|
2008
|
|
|
«Bizkaian euskaldun potentzialen zenbatekoa %50 bada, Ezkerraldean %32 baino ez da», azaldu du Miren Dobaran Bizkaiko Foru Aldundiko
|
euskararen
sustapenerako zuzendariak. Horrela, bada, eskualde horretako euskaltzaleei babes berezia eman nahi diete.
|
|
|
Euskal erakundeen artean, Aldundiko Kirol Zerbitzua da herri administrazioko erakundeen artean ziurtagiria lortzen lehena. Gipuzkoako udalekin batera, halaber,
|
euskararen
sustapenerako udal teknikariei laguntzeko Udal< \> ekin programa martxan da jada. Abian dira Subijana Etxeko jarduna eta Mintzola Fundazioa sortzeko lehen urratsak ere.
|
|
|
25 urteurrena du aurten sarituak, eta euskararen normalizazioan aitzindari izateagatik eman dio saria epaimahaiak, besteak beste.
|
Euskararen
sustapenean, zabalkundean eta normalizazioan berritzaile eta bide erakusle izatea ere kontuan hartu dute saria emateko orduan, baita zabaltasunaren aldeko jarrera sorreratik bertatik erakutsi izana ere. Ander Etxebarria elkarteko presidenteordeak jaso zuen saria, Lehendakaritzan atzo izaniko ekitaldian.
|
|
|
Mikel (barkatu konfiantza), badakizu Eustat ek (Euskal Estatistika Erakundeak) emandako datuen arabera, 9.430 portugaletetar euskaldunak direla eta beste 10.436 ia euskaldunak? Ez du horrek Udalaren aurrekontuen% 0,04 baino apur bat gehiago ematea merezi
|
euskararen
sustapenerako. Gogoratzen al zara Hirugarren Mundurako %0, 7ko eskaeraz?
|
|
2009
|
|
|
Estatutik etorritakoak (gaztelania dute ama hizkuntza), zein atzerritik etorritakoak (lehendabizi gaztelania ikasi ohi dute). Gainera, agerikoa da
|
euskararen
sustapenean Eusko Jaurlaritzaren hezkuntza politikek izan dutela askoz ere eragin handiagoa, udal mailako politikek baino.
|
|
|
–Ez dezagun haize gehiegi eman, baina...?. Blanca Urgell Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburua Baionan izan da, eta Euskararen Erakunde Publikoko buru Max Brissonekin UMPko kidearekin hitzarmena sinatu du, aurreko Jaurlaritzak bezala,
|
euskararen
sustapenerako laguntzak elkarlanean bideratzeko. Euskararen mapaz eta euskararen geografiez mintzo dira Urgell eta Etxezarreta, euskaldunek entenditzeko moduan.
|
|
|
Zuekin zorretan gaude. Omenaldian Ana Castro Udaleko Euskara Saileko zinegotzia, Andres Urrutia Euskaltzaindiko presidentea eta Miren Dobaran Bizkaiko Foru Aldundiko
|
euskararen
sustapenerako zuzendaria izan ziren, besteak beste.
|
|
|
Haren ustez, Jaurlaritzak itxurazko aurreikuspen ekonomikoetan oinarritu ditu aurrekontuak eta sarrera publikoak handitzeko zerga bilketan eskua sartzera ez da ausartu. Horrez gainera, Aranak gobernuari egotzi zion kultura eta
|
euskararen
sustapena eta ingurumena eta ondare historikoaren zainketa alde batera utzi dituela azpiegitura handien mesedetan.
|
|
2010
|
|
|
Gure herri honetatik maiz begiratzen diegu, mirespen ukitu batez, katalanaren bizitasunari eta hango kultura industrien sendotasunari. Joan Solà hizkuntzalariaren ikusmena, beraz, lagungarri dugu gure lanean,
|
euskararen
sustapenaren alde. Lagungarri dugu, Koldo Mitxelenak zioen moduan, euskarak izan dezan bere tokia hizkuntza artean, gizartearen esparru guztietara hedatuta.
|
|
|
Kirolaren esparruan, Foru Aldundiak babes hitzarmen bat kudeatzen du Realarekin,
|
euskararen
sustapena egiteko. Hitzarmen horri esker, alde batetik, jokalarien elastikoan Gipuzkoa euskararekin bat esaldia ageri da, eta, bestetik, Reala bere jardueran guztietan euskararen erabilera bizkortzeko plan bat garatzen ari da.
