|
2000
|
|
|
EUSKARAREN erabilpenari dagokionean ere maila akademikoan nahiko murritza dela esan dezakegu oraindik.
|
Euskara
alde batetik zein bestetik egurtzen ari diren une hauetan, unibertsitateak apustu sendoa burutu lukeela iruditzen zaigu arlo honetan, azken finean goi mailako ikasketak euskaraz aurrera eramateko gaur egun dugun tresna bakarrenetarikoa baita. Euskarak duen garrantzia izanik, jakintza gisa bederen, EHUk bere gain hartu luke Euskara sendo mantentzeko ardura, beste zenbait elkarte edo erakundek hartzen duten gisara.
|
|
|
Hau guztiau, ordea, gure artean, batez ere 1968 urtetik aurrera hasi zen mamitzen. Beraz, giro hori erabat urrun zegoen Unamunok, bizi zenean, inguruan zuen gizarte egoeratik, eta horregatik oso ondo eduki behar dugu hori kontuan bilbotarrak
|
euskara
alde batera uzteko izan zuen jarrera epaitzeko orduan.
|
|
|
Logikaz, hasierako premisa egiazkoa balitz, hau da, euskara euskaldunen kultur aurrerapenerako benetako oztopo izanez gero, Unamunok uste zuenez, begien bistan dago haren gomendioa, ikaragarri eta bortitza izanik ere, erabat zuzena zela. Zuzenago eta zintzoagoa, nolanahi ere den, Pfo Barojarena baino, beronek, bilbotarrak bezala, euskaldun eskolatuei
|
euskara
alde batera uzteko deia egin arren, ez baitzuen nahi gure hizkuntza baserritarren eta maila apaleko jendeen ezpainetatik gal zedin, horrela herri kantak, bertsoak eta folklorea bederen gorde zitezen. Beraz, Barojak hiritar multzo bi proposatzen zuen Euskal Herrirako:
|
|
2001
|
|
|
Baina, bestalde, asko dira, batere kezka arrastorik gabe, egunerokoan
|
euskara
alde batera uzten duten euskaldunak, euskara maite izan eta puntualki horren alde zerbait egiteko prest egon arren. Boluntarismo hutsarekin, baina, ezin dute erabilera bermatu; soilik horretarako derrigortuak (lanerako premia, adibidez) sentitzen badute bihurtuko dira sentimendu eta atxikimendu horiek erabilera; osterantzean, errealitate erdaldun orojaleak asmo zintzo horiek laster irentsiko ditu.
|
|
2007
|
|
|
Edozeinhizkuntzatan egin omen daiteke euskal kultura. Alabaina, kultura horrek zer ote dueuskal kulturatik
|
euskara
alde batera utzita. Euskal kulturaren erroa ez al da badadelako euskal erro hori bera hain zuzen?
|
|
|
Ederra kontua: eta herri horrek zer ote du bada euskaldunetik
|
euskara
alde batera utzita. Edota Euskal Herria ez al genuen bada, ustez behintzat, euskararen herria?
|
|
2008
|
|
|
–
|
Euskara
alde batera utzi beharrean aurkitzen gara, gainera, euskararen alde omen dauden horiek hartaraturik. (...) Ez, mesedez eta arren, ez betozkit nazio kontzientziaren lelo horrekin.
|
|
2009
|
|
|
Ondoren:
|
euskara
alde batera utziz zihoan.
|
|
2010
|
|
|
Hizkuntzazko egokitze lan handia eskatu zuen horrek, besteak beste. Erdaraz ahalik eta ondoen ikasi,
|
euskara
alde batera utzi eta gaztelaniazko kale giro horretan murgil egin zuen zeharo, hori dela-eta, batek baino gehiagok24 Euskaldun aktibo izaten jarraitu ahal (eta nahi) izan zuen beste zenbaitek. Jatortasun etnokulturalari eta euskaltasun linguistikoari bizirik eutsi zion halakok, erdarazko bizimodu berriaren hainbat ezaugarri soziokultural bereganatuz bide batez.
|
|
|
hiru zutabeen gainean eraikitzen dira orduko euskaldun askoren idealak eta sentipenak: abertzaletasuna eta
|
euskera
alde batetik, eta erlijiotasuna bestetik, beste bien sustrai eta arima lez, hau da, abertzaletasuna eta euskerea gizatasun kristau batean oinarrituta.
