2004
|
|
Bigarren hizkuntza gisa, atzerriko edozeinen pare, ez luke legokiokeen egitekorik mamituko. Aitzitik, komunikazioaren baitako esanahiaren muina eta hizkuntza elkarrekiko harreman mota egokian aritzeak
|
euskararen aldeko
jarrera eta praxia ernatuko lituzke ikaslearen hizkuntza portaeran.
|
2006
|
|
•
|
Euskararekiko
jarrerak eta balorazio soziala. Ingurunean euskararekiko jarrera negatiboak dauden heinean (balorazio eza, politizazio negatiboa...), euskara gatazka elementutzat har daiteke.
|
2007
|
|
Aizpurua eta Ortiz de Landaluzeren ustetan,
|
euskararen aldeko
jarrerak eta hura indarberritzearen aldeko borondatea areagotu egin dira EAEn eta Nafarroan, ez ordea Iparraldean. EAEn eta Nafarroan adintalde guztietan egin du gora.
|
2008
|
|
Baina bada egin daitekeen beste galdera bat ere:
|
euskararekiko
jarrera eta iritziek, ba al dute zerikusirik euskarazko hedabideen kontsumoarekin?
|
2009
|
|
Bistan da blogen erabilera didaktikoa gero eta hedatuago dagoela hizkuntzen irakaskuntzan. Horiei esker, ikaslea askoz ere aktiboagoa da bere ikas prozesuan, eta
|
euskararekiko
jarrera eta ardura erabat aldatzen da. Honi guztiari gehitu behar zaio, blogetan egindako lanak ikasleen artean partekatzen direla, ezagutza irakasleen artean eraikitzen dela, ikasleek autonomiaz jokatzen dutela eta ohiko irakasle/ ikasleen rolak aldatzen direla.
|
|
|
Euskarari buruzko
jarrerak eta iritziak oro har baikorrak dira. Bestalde nabari da egokitasun objektibo bat badela, herritarren eta bereziki euskaldunen iritzien eta hizkuntza politika proiektuaren artean.
|
|
|
Euskarari buruzko
jarrerak eta iritziak oro har baikorrak dira. Bestalde nabari da egokitasun objektibo bat badela, herritarren eta bereziki euskaldunen iritzien eta hizkuntza politika proiektuaren artean.
|
|
enpresan euskaldun kopurua txikia bada, koordinatzaileak ez du zertan euskara jakin. Ezinbestekoa izango du, ordea, beste ezaugarri askorekin batera (enpresa ezagutzea, enpresakoek hura ezagutzea, toki askotara heltzeko ahalmena izatea,
|
euskararen aldeko
jarrera eta hura ikasteko gogoa... Gure bezeroetako baten kasua aipagarria da:
|
|
Neurri batean bada ere, tokian tokiko herri aginteen euskararekiko konpromiso eta atxikimendua nolako, euskararen bilakaera halako: ikusi besterik ez dago Iparraldeko, Nafarroako eta Euskal Autonomia Erkidegoko herri aginteek 25 urteotan izan duten
|
euskararekiko
jarrera eta konpromiso maila diferenteek zer nolako eragina izan duten tokian tokiko euskararen bilakaera sozialean. Etorkizunean ere, ezinbestekoa izango da herri aginteen konpromiso irmoa eta politika aktiboa euskararen erabilera sustatzearen alde.
|
|
Lehenik esan dezagun hizkuntza aldaketarako erabakigarria ez dela legea, herritarren jarrera eta jokabidea baizik. Legea (gure kasuan Euskararen Legea) herritarren
|
euskararen aldeko
jarrera eta jokabidea modu eraginkorrean orientatzeko tresna ezinbestekoa da, baina legeak egin dezakeena herritarren jokabideak mugatzen du gizarte demokratiko eta aurreratuetan.
|
2010
|
|
Larrañaga, N. (1995).
