|
2007
|
|
|
Elebidunen hazkundea Nafarroan eta, batez ere, EAEn gertatu da. Iparraldean, aldiz, oraindik ere galerak daude, baina gazte elebidunen kopurua hasi da dagoeneko gora egiten." Aurrera pauso hori garrantzitsua izanik ere, jakina da muga nabarmenak daudela hainbat euskal hiztunengan,
|
euskararen
gaitasun erlatiboari dagokionez. Asko eta asko dira erdaraz gaituago daudenak euskaraz baino eta, horregatik, azken hizkuntza horretan erosoago sentitzen dira.
|
|
2009
|
|
|
Ezin ahantzi euskal hiztunak, elebiduna denez gero, hizkuntzaren hautua egin behar duela euskaraz jardun nahi badu; gaztelania eskura eduki arren, euskara aukeratu egin behar duela. Aukera hori egiterakoan zuzeneko eragina du
|
euskara
gaitasun erlatiboak. Jakina, gutxi erabiltzen den hizkuntzan asko erabiltzen denean baino gaitasun txikiagoa eduki ohi da, eta ez da harritzekoa hobekien menderatzen den hizkuntzaren aldeko hautua egitea.
|
|
|
Jakina, gutxi erabiltzen den hizkuntzan asko erabiltzen denean baino gaitasun txikiagoa eduki ohi da, eta ez da harritzekoa hobekien menderatzen den hizkuntzaren aldeko hautua egitea. Horregatik du elebidunaren bizigune soziolinguistikoak zuzeneko eragina
|
euskara
gaitasun erlatiboaren faktorean, erabilerarako erabakigarria den faktorean.
|
|
|
Bigarren lekuan aipatu dugun gertakariak ere, elebidunen lehen hizkuntzari dagokionak, alegia? zuzenean eragiten du erabileran, zuzenean eragiten baitu bai hizkuntza ohituretan, baita
|
euskararen
gaitasun erlatiboan ere. Izan ere, etxeko hizkuntza gaztelania eta euskara bigarren hizkuntza duten elebidun askoren euskara gaitasuna, arrazoi horrexegatik normala denez, gaztelaniaz duten gaitasuna baino murritzagoa da, eta, ondorioz, gaztelaniara jotzen dute oso modu naturalean.
|
|
|
Laburbilduz gogora ditzagun: hiztunen dentsitatea, gaztelaniarekiko
|
euskara
gaitasun erlatiboa, lehen hizkuntza, bizitokitarako gune soziolinguistikoa eta erabilera eremua. Hezkuntza sistemaren ekarpenik gabe, ezinezkoa izango genuen urteotako jauzi eredugarria egitea, baina eskolak ezin du aipaturiko faktore horiengan guztiengan eragin, ez asko ez gutxi.
|
|
|
Horrela, bada, hogeita bost urteotako ibilbidea aztertzerakoan, legea bera adina edo legea baino neurri handiagoan oso kontuan hartzekoak dira, beste zenbaiten artean, honako faktore hauek: euskal hiztunen edo elebidunen pisu demografikoa, elebidunen
|
euskara
gaitasun erlatiboa, euskararen eta gaztelaniaren arteko distantzia linguistikoa, euskarari buruzko kontsiderazio soziala, gizartean urteetan erroturiko euskararen erabilera ohiturak eta, nola ez, zorioneko kontsentsua, hots, hizkuntza politikaren gaineko kontsentsu sozial eta politikoa. Gehiago ere badira, jakina, baina horiek ere aipatzeak eta guztiei buruzko gogoetaren bat orrialdeotara ekartzeak luzatu egingo luke bestela ere luze doan hausnarketa hau.
|
|
2013
|
|
|
Berriro diogu: ez da erru kontua, arazo eta muga estruktural ugarik eragiten baitu honetan(
|
euskara
gaitasun erlatiboa eta harreman sareak batez ere), eta bestelako faktore ugarik (euskararen prestigioa, euskarari atxikitako balioak, euskarazko produktuen kalitate eta gogobetetze maila, norberaren euskarazko adierazkortasuna...); baina horiekin batera uste dut gogoak determinatzen duela neurri erabakigarrian euskararekiko atxikimendua.
|
|
2023
|
|
|
Laburbilduz: eskolaren eraginpean euskararen erabilera araua da, eta kalean ere, adinkideen artean badago nolabaiteko araua, beti ere,
|
euskararen
gaitasun erlatiboa horretan lagungarri denean, eta antzeko gaitasuna duten haur eta nerabeen artean kalean. Etxean, ordea, harremanak adin desberdinetako pertsonen artekoak izan ohi dira, eta gerta daiteke horien artean gaitasun desberdineko hiztunak elkartzea.
|