|
2006
|
|
|
Hara hor
|
euskara
normalizatzeko formulazioa edo proposamena. Hitz gutxitan planteamendu sakon bat.
|
|
|
Zer espero liteke, hala ere, ingurune erdaldun bete betean bizi garela kontuan izanda?
|
Euskara
normalizatzen ez dugun bitartean erdaren nagusitasun sozial goitik beherakoak gure hiz  kuntza jardunean interferentzia masiboa eta erabatekoa ekarriko digu, garbizale itsuen amorragarri. Euskal sen hutsari jarraituko dion hiztun komunitate ideala luke ia euskaldunak âeta baita euskaldunak ereâ, interferentzia horiek saihesteko.
|
|
|
euskara teknikariak zer dira? Izenari erreparatuz gero, eta ñabardurak saihestuta,
|
euskara
normalizatzea lortzeko teknikak erabiltzen dituztenak direla esan genezake.
|
|
|
Izenaren kate motzari atxikirik gelditu gabe, ordea, hobekixeago eman dezakegu lanbidearen berri: euskara teknikariak,
|
euskara
normalizatzeko planak, ekimenak eta neurriak diseinatzen eta gauzatzen ditu, esparru sozial edo geografiko jakin batean (udalerri, enpresa, ikastetxe, administrazio atal, elkarte, erakunde publiko nahiz pribatu...). Definizio zabal samarra da agian, baina teknikarien lanak eta eginbeharrak askotarikoak dira, eta hor denak sar daitezkeelakoan eman dugu.
|
|
|
Lehenago ere emana dugu euskara teknikariaren lanbidearen definizioa, eta horrek berak erantzunen liguke galdera. Euskara teknikariak
|
euskara
normalizatzeko ekimenak eta neurriak diseinatu, planifikatu eta gauzatzen ditu. Edo horretan ahalegintzen da behintzat.
|
|
|
Zoritxarrez, ordea, euskarak denetik behar du, edo hala iruditzen zait niri behintzat. Hau da, herritar euskaldunok hizkuntza baten edo bestearen aldeko hautua egiteko garaian, azken batean hori baita kontua?, erabaki indibidual nahiz kolektibo horrek era askotako osagaiak dauzka, eta osagai horietan guztietan eragin dugu
|
euskara
normalizatu nahi badugu.
|
|
|
Saia gaitezen kontu hau gehixeago argitzen.
|
Euskara
normalizatzeko edo berreskuratzeko formulen edo proposamenen artean, askotariko aukerak ditugu: hizkuntza ekologian edo paradigma ekologikoan oinarritzen direnak, estatu bat izatea ezinbestekotzat jotzen dutenak, gakoa hizkuntza komunitatea trinkotzean jartzen dutenak, hizkuntzarena ia kontu edo auzi estetiko hutsa dela diotenak, gure arazo osoa, eta irtenbidea, noski?
|
|
|
Kontua da hori euskara zerbitzuak antolatutako udalekuetan gertatzen dela, eta horrexek ematen dio ukitu absurdoa:
|
euskara
normalizatzeko programazioaren barruan txertatutako ekintza baten bidez lortzen da euskara hutsean bizi diren haur batzuek zenbait egunetan gaztelaniaz dezente praktikatzea. Egia da gainerako haurrentzat udalekuak irabazpidea direla euskarari dagokionean, eta haur euskaldun ia elebakarren hizkera haientzat mesede eta eredu dela egun horietan.
|
|
|
Badugu bestela, gure kontzientziaren kontsolagarri, hainbat ezintasuni erantzuteko formula bikaina, benetako komodina:
|
euskara
normalizatu gabeko hizkuntza da. Horren ondorioa da euskararen kalitate eskasa, eta baita beste hainbat kontu ere:
|
|
|
euskara lege, xedapen eta arau hutsez normalizatzea; ez bedi nahas normalizazioarekin edo normatibizazioarekin. Lege, xedapen eta araurik gabe ez da
|
euskara
normalizatuko, ziur asko, baina lege, xedapen eta arau hutsekin gizartea mailukatuz ezta ere.
|