|
Euskararekiko
jarrerak eta jokabideak. Bilbao Bilbo:
|
|
3) Euskararen erabilera nola bultzatu daitekeen eskola barruan eta eskolatik kanpo ere planteatzen da, orain arteko ikerketen emaitzen arabera zer dakigun zehaztuz, eta, baita, oraindik ikertu beharrean daudenak ere azaleratzen, esate baterako, komunikazio modu berriak (texting, chatting, emailing,...) aztergai bezala kontsideratuz. 4) Immigrazioa dela-eta, etorkinen integrazioa nola egin daitekeen aztertzen da, bai hezkuntzan, eta baita euskal gizartean ere, ghettizazioa saihestu nahian, baita
|
euskararen aldeko
jarrerak eta aukerak bultzatzeko ere. Immigrazioko hizkuntzak kontuan hartzeko irizpideak ikusteko, jadanik zenbait egitasmo abian jarri direla erakusten da honako hizkuntzak erabiliz:
|
|
Jarrerak berez fenomeno konplexuak direnez, konplexutasun hori jaso eta aztertzeko asmoz, aurrez diseinatutako jarrera tipologia batetik abiatu ordez, partaideek eurek eztabaidetan, modu librean, plazaratutako ideia eta gaietatik, baita horiek adierazteko egindako berbalizazioetatik ere, abiatu da ikerketa hau. ikerketa kualitatiboaren emaitza nagusiak ondoko hauek dira: erdaldunen
|
euskararekiko
jarrera eta aurreiritzien kategorizazioa biltzen duen tipologia (ikus 1 irudia), eta bereziki emankorra suertatu den gizatalde baten identifikazioa, bai bainakoak deiturikoena, hain zuzen. talde horren gaiak eta gai horiekiko erakusten dituzten jarrerak dira ondoren egin den ikerketa kuantitatiboaren oinarria. Bai bainakoek, euskararen eta bere aldeko politikaren kontra egon gabe, azken
|
2011
|
|
1996 urtean, Nekane Larrañaga soziologoak Euskal gaztetxoen
|
euskararekiko
jarrerak eta beren eragina euskara ikasi eta erabiltzean izenburua zuen doktorego tesia aurkeztu zuen Deustuko Unibertsitatean (Larrañaga, 1996). Tesi honetan, teknika kuantitatiboak (inkesta) eta kualitatiboak (eduki azterketa) nahasten ziren, 13/ 14 urtetako gaztetxoek euskararekiko zituzten burubideak neurtzeko.
|
2012
|
|
«Hura zen testuingurua Darwinen eboluzionismoaren eztabaida gertatu zenean». Hala,
|
euskararekiko
jarrera eta Darwin edo beste edozein zientzialari liberal eta ausartaren ideien onartzea edo errefusatzea atxikirik zeuden Euskal Herrian. Eztabaida zientifikoa behar zuena eztabaia politikoa izan zen.
|
|
10
|
Euskararen aldeko
jarrerak eta hura indarberritzearen aldeko borondatea areagotu egin dira EAEn eta Nafarroan, ez ordea Iparraldean. EAEn eta Nafarroan adin talde guztietan egin du gora.
|
|
|
Euskararen aldeko
jarrera eta portaera sorrarazten dituen eraginik indartsuena, gaur egun, euskal herritar identitatearena da, batez ere euskal nazionalismoarenideologiapean. Horrexegatik eta gizarteak euskararen bestelako premiarik asebetetzeko beharrik sorrarazten ez duenez, abertzaletasunarekin bat egiten ez duenak, salbuespenak salbuespen, ez du hizkuntza horren aldeko motibazio sendorik.
|
|
Ikerketa honetan jarrera eta portaera aldaketa sor dezaketen bi estrategia alderatzen dira, betiere lan eremuan euskararen erabilera sustatzeko asmoarekin. Horrela,
|
euskararekiko
jarrera eta erabilera hobetzeko helburuarekin bi pertsuasio estrategien eraginkortasuna konparatuko dira: lehenengoa, pertsuasiorako erdiko bidean edo elaborazio altuan oinarritzen da; bigarrena, aldiz, pertsuasiorako bide periferikoan edo elaborazio baxuan; alderaketa horrez gain, estrategia horiek sortutako aldaketen iraunkortasuna ere alderatuko da.
|
|
lehenengoa, pertsuasiorako erdiko bidean edo elaborazio altuan oinarritzen da; bigarrena, aldiz, pertsuasiorako bide periferikoan edo elaborazio baxuan; alderaketa horrez gain, estrategia horiek sortutako aldaketen iraunkortasuna ere alderatuko da. Era horretan espero da estrategia biek hobetzea
|
euskararekiko
jarrera eta erabilera. Halaber, aurreikusten da pertsuasiorako erdiko bidean oinarritutako estrategiak aldaketa nabarmenagoak eta iraunkorragoak sortuko dituela, pertsuasiorako bide periferikoan oinarritutakoak baino.
