|
2007
|
|
|
Ez da harritzekoa, beraz, euskaldunak ugaritu diren arren, horietako askok erdarara erraz jotzea:
|
euskaraz
duten gaitasuna ez baita erdaraz dutenaren parekoa eta, hortaz, ez dute hizkuntza gaitasun erlatibo nahikorik.
|
|
2008
|
|
|
Horrela, esate baterako, estrategiak erabiltzen ikasi duen hiztunak hizkuntza guztietan aprobetxatuko du abildade hori. Ezin esango dugu, beraz,, halako ikasleak
|
euskaraz
duen gaitasun estrategikoa halakoa da?, kasurako. Hala ere, horren jakitun garen arren, ikerketa galderetan ikasleen hizkuntzak ezberdindu egin ditugu, emaitzak eta, batez ere, ondorioak argitze aldera.
|
|
2009
|
|
|
Hortik aurrera ez zen bestelako mugarik jarri: ez adin aldetik, ez eta bikotekideen lehen hizkuntza aldetik edota gaur egun
|
euskaraz
duten gaitasunaren aldetik ere: soilik hizkuntza aldaketa egin izana.
|
|
2013
|
|
|
Larramendi hizkuntzaren apologistak, ostera, baztertu ez ezik aldarrikatu ere egiten ditu, euskarak molde horietara egokitzeko gaitasuna baduela frogatu nahirik. Molde jaso eta izen oneko horietarako
|
euskarak
duen gaitasuna erakusteko asmoz, Mikoletak bazterturiko décimaeta sonetoen adibideak bildu ditu Larramendik (lirarenik ez ote zuen aurkitu?). Eta horiekin batera euskaraizeneko moldeari dagokion poema bat ere ekarri du, ez soilik gaztelaniaren romancedelakoaren euskal baliokidea, baizik eta haren ordain erabatekoa itxura guztien arabera.
|
|
|
euskarazko herri poesiako molde handi eta txikiak diren bitartean (Mitxelenak ikusarazi zuenez), andoaindarrak euskaraizeneko moldea gaztelaniazko romancemoldearen ordain zurrun egiten du, honen ezaugarri guztiekin. Eta jarreraren aldetik, Mikoletak euskarazko herri moldeak hobetsi (lelori koplak izan ezik) eta arrotzak baztertzen dituen bitartean, Larramendi molde jasoagoen aldeko ageri da, bertakoak nahiz arrotzak izan, molde nagusi eta txikia bezalako herri ereduak aipatu ere egin gabe, behar bada eredu arrotz baina izen onekook egokiagoak direlakoan bere tesia frogatzeko, alegia
|
euskarak
duen gaitasuna arte poetikoaren arauetara makurtzeko, gramatikaren artearen alorrean egin berri duen legez. Hortik ondorio bikoitza aterako litzateke:
|
|
|
Berriro ere, Larramendirenean Mikoletaren oihartzunak, azken honengandik bereizteko bada ere: presbiteroak Parnaso Cantabrico hartako modernoak erdeinuz aipatzen zituen euskal poesia beste Parnaso batetiko arau berri eta ezohikoetara makurrarazten zutelakoan; jesuitak ostera horixe bilatzen du nonbait, Parnaso gaztelauko arauetara moldatzeko
|
euskarak
duen gaitasuna erakustea.
|
|
2016
|
|
|
zein aldagaik du indar handiagoa Euskal Herrian ematen den hizkuntzen erabilera azaltzeko orduan, euskarazko hizkuntza gaitasunak edo euskarazko eta erdarazko6 hizkuntza gaitasun alderatuak? Hots, zer da erabakigarriagoa, euskarazko hizkuntza gaitasunaren ardatzean hiztunek betetzen duten tokia(
|
euskaraz
duten gaitasun handiagoa edo txikiagoa) edo, euskarazko ardatzean ez ezik, erdarazkoan ere betetzen duten tokia eta bi ardatzetan betetzen duten tokia alderatzea?
|
|
|
zenbat eta hiztunak euskaraz gehiago egin, orduan eta erraztasun handiagoa du hitz egiteko. Horrexegatik, lehen hizkuntza edo ama hizkuntza
|
euskara
dutenek gaitasun erlatibo handiagoa dute eta maizago egiten dute euskaraz. Hortik dator M. Zalbidek artikuluaren bukaeran proposatzen duen paradigma berria:
|
|
|
Hortik aurrera, ez da bestelako mugarik jarri: ez adin aldetik, ez eta lehen hizkuntza aldetik edo gaur egun
|
euskaraz
duten gaitasunaren aldetik ere; soilik, HIZKUNTZA ALDAKETA egin izana.
|
|
2017
|
|
|
Erlazio lineal sendoa dagoenez, lurgune euskaldunetako udalerrietan alderdi abertzaleek botoen ia ehuneko ehuna lortzen dute. Lurgune ez hain euskaldunetan, berriz, errealitatea konplexuagoa da eta
|
euskarak
duen gaitasun esplikatiboa lausoagoa da.
|
|
2021
|
|
|
Emaitza orokorrak horiek izan arren, zenbait aldagairen arabera ikasleek emaitza hobeak edo kaskarragoak lortu dituzte. Adibidez, LH4ko ikasleek
|
euskaran
duten gaitasunari erreparatuta, emaitza onenak ereduan dihardutenek dituzte, neskak mutilak baino hobeto aritzen dira, eta etxetik euskara jasotzen dutenek dute mailarik onena (280 puntu). Maila sozioekonomikoaren eragina ere nabaritu dute:
|