|
|
|
Marijo Olaziregi Etxepareko
|
euskara
sustapenaren zuzendariaren iritziz, kanpaina probokatzailea da. Izan ere, Twitter eta Facebook sare sozialen bidez, munduari euskara erabiltzeko deia zabaldu nahi diote.
|
|
|
Gipuzkoa euskararekin bat leloa ikusiko da datorren denboraldian Realaren jantzi ofizialetan eta instalazioetako publizitate espazioetan. Horrekin batera, klubaren jardueretan euskararen erabilera sustatzeko plan bat lantzeko konpromisoa hartu du futbol taldeak; halaber, diputazioak jokalarien irudia erabili ahal izango du
|
euskararen
sustapenarekin lotutako jardueren berri emateko. Euskal eta gipuzkoar gizarteari euskararen balio soziala adieraztea du helburu hitzarmenak.
|
|
2011
|
|
|
Memoriaren bidez biktimak omendu nahi dira, baina zer memoriaz eta zer historiaz ari gara?». Airean utzi du galdera Mari Jose Olaziregi Etxepare Euskal Institutuko
|
Euskararen
Sustapen eta Hedakuntzarako zuzendariak. 36ko gerraren gaineko literaturaren booma sekulakoa dela dio? 50.000 liburutik gora kaleratu dira Espainian?, eta katalanezko, galizierazko, gaztelaniazko eta euskarazko literaturetan duen tratamendua aztertzea proposatu dute Etxepare Institutuak eta Eusko Ikaskuntzak.
|
|
|
Edo ez dugu horren inguruko baloraziorik egiten».Hala, kezkaz erreparatu diete Blanca Urgell Kultura sailburuak eta Lurdes Auzmendi Hizkuntz Politikarako sailburuordeak orain dela aste batzuk aurkeztu zituzten aurrekontuei. Bertan, 3 milioi eta erdi euro gutxiago aurreikusten dituzte hizkuntz politikarako.Urgellek irailean iragarri zuen murrizketak izango zirela, baina agindu zuen euskaltegiak eta
|
euskararen
sustapena izango zirela jaitsiera txikiena izango zutenak. Kontseiluak salatu du, haatik, helduen euskalduntze alfabetatzerako beken diru saila osorik kendu duela Jaurlaritzak.
|
|
2012
|
|
|
2010eko Topagunearen lehen kongresuko eskaerari erantzuten saiatu dira urte hauetan:
|
euskararen
sustapenean «eraginkorragoak» izateko beharra ikusi zuten orduan. «Orain bi urte Bilbon egindako kongresuak enkargua utzi zigun, ideietatik ekintzetara pasatzeko bidea jorratzeko», agertu zuen Topaguneko zuzendariak, eta horretan aritu dira.
|
|
2014
|
|
|
Aparteko erantzunik ez zen izan. Patxi Lopezen IX. legealdian adostutako
|
Euskararen
Sustapenerako Ekintza Plana (ESEP) Gasteizko Legebiltzarrera eraman zutenean, EH Bilduk plana berregitea eta 7 ebazpen proposamen aurkeztu zituen. EAJ eta PSE EE elkar harturik zeudela ikusirik, aurkeztutakoak atzera laga eta bozketan ez genuen parte hartu.
|
|
|
EH Bilduk honako osoko zuzenketa hau aurkeztu zuen: Legebiltzarrak EITBri ohartarazi nahi dio euskaraz diharduen hedabide eite publiko bakarra dela, eta, horregatik, berariazko erantzukizunak dituela hizkuntzaren normalizazioa lortzeko eta
|
euskararen
sustapen jardueretan. Halaber, Legebiltzarrak eskatzen dio EITBko zuzendaritzari euskararen erabileraren normalizazioa lortzeko behar besteko erabakiak har ditzala, bereziki, EITBko kontratazioetan eta EITBrentzat lan egiten duten enpresen kontratazioetan.
|
|
|
Hemen jende finak badira, herriaren zerbitzuan ari nahi dutenak, botere gose diren hainbesterekin batera. Aurten ohargarri da denak
|
euskararen
sustapenaren alde agertzen direla. Ohargarri ere zein kartel guti ikusten den.