|
|
Ikerketa aurrera eraman ahal izateko, lehenik eta behin, euskararen erabilera areagotzeko plana abian zuten zazpi enpresetako langileei galdetu zitzaien proba batean parte hartu nahi zuten. Oniritzia jaso ondoren, banakako elkarrizketen bitartez
|
euskararekiko
jarrera eta erabilera neurtu zen, horixe izan zen langile bakoitzaren hasierako abiapuntua edo momentu hartako jarrera eta erabilerari zegozkien puntuazioak, jarreraren eta erabileraren abiapuntua edo lehenengo neurketa; lehenengo neurketa egin ostean ikerketan parte hartu zuten taldeei tratamendu bana esleitu zitzaien. Subjektuak ez ziren zoriz esleitu tratamenduetara; izan ere, enpresa ezberdinetan elkarrekin lan egiten duten langileekin taldeak osatu ziren eta talde «natural» horiek mantendu ziren, horregatik esan daiteke erabili genuen diseinua ia esperimentala dela.
|
|
–Kontrol taldea:
|
euskararekiko
jarrera eta erabilera hobetzeko ez zuten inolako pertsuasio mezurik jaso.
|
|
–Jarraipen taldea:
|
euskararekiko
jarrera eta erabilera hobetzeko pertsuasio mezuak igorri zitzaizkien; postaz batzuei, eskura eta paperean besteei. Sei hilabetean zehar sei mezu jaso zituzten, hilero mezu bana.
|
|
–Hausnarketa taldea:
|
euskararekiko
jarrera eta erabilera hobetzeko euskararen inguruan hausnartzeko sei saiotan parte hartu zuten, hilero hausnarketa saio bana izan zuten. Hausnarketa saioetan langileek aurkezpen diapositibak ikusten zituzten eta ondoren ikusitakoaren inguruan solasaldia, eztabaida zabaltzen zen.
|
|
Tratamenduen iraupena sei hilabetekoa izan zen; ostean, bigarren aldiz neurtu ziren langileen
|
euskararekiko
jarrera eta erabilera banakako elkarrizketaren bidez. Bukatzeko, balizko aldaketen iraunkortasuna antzeman ahal izateko, bi hilabete geroago hirugarren neurketa egin zen. Azpimarratu behar da bigarren eta hirugarren neurketen artean subjektuek ez zutela inolako tratamendurik jaso.
|
|
Jarraipen taldeko langileei helarazitako mezuen adibideak ikus daitezke 1 irudian. Mezuen helburua pertsuasioaren bide periferikoa erabiliz
|
euskararekiko
jarrera eta euskararen erabilera areagotzea zen. Horrela, mezuen bidez euskara gehiago erabiltzeko gogorarazteaz gain, pentsamenduan ere eragitea nahi izan zen.
|
|
Ikerketa honetan
|
euskararekiko
jarrerak eta erabilera hobetzeko helburua duten bi pertsuasio estrategia alderatu dira, horretarako metodologia ia esperimentala erabili da hiru tratamendu konparatzeko; lehenengo taldeak ez zuen pertsuasio estrategiarik jaso, bigarrenak bide periferikoan oinarritutako pertsuasio mezuak jaso zituen eta hirugarren taldeko subjektuek erdiko bidean oinarritutako hausnarketa saioetan parte hartu zute... Taldeak konparatzeko euskararekiko jarreren eta euskararen erabileraren hiru neurri hartu ziren:
|
|
Ikerketa honetan euskararekiko jarrerak eta erabilera hobetzeko helburua duten bi pertsuasio estrategia alderatu dira, horretarako metodologia ia esperimentala erabili da hiru tratamendu konparatzeko; lehenengo taldeak ez zuen pertsuasio estrategiarik jaso, bigarrenak bide periferikoan oinarritutako pertsuasio mezuak jaso zituen eta hirugarren taldeko subjektuek erdiko bidean oinarritutako hausnarketa saioetan parte hartu zuten. Taldeak konparatzeko
|
euskararekiko
jarreren eta euskararen erabileraren hiru neurri hartu ziren: lehenengoa, pertsuasio estrategiak jaso aurretik; bigarrena, tratamendua jaso ondoren, hau da, pertsuasio estrategien ostean; eta hirugarrena, tratamenduen bukaeratik bi hilabetera.
