|
2000
|
|
|
Fase berri bati aurre egin behar diogunez, nazioarteko katalogazio arauak eta gainerako sarrera puntuak
|
euskaraz
prestatzen hasi gara.
|
|
2002
|
|
|
IRALE izeneko programa lanean ari diren irakasleentzat pentsatu zen, horien euskalduntzeazeta alfabetatzeaz arduratzeko. Aldi berean, handik aurrera, Irakasle Eskolak irakasleak
|
euskaraz
prestatzen hasi ziren, sistematikoki.
|
|
|
Euskara erabat estandarrarekin ez dago beste ezeren beharrik, baina desbiderapen horiek sistema ez osoa egiten dute egungo euskal erabiltzailearentzat, gorago aipatu ditugun arrazoiengatik. Horiek horrela, atal honetan
|
euskararako
prestatu diren hiru urrats inkrementaletan oinarritutako metodoak azalduko ditugu, orotariko analizatzailea lortu ahal izateko, hau da, sendoa eta gainsorkuntzarik txikienarekin.
|
|
|
Ez naiz harritzen. Niri ere nire garaian, Rubiok bezala baina urte mordoxka bat lehenago, nire tesia
|
euskaraz
prestatu nuenean, holako zerbait gertatu izan balitzait, tribulaturik sentituko nintzatekeen duda gabe. Garai hartan ez nintzen, hala ere, tribulatu.
|
|
|
Jakina denez, Madrilgo irakasle eskola batean lortutako tituluak —gaztelaniaz jakina—, Bilboko irakasle eskolan lortutako tituluaren adinako balioa du —euskaraz bada ere—; nahikoa da, horregatik hain zuzen, Madrilgo tituludunak bere euskara gaitasuna egiaztatzeaDe reduko lanpostu publikoa eskuratu ahal izateko; euskaraz ikasi duenak horren aurrean, berriz, dena euskaraz ikasiagatik, ez du inolako balio erantsirik bere tituluan. Hausnarketa honen harian, galdera bat baino gehiago datozkigu gogora; jarduera profesionalean —euskaraz— berdinak dira erdaraz eta
|
euskaraz
prestaturiko irakasleak. Berdinak izango balira, zertarako euskarazko ikasketak?
|
|
2005
|
|
|
Bistan da ez dela nahikoa euskara menperatzea, gai tekniko eta zientifikoak ere menperatu behar baitira[...] Bigarrenik, zein izanen litzateke bidea? [...] Nork bere arloan, edo berak ondoenik erabiltzen dituen gaietan,
|
euskaraz
presta ditzake bere lantxoak...»
|
|
2008
|
|
|
Administrazioa euskalduntzeko zerbitzuari emandako «irtenbide bitxia» dela eta, Kasaresek galdera egin zion Foru Gobernuari ekainaren 11n: «Zer xederi erantzuten dio Nafarroako Administrazio Publikoetako langileak
|
euskaraz
prestatzeko eskumenak eta eginkizunak bi unitatetan banatzeak. Banaketa horrek hobetzen al ditu lehen zegoen antolaketa modua eta zerbitzuen kalitatea?».
|
|
|
Unibertsitateko irakasleentzako sarbidea bera da euskaldun izan zein erdaldun, baina euskaldunoi plus bat eskatzen zaigu: karrera akademikoaz gain, irakaskuntzako materiala
|
euskaraz
prestatzea, askotan hizkuntza teknikoa bera sortu beharra... Eta aparteko lan hori kontuan hartu baino «ate faltsutik» sartzen garen gezurra zabaltzen dute euskararen kontrakoek, orain arte eurek bakarrik betetako botere guneak mehatxupean ikustean.
|
|
2009
|
|
|
Gida didaktiko bezala, administrazioak berak
|
euskaraz
prestatutako testu liburua erabiltzen zuen, baina ohiko arbel eta klarionen ordez, teknologia berriak erabiltzen zituen Bustillok. Blog bat sortu zuen eta bertan ikasleek euren lanak eskegi eta gainontzeko ikaskideekin harremana mantentzen zuten.