|
|
2015
|
|
|
Garbi ikusi genuen isilean lan egin behar genuela euskarak aurrera egitea lortuko bagenuen. Halatan, garatzea egokitu zitzaigun plan bakarra, «2007 Euskararen Plan Estrategikoa», aurreko errektoretza taldetik zetorkiguna, berehala gainditu genuen, helburu akademikoetan, administrazio arlokoetan, langileen prestakuntzakoetan eta
|
euskararen
sustapenekoetan. Beraz, euskararen plan berariazko bat ez egitea erabaki estrategiko eta ongi hausnartutakoa izan zen, duela zortzi urte unibertsitate komunitatean zegoen egoera kontuan hartuta, orduan ohikoak izaten ziren presioak eta tentsioak, euskararen aldekoak zein kontrakoak, ekiditeko asmo irmoarekin.Horregatik, harrigarri gertatu zaigu duela gutxi argitaratutako «NUPen euskararen plan estrategiko baten alde» izeneko artikuluaren sinatzaileek plan baten aldeko aldarri zilegia egitea, baina azken zortzi urte hauetako lana hutsaren pare utziz, gutxietsiz eta erdeinatuz.
|
|
2022
|
|
|
Dena den, omenduen berri eman du AEK k: Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoei egingo diete aitortza,
|
euskararen
sustapenean «eragile aktibo» izateagatik.
|
|
|
Hirugarren adarra eremu sozioekonomikoa da:
|
euskararen
sustapena eremu horretan, LanHitz programa, Bikain ziurtagiriak… Eta, azkenik, laugarren adarra genero berdintasunaren planaren kudeaketarena eta koordinazioarena da, gure taldea eratu zenetik argi baikenuen genero berdintasuna zeharlerro gisa lantzeko beharra zegoela.
|
|
|
1987ko abenduaren 24an egin zuten lehen ekitaldia Lasarte Orian (Gipuzkoa). Orduan, Takolo, Pirritx eta Porrotx ziren, eta, Asier Amondo Korrikako arduradunaren hitzetan, geroztik, «eragile aktiboak» izan dira pailazoak
|
euskararen
sustapenerako. «Garai hartan, euskara eta alaitasuna elkartzea zen gure helburua», gogoan du Agirretxek.
|
|
|
40 urtetan beste hainbat mugarri gogoratu dituzte. Adibidez, 1990ean klimaren aldeko alkateen ituna izenpetu zen, eta, bi urte geroago, 1992an, Europako Udalen eta Eskualdeen Kontseiluan sartu zen Eudel; 2001ean,
|
euskararen
sustapenerako akordioa izenpetu zen, eta, urtebete geroago, 2002an, demokraziaren defentsarako aitortza zibikoa sinatu zuen Eudelek. Azpimarratu dituzte, beste mugarri batzuen artean, 2006an berdintasunaren aldeko udalen sarea eratzea edo udal arloko langileen baldintzak finkatzeko Udalhitz izenpetzea; 2013an, Basqueskola emakume hautetsien aliantza, eta, 2016ean, Euskadiko Toki Erakundeei buruzko Legea behin betiko onartzea.
|
|
2023
|
|
|
Errealitate gordin honek harritu eta larritu egin nau,
|
euskararen
sustapenari eta normalizazioaren aldeko diskurtsoei dagokienez, atzera egin dugula iruditu zaidalako. Euskara hizkuntza gutxitu bat da eta, munduko beste hizkuntza gutxitu guztiek bezala, nozitzen duen egoera minorizatua gaindituko badu, ezinbesteko ditu hizkuntzaren ikasketa egokia eta ezagutzaren unibertsalizazioa bermatuko duten ikas ereduak eta beronen erabilera nagusi izango den eremu geografiko funtzionalak, hezkuntza eremua barne.
|
|
|
Bide hori burutzeko, babes legala eta ondo definitutako metodologiak izateaz gain, ahalik eta babes soziopolitikorik zabalena izango duten estrategia, praktika eta diskurtso sendoak ditugu, ikasleak, familiak eta herritarrak motibatu eta aktibatzeko, eta
|
euskararen
sustapena inposizioarekin edo jarrera baztertzaileekin parekatu nahi duten diskurtsoei aurre egiteko. Herritarrei ondo azaldu behar zaie, ikastetxeetan bertan, baina baita euskalgintzatik eta erakundeetatik, euskararen hiztun aktiboak sortzearen ezinbestekotasuna hizkuntzaren biziberritzea eta elkarbizitza eta integrazio soziala sustatzeko.
|
|
|
Bai. Zorionez, badira euskararekiko atxikimendu handia duten enpresak,
|
euskararen
sustapenarekin oso oso konprometitutakoak. Azken urteetan, aurrerapauso izugarriak eman dituzte hainbat enpresak, eredugarriak dira, eta horiei esker ere ari gara euskararen normalizazioan.
|
|
|
Harrituta geratu gara, gure legeriari, hain kontsentsu handiarekin onartutako legeriari kasurik egin gabe jo dutelako konstituziora; hori kezkatzekoa da guretzat, legeria hori kontsentsu handiarekin eta inolako arazorik gabe garatu delako, eta, gainera, gizartearen atxikimenduarekin. Oraintxe eman ditugun datuen arabera [VII. Inkesta Soziolinguistikoaren Araba, Bizkai eta Gipuzkoako datuak ezagutarazteko agerraldia egin eta gero egin zen topaketa], gure gizartea oro har
|
euskararen
sustapenaren eta gure legeriaren alde agertzen da.
|
|
|
—Euskara bultzatzeko ezarritako neurri batzuk desagertu dira: eredua bultzatzea, haur eskolan euskarazko lerroaren onurak zabaltzea,
|
euskararen
sustapenerako herriko entitateekin hitzarmenak egitea, diru sarrerarik ez duten herritarrei euskara ikasteko doakotasuna bermatzea, udalarekiko harremanetan hizkuntza eskubideak bermatzeko ardura, beste erakundeetan hizkuntza eskubideak bermatzeko ekimenak, udal ludotekan gaztelaniako lerrokoak euskarara hurbiltzeko ekimen dibertigarriak egitea, herritar euskaldunen fitxategia...
|
|
|
|
Euskararen
sustapenean ez ezik, askotariko alorretan jarduten diren eragile ugarik ere sinatu dute manifestua; Nafarroako eremu guztietakoak, mendialdekoak nahiz Erriberakoak. «Oso gutxitan gurutzatzen garen berrehundik gora eragile gara, kasu askotan elkarren berri izan gabe», adierazi dute.
|
|
|
Kontseiluak gogor kritikatu du akordio programatikoa, euskarari dagokionez «atzerapausoa» delakoan. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiak «kezka» agertu du
|
euskararen
sustapenari dagokion atalak 11 punturen ordez 8 dituelako orain: «2019koa ez zen aski euskararen normalizaziorako eta biziberritzerako; hura murritz gelditu bazen, hau are murritzago ikusten dugu».
|
|
|
Euskarari dagokionez, dokumentuak dio Jaurlaritza
|
Euskararen
Sustapenerako Ekintza Plan berria garatzen ari dela, eta legealdia amaitu baino lehen onartuko dutela. Plan berri horrek zehaztuko du zein izanen den «hurrengo hamar urteetan hizkuntza politikak hartu behar duen norabidea», eta Euskararen Aholku Batzordean lantzen ari dira.
|
|
|
Baina, ikasturteko egitasmoen aurkezpenetan azken hamar urteetan egin ez bezala, aurten euskararen egoerari buruzko kezka plazaratu du.
|
Euskararen
Sustapenerako Ekintza Plan berria garatzen ari direla esan du. Legealdia amaitu aurretik onartu nahi dute hizkuntza politikak hartu behar duen norabidea zehazten duen dokumentua.
|
|
|
Egitasmoa babesten duten instituzioen izenean, Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburu Bingen Zupiria eta Nafarroako Gobernuko bigarren lehendakariorde Ana Ollo izan ziren. EEP Euskararen Erakunde Publikoa ere badago kanpainaren atzean, eta agerraldian parte hartu zuten agintari biek nabarmendu zuten
|
euskararen
sustapenean administrazioen arteko elkarlanak duen berebiziko garrantzia. Udalen gain egongo da kanpaina sustatzeko lana, hein handi batean, eta Donostiako Udalaren izenean Euskara zinegotzi Edurne Otamendi izan zen agerraldian.
|
|
|
Astekaria zaharberritu du, eta dozenaka kolaboratzaileren sareari eutsi dio eta hura zabaldu du. Rikardo Arregi sarietako epaimahaiaren arabera, Euskal Herrian herritarren parte hartzeari esker ekimen handiak egin daitezkeela, edo lan boluntario eta antolaturik gabe
|
euskararen
sustapena ezinezkoa litzatekeela, frogatu du Menane Oxandabaratzek.
|