|
|
Nola eragin lan munduko langile euskaldunen
|
euskararekiko
jarrera eta portaeran: pertsuasio estrategien bidea urratuz
|
|
Ikerketa honetan konparatzen dira lan eremuan
|
euskararekiko
jarrera eta erabilera hobetzeko helburuarekin bi pertsuasio estrategiaren eraginkortasuna (erdiko bidea eta bide periferikoa). Emaitzek erakusten dute pertsuasiorako erdiko bidean oinarritzen den estrategiak emaitza hobeak eta iraunkorragoak ematen dituela euskararen erabilerari dagokionez.
|
|
Enpresetako erabilera planetan askotan gertatu ohi da langileek euskararen aldeko jarrera duten arren, emaitzak ez datozela bat azaldutako jarrerarekin, alegia, jarrera positiboa ez da islatzen euskararen erabileran (Irastortza, 2010). Horregatik, ikerketa honetan azaltzen da
|
euskararekiko
jarreraren eta erabileraren artean egon ohi den sendotasunik eza, eta ahultasun horrek subjektuarengan sor dezakeen disonantzia edo gatazka kognitiboa (Festinger, 1957) gutxitzeko saiakera bat lan eremuan.
|
|
•
|
Euskararen aldeko
jarrerak eta hura indarberritzearen aldeko borondatea areagotu egin dira EAEn eta Nafarroan, Ipar Euskal Herria salbuespena delarik. EAEn eta Nafarroan adin talde guztietan gora egin du, eta Iparraldean bereziki gazteen artean.
|
2013
|
|
Ikerketa honen lehen etapan (ikasturtea) ikastetxe guztietan egin zen diagnostiko bat jakiteko zein ziren ikasleen ahozko trebetasunak eta gaztelania zein
|
euskararekiko
jarrera eta erabilera maila zer nolakoa zen. Ondorioztatu zen ikastetxe bakoitzeko errealitate soziolinguistikoak baldintza zezakeela ahozko hizkuntzaren trebetasunetan eta ikasleen ikaskuntza eta jabetze prozesuan (Zabala eta Ayerza, 2011), eta lan hartatik erabaki zen gazteen komunikazio gaitasunean sakondu zukeela ikerketa honek.
|
|
7 LARRAÑAGA, Nekane (1995).
|
Euskararekiko
jarrerak eta jokabideak. Euskalerriko gaztetxoek euskararekiko dituzten jarrerak eta beren eragina euskara ikasi eta erabiltzeko.
|
|
Gazte hauek euskaraz hazi eta hezi dituzte. Bat izan ezik, familia euskaldunetan jaio dira guztiak eta gurasoek eredu positiboa eman diete
|
euskararekiko
jarrera eta portaerari dagokienean:
|
|
5 BARRUNDIAKO HERRITARREN
|
EUSKARAREKIKO
JARRERAK ETA PERTZEPZIOAK
|
|
Hezkuntza testuinguru horretan, autore batzuek berresten dute ingelesaren ikaskuntzak ondorio negatiboak ekartzen dituela
|
euskararekiko
jarreran eta komunikazio gaitasunean (Osa 2004); beste batzuk, aldiz, (Etxeberria 2004: 197) kritikoak dira atzerriko hizkuntzaren ikaskuntza goiztiarrarekiko honakoa berretsiz, «none of the studies examied provide the slightest theoretical justification that these kinds of programmes can be carried out with a minimum guarantee of efficacy or success».
|
2015
|
|
Zer nahi dugu? Gazteek
|
euskararekiko
jarrera eta jokabide aktiboak izatea. Horri begira, bideetako bat gazteengan eragitea da sentsibilizazio saioen bidez.
|
|
|
Euskararekiko
jarrera eta jokabide aktiboak dituzten gazteek eragin handia izan dezakete inguruko haur eta gazteengan, eta merezi du bide horri heltzeak.
