|
2008
|
|
|
|
Euskara
hainbat esparrutan eta zenbait gaiez jarduteko (oso) gutxi erabilia izan da azken urte hauetara arte. Halaber, ezin ahantz genezake euskaraz dihardugunean, lehenago beste hizkuntza batean edo batzuetan jasotakoa itzultzen edo egokitzen ari garela, zuzenean ez bada zeharka.
|
|
|
jarraitzailea izan oro har, hainbat arlo eztabaidatuz:
|
euskararen inguruko
hainbat ideia aranista (ortografia, neologismoak, izendegia, Euzkadi izena...), independentziaren xedea... Alderdi politika baztertuta, gerta zitekeen Azkueren abertzaletasuna, agerraldi bakanetatik kanpo, maila pribatu eta intimoan geratzea.
|
|
|
Uste izatekoa da Azkuek lehen mailan bere ohiko bizkaiera literarioa irakasten zuela, eta bigarrenean Bustintzak euskara sabindarra (ez dut aurkitu baieztatzeko froga zuzenik, baina logikoa dirudi). Bustintzaren ikasle hoberenek behintzat sabindar euskaraz idazteari ekin zioten, eta Euzkeltzale Bazkuna izeneko plataforma ere sortu zuten 1910 urtean21 Plataforma haren babespen Euzko Deya bezalako astekariak zein sabindar eskolako
|
euskararen aldeko
hainbat liburu argitaratu ziren. Eta plataforma hartatik egin zen gogorren Euskaltzaindiaren eta Azkue beraren kontra.
|
|
|
Izan ere, Azkuek aipatu ez arren, Ana Toledok adierazi duenez, prosa literarioa batez ere lore joko eta gisako festa erromantiko erregionalisten inguruan hasi zen xumeki ernetzen. Hola, Anton Abadiaren lore jokoetan behin edo behin hitz lauzko literatur alegiak saritu ziren, eta Donostiakoetan
|
euskarazko
hainbat legenda labur (normalean EuskalErria aldizkarian argitaratuz). Baina aparteko distira gabe edozein kasutan (lehentasuna olerkiek mantentzen zuten) 180.
|
|
|
Hurrengo urteetan, Izkindeko eredutik aldendu ondoren, Azkuek bizkaiera estandar batean idazteko saioekin segitu zuen, oraingoan herri eta literatur tradizioaren bidetik. Eredu hori bultzatu zuen 1896tik, ortografia proiektu, euskara ikasteko metodo eta bereziki Euskalzale eta Ibaizabal aldizkarien bidez. Aldizkari haietan XVI XIX. mende arteko
|
euskarazko
hainbat testu ere berrargitaratu zituen, hola literatur tradizioa berreskuratzen saiatuz.
|
|
2009
|
|
|
izan zen. Akademian sartu baino askoz lehenagotik,
|
euskarari buruzko
hainbat idazlan argitaratu zituen: Tratado de subfijación, Prefijación y Composición en el idioma Euskaro (1911), Tratado de Sintaxis del idioma Euskaro (1912), El verbo vascongado (1923), Sobre el origen y parentesco del pueblo Euskaro y su idioma (1935) eta Desarrollo de las conjugaciones Euskaras Perifrásticas y Sintéticas, respetuosas y familiares (1943).
|
|
2012
|
|
|
Arestik bere
|
euskarazko
hainbat poema gaztelaniazko itzulpenaz hornitzeko joera ere hizkuntzen eta literaturen arteko elkarreragin hori erakusteko eta are bultzatzeko nahiak azalduko luke. Bere Harri eta Herri (1964) poema liburua, adibidez, edizio elebidun gisa argitaratu zen, Arestik berak egindako gaztelaniazko itzulpenarekin.
|
|
|
Azkenik, azpimarratzekoa da halaber Arestik egindako
|
euskarazko
hainbat itzulpen edizio eleanitzetan argitaratzeko egin zituela. Tomas Meaberen 14 alegia, esate baterako, bere arduraz egindako lau hizkuntzako edizio batean argitaratu zituen Kriselu argitaletxean, gaztelaniazko originala euskarara, galizierara eta katalanera itzulita.
|
|
2014
|
|
|
Baldin egin baliz
|
euskaraz
hanbat liburu, nola egin baita la tinez, franzesez edo bertze erdaraz eta hizkuntzaz, hek bezain aberats eta konplitu izanen zen euskara ere, eta baldin hala ezpada, euskaldunek berek dute falta eta ez euskarak.
|
|
2021
|
|
|
Eibarko euskalariaren (ibidem, 158) hitzetan, Schuchardtek bakanduriko belerroa (afrikariaren luzapena gabe), iberierazko aenibelis eta antvbeli n ez ezik, Oiartzungo estelan aurki daiteke. Bel duten
|
euskarazko
hainbat adibide (harbel, mospel...) ere aipatzen ditu. Duela gutxiko argitalpen batean (2018:
|
|
|
11.5d Izenen eta aditzen arteko bereizketa kolokan jartzen duen beste datu sorta bat predikatu moduan erabiltzen diren izen eta adjektibo biluzietatik datorkigu. Izan ere,
|
euskaraz
hainbat aditzezko esanahi izen edo adjektibo biluzien bidez adierazten dira. Hauek dira, esaterako, izen biluziez sortuak:
|
|
|
Zenbatekoari, aldiz, izenarekin edo aditzarekin doanean: Baldin egin balitz
|
euskaraz
hainbat liburu nola egin baita latinez, frantsesez edo bertze erdaraz[...] (Axular); Arropako lutoari, ez zitzaion hainbeste begiratzen kolorera, zein eta umildade eta pobreziara (J. J. Mogel).
|