|
2010
|
|
|
Elkartasunaren dimentsioa, bestalde, hiztunen zintzotasun eta erakarpen sozialarekin loturik dauden alderdi afektiboek xedatzen dute. horren arabera, elkartasun mailan estimu positiboa erakusten duten hiztunak zintzoak, adeitsuak eta eskuzabalak antzematen dira, eta euren hizkuntza giza harremanetarako eta taldeintegraziorako egokitzat hartzen da. dimentsio bi horien arteko banaketa oso baliagarria suertatu da hizkuntzekiko eta hiztunekiko jarrerak aztertzerakoan eta sarri erabili da hizkuntza eta aldaera gutxituen kasuan, zergatik ordezkatzen diren ala eusten zaien azaltzen laguntzen dute-eta (romaine 1980, woolard 1989, Coupland, williams eta garrett 1994). izan ere, hizkuntza gutxituen kasuan, sarri, hiztunek ospe txikiko hizkuntza modura hautematen dute eurena, estatusaren aldetik —overt prestige, ageriko ospe txikikoa (trudgill 1972) hain zuzen—, baina ospe handikoa elkartasun mailan —covert prestige, izkutuko ospe handikoa— eta elkartasun mailan aitortzen zaion balio handia da, hain zuzen, estatusarekin lotuta dauden funtzioetarako balio txikia duten hizkuntzak bizirauteko arrazoia; taldeko balio afektibo handiak ahalbidetzen du sozialki mailaz igotzeko asmoarekin hizkuntza ez baztertzea. aipaturiko dimentsio bi horiek gazteen euskararekiko jarrerak aztertzerakoan ere agertu dira. unibertsitateko ikasle euskaldunen artean egindako ikerketa batean, bikote ezkutuaren (matched guise) teknika esperimentala erabilita, gazteek euskaraz hitz egiten zuten hiztunak hobeto ebaluatu zituzten estatus edo profesionaltasun mailan gaztelaniaz hiztun berek hitz egin zutenean baino. elkartasunaren dimentsioan, berriz, modu berean antzeman zituzten gaztelaniaz eta euskaraz egin zutenean (amorrortu 2001a). euskararen aldaera ezberdinak (bizkaiera, gipuzkera, batua eta gaitasun mugatuko batua) erabiltzen zuten hiztunak ebaluatzerakoan ere dimentsio berak agertu ziren (amorrortu 2001b). beste ikerketa batean (larrañaga 1995, 2000), 13 urteko gazte euskaldunek egindako euskarari buruzko idazlanen azterketak antzeko dimentsioak azaleratu zituen: eragile izanarazleak (euskaldun izaerari lotutakoak) eta trukeordaineko eragileak (lana edo ikasketei lotutakoak). hala, lehenbizikoen bidez euskara nortasun hizkuntza (euskaldun egiten gaituena, arbasoen hizkuntza) dela azpimarratu zuten gaztetxoek eta bigarrenen bidez
|
euskararen
balio instrumentala (lana topatzeko, ikasketetan aurrera egiteko, hizkuntza bat gehiago jakiteko, baita euskaldunekin harremanak izateko ere) indartu zuten. hirugarren atalaren ondorenean, ikerketa kualitatiboan euskararen balio instrumental eta integratzaileari buruz aurkitutako emaitzak aurkeztuko dira; gero, ikerketako lekukoen datuak aztertzeko bi dimentsio klasikoak ez direla nahikoa defenda...
|
|
|
Elkartasunaren dimentsioa, bestalde, hiztunen zintzotasun eta erakarpen sozialarekin loturik dauden alderdi afektiboek xedatzen dute. horren arabera, elkartasun mailan estimu positiboa erakusten duten hiztunak zintzoak, adeitsuak eta eskuzabalak antzematen dira, eta euren hizkuntza giza harremanetarako eta taldeintegraziorako egokitzat hartzen da. dimentsio bi horien arteko banaketa oso baliagarria suertatu da hizkuntzekiko eta hiztunekiko jarrerak aztertzerakoan eta sarri erabili da hizkuntza eta aldaera gutxituen kasuan, zergatik ordezkatzen diren ala eusten zaien azaltzen laguntzen dute-eta (romaine 1980, woolard 1989, Coupland, williams eta garrett 1994). izan ere, hizkuntza gutxituen kasuan, sarri, hiztunek ospe txikiko hizkuntza modura hautematen dute eurena, estatusaren aldetik —overt prestige, ageriko ospe txikikoa (trudgill 1972) hain zuzen—, baina ospe handikoa elkartasun mailan —covert prestige, izkutuko ospe handikoa— eta elkartasun mailan aitortzen zaion balio handia da, hain zuzen, estatusarekin lotuta dauden funtzioetarako balio txikia duten hizkuntzak bizirauteko arrazoia; taldeko balio afektibo handiak ahalbidetzen du sozialki mailaz igotzeko asmoarekin hizkuntza ez baztertzea. aipaturiko dimentsio bi horiek gazteen euskararekiko jarrerak aztertzerakoan ere agertu dira. unibertsitateko ikasle euskaldunen artean egindako ikerketa batean, bikote ezkutuaren (matched guise) teknika esperimentala erabilita, gazteek euskaraz hitz egiten zuten hiztunak hobeto ebaluatu zituzten estatus edo profesionaltasun mailan gaztelaniaz hiztun berek hitz egin zutenean baino. elkartasunaren dimentsioan, berriz, modu berean antzeman zituzten gaztelaniaz eta euskaraz egin zutenean (amorrortu 2001a). euskararen aldaera ezberdinak (bizkaiera, gipuzkera, batua eta gaitasun mugatuko batua) erabiltzen zuten hiztunak ebaluatzerakoan ere dimentsio berak agertu ziren (amorrortu 2001b). beste ikerketa batean (larrañaga 1995, 2000), 13 urteko gazte euskaldunek egindako euskarari buruzko idazlanen azterketak antzeko dimentsioak azaleratu zituen: ...kasketei lotutakoak). hala, lehenbizikoen bidez euskara nortasun hizkuntza (euskaldun egiten gaituena, arbasoen hizkuntza) dela azpimarratu zuten gaztetxoek eta bigarrenen bidez euskararen balio instrumentala (lana topatzeko, ikasketetan aurrera egiteko, hizkuntza bat gehiago jakiteko, baita euskaldunekin harremanak izateko ere) indartu zuten. hirugarren atalaren ondorenean, ikerketa kualitatiboan
|
euskararen
balio instrumental eta integratzaileari buruz aurkitutako emaitzak aurkeztuko dira; gero, ikerketako lekukoen datuak aztertzeko bi dimentsio klasikoak ez direla nahikoa defendatuko da, eta beste dimentsio bi proposatuko dira. kontuan izan behar da ikerketa kualitatiboaren helburua ahalik eta jarrera eta ideia gehien biltzea dela, sarri zein gutxitan agertuta. horregatik ez da ideien maiztasunari ...