|
|
Ikerketa honen lehen etapan (ikasturtea) ikastetxe guztietan egin zen diagnostiko bat jakiteko zein ziren ikasleen ahozko trebetasunak eta zer nolakoa zen gaztelania zein
|
euskararekiko
jarrera eta erabilera maila. Ondorioztatu zen ikastetxe bakoitzeko errealitate soziolinguistikoak baldintza zezakeela ahozko hizkuntzaren trebetasunetan, baita ikasleen ikaskuntza eta jabetze prozesuan ere (Zabala eta Ayerza 2011), eta lan hartatik erabaki zen gazteen komunikazio gaitasunean sakondu zukeela ikerketa honek.
|
|
Zera adierazo gura dot: hizkuntza ereduaz gain, irakasleen aldetik eta, dana kontuan izanik, ikastetxe osoan, erakundean eta antolakuntzan, dagoan
|
euskeraganako
jarrera eta euskeragazko ardura be oso garrantzitsua dala. Ez da, orduan, eskola orduen kontu hutsa.
|
|
Danielak, haurra zelarik,
|
euskararen aurkako
jarrera eta debekuak ezagutu zituen eskola frantsesean. Orduan deliberatu zuen euskaraz eta euskararen alde egitea.
|
2016
|
|
__, (2015c)
|
Euskara
Jarrerak eta iritziak Actitudes y opiniones (Junio 2015eko ekaina). Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza (http://www.lehendakaritza.ejgv.euskadi.eus/contenidos/ documentacion/ o_ 14tef7/ es_ def/ adjuntos/ 14tef7.pdf).
|
2017
|
|
Horretaz landa, aise atera dugu ondorioa: 80 urteetan
|
euskararekiko
jarrera eta hautu politikoa askoz gardenagoa zen. Adibide bat:
|
2018
|
|
" Gasteizko gazteei aukera eman nahi izan diegu beste hizkuntza gutxitu batzuetako hiztunekin harremanetan jarri eta hizkuntza biziberritzeko esperientziak ezagutzeko. Bestalde,
|
euskararen aldeko
jarrerak eta ekintzailetza areagotu nahi izan ditugu Gasteizko gazteen artean. Gainera, gazte ekintzaileak soziolinguistikan eta hizkuntza politikan trebatzea ere helburu izan dugu".
|
2019
|
|
Euskararen normalizazioaren hurrengo fasearen gako nagusia erabilera aktibatzea izango da. Horrek ez du esan nahi ezagutzaren unibertsalizazioan aurrera egin behar ez denik, hizkuntza eskubideak aldarrikatu behar ez direnik edo herritarren
|
euskararekiko
jarrerak eta motibazioak landu behar ez direnik; ezta gutxiagorik ere! Nabarmendu nahi duguna da erakundeek bideratuko dituzten hizkuntza politiken eta herritarrek nahiz gizarte eragileek edo euskalgintzak bultzatuko dituzten ekinbideen jomuga nagusia erabilera sustatzea izan lukeela.
|
|
Ingelesa mundu osoko, lingua franca? bihurtu izanak ondorio zuzenak ditu herritarren beste hizkuntzekiko eta, gure kasuan,
|
euskararekiko
jarreretan eta praktiketan: ingelesari balio praktiko unibertsalak egozten zaizkio, beste hizkuntzak (estatu hizkuntzak barne), lokalak?
|
|
Azken hamar urteetan
|
euskararekiko
jarreren eta erabileraren ikerketa esparruan ikuspegikualitatiboekin egindako hainbat lan argitaratu da. Hiztun profilei dagokienez, lan batzuek euskaraz ezdakitenengan (Amorrortu et al., 2009) eta hiztun berriengan (Ortega et al., 2016) jarri dute arreta.Helburuei dagokienez, euskararen inguruko oinarrizko diskurtsoak aztertu dira Euskal AutonomiaErkidegora mugatuta (Martinez de Luna et al. 2016), edo Nafarroan euskara sustatzeko adostasunsozial berriak identifikatu dira (Erize, 2018).
|
|
Era berean, ikasle horien eta ingurune eta etxe euskaldunetako haurren euskara garapenakonparatuta, antzekotasun ugari ikusi da, nahiz eta ezberdintasun batzuk ere badauden, bai euskararenalderdi gramatikal batzuen garapenean eta baita alderdi diskurtsibo batzuen garapenean ere (Ezeizabarrena, 2012; Manterola eta Almgren, 2013; Manterola et al., 2013; Manterola, 2019). Hainzuzen ere, ikerketa hauetan aztertu ziren ikasleen
|
euskararekiko
jarrera eta identitateak nahi diraaztertu artikulu honetan aurkezten dugun ikerketan.