|
|
|
Aktore euskaldunen prestakuntza lehentasunezkoa da, euskarazko produkzioan existitzen den defizita gainditzeko. Gaur egun, Euskal Herriko gazteek ez dituzte beharrezko baliabideak
|
euskaraz
prestatzeko eta antzerki esperimentaziorako. Bitartean, Estatu espainiarreko zenbait autonomia erkidegok euren Goi Mailako Antzezpen Eskola dute, Kataluniak kasu, non prestakuntza katalanez egin daitekeen.
|
|
2010
|
|
|
Bada, hogeita hamar urte geroago, Bretainiako eskualdean 600.000 biztanletik 200.000ra igaro dira, eta hiztunen ehunekoa 22tik 6,5era jaitsi da. men aldaketarekin batera, euskara administrazio, merkataritza, zuzenbideedo politika inguruneetatik kanpo zegoen erabat, eta hedabideetan eta hezkuntzan ere hutsaren hurrengo presentzia zuen. euskal herriko udalerri edo bailara guztietan, barruraino sartu zen gaztelania, eta hegoaldean normaltasunez bizitzeko guztiz ezinbesteko bilakatu zen. hiriingurunean, familiaren bidezko transmisioa bertan behera geratu zen, ia erabat. eta soziolinguistikan oso jakina denez, egoera horren ondoren hizkuntza erabiltzeari uztea etortzen da, eta handik gutxira gainera, baita landa eremuan ere. lehenago esandakoa errepikatu arren, esan beharra dago euskara desagertzeko prestatua izan zela, eta iragan mendearen azken laurdenak izan behar zuela azken aurreko geltokia; hau da, hizkuntza edozein familia eremutan hitz egiteari utziko zitzaionekoa. hizkuntzen galera fenomenoen arloan ikasiak ez direnei aurreko hitzak gehiegizkoak direla irudituko zaie. horregatik, prozesu hori adibide baten bidez azalduko dugu, eta oso urrutikoa ez den beste egoera batekin alderatuko dugu euskal herria. ...bsolutua handiagoa zen euskal hiztunena baino, eta ehunekotan hiru puntu goitik zeuden hizkuntzaren ezagutzan. bada, hogeita hamar urte geroago, bretainiako eskualdean 600.000 biztanletik 200.000ra igaro dira, eta hiztunen ehunekoa 22tik 6,5era jaitsi da. bretoieran eskolatzen direnen tasa %2 ingurukoa da, eta familiaren bidezko transmisioa, berriz, hutsaren hurrengoa3 horixe zen, eta ez besterik,
|
euskararentzat
prestatzen joan zen etorkizuna. eta demokraziaren hastapenetan euskarak zuen egoera berme ezin hobea zen bretoieraren moduko bilakaera izateko. eSpainiaKo demolinguiSTiKaren HiSToriari
|
|
|
Jaunartzeak
|
euskaraz
prestatuz, Santa Ageda bezalako datak ospatuz, Olentzeroren etorrera antolatuz, ikastola funtsezkoa izan zen, herri nahiz herrialde guztietan, euskal kultura ezagutarazteko eta indartzeko.
|
|
|
Hemezortzi urteko gazteei gidabaimena
|
euskaraz
prestatu eta azterketa teorikoa hizkuntza berean egiteko gonbita luzatzen diete Buruntzaldeko Udaletako euskara batzordeek. Hitz gutxitan, gidabaimena euskaraz eskuratu ahal izatea proposatzen dute.
|
|
2011
|
|
|
hizkuntza politikak eta plangintzak zein arlotan ez ditu baliabide eta indarrak xahutu behar? uko egin behar al diogu unibertsitatean profesional (abokatu, haginlari, maisu maistra, epaile...)
|
euskaraz
prestatzeari, uko egin behar al diogu TB eta IkTetan euskara erabiltzeko aukeraren bat izateari?
