|
2008
|
|
|
Erizek dioen legez (1997: 402), tradizionalismoak, berez, ez zuen bermatzen
|
euskara
sustatzeko jarrera (are gutxiago modernitatera hedatzea), eta «erabakigarriena pertsona eta taldeen herri hizkuntzekiko sentiberatasuna izaten ze [n], ez erreferentzia ideologiko hutsak.» Ikus ere karlismoaren euskaltzaletasun mugatuaz Narbaiza (2004: 31).
|
|
|
«Il n, y a pas à se préoccuper des paysans, des pêcheurs et des ouvriers, car les classes inférieures imitent toujours les classes dirigeantes»). Azkuek, aldiz, «t, sapeldunen[...] adiskidetasun zarra galdu barik» aritu gurago zuen, haientzat ere ekimenak bultzatuz, baina arreta bereziaz arituz hirian
|
euskara
sustatzen.
|
|
|
Azkuek aurreikusten zuen erakundea bada, korporazio erlijioso bat izango zen, bereziki
|
euskara
sustatzera dedikatua. Korporazio horren xede formala umezurtzez arduratzea bazen ere, era guztietako proiektu euskaltzaleetarako plataforma izan nahi zuen:
|
|
|
Izatez, Txomin Agirreren lana izan zen, presezki eta inolako zalantzarik gabe, «novela edo roman» generokoa izateko baldintza formalekin idatzi zen aurreneko testua. Eta ikusten denez Azkueri bururatu zitzaion genero horretako obra bat
|
euskaraz
sustatzea Euskalzale aldizkaritik. Lehiaketa berean, eleberriaz gain, teatro generoko beste obra bat ere saritu nahi izan zuen.
|
|
|
Azkuek ez zuen ukatzen euskara zabaltzeko beste bide batzuk egon zitezkeela (gazteei txekiar eta katalan ereduak aztertzea gomendatzen zien). Baina bere iritzi pertsonala zen
|
euskara
sustatzeko bide onena haur hezkuntza zela, lehen bi edo hiru urtean elebakarra (euskaraz). Ondoren, pentsa liteke, hezkuntza elebiduna onartzen zuela (euskara gaztelania), ezin jakin konbikzioz ala pragmatismoz.
|
|
|
Ikusten denez Akademiak
|
euskara
sustatzeko programa zabala hartzen zuen bere gain: hizkuntzaren batasuna, hiztegigintza, testuliburuen idazketa, iragarki publikoak euskaratzea, literatur lehiaketak antolatzea, testu zaharren argitalpena, katedren sorrera?
|
|
2009
|
|
|
Bi bide gehiago gelditzen zitzaizkion, lehentxeago aipatuak: ikerketa, eta Jagon sailetik bideratu nahi dituen ekimenen bidea,
|
euskara
sustatze aldera.
|
|
|
2 Euskaltzaindiak 1918 urtean sortzetik beretik ikerlanak burutzeaz gainera beste xede hau du:
|
euskararen
sustatzea eta jagotea. Horrexegatik mintzatu izan da Erakunde hau argi eta garbi zenbait alditan euskara gure ustez oker tratatu izan denean; hala nola, Espainiako Konstituzioan (1978), 3.1 artikuluan, eta Nafarroako Foru Hobekuntza Legean (1983), 9 artikuluan.
|
|
2010
|
|
|
Gero eta ezagunagoak dira euskararentzat halako ikerketak, hizkuntza bera nork, non, zertan eta zertarako erabiltzen den hori aurkezten digutenak esparru desberdinetan. Hartara,
|
euskararen
sustatze eta jagote zereginetan lanabes baliotsuak eskaintzen dituzte, Euskal Herriko lurraldeetan euskararen estatusa hobetzeko eta aitzinatzeko.
|
|
|
Lan interesgarria dugu esku artean,
|
euskararen
sustatze eta babeste zereginetan urte luzez haur eta gazteen heziketan ardatz izan den ikastolaren nondik norakoak azaltzen dizkiguna. Pozgarri zaio Jagon Sailari bere bildumaren helburu eta edukietan bete betean sartzen den lana argitara ematea.
|
|
2016
|
|
|
Kultura ekintza horietan antzerkia kokatzen dugu. Izan ere, kultura mugimendu honek hunkitzen zuen gazteria parrokietan hezia izana zen, parrokietan hasia zen komediak lantzen, beraz hau zen tresna erabilgarriena,
|
euskararen
sustatzeko eta hedatzeko. Idazten zuten apaizak euskarari atxikiak izaki hau zuten predikatzeko eremu aparta eta gazteentzat jostakina.
