|
2001
|
|
|
Aberrija eztau gaizkatuko euzkereak; bai ta bakarrik aberrtzaletasunak. Zabaldu egixu aberrtzaletasuna, ta berakin
|
euzkerea
be zabalduko da. Zabalten ba dozu euzkerea aberri bako izkeratzat, Aberrijaren arerijuak berakin zabalduko dira" (K.M.O.).
|
|
2003
|
|
|
eder zaletasunaren lilura gozoa sortuazoteko: "
|
Euskeraz
be gauza ederrak esan dira, esan daitekez, eta NEUK BE ESAN BEHAR DODAZ!" (horretarako, idazlan ederrak be eskaini behar dira, elerti gai guztietakoak)
|
|
|
Liturgian eta Katekesian, lan haundia egin eta egiten da
|
euskeraz
be.
|
|
|
|
Euskeraz
be hutsune hori beteteko ahalegin batzuk aspalditik egozan eginda: letra handiko esku-liburu edo debozionario zaharrak gogora ekarri daiguzan, baita Argi Donea mesedegarria be.
|
|
|
Hara: zu lango gazte burujantzi batek, erbesteko literatura ez eze, geure geurea dogun
|
euskerazkoa
be sakon ezagutu behar leuke; ta ezagutu bere, ez gero edozelan, hurhurretik baino: hau da, idazlerik onenak irakurriaz eta euron idaztietan aztertuaz.
|
|
|
dana dala, ezin ukatu euskereak badituala gaur hortik eta hemendik bereganatutako berba asko (batez be, latinetik, zuzen zuzenean, edo inguruko erromantze hizkuntzen bidez), ta baita gramatika arau edo lege batzuk be. Beste edozein hizkuntzak lez,
|
euskereak
be lapurretan eginaz gorde dau bere bizia, eta izan dau bere aldatzea edo eboluzinoa (agiri danez, euskerearen aldaketa honeek beste hizkuntza askotan baino astiroago egin dira; baina, bizirik dagoana, aldatuz doa, ta euskerea be bai!)
|
|
|
dana dala, ezin ukatu euskereak badituala gaur hortik eta hemendik bereganatutako berba asko (batez be, latinetik, zuzen zuzenean, edo inguruko erromantze hizkuntzen bidez), ta baita gramatika arau edo lege batzuk be. Beste edozein hizkuntzak lez, euskereak be lapurretan eginaz gorde dau bere bizia, eta izan dau bere aldatzea edo eboluzinoa (agiri danez, euskerearen aldaketa honeek beste hizkuntza askotan baino astiroago egin dira; baina, bizirik dagoana, aldatuz doa, ta
|
euskerea
be bai!)
|
|
|
a) Bizkaikoa; c) Zuberokoa ta Benaparroako biak; b) enparauak (erdikoak). Azkuek Erronkariko
|
euskerea
be dialektotzat eukan (R): hau be ia zeharo hilda daukagu gaur, baina barriro biztu gura dabe.
|
|
|
1.4.2 Historiaren argiak hauxe erakusten deusku: gaur daukan baino zabalera handiagoa baeukala euki, baina ez goiko horreek dinoen bestekoa. b) Iparraldeko barbaroak (bisigodo ta frankoak) etorri ziranean, euskaldunak ez dakigu ziur zergaitik kontra jarri jakezan, eta holan
|
euskereak
be indar barria hartu eban. c) Erdi Aroan (Edad Media): hegoaldean, Errioxan eta Burgosko lurraldeetan be erabili izan zan euskerea.
|
|
|
Jakina, orduan ez egoan beste ikasbiderik. Zenbaketea
|
euskeraz
be ondo ikasi neban etxean. Gogoan dot zelan handiko sutondoan, erdi olgetan, hango amama zaharrak esaten eustan:
|
|
|
Eta gure gazteak, neskatilak batez be, erderea ikasteari eta egiteari emon eutsen, euren buruak baserritar agertu ez egitearren. Euren baserrietatik kalera hurreratzen ziranerako, han ixten zituezan bazterren baten euren abarkak... eta baita
|
euskerea
be, oinetako barriak eta berbeta barria jazteko. Durangotik hurrago egozan Iurretako auzunak be laster hasi ziran erdalduntzen, berezkoa danez:
|
|
|
Urteokaz, beharbada, egundo baino gordinago sentitzen da, batez be gazte batzuen artean, euskerea kultura mailara jaso beharra; Lizardiren deiari erantzunaz,
|
euskerea
be" edozetarako" egin behar dogu, ez hiru lau ipuin polit esateko bakarrik.