|
|
|
Ikus dezagun lehenik, Beharrizanen Lantaldeak 1979ko uztailean amaitutako Premia larriko neurrien txostena/ Dossier de medidas de urgencia. Txostena aurkeztu bazen ere, jatorriz
|
euskaraz
prestatu zuen Lantaldeak. Txostenak hedadura desberdineko hiru atal nagusi zituen:
|
|
|
Taula prestatzeko (17 taula) Joan Mari Torrealdairen lana oinarri gisa hartu dugu. Torrealdairen euskal liburugintzaren gaineko azterketa eta kontaketa, aurreko kapituluan aipatu dugunez, 1976 urtean abiatu zen, eta horregatik 1976 urtea hartu dugu gure taularen abiapuntu gisa639 Torrealdaik urte bakoitzean argitaratutako titulu kopurua zenbatzeko, aintzat hartu zituen edozein arlo eta mailatan (unibertsitatekoak barne) jatorriz
|
euskaraz
prestatutako lehen edizioak, berrargitalpenak eta itzulpenak. Unibertsitate mailako euskarazko titulu kopurua emateko Inguma datu basera jo dugu.
|
|
|
Liburuan zehar ikusi dugunez, 50eko hamarkadatik aurrera
|
euskara
prestatzeko eta kultur esparru jasora egokitzeko izaera desberdineko zenbait saiakera izan ziren. Tartean pertsona gehiago ibili baziren ere, hiru eragile nagusiren izenetara mugatuz, esan liteke lehen saiakera Federiko Krutwigena izan zela, bigarrena Jokin Zaitegirena, eta hirugarren eta azkena, Koldo Mitxelenarena.
|
|
|
Ikusten denez, sailetako koadernoetan ez zen
|
euskaraz
prestatutako lan askorik argitaratu. Izan ere, sailetako koadernoak argitalpen hizkuntzaren ikuspuntutik nagusiki gaztelaniaz argitaratu ziren, euskarazko lan bakanei tartea eginez.
|
|
|
Hiru hamarkadako ibilbide honetan, UEU unibertsitate mailako euskarazko testugintzara dedikatu da, eta urteen artean, Inguma datu basearen arabera, 308 liburu eta 18 itzulpen lan498 kaleratu zituen. Bistan da, UEU argitaletxe gisa, ez dela itzulpengintzan gehiegi murgildu, eta jatorriz
|
euskaraz
prestatutako materialen argitalpenetan zentratu dela. Batetik, eskura zuen materialaren ekoizpenbide naturala hori zelako, alegia ikastaro edota sailetatik etorritako materialak zirelako, eta bestetik UEUk ez zuelako nahikoa baliabiderik itzulpen proiektuetan sartzeko.
|
|
|
508 Euskal Akademiako kideek beren buruak trebatu nahi zituzten predikuak eta sermoiak
|
euskaraz
prestatzeko eta emateko, baita testu klasikoak euskaratzeko ere.
|
|
|
Administrazio publikoko eta unibertsitateko aldizkariek euskarazko goi mailako produkzioaren sakabanaketa areagotzen zuten. Jakintza arlo batean
|
euskaraz
prestatutako artikuluak gutxi izanik, nagusiki erdaraz argitaratzen ziren aldizkarietan are gehiago barreiatzen ziren. Izan ere, Historiari buruz euskaraz idatzitako artikuluak 80ko hamarkadan nonahi zeuden, hau da, euskarazko aldizkarietan (Jakin, Euskera eta abar) zein bestelakoetan ere:
|
|
|
Horren adibide da, Filosofiari buruz euskaraz argitaratutako materialen gainean Xabier Eizagirrek eta Andoni Ibarrak 1995ean prestatutako artikulu erretrospektiboan Theorian argitaratutako euskarazko bi artikuluak ez zituztela aipatu, ziur asko ez zituztelako aurkitu (Eizagirre eta Ibarra, 1995). Beraz,
|
euskaraz
prestatutako artikuluak egonik ere, maiz oharkabean geratzen ziren. Horren ondorio zuzena da egile baten ekarpena, edukiari zegokiona zein terminologiko eta diskurtsiboa ia ia hutsean geratzen zela, ez onartuta ez baztertuta ere, hiztun gutxiko hizkuntza batean egonik irakurle gutxi zituelako eta irakurle apur horiengana ere heltzen ez zelako.
