|
2001
|
|
|
Ezin esan daiteke Txomin Agirreren garaian
|
euskara
hutsean bizi zen ingurumen sozial bat aurkitzea zailagoa zenik, Txillardegik Leturiaren egunkari ezkutuakaleratu zuen garaietan baino; aitzitik. Alta, Txillardegik eleberri errealistagoaidatzi omen zuen, eta osoki euskaraz.
|
|
2003
|
|
|
Ikasturtearen amaieran lan arrazoiak direla eta, familia hori herri euskaldun batera joan beharrean aurkitzen da, hau da,
|
euskara
hutsez bizi den herri batera. Esan beharrik ez dago bertako eskolan ere euskara hutsez ari direla (ereduan), eta A ereduko eskola horrek zer nolako laguntza eman dien teorian gure inguruan ofiziala den euskara ezagutzeko.
|
|
|
Eta bidea urratsez urrats egiten denez, badirudi euskaraz biziko den campus bat sortzea dela bidean irabazi beharreko beste koska bat. Unibertsitatea eta euskara egokiago ezkontzeko bidean, egungo egoera gainditzeko modua eskain lezakeen proposamen bideragarria iruditzen zait
|
euskara
hutsez biziko den campus autonomo berri bat sortzea. Lehenago ere proposatu izan dut campus euskalduna.
|
|
2005
|
|
|
Nire ustez, ordea, euskarak, euskal hiztunen komunitateak iraungo badu, ezinbestekoa du bere inguruan onarpen edo adostasun zabal hau ematea gure gizartean. Gaur eta hemen zail egiten zait imajinatzea nola biziraun lezakeen
|
euskara
hutsean bizi den komunitate txiki batek erdaldunen itsaso luze zabalean. Jarrai dezadan, beraz, aurrera.
|
|
2006
|
|
|
Kontua da hori euskara zerbitzuak antolatutako udalekuetan gertatzen dela, eta horrexek ematen dio ukitu absurdoa: euskara normalizatzeko programazioaren barruan txertatutako ekintza baten bidez lortzen da
|
euskara
hutsean bizi diren haur batzuek zenbait egunetan gaztelaniaz dezente praktikatzea. Egia da gainerako haurrentzat udalekuak irabazpidea direla euskarari dagokionean, eta haur euskaldun ia elebakarren hizkera haientzat mesede eta eredu dela egun horietan.
|
|
2010
|
|
|
–Euskarari buruz egin diren azken ikerketetan zera nabarmentzen da, euskaradunen kopurua emendatu egin dela azken urte hauetan, aldiz euskararen erabilera ez dela zabaldu hein berean eta, gainera, lehen
|
euskara
hutsez bizi zitekeen herrietan eta tokietan, orain gaztelera edo frantsesa gailentzen ari direla?. Hitz kezkagarriak bezain gordinak, zoritxarrez!
|
|
|
Horrek, besteak beste, argi adierazten digu, gutxitzen doala gure artean euskararen aldeko militantzia eta konpromisoa. Lehen
|
euskara
hutsean bizi ziren hainbat eta hainbat, inguruko erdal giroak bultzatuta edo, erdara parra parra ezpainetan ikusten ditugu. Gure hizkuntza indarberritzeko inoiz izan ditugun baliabide handienak eta teknologia aurreratuenak eskura ditugun une honetan, baliabide izan luketen aurrerabide guzti horiek oztopo bihurtzen ari zaizkigu, inguruko erdarei gure artean ateak eta leihoak zabaltzea ekarri dutelako.
|
|
2011
|
|
|
Euskaltzaindiaren Arantzazuko 1968ko biltzarraren ostean, euskararen batasunari emandako 10 urteko epean, Euskal Herrian goi mailan, zientzian eta kulturgintzan, aritu ziren bi erakunde mota ditugu: batetik, euskal erakunde edo elkarteak, hots,
|
euskara
hutsez bizi zirenak, eta bestetik, erakundeko hizkuntza gisa euskara zein erdara erabiltzen zituztenak. Azken mota horretakoek ez zuten hizkuntzaren batasun prozesuarekin lotura berezirik, ez ziren kontra jartzen, ezta alde ere, eztabaidatik urrunduta zeuden.
|
|
2013
|
|
|
Iruditzen zait hizkuntza hegemoniko bakarra behar genukeela, nahiz eta norbanakook hizkuntza bat baino gehiago erabiltzeko gai izan(...) Nik neure aldetik, hauxe nahi nuke: Euskal Herri osoan
|
euskara
hutsean bizi ahal izatea".