|
|
|
Orduko jokabide baten ezaugarri dozu hori. Beste erdal hizkuntzekin egin ohi zanez,
|
euskerea
be erderearen bidez emoten zan. Euskerea" ikasgai" baino ez zan, ikasi behar zan gai bat; ez, ostera, ezer irakasteko tresna egokia.
|
|
|
Nire bizitzan gora handikoa eta seinalagarria izan zan Lizardiren olerkiok irakurte hori: gaztearen bihotza eder munduak liluratzen dauan adin horretan,
|
euskerea
be goi mailako edertasuna adierazoteko gauza badala ikusi neban, eta horrek poz handia emon eustan eta ikuspegi zabala erakutsi.
|
|
|
Hara: gure gazteak, burua landu nahi badabe, erbesteetako literatura, geure geurea dogun
|
euskerazkoa
be sakon ezagutu behar leukie; ta ezagutu bere, ez gero edozelan, hur hurretik baino: hau da, idazlerik onenen lanak irakurri ta aztertuaz.
|
|
2004
|
|
|
Beste esaldi hau ere berea da: «Za baldu egixu abertzaletasuna, ta berarekin
|
euzkerea
be zabalduko da» (36).
|
|
2008
|
|
|
Karro ederren jabe egin ziranean, koba beharrik barik ibilten ziran.
|
Euskeraz
be baekien gehienek eta gipuzkera erabilten eben, zer edo zer emon eta beti" gutxi, gutxi" erantzuten euskuen eta. Emoten jakena emoten jakela, batzuk beti urruntzen ziran erretolika batean.
|
|
|
Gure anaia egoan baserriko ugazabaren anaia zala eta iges egin beharra izan ebala, zigorraren bildurrez, bere ardurapeko atxilotu batzuk alde egin eutsielako. Gernikan dodan arreba Rosariok dinoanez, Batiste Etxepare izenez aurkeztu eban bere burua;
|
euskera
be Iparraldekoen antzekoa edo egiten ahalegintzen ei zan; baina baeitekean ha gizona ez izatea ez Batiste ez Etxepare.
|
|
|
Gerra aurretik egindakoa zan, baina, gure auzoko eskola. Noz edo noz
|
euskera
be kontuan hartutako eskola izan behar eban, horman jarritakoei kasu egiten badeutsiegu: Bizkaia´ren auzo ikastola.
|
|
|
Eurak be sinpatikoak ziran. Laster jarri genduzan gure belarriak erderara; baita eurek
|
euskerara
be.
|
|
|
Orduan egia biribila izango zan edo guzur karratua.
|
Euskeraz
be entzuten genduan horren antzeko bat, baina naturalagoa: Egixe, suurraren ondun begixe.
|
|
|
Abertzaletasunak, dirauan artian
|
euzkerea
be aurrera juango da. Orain arte be «Academia» barik egon gara, ta euzkerea garbitu, aberastu, indartu ta zabaldu egin da, abertzaletasunari eskerrak.
|
|
2009
|
|
|
Alegi generokoak hainbat dira berrogeta hamabosteko ipuintxorta horretan, abere, pizti eta hegaztienak barru dirala. Antxinako alegiak,
|
euskeraz
be bersino zaharrak dituenak batzuk, hautu dira batzuetan. Asto zaldiz mozorrotuarena, kasurako, Astoa, asto deritxana; Mozoluaren ipuina, Mogelek bere Berba jardunetan dakarren berbera, gehitu eta apainduta; azeri eta arrain saltzailearena, zabal dabilen alegia, Ana Mari Kontzeren arrainak izenburupean; harripean harrapauriko otsoarena, Ondo eginaren ordaina atalburuaz; otsoaren eta artaldearena, Otsoaren ardi jateak izenekoan; txarri eta astoaren alegia, Mogelen Berba jardunetako berbera, Bestaldeko lapikoa hobea?
|
|
|
Ganera, barre gozatsuan jardunaz batera,
|
euskerea
be barreka ikusiko dozu, irakurle, nire liburutxu honetan.
|
|
2011
|
|
|
Bermeogaz muga egiten dau Infernukoerrekan, eta bertako
|
euskereak
be Bermeokoaren antz handiak daukaz. Horrez ganera horko jenteak Bermeorako joera handia euki izan dau beti.
|
|
|
Gitxien uste genduanean, sekulako barriak poztu eban gure barrua: Arrateko abade Don Pedrok irrati emisorea jarri ebala han goian, eta
|
euskeraz
be egiten ebala. Amesetea orduan!