|
|
|
3.1
|
euskararen
balio instrumentala partaideek euskararen balio instrumentalari buruzko pertzepzioak eman dituzte eta zenbaitek baloratu ere egin dute balio hori. hauexek dira irten diren ideia azpimarragarrienak:
|
|
|
3.1 euskararen balio instrumentala partaideek
|
euskararen
balio instrumentalari buruzko pertzepzioak eman dituzte eta zenbaitek baloratu ere egin dute balio hori. hauexek dira irten diren ideia azpimarragarrienak:
|
|
|
• baina
|
euskararen
balio instrumentala lehen baino handiagoa dela eta eremu batzuetan (hezkuntzan eta administrazio publikoan zehatz esanda) badagoelako pertzepzioa ere badago, euskara lana bilatzeko beharrezkoa baita edo gutxienez laguntzen baitu.
|
|
|
Alabaina, DU B partaideak ez du uste tresna motako kanpoko sustapena euskara berreskuratu eta normaltzeko eraginkorra izango denik, baldin eta" zerbait gehiago" ez badago, hots, balio integratzailerik ez badauka. sia
|
euskararen
balio instrumentala da, eta, horietan askorena, baita bakarra ere (ikus amorrortu eta ortega 2009).
|
|
|
•
|
euskarak
balio instrumentala izatea baloratzen da eta oso positibo baloratzen da hori handitu izana.
|
|
2011
|
|
|
Atal honetan inkestan lau item jorratzen dira, guztiak
|
euskararen
balio instrumentalari begira; lau horien artetik batek eman digu arreta. kasu honetan elkarrizketatuak adierazi behar du esamoldearekin ados/ aurka dagoen bost puntutako eskala batean. Ikus dezagun bigarren esaera:
|
|
|
Bigarren kapituluan, euskararekiko jarreren izaerari buruzko pertzepzioen berri ematen da:
|
euskararen
balio instrumental, integratzaile eta ideologiari buruzkoak. Atal honetan, motibazioak aztertzerakoan berritzailea den sailkapena egiten da, ikerketa lerro tradizionalaren dikotomiaz (instrumentala/ integratzailea) gain beste bide batzuk arakatzen dira. honela, barruko eta kanpoko motibazioak kontuan hartzen dituen ardatz berria erabili da, balio instrumental eta integratzailearekin gurutzatuz. era honetan motibazioak era sakonagoan aztertzen dira, egindako analisia zehatzagoa izanik. hirugarren kapituluan, ikerketan parte hartu dutenen euskararekiko uste eta jarrerak aztertzen dira esparru desberdinetatik begiratuz; normalkuntza, erabilera, ikas irakaskuntza eta enpresa.
|
|
2023
|
|
|
lanpostuetarako euskara maila jakin bat ziurtatu beharra onartu zuten euren seme alabentzat, nahiz eta horrek ahalegin berezia eskatu zien. Aipatu behar da, gainera, migrazioaren lehen belaunalditik bigarrenera
|
euskarak
balio instrumentala irabazteak baduela garrantzia Amorrortuk eta bestek adierazten duten moduan: " euskarak azken hiru hamarkadetan tresna balioa irabazi duelako pertzepzioa egoteak badu garrantzia,[...] hizkuntza bati tresna balioa antzematea erabat lotuta dago prestigioarekin, ageriko prestigioarekin hain zuzen" (Amorrortu et al. 2009, 41).
|
|
|
|
Euskarari
balio instrumentala aitortu diote etorkinek euren seme alabentzat, etorkizuneko gizartean aurrera egiteko giltza modura. Baina ez lehen belaunaldikoen tzat, integrazio laboralarekin nahikoa lan izan zutelakoan.
|
|
|
Integrazio horretan, euskararen balioak ere ez dira homogeneoak izan:
|
euskarari
balio instrumentala aitortu diote etorkinek euren seme alabentzat, etorkizuneko gizartean aurrera egiteko giltza modura. Baina ez lehen belaunaldikoentzat, integrazio laboralarekin nahikoa lan izan zutelakoan.
|