|
|
2011
|
|
|
Horregatik adin batera heltzen direnean gaztelaniako espresioekin hasten dira hutsune hori betetzen.
|
Euskara
alde batera utzita, gero eta erraztasun gutxiago dute eta gaztelaniaren behar gehiago. Sorgin gurpil horretatik atera ezinik geratzen direla dirudi esandakoak entzunda:
|
|
|
Aldiz, interneteko web orriak, kamisetak eta kontzertuak dira gehien. objektuei lotuta dago eta aztertu egin da horrek gazteek euskara erabil dezaten lagundu ala galarazi egiten duen. Kontsumitzen duten musikaren mundu hori ez bada euskaraz, hortik jasotzen dituzten ereduak ez badira euskaldunak, identifikatzen diren ereduek
|
euskara
alde batera utzia badute edo erabilera sinbolikoa baino ez badute egiten, gazteen erdararako joera indartzeko arriskua dago.
|
|
|
Beste hizkuntzekiko duen desoreka leundu du. Izan ere, umeak gaztarora iristen direnean eta esparru berri horietan murgiltzen direnean, askok
|
euskara
alde batera uzten dute. Horregatik nerabezaroan euskarazko ohiturak sortu behar dira, gaztelaniaz hasten dituzten erlazioak eta harremanak gaztelaniaz izaten jarraituko baitute.
|
|
2015
|
|
|
Mendebaleko
|
euskara
alde batera uztearen errua ez zaie, dena dela, beti, besteei, leporatu behar; bizkaitar zenbaitek ere izan dutelako horretan erantzukizuna.
|
|
|
Azken batean, XVI XVII. mendeetako albisteek erakusten dutenez, euskara gainbehera zetorren Araban. Hiriburuko dirudun, eskoladun eta agintedun gehienek
|
euskara
alde batera utzi eta gaztelania aukeratu zuten. Arabako eremu zabalean, ostera, euskalduna zen herri xehea.
|
|
2016
|
|
|
–Abertzale? (??) batzuk, askok, gehiegik, jenoziden lana osatu dute etxe barnean bertan,
|
euskera
alde bat utziz, eta haurrei erderaz hitzeragiñez. Horrelako traidoretzarrek (beste edozergatik garai batez, euskaldungoari nagokiola, errespetua merezi izan bazuten ere), Euskal Herriaren aintziñean arras dute galdua; eta, alde hortatik, ukulluko zakarrak baiño kiratsago eta higuingarriago zaizkigu.
|
|
|
ikas prozesuaren lehen urratsak ematen hasi zen. Denboraren joan etorriak, ordea,
|
euskara
alde batera uztera behartu zuen; halere, aukera izan bezain pronto, berriro ekin zion bere burua euskalduntzeari.Madrilen bizi zela parte hartu zuen lehenengo aldiz AEKren barnetegietan. Uda berean egin zituen barnetegi ibiltaria lehenengo eta Arantzakoa ondoren, alegia, bata amaitu eta bestea hasi.
|
|
|
" Egiaz negargarria da gaurko egunean emakume euskaldunen artean egunero gertatzen zaiguna:
|
euskera
alde batera utzi, ta dakitenak eta ez dakitenak barra barra erderaz itzegin bear. Euskalerrian bizi ote gera?".
|
|
2018
|
|
|
Okindegia, berriz, ekologikoa da, bertan egiten dute ogia, labea du-eta. Izena euskara hutsezkoa du, dendariak euskaldunak dira (lehen berba euskaraz egiten duten horietakoak), kartelak bi hizkuntzatan daude (hori bai,
|
euskarazkoak
alde batetik eta gaztelaniazkoak bestetik). Dendan ematen dituzten euskarriak, poltsak eta abar ere euskaraz daude txukun eta nabarmen.
|
|
2022
|
|
|
Nazioak, eta honen eraikuntzak zentralitatea galduko dute. Eta
|
euskara
alde batetik, neutraltasunarekin lotu nahi izango da –K10 ek islatzea nahi duen moduan. Eta bestetik, gozagarritasun eta alaitasunarekin ere lotu nahi izango da –K09 k islatzen duen moduan.
|