ikusgarrienak euskaraz hitz egiten duen bikotekidea edo bikotekideak euskaldun berriak direnean izaten dira. Horrelakoetan talde gazteenean lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alaben portzentajearen balioak bikoiztu egiten du 25 urtekoen taldekoa; %62, 9 vs %28, 3, bi gurasoak euskaldun berriak badira, eta %43, 7 vs. %19, 2, euskaldun berria bikotekide bakarra izan eta besteak euskaraz ondo hitz egiten ez badu.
|
|
|
• Lehen hizkuntza gutxienez
|
euskara
duten seme alaben ehunekoak, oro har, gora egiten du adinak behera egin ahala.
|
|
|
Bi bikotekideak elebidunak direnean seme alaben %95ek gutxienez euskara jasotzen du lehen hizkuntza gisa (%88k euskara bakarrik eta %7k gaztelaniarekin batera). Transmisioaren portzentajeak nabarmen aldatzen dira gurasoetako bat bakarrik denean elebidun; orduan lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alabak %65era jaisten dira (%35ek euskara bakarrik eta %30ek gaztelaniarekin batera).
|
|
|
Hala, hizkuntza gaitasuna bakarrik kontuan hartzean ikusten genuenez, bi gurasoek euskaraz ondo hitz egiten dutenean lehen hizkuntza gutxienez
|
euskara
duten seme alaben portzentajea %95ekoa da (%88k bakarrik eta %7k gaztelaniarekin batera).
|
|
|
Lehen hizkuntza ere kontuan hartzen dugunean, biek ondo hitz egiteaz gain lehen hizkuntza euskara badute8 (D motako bikoteak), lehen hizkuntza
|
euskara
duten seme alaben portzentajea %98, 6ra igotzen da (%93, 9k bakarrik eta %4, 7k gaztelaniarekin batera). Baina, bikotekideetako batek lehen hizkuntza euskara ez badu (B+), biek euskaraz ondo hitz egin arren, euskara lehen hizkuntza duten seme alaben ehunekoa %92, 4ra jaisten da.
|