|
2009
|
|
|
Bideari buruzko informazioarekin espero zena gertatu da.
|
Euskara
aditz hizkuntza izan arren, Bidea lexikalizatzeko erabiltzen dituen ereduak gertuago daude satelite hizkuntzen ereduetatik. Slobinen azterketetan, gaztelaniara itzultzen duten itzultzaileek oso sarri erabiltzen dituzte P1 eta P2 estrategiak, gaztelania bezalako hizkuntzak ez baitira gai Bideari buruzko informazioa ingelesak bezain xeheki emateko.
|
|
|
Batetik, baieztatu egin da
|
euskara
aditz hizkuntza dela eta gainerako aditz hizkuntzek bezalatsu jokatzen duela Modua lexikalizatzeko orduan, hots, Modua adierazterakoan ingelesak baino aukera mugatuagoak dituela eta askotan informazio mota hori galdu edo neutralizatu egiten dela. Hala ere, azterlan honetatik ateratako datuek ez dute espero zen bezainbateko alderik erakusten bi hizkuntzen artean.
|
|
|
Lan honetan S. T. Coleridge ren The Rime of the Ancient Mariner ingelesezko poeman eta Joseba Sarrionandiaren euskarazko itzulpenean agertzen diren mugimenduzko ekintzak aztertu dira, bi hizkuntza horien lexikalizazio ereduak alderatzeko. Talmy k (1991, 2000) eta Slobin ek (1991, 1996a, 1996b, 2000, 2004, 2005) proposatutako banaketari jarraituz,
|
euskara
aditz hizkuntza dela frogatu da, baina Bideari buruzko informazioari dagokionez, satelite hizkuntzek bezala jokatzen duela (Ibarretxe Antuñano, 2004a). Tipologikoki desberdinak diren bi hizkuntza horien arteko itzulpenean zer gertatzen den aztertu nahian, Coleridge ren poema ingelesetik (satelite hizkuntza) euskarara (aditz hizkuntza) itzultzean Sarrionandiak zein estrategia erabili dituen aztertu da.
|
|
|
Talmyren eredua euskarari aplikatuz gero,
|
euskara
aditz hizkuntza dela ondorioztatuko dugu; izan ere, Mugimendua eta Bidea aditzean biltzen dira eta Modua, aldiz, aparteko elementu batean, (4) adibidean ikus daitekeenez.
|
|
|
Bideari buruzko informazioa adieraztean ingelesaren antzera jokatzen du, eta ez gaztelaniaren antzera. Bere ezaugarri morfosintaktikoak direla eta, posible da
|
euskaraz
aditz bakarrari Bideari buruzko elementu bat baino gehiago lotzea, (5) adibidean ikus daitekeenez. Gaztelaniaz, berriz, (6) adibidea bezalakoak arraroak dira, aditz bakoitzari Bideari buruzko elementu bakarra lotzeko joera baitute, oro har, aditz hizkuntzek.
|
|
|
Orain arte ikusitako ikerketetan oinarrituz, hainbat hipotesi atera daitezke. Batetik,
|
euskara
aditz hizkuntza dela onartzen badugu, litekeena da euskarazko itzulpenean ingelesezko bertsioan baino mugimenduzko aditz gutxiago topatzea, aditz hizkuntzetan mugimenduari buruzko deskribapenak satelite hizkuntzetan baino estatikoagoak izaten baitira. Bestalde, ingelesezko bertