|
2010
|
|
|
Mendialdeko bertze eskualde batzuetan (aezkoan, ultzaman, atetzen, odietan, arakilen eta burundako zenbait herritan, bertzeak bertze) euskararen familia bidezko transmisioaren etena gizartean orokorragoa izan zen eta bortitzagoa hizkuntza ordezkapen prozesua. horietan gaur egun zaharrek eta haur gazteek baizik ez ohi dakite euskara. adinekoek bertako euskara eta haur gazteek eskolan ikasitakoa. ...aren arabera gehiago edo gutxiago dira bi adin talde euskaldun horien artean dauden belaunaldi erdaldunak eta, ondorioz, belaunaldi euskaldunen arteko lotura errazagoa edo zailagoa izan daiteke. galerak galera, bertako euskaldun adinekoak egoteak belaunaldi gazteen hizkuntzaren hautematerako garrantzia du. eskualde horietan euskararen berreskurapena, funtsean, euskarazko eskolatzeak ahalbidetu du,
|
euskarak
duen estatus ofizialak lagundurik. haur gazte gehienak euskaldunak badira ere, erabilera soziala oso txikia da eta erabiltzeko esparruak mugatuak: gazteen euskalduntzearen sorburuan gurasoen nahikaria egon ohi da beti:
|
|
2012
|
|
|
Izan ere, nobela hauetako hainbat kontakizun eta pasadizoei historia liburuetan axioma gisa aurkezten zaizkigun hainbat gertakariei baino egiazkotasun handiagoa darie. Konparazio batera, euskaraz mintzo den Nafarroako errege bat hurbila bezain benetakoa agertzen da Epaltzaren testuan, XVI. mendean
|
euskarak
zuen estatusaz dakiguna gorabehera egiaren antza handia hartzen du Izan bainintzen Nafarroako errege eleberriko protagonistaren jokamoldeak.
|
|
|
Bestalde, Frantziako Errepublikak ez duelabere hezkuntza eskuduntza inorekin partekatzen berresten du. Euskal hezkuntzasistema eratzeko ikusten duen eragozpenetako bat
|
euskarak
dituen estatus juridikodesberdinak dira. Hartara, aurrera begira egin beharreko ezinbesteko proposamenenartean ikasle guztiei euskaraz ikasteko eskubidea bermatzea eta irakasleakprestatzeko ahalmena izatea egongo lirateke, haren ustetan.
|
|
|
Kantabriako Valle de Villaverde udalerrian
|
euskarak
duen estatusari buruz ez da daturik aurkitu.
|
|
|
Iparraldean
|
euskarak
duen estatusa Frantziako legedi orokorraren (Loi 751349, 1975eko abenduaren 31koa, Relative a l, emploi de la Langue Française) menpe dago, non ez zaion inolako berezitasun soziolinguistikorik aitortzen euskallurralde horri. Testuinguru horretan, 1992an Frantziak bere Konstituzioaren 2.artikulua aldatu zuen Errepublikako hizkuntza frantsesa dela argi utziz.
|
|
2016
|
|
|
Hortaz, ematen du
|
euskarak
duen estatusaren inguruko ikerkuntzei arreta askoz handiagoa ematen zaiela unibertsitatean, irakaskuntzari eskaintzen zaiona baino. Paradoxikoa bada irakasten ez diren gaiek interesa piztea ikerkuntzan.
|
|
|
Hortaz, ematen du
|
euskarak
duen estatusaren inguruko ikerkuntzei arreta askoz handiagoa ematen zaiela unibertsitatean, irakaskuntzari eskaintzen zaiona baino.
|
|
|
Hortaz, gizartean dagoen hizkuntzen eta, zehatzago,
|
euskarak
duen estatusaren gaineko kezkei eta eskaerari –HPPrenak barneneurriko erantzuna eman behar die euskal unibertsitate sistemak. Aldaketa horretarako aipa litezkeen zioak ezberdinak dira eta litekeena da elkarren osagarriak izatea; hona hemen garrantzitsuenak:
|
|
2017
|
|
|
Kinka horretan, EAE ko auzitegiek emandako erantzuna ez da berdina izan, izan ere, Bilbokoak Urkijoren helegitea babestu zuen argudiatuz udaletxeko aktek, erreprozitate printzipioa? bete behar zutela Euskal Herritik kanpo ulertuak izan zitezen; baina aldi berean, Donostiakoak
|
euskarak
duen estatus ofiziala lehenetsi zuen, euskara hutseko aktak bidaltzeko praktikak legez (behin behinekoan) babestuz11 Bukatzeko, Urkijok Gipuzkoako Foru Aldundiko euskararen erabilera eta beharrezkotasuna finkatuko zuen plan ofizialari ere helegitea aurkeztu zion, eta plan soil bat bazen ere, argi ikusi zen bere helegiteek edozein izango zutela jomugan, baita Foru Aldundi bat ere12....
|
|
|
Hala ere, hitz ezagunak aintzat hartzean irudikagarritasun puntuazioa oso antzerakoa da: Iparraldeko hiztunen artean batez beste 6,25 eta Hegoaldekoen artean 6,26 Bestalde, bi taldeen arteanadin kopuruan alde esanguratsua egon arren (Iparraldekoak zaharrago, p <, 0001), ez dagokorrelaziorik adinaren eta hitz ezezagunen kopuruaren artean, ezta oro har adinaren etairudikagarritasun puntuazioaren artean ere. Hala, bi hiztun taldeen arteko hitz ezagutzari buruzkoaldea Ipar Euskal Herrian
|
euskarak
duen estatusari zor dakiokeelakoan gaude; ez da ofiziala, hainbatesparrutan normalizatu gabe dago eta euskara estandarraren erabilera ez dago Hegoaldean bezainhedatua. Hortaz, emaitza horiek aintzat hartu behar dira CAT tresnan agertzen diren hitzak EuskalHerri osoan ezagunak izango badira, eta testa ezintasuna antzemateko fidagarria izango bada.
|
|
2022
|
|
|
Erantzuna ez zitzaion gustatu, nonbait: horixe dela legezkoa, hizkuntzak baloratzen direnean, euskara ere baloratzea, Nafarroako hizkuntza propioa baita, eta ez ingelesak ez frantsesak ez baitute
|
euskarak
duen estatus legalik Nafarroan (Nafarroako Kontseiluaren 2/ 2020 irizpena). Txibitek ez zion kasurik egin, eta merezimenduen foru dekretuaren proiektuan aurreikusten da eremu ez euskaldunean baloratuko direla ingelesa, frantsesa eta alemana, lanpostuaren arabera, eta euskara inoiz ez.
|