|
|
|
a. Textu idatziaren prestaeran,
|
euskaraz
prestatu nahi duten ikasleek erdaraz ere prestatu behar dutela suposatzen da, eta bi hizkuntzetan aurkezteak lan adizionala exigitzen du, bai denboran, bai diruan.
|
|
|
Zientzia Fakultatean prestatu ziren UPV/EHUn euskaraz aurkeztatutako tesinetako asko. Baina han ere, 1984 urtean oraindik ez zegoen tesinak euskaraz aurkezteko nahikoa bermerik, eta
|
euskaraz
prestatutako lana gaztelaniaren bitartez balioesten zen. Egoera honen aurrean Zientzia Fakultateko Txurruka eta Iturbe irakasleek honako eskaria egin zioten Euskara Batzordeari tesinen inguruan (Batzordeak errektoreari eska ziezaion):
|
|
|
Hortik kanpo, ezer gutxirako balio zuen, eta unibertsitateko departamentu batzuetan demeritua ere izan zitekeen. Sariak, berriz, lehen aldiz
|
euskaraz
prestatutako tesi edo tesinak balioesten zituen, lana euskaraz egotea sarietan parte hartzeko ezinbesteko baldintza zelako eta gainera onenak dirua jasotzen zuen. Hala, lehen aldiz euskarazko lan akademikoak egilearentzat curriculuma egiteko bide izan ziren eta errekonpentsa erreal bati lotu ziren.
|
|
|
Hala, lehen aldiz euskarazko lan akademikoak egilearentzat curriculuma egiteko bide izan ziren eta errekonpentsa erreal bati lotu ziren. Beraz, sariak
|
euskaraz
prestatutako lan akademikoak sustatzen zituen. Hala ere, oraindik errekonozimendua eta sustapen lana unibertsitatetik kanpotik zetorren.
|
|
|
Mintegien ekarpena oso garrantzitsua izan zen bertan zientziarako
|
euskara
prestatu, materialak ekoitzi, euskarazko irakaskuntza abiatu eta irakasleak formatu zirelako. Baina kontuan izan behar da, mintegiek ez zutela inongo errekonozimendurik, lan zama bat gehiago zirela, are diru gastu bat ere, mintegirako materiala, fotokopiak esate baterako, partaideek finantzatzen baitzituzten281 Baina, une hartan, hori zen aukera bakarra euskarazko irakaskuntza unibertsitarioa Bilboko Unibertsitatean eta hasierako Euskal Herriko Unibertsitatean izan ahal izateko.
|
|
|
Gipuzkoako Diputazioak, euskaraz aurkeztutako lehen tesia izateagatik, 500.000 pezetako saria eman zion egileari249 Hala ere, ez da zuzena euskaraz aurkeztutako lehen tesia izan zenik, 1976an Bilboko Unibertsitatearen Medikuntza Fakultatean Rikardo Arruek bere tesia aurkeztu baitzuen. Egia da, bestalde, Jon Nazabalena izan zela Gipuzkoan eta Ingeniaritza arloan
|
euskaraz
prestatutako lehena. Bestalde, Deustuko Unibertsitatean euskaraz prestatutako lehen doktorego tesia 80ko hamarkadaren bukaeran aurkeztu zen.
|
|
|
Egia da, bestalde, Jon Nazabalena izan zela Gipuzkoan eta Ingeniaritza arloan euskaraz prestatutako lehena. Bestalde, Deustuko Unibertsitatean
|
euskaraz
prestatutako lehen doktorego tesia 80ko hamarkadaren bukaeran aurkeztu zen.
|
|
|
Medikuntza Fakultatean ere eskaintza akademiko osoa gaztelaniaz zen, baina han ez zuten euskarazko irakaskuntzara saltorik egin (Zientzietan gertatu bezala), nahiz eta, jada aipatu denez Medikuntza Fakultatean aurkeztu zen Euskal Herrian255
|
euskaraz
prestatutako lehenengo doktorego tesia: Rikardo Arrue kardiologoak 1976an Bilboko Unibertsitatean aurkezturiko His sortaren ezkerreko adarraren erabateko hersturaren eta zaingorrigrafiaren arteko koerlazioa.