|
|
2017
|
|
|
|
Euskararen
sustatzea, erabileraren zabaltzea, hizkuntzaren kalitatea bermatzea eta hiztunen eskubideak zaintzea, horiek dira Euskaltzaindiaren Jagon Sailaren eginkizun nagusiak.
|
|
2019
|
|
|
Aliatuak bilatu eta aurkitzeko erraztasunak dakartza horrek. Dimentsio txikiari lotuta betiere, EBPN (Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia) eta ESEP(
|
Euskara
Sustatzeko Ekintza Plana) bezalako plan orokorretatik eskaintzen diren eskemek neurri bateraino bakarrik balio dute. Ezinbestekoa zaie horien irakurketa egokituak egitea, lekuan lekuko beharrak eta erronkak ahalik eta egokien identifikatuz, eta hori guztia dimentsio egokiagoko ekintza planetara bihurtzen ahalegintzea.
|
|
|
|
Euskara
sustatzearen alde daudenen ehunekoak 8 puntuko igoera izan du 25 urteotan (%45, 4 versus %53, 4). Ez dago alde handirik, ostera, ez alde ez aurka agertzen direnen arteko ehunekoan (%33, 4 versus %32, 7); baina bai, aurka daudenen artean, 7,2 puntuko jaitsiera izan baitu (%21, 1 versus %13, 9).
|
|
|
EBPN lehenik (Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia) eta ESEP gero(
|
Euskara
Sustatzeko Ekintza Plana), biak izan dira, neurri handi batean, gure lanaren iparra. Hortik abiatuta, ahalegindu gara alorrez alorreko irakurketa propioak egiten, beharrak eta erronkak ahalik eta egokien identifikatzen, eta hori guztia ekintza plan bihurtzen.
|
|
|
Horrekin lotuta, gaur egun
|
Euskara
Sustatzeko Ekintza Planak (ESEP), eta bere aurretik Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiak (EBPN) eskaintzen dizkiguten eskemek, ados, balio digute, baina neurri bateraino bakarrik. «Aisia eta kirola» esparruan zer lortu nahi dugun erabakitzea bezain garrantzitsua da, gertuko lanean, norekin eta nola egin nahi dugun zehaztea.
|
|
|
Hainbestetan aipatutako zeharkakotasunaren kontzeptuarekin zerikusi zuzena du horrek: euskara zerbitzuena soilik da
|
euskara
sustatzeko lanen ardura. Ala, ardura hala izanik ere, lana banatu beharra dute euskara zerbitzuek?
|
|
|
Hasieratik, talde eragile bat eratu zen prozesua lideratzeko. Bertan, Arabako izaera desberdineko entitateak ari dira parte hartzen (administrazioa, enpresak,
|
euskara
sustatzen duten erakundeak, hezkuntzarekin lotutakoak, etab.) Arabako alor sozioekonomikoan eragiteko, euskara txertatzeko eta bere presentzia handitzeko helburu partekatuarekin: Arabako Foru Aldundia, SEA?
|
|
|
Arabako erakunde eta enpresa asko ere jauzia egiten ari dira, euskara gero eta espazio handiagoa betetzen ari da. Aldaketak ari dira ematen, eta, pixkanaka bada ere,
|
euskara
sustatzeak eta erabiltzeak ekar ditzakeen onurez ari dira jabetzen enpresak, merkataritza eta ostalaritzako establezimenduak eta bestelako entitateak. Hor daude, esate baterako, euskara plana duten edo Bai Euskarari Ziurtagiria3 zein Bikain agiria4 duten enpresak.
|
|
|
1 Abiapuntua: bakoitzaren enpresatik abiatuta, zer egiten da enpresan
|
euskara
sustatzeko (lanean ari diren pertsonei begira eta kanpora begira). Nola egiten da?
|
|
|
Eduki horrekin, hiru urtera begirako plan proposamen bat adostu zen, Arabako alor sozioekonomikoan euskararen presentzia txertatzea/ handitzea eta
|
euskara
sustatzea helburu duena. Horretarako hiru ildo adostu ziren:
|
|
|
Nafarroan, horixe duzu kezkarik handiena: inkesta soziolinguistikoa egiten denetik lehen aldiz, gehiago dira
|
euskara
sustatzearen aurka daudenak alde daudenak baino. Sekulako zama da edozein normalizazio prozesurako.