|
2021
|
|
bereziki harreman sare trinkoak, haurrak, lanarekiko espektatibak eta herrian geratzeko asmoa. Aldagai horiek aldatu ahala aldatzen dira
|
euskararekiko
jarrerak eta praktikak ere. Horrela, egileen arabera, etorri berriek euskararekiko duten harremana oso dinamikoa eta aldakorra da faktore horien eraginpean dagoenean, bai euskarara gerturatzeko eta baita euskaratik urruntzeko ere.
|
|
Euskararen erabilera errazteko egin daitezkeen hizkuntza plangintzei begira, lehen aipatu diren aldagaiak indartu eta zaindu lirateke: alde batetik, badirudi datozen belaunaldietako haurrak euskal ereduetako ikastetxeetan matrikulatuko dituztela nagusiki EAEn, behintzat; bestalde, aurreikus daiteke joera horrek horrela jarraitzen badu, euskaraz dakitenen proportzioak gora egingo duela; eta, ondorioz, abagune ederra izan liteke euskal identitatea eta
|
euskararen aldeko
jarrerak eta portaerak bultzatzeko.
|
2022
|
|
Ikerketa ondorioen artean, honakoak dira esanguratsuenak: bat, hezkuntza fakultateko kafetegian leku informaleanerabili da euskara gehien, izanik ikasleak eta irakasleak nahasirik dabiltzan eremua; bi, ikaskideen% 66k baino gehiagok darabil euskara, baina erabilera% 37ra jausten da lagunartean; hiru, ikasleek
|
euskararen aldeko
jarrera eta ezagutza maila ona izan arren, ezin da erabilera ziurtatu; eta lau, ikasleen identitate kulturala euskalduna izanik ere, identitate etnolinguistikoa ez dute euskararekin soilik identifikatzen, gaztelaniarekin nahasirik baizik.
|
2023
|
|
Urtetan
|
euskararen aurkako
jarrera eta ekintza gogorrak ere pairatu ditugu. Pirritx eta Porrotxen aurka, adibidez, 1.000 sinadura bildu zituzten.
|
|
Galdetegia erantzun duten bailarako langileen gehienek adierazten dute
|
euskararen aldeko
jarrera eta ekimenetan parte hartzeko gogoa.
|
|
Esan daiteke, beraz, galdetegia erantzun duten bailarako langileen gehienek adierazten dutela
|
euskararen aldeko
jarrera eta ekimen horietan parte hartzeko gogoa.
|
|
|
Euskararen aldeko
jarrera eta jarrera neutroa izan dira nagusi galdetegia bete dutenen artean, baina zenbateko aldea ote dago haientzat euskararen alde egotetik euskararen alde egitera?
|
|
Erakunde publiko eta pribatuetako euskararen egoera ez ezik, bertan eragiteko hizkuntza jarrera ere jaso nahi izan dut lan honetan, aurrera begirako bidea argitzeko.
|
Euskararen aldeko
jarrera eta jarrera neutroa (ez alde, ez kontra) izan dira nagusi galdetegia bete dutenen artean, baina zenbateko aldea ote dago haientzat euskararen alde egotetik euskararen alde egitera?
|
|
Oro har,
|
euskararen aldeko
jarrera eta diskurtsoak nagusitzen badira ere, euskara lan hizkuntza modura txertatzeko esfortzuek ez dute lehentasunik izaten, euskararen erabilera handitzeak enpresa munduko eskakizunei egiten dizkion ekarpenak oso argiak ez direlakoan edo enpresen esfortzu guztiak helburu ekonomikoetara bideratzen direlako (Galarraga eta Uranga 2021, 5).
|
|
|
Euskararen aldeko
jarrera eta diskurtsoak nagusitzen badira ere, euskara lan hizkuntza modura txertatzeko esfortzuek ez dute lehentasunik izaten, euskararen erabilera handitzeak enpresa munduko eskakizunei egiten dizkion ekarpenak oso argiak ez direlakoan.
|