|
|
|
Besteadibidebat: Corominesek (1955: 304) CanilloetaOrdino, Canilla veetaOrdinavidokumentatzendirenezgero,
|
euskarazko
be, sota, rekinlotu nahiditu (Etxabe, Mendibe, Altube ndagoenarekin, maisukatalanarenerrane tan), etairudilukeholajokatzeazilegidela.Zilegiezdena, ordea, Ordinavi horretanUrdin a be, sotaelsgrisos, ikusinahiizateada, euskarazUrdinbe izanenbaikenukeusaianholakoetan, egunmahaipeanedoaulkipetik erraten deneraberean.Egiadazenbaitetanartikuluaihartuadagoelaeta, konparazio ne, Astigarribiakoaerratenbid...
|
|
|
–Geure etxean bagendun Dima, ko parroko izan zan Alejandro Akesoloren liburutegia izana: zati bat beintzat,
|
euskerazkoak
be bai. Irakurten idasi baiño len oitu nintzan liburu areik erabilten, irudidunak, batez be.
|
|
|
Errezago da kimikaki [sic] hiztegia, batez ere kimika organicurena. Propil butanu, etanol eta abar hizkuntz guztientzat asmatuak diran ezkero, euskarazkoak dira,
|
euskera
be hizkuntz bat baita (Basterretxea,: 385).
|
|
2013
|
|
|
Gaztelaniaz Jueves de Lardero be esaten jako hainbat lekutan. Eta
|
euskeraz
be, Azkuek on egiten dauenez21, ezagunak dira honen ide ideak: Eguen Lardero (Araba aldean) eta Eguen Largero (Arrasaten).
|
|
2015
|
|
|
Behean: Jesus Urkiza eta Virgi. kantu gregorianoak;
|
euskeraz
be bai zeozer. Koralekoek, lantzean behin, teatroa egiten eben eskoletan, baina erderaz, ze liburuak erderaz ziran.
|
|
|
Azken baten, guztiz aldatu da bizitzari aurre egiteko modua. Kulturea eta
|
euskerea
be ez dira aldaketa horretatik kanpo geratu: herrian ahoz aho belaunaldi batetik bestera erabili diran berba eta esamoldeak, toponimoak, abestiak eta, gazte gehienentzat ezezagunak dira.
|
|
|
eguneroko bizimodua, jaiegunak, ogibideei buruzkoak, urte sasoiei lotutako errituak, ohiturak... Baina horrez ganera herriko
|
euskerea
be batu dogu, gure lekukoen ahotan normal normalak diran berbak eta esakuneak, baina gaur eguneko gazteen eta umeen artean nekez entzuten doguzanak. Horregaitik, jasotako informazinoak balio bikotxa dauka; alde batetik, bizimodu tradizionala batzen daualako; eta bestetik, zamudioztarren testigantza parebakoak biltzen ditualako.
|
|
|
Zabaldu egixu abertzaletasuna, ta berakin
|
euzkerea
be zabalduko da.
|
|
|
Gizartean eta jentartean badagoala eta badala hiz kuntza hori erakusten dau kaleak. Autortza publikoa egiten deutso
|
euskerari
be, eguneroko hartu emonetan bizirik dagoala agertzen eta erakusten. Familia euskaldunetako eta eskoletako hizkuntza izanaz gainera, gizartean be onartua eta erabilia izatearen marka emoten deutso.
|
|
2017
|
|
|
Literatur guztiak dabez euren lege ta arauak, olerkigintzan bereziki;
|
euskeran
be naitaez izan bear. Laugauza oneik beintzat gogotan artu bearrak doguz:
|
|
2021
|
|
|
Aita Sakramentinoen konbentua, Areatzan. 2007an eraitsi eben eta bere orubean hotel bat dago eraikita. izaten ziran (gloria patri eta filio... eta abar), baina gure sasoirako,
|
euskerea
be, errosariorako behintzat, nahikoa zabalduta egoan, eta otoitz bat zan:
|
|
|
Bizkaiko zortzi talde dagoz, Gipuzkoako hiru eta Nafarroako bat. Gehienek(% 75) ingelesez kantetan dabe, baina gaztelaniaz(% 58) eta
|
euskeraz
be bai(% 50). Kide edo bakarlari gehienak mutilak dira(% 73).
|
|
|
Beste puntua, Mezaren ospakizunean Kalizaren Sagarako" pro vobis et pro multis" esaldiari dagokiona da. Hitz honeek, hainbat hizkuntzatan, baita
|
euskeraz
be," zuentzat eta guztientzat" itzuli izan dira eta Jainkoaren Gurtzarako eta Sakramentuen Araubiderako Kongregazinoak karta bat idatzi eutsen nazinoetako Gotzainen Batzarrei, Benedikto XVI.aren guraria horixe zala adierazoz eta," Liturgiam Authenticam" dokumentuari jarraituz, eskatu egiten jaken, hitz horreen" itzulpen zehatza egin behar zala" esanez, hau da," ...
|