|
|
|
c) Azkue Eliza Katolikoko eta administrazio zibileko zen hezkuntza erakundeetako arduradunekin bildu zen, arlo horietan euskarak leku handiagoa izan zezan eskatzeko, idazkiak euskaraz argitaratuz, ekitaldietan euskara erabiltzea sustatuz eta abar. Orduko aita santua ere bisitatu zuen. Benedikto XV.a?, 1921ean,
|
euskara
sustatzeko lan horretan.
|
|
|
Euskaltzaindiaren historiako adierazpenak Euskaltzaindiaren adierazpenak.
|
Euskararen
sustatzea, liburuan jasota eman zituen argitara akademiak 2018an, Andres Iñigo euskaltzain osoak paratutako edizioan.
|
|
|
Euskaltzaindiaren adierazpenak.
|
Euskararen
sustatzea,
|
|
2023
|
|
|
Herria: harreman sareak,
|
euskara
sustatzeko loturak eta konpromisoak, baliabideak eta abar. " Eskolatik auzora eta auzotik eskolara" proiektua, auzoko denda euskaldunen inguruko ikerketa, euskarazko komunikazioa eskolatik kanpo sustatu eta bultzatzea, aisialdia (eskolaz kanpoko ekintzak), euskara batzordea (proiektu jarraipen bateratua egiteko espazioak) eta beste.
|
|
|
Ildo berean dago Ruiz Bikandik dioena: " Garrantzi handia eman zaio umeak eskolan euskararen eraginpean dauden denborari baina oso txikia denbora horretan hizkuntzaren bidez egiten dutenari" 6 Eta, bigarrena, ikastetxeetan
|
euskara
sustatzeko modu planifikatuan burutzen ziren egitasmo gehienak gelako lanetik kanpoko kanpainak ziren ikasleek euskaraz hitz egin zezaten animatzeko7.
|
|
|
7" Euskararen erabilera bultzatzeko azken 2 hamarkadetan ikastetxeetan egindakoa aztertu genuen, hau da,
|
euskara
sustatzeko zer egiten zen eta zeri ematen zitzaion garrantzia (esate baterako, gelatik kanpoko jarduerak antolatzea, ikasleekin egiten diren jolasak euskara sustatzeko". (Mugertza eta Olasagarre, 2015:
|
|
|
7" Euskararen erabilera bultzatzeko azken 2 hamarkadetan ikastetxeetan egindakoa aztertu genuen, hau da, euskara sustatzeko zer egiten zen eta zeri ematen zitzaion garrantzia (esate baterako, gelatik kanpoko jarduerak antolatzea, ikasleekin egiten diren jolasak
|
euskara
sustatzeko". (Mugertza eta Olasagarre, 2015:
|
|
|
9 Esaterako, ikasleen motibazioa eta atxikimendua lantzeko bestelako prestakuntza jarduera batzuk eskaintzen dira: "
|
Euskara
sustatzeko bideak: motibazioa eta ahozkoa gelan HH, LH; Bigarren Hezkuntzako ikasleen atxikimendua lantzea".
|
|
|
|
EUSKARA
SUSTATZEKO BERRIKUNTZA PROIEKTUAK IRUÑEKO PATXI LARRAINZAR IKASTETXEAN
|
|
|
Hori dela eta, ikastetxeko langileak saiatzen gara gure txikiei euskararen erabilerarako aukerak eskaintzen, eta xede horretarako bideragarri diren proiektuak aurrera eramaten. Nafarroako Gobernuaren Hezkuntza Departamentuak urtero berrikuntza proiektuen deialdia egiten du, eta azkeneko urteetan zehar gure eskolak
|
euskara
sustatzea helburu duten hiru proiektu aurkeztu ditu eta guztiak onartuak izan dira. Horietatik bi azkeneko urteetan modu sistematikoan lantzen ari gara, dagozkien jarraipena eta ebaluazioa eginez, eta hirugarrena ikasturte honetan abian jarritakoa da.
|
|
|
|
Euskara
sustatzeko berrikuntza proiektuak Iruñeko Patxi Larrainzar ikastetxean
|
|
|
|
Euskara
sustatzeko berrikuntza proiektuak Iruñeko Patxi Larrainzar ikastetxean 70
|
|
|
|
Euskara
sustatzeko berrikuntza proiektuak Iruñeko Patxi Larrainzar ikastetxean
|