|
2008
|
|
|
euskararen barneko hizkuntza bariazioa. Azken 30 urteotan, iparraldean bereziki, euskara tradizionala deitzen dugun hori, harremanetan sartu dela bai frantsesarekin bai
|
euskara
estandarrarekin, eskolaren eta komunikabideen bidez. Horrek hainbat aldaketa ekarri ditu, eta euskal hizkuntza paisaia zertan aldatu den aztertu nahi dugu; hau da, horrek zertan ukitu duen egiten den euskara, gizartearen hainbat ataletan. Inor gutxi arduratzen da Euskal Herrian hizkuntza ukimenak ekarritako hizkera berriez, eta hori ez da horrela beste tokietan.
|
|
2011
|
|
|
Duela gutxi Alondegia euskal hitz ahantzia berbizteko aukera ederra galdu genuen, espainolezko Alhóndiga ren mesedetan. Orain, izen berbera duten euskal ermita ugariak eta horrela deritzon haitzulo ospetsua gorabehera, gure hizkuntzaren batasuna hasi zenetik berrogei urte pasa eta gero,
|
euskara
estandarrean milaka haur eskolatu eta pertsona nagusi alfabetatu ugari lortu ondoan, Bilbon kiroldegi nagusi berri bat pairatu dugu, erdarazko izen ongi ozenaz hornitua, baina hori bai, deitura euskara dialektal dialektalean daramakeena. Tira, adiskideok, aski da, horrela ez goaz inora!
|
|
2015
|
|
|
Hain zuzen ere, Miguel de Unamuno idazleak zioenean euskarak kulturazko hizkuntza izateko ezintasuna zuela, makur ari zela frogatu nahi zuen Ametzagak, nazioarteko literatur klasikoak euskaratuta.Ez zuen egiteko erraza izan, ordea. Garai hartan ez zegoen
|
euskara
estandarrik, eta gutxi ziren euskarazko literatur erreferenteak. Hego Euskal Herrian 1936ko gerra piztearekin batera, gainera, erbesteratu beharrak are gehiago urritu zituen itzultzaileen eta idazleen baliabideak.
|
|
2020
|
|
|
bigarren sexukoa, behe klasekoa, hizkuntza txiki (tu) koa... Badakigu Shakespeareren garaiko emakume batentzat erabat ezinezkoa izango zela Shakespeareren antzezlanak idaztea, eta, orobat, Simone de Beauvoirren garaiko emakume bati ezinezkoa izango zitzaiola euskaraz idaztea Bigarren sexua, ez
|
euskara
estandarrik eta ez irakurle estandarrik zegoen garai batean. Gero eta hurbilago dugu, ordea, ezinezkoa zena.
|
|
|
Albisteak emateko, badago
|
euskara
estandar bat, formala. Baina gizarte moduan, hausnarketa bat egin genuke gazteeentzako euskara ez formalari dagokionez.
|
|
2021
|
|
|
Nola adierazi nafar ahots horiek idazlanean? Euskal idazleen eta itzultzaileen aspaldiko buruhaustea da traizio egin gabe irudi albait zintzoenaz errealitatearen berri ematea,
|
euskara
estandarrean bai, baina asepsian erori gabe. Bada, idazlanak bertakotasuna adieraztea eskatzen zuen, beharbada David Jaime Dean tafallar eta euskaldun errepublikazalearen itzala izango da.
|
|
2022
|
|
|
Itzulpena ez zaiola erraza egin aitortu du Reyk. Erroma inguruko dialektoan idatzi zuen nobela egileak, gazteen argota erabiliz, eta
|
euskara
estandarrera ekarri du berak: «Erromatik atera gabe egin nahi nuen kontakizuna, irakurleak Euskal Herrira ekarri gabe, euskaraz ez baita halako girorik izan hirietan.
|
|
2023
|
|
|
«Arestik alderdi asko izan zituen, nahiz eta kasik bakarra nagusitu den», dio Salamerok, eta, poeta gisa egindako ekarpenaz harago, «eragile gisa egindako ahalegina ere gogoratu litzateke». Izan ere, Arestik dibertsifikaziorako gaitasuna eta kemena erakutsi zituen, antzerki munduan ekarpena eginez, Kriseilu argitaletxeari martxa emanez, Oskorri taldeari zenbait abesti sortuz, eta euskaltzain urgazle gisa nahiz
|
euskara
estandarra osatzeko buru belarri arituz. «Oso pertsona berezia izan zen, eta era berean oso aktiboa, 41 urtean gauza mordoa egin zuen», nabarmendu du Salamerok.
|