|
|
2014
|
|
|
Zoritxarrez, Bilbon gaur egun euskaldunon hizkuntza eskubideak ez dira errespetatzen, hori errealitate ukaezina da: ezinezkoa da
|
euskara
hutsez bizitzea, edo bazterrera joan barik, euskaraz komunikatzea nahi baduzu zaila da arazoak ez izatea. Administrazio publikoarekin zerikusirik duten zerbitzuekin ere gertatzen da eskubide urraketa, zer esanik ez eremu pribatuarekin.
|
|
|
administrazio euskaldunak, kale giro eta lagunarte euskaldunak, euskarazko kulturgintza eta hedabideak, lan mundu euskalduna... Ezinbestean
|
euskara
hutsean bizi izan diren euskaldun elebakarren bizi esperientzia atzean gelditu zen, ez da berriz etorriko, baina nahi dutelako euskaraz biziko direnen bizi esperientzia proiektatu dezakegu arnasguneen bidez.
|
|
2015
|
|
|
Hizkuntza guztiek baina, ez dute nagusi diren lurralderik. Are gehiago, belaunaldi honetan izan dugun galera handietako bat da jada ez dagoela herririk
|
euskara
hutsean bizi daitekeenik, euskaldun elebakarrik ez dagoen bezala. Gure begien aurrean gertatu da, erdaldunak deseroso sentitzearekin kezkatuta geunden bitartean.
|
|
|
Edo euskara teknikarien elkargo profesionalik? Edo
|
euskara
hutsez biziko direnen laguntza antolatuko duen elkarterik. Edo...
|
|
|
Haren ustez, eta darabiltzan datuen arabera, XVII. mendearen hastapeneko Lapurdin euskara zen gizarteko hizkuntza arrunta, bai eta gehienentzat bakarra ere, latina zelarik jakintza hizkuntza, eta bai frantsesa ere azken hau gero eta gehiago nagusitu zen mendea aurrera joan ahala, goi mailako jende artean, legegizon zein armadako eta elizako buruzagi. Nolanahi, herritar gehienak, bai laborari eta ofizialeak, bai merkatari eta marinelak,
|
euskara
hutsez bizi ziren: nahikoa zuten euskararekin.
|
|
2016
|
|
|
Donostiako Egia auzoan' Egian Euskaraz Bizi Nahi Dugulako' egitasmoa jarri zuten martxan joan den urtarrilean, eta larunbatean martxoak 12 amaitu zen. Astebetez
|
euskara
hutsean bizitzen saiatu dira berrehun lagunetik gora, 23 eragileren laguntzarekin.
|
|
2017
|
|
|
Sendotze komunitario horren adibide aipagarrienetako bat Agurain izan da. Han ere, beste herri batzuetan bezala, euskaldun batzuek
|
euskara
hutsez bizitzeko esperientzia pertsonala haragitu dute, gorpuztu dute. Horiek lehen pertsonan bizi izan dute esperimentua.
|
|
2018
|
|
|
" Azalduko deutsuet bizi dodan errealidadea. Jatorriz
|
euskera
hutsean bizi dan herri batekoa nauzue, arnasgunea deitzen dan horreetarikoa, baina gaur egun euskerea nagusi ez dan herri batean bizi naz. Internet garaian jaio eta hazitako seme nerabea daukat, whatsappa eta bestelako komunikazino bide modernoak eten barik erabilten dituana.
|
|
|
zer behar dute Lekeitioko, Bergarako, Azpeitiko, Bermeoko zinema aretoek espainolez proiektatzeari uzteko? Bestela esanda, ia
|
euskara
hutsez bizi direnek nola lortuko dute" ia" horiek kentzea?
|
|
2019
|
|
|
XIX. mende hasierako arnasguneak irudikatzen ditugunean ere horrelako zerbait datorkigu burura:
|
euskara
hutsez bizi ziren eta nagusiki herritar elebakarrez osaturiko herriak non agintariak elebidunak ziren eta funtzioak erdaraz burutzen zituzten. errealitate soziolinguistiko hura ordea, aldatu egin da eta berarekin batera, euskara erdara konpartimentazio zurruna. gaur egun, euskaldunen artean elebitasuna unibertsalizatu egin da, eleaniztunak gero eta gehiago direlarik, eta hizkuntzen arteko konpart... ikasketak, kultur kontsumoa, zenbait lan, aisialdia... euskal herrian eta munduan gerta daitezkeen aldaketek eragin handia izango dute, noski, bilakaera horretan:
|
|
2020
|
|
|
|
Euskara
hutsez bizitzeko ahaleginean
|
|
|
Lutxo Egiak Bilbon duela bost urteko egindako hilabeteko euskaraldiari erreparatzen badiogu, elementu garrantzitsu bat aurkituko dugu: ez zen
|
euskara
hutsez bizitzeko apustua izan soilik —«X hutsez bizi» oso itsusi geratzen da euskararen ordez ingelesa, alemana edo finlandiera jartzen baduzu, eskuin muturrak herrialdeetako gutxiengoen aurka egindako leloa litzateke—; ekuaziotik espainiera kentzea zuen abiapuntu, espainiera «desikastea», ia beti euskaraz eginez baina noizean behin beste erdararen bat —ingelesa— erabiliz ... Hau da, Europako edozein herrialde txiki normalizatutan egin den legez.
|
|
|
Euskaraldian baikaude. 15 egunez
|
euskara
hutsean bizi edo horretan ahalegina egiteko ariketa martxan da. Ariguneak horretan ere laguntzaile dira.
|
|
|
Hasteko, gu etxean
|
euskara
hutsean bizi ginen eta Etxanoko eskolako maistra, Nati, estralurtar bat zen niretzako: los nos de España son...
|
|
|
Bestetik, hizkuntza transmisioa eta erabilera direla, eta ez hizkuntza gaitasuna, lerrokatze linguistiko elektoralak eragiten dituzten aldagai garrantzitsuenak gizarte elebidunetan. Ondorioz, udalerri bat
|
euskara
hutsez bizi bada, probabilitate handia egongo da euskal alderdiek erabateko babes elektorala jasotzeko. Eta, alderantziz, udalerria zenbat eta erdaldunagoa izan, aukera gehiago dago udalerri horiek alderdi espainiarren indarguneak izateko.
|
|
2021
|
|
|
Iñarra Arregi eta Jaime Altuna Ram� rez hiztun berri batzuen helburua ez zen Bilbon
|
euskara
hutsez bizitzea, esaterako. Zentzu horretan, babesguneko kideek hizkuntza erabileran urratsak emango lituzkete, baina helburua nork berea jar dezake.
|
|
2022
|
|
|
Gipuzkoan, Donostian, Tolosan eta Errenterian antolatu dituzte, eta Bizkaian, Getxon. Eskola"
|
euskara
hutsean bizi nahi duen edozeinentzat eta horretarako oztopo batzuk sentitzen dituenarentzat" dagoela antolatuta esan du Juanitorenak. " Ez dago hainbeste rolei begira:
|
|
|
Sagardoik, berriz, dantza taldea aipatu zuen ahalduntze eskola gisa: «Dantza taldeari esker euskaldundu ginen;
|
euskara
hutsean bizi ginen». Hala ere, haren arabera, Joxemiel Bidador pastorala, Iruñeko euskaldunak izan zen Iruñerriko loraldiaren ardatzetako bat.
|
|
|
Frantsesenak nabarmendu du gaur gaurkoz oso eremu euskaldunekoak diren herritarrek ere “hautu politiko bat” egin behar izaten dutela, “oso jarrera aktibo, kontziente eta militante bat” behar izaten dela euskaraz edo
|
euskara
hutsean bizi ahal izateko. “Formaz aldatu da euskararen gaineko zapalkuntza”.
|
|
|
alde batetik, 2016an Barañainen (Nafarroa) egindako Gazte Eraiki topaketa; bestetik, 2020ko Euskaraldiaren atarian egindako Gaztealdia ariketa praktikoa. Hain zuzen ere, Gaztealdian, Euskal Herriko hainbat txokotako bederatzi gaztek bederatzi egunean
|
euskara
hutsez bizitzeko erronkari heldu zioten. “Egitasmo horrek izandako arrastoa eta balorazioa ikusita, argi ikusi genuen euskara gazteen aldetik borrokatzen eta hausnartzen jarraitu behar genuela”.
|
|
2023
|
|
|
Baina arazo bera: legezko babes ofiziala ukan edo ez,
|
euskara
hutsez bizitzeko nekezia edo ezintasuna eta euskaraz (ere) bizitzeko lanak! ”. Horretaz gain, ez dituzte aipatu gabe utzi izan nahi euskara hutsean jardutea erabakitzen duten artisten zailtasunak.
|