|
|
|
Jatorriz euskaraz ekoitzitako lanak euskal liburugintzaren gehiena izan arren, ikusi dugunez, euskaratutakoek multzo handi eta heterogeneoa osatu zuten. Atal honetan
|
euskaraz
prestatutako lanak eta ezaugarri nagusiak aipatuko ditugu.
|
|
|
Noski, gerraurreko egoera politiko kulturala eta gerraostekoa erabat desberdinak ziren, eta bien artean konparatzerik ez dago. Bestalde, garai honetan aldizkariek argitaratu zituzten
|
euskaraz
prestatutako lan espezializatuenak, adibidez Hizkuntzalaritza eta Literatura arloetan Euskera edota Egan aldizkariek. Era berean, garai honetan Fisika eta Natur Zientziei buruz euskaraz idatzitako idazlanak Giza eta Gizarte Zientzien aldizkarietan argitaratu ziren, Egan (Krutwig, 1961) eta Jakin221 aldizkarietan, hurrenez hurren.
|
|
|
Aipatutako 1967ko zenbakian euskarazko artikulu bat argitaratu zuen Kandido Izagirre frantziskotarrak Altsasuko euskarari buruz. ASJUn
|
euskaraz
prestatutako beste artikulurik ez zen kaleratu 1973 urtera arte.
|
|
|
107). Izan ere, Euzko Gogoak prosa akademiko bat bilatzen zuen unibertsitaterako (Ikastetxe Nagusirako) baliagarria izango zena, hau da, Elizatik kanpoko gaiez aritzeko
|
euskara
prestatu nahi zuen.
|
|
|
Hala ere euskarazko literaturaren ikuspegi osoa emateko ahalegina egiten du. Ikuspegi bateratua eta
|
euskaraz
prestatuta, horra bere bi indarguneak. Euskaraz egindako literaturaren gainean hizkuntza ber ber horretan azaltzea.
|
|
|
Beraz, Ingeniaritzako bost ikaslek (nahiz batzuek jada titulua izan) abiatutako proiektua, zientzia eta teknologia arloko
|
euskara
prestatu eta egokitzeko, hizkuntzaren erabilera goi mailara igotzeko eta haren erabilera esparrua zabaltzeko, urte gutxiren buruan asko hazi zen. Erakunde oso dinamikoa izan zen, bolumen handiko proiektuetan sartu zena, eta unibertsitario euskaldun euskaltzaleak erakartzen jakin zuena.
|
|
|
Beraz, nahiz eta Elhuyar aldizkariaren lehen zenbakitik artikuluak euskararen aldetik zuzendu behar ziren eta zuzentzen ziren, 1981 urtera arte ez zen figura hori «ofizialki» sortu. Hau da, aldizkaria, arlo zientifiko teknikorako
|
euskara
prestatzeko sortu bazen ere, zuzentzailearen figura oraindik heldu gabe zegoen, rola sortu gabe. Beste modu batera esateko, testu zuzenketa ordura arte egin egiten zen, baina errekonozimendurik gabe, maiz lagun edo lankideren batek egindako mesede gisa.
|
|
2015
|
|
|
Gehiegizko garbizalekeria girotik, gaurko euskarak, bere lexiko patrimoniala hitz berriekin osatzeaz gainera, nazioarteko terminologia ere bereganatzen du. Irakaskuntzarako ere egoki moldatu da, eta oinarrizko bibliografia
|
euskaraz
prestatu dugu azken urteotan. Argi frogatu da, beraz, euskarak kultura eta zientziarako balio duela?. Hala ere, oztopo ugari dago oraindik.
|
|
|
Hizkuntza politikak eta plangintzak zein arlotan ez ditu baliabide eta indarrak xahutu behar? Uko egin behar al diogu unibertsitatean profesional (abokatu, haginlari, maisu maistra, epaile...)
|
euskaraz
prestatzeari. Uko egin behar al diogu TB eta IKTetan euskara erabiltzeko aukeraren bat izateari? 85
|
|
|
Gizarte mailan eta eremu orotako adierazpide eta tresna izan behar den
|
euskara
prestatzen eta gaitzen ari da Euskaltzaindia. Euskararen ofizialtasuna eskatzen dugu bide hori erraza izan dadin.
|
|
2016
|
|
|
Gazteak euskaraz ondo prestatu nahi genituen, geroko euskal gizartean murgiltzeko, eta ahaztu zitzaigun gizartea bera
|
euskaraz
prestatzea. Gaur egun, euskaraz hezita bide datozen belaunaldi horiei natural natural erortzen zaie euskara ezpainetatik, begi belarrietatik, adin batetik gora gizonezko askori ilea burutik erortzen zaigun bezala, ia ohartu gabe.
|
|
2017
|
|
|
Zergatik argitaratu artikulu bat euskaraz? Zertarako doktorego tesia
|
euskaraz
prestatu. Iruditzen zait, gero eta «arrazoi» gutxiago daudela horretarako.
|
|
2018
|
|
|
Horretarako, HUHEZIk egindako ikerketarako ibilbidearen berri eman du ondoren. HUHEZI 1976 urtean sortu zen euskal hezkuntza sisteman arituko ziren profesionalak (irakasleak)
|
euskaraz
prestatzeko helburuarekin. Kontuan izan behar da 1977an euskal hezkuntza sisteman euskaraz irakasteko gai ziren irakasleen kopurua ez zela %5era iristen.
|
|
2020
|
|
|
Urte garai honetan Buruntzaldeko udalek 18 urte bete dituzten gazteei gidabaimena euskaraz ateratzeko gonbita luzatuz, gutuna helarazi ohi diete. Atal teorikoa
|
euskaraz
prestatzeko aukera eskaintzen dute eskualdeko hainbat autoeskolek eta gidabaimena ateratzen dutenen artean urtero 400 euroko ordainsari bat zozketatzen dute. Iazko sarituaren hitzak dituzue lerrootan; Imanol Furundarena gaztearenak.
|
|
|
NOAUA! Beste motibazioa, pizgarria, atal teorikoa
|
euskaraz
prestatu eta gainditzeagatik jaso daitekeen ordainsaria.
|
|
2021
|
|
|
Argibide horiek guztiak hartu behar dira kontuan Euskaltzaindiaren gomendioa osatu ahal izateko. Eta, hala ere, erreferentzia adjektiboak aztertu dituztenek (Ensunza 1989; Loinaz 1995; Zabala 1997, 2013) aitortu dute mota horretako ehunka eta ehunka adjektibo hartu ditugula mailegu bidez, terminologia beharrak asetzeko
|
euskara
prestatu nahi badugu. Hala ari gara egiten azken urteotan (Azkarate 2019).
|
|
2022
|
|
|
Noranahikoa. Horretarako prestatu zuten euskara, estandartzetik hasi, eta Suarezek ukatzen zuen fisika nuklearra
|
euskaraz
prestatzeraino. Bisio bipil hura, nolabait, eraginkorra izan zen gure loratze partzial horretarako.
|
|
2023
|
|
|
«Errespeturik handiena diogu euskarari, legearen testuinguruan, errealitate soziolinguistikoaren logikatik abiatuta». Idatzizko diskurtsoan beste esaldi bat zuen
|
euskaraz
prestatua, baina pasarte horretara iritsi zenean, saihestu egin zuen.
|
|
|
Dena den, antzerkia
|
euskaraz
prestatuta ere, errentagarria izateko gaztelerara itzuli behar izaten dute askotan. “Antzezlan bat euskaraz prestatzen dugunean, 50 bat emanaldi egin ditzakegu.
|
|
|
Dena den, antzerkia euskaraz prestatuta ere, errentagarria izateko gaztelerara itzuli behar izaten dute askotan. “Antzezlan bat
|
euskaraz
prestatzen dugunean, 50 bat emanaldi egin ditzakegu. Baina horri segida eman nahi badiozu, erdarara itzulita bi aldiz lan gehiago egiteko aukera daukazu:
|
|
|
Bestalde, formakuntza arloko lorpenak azpimarratuko nituzke: gure animatzaileek AIGA diploma
|
euskaraz
prestatu eta pasatzea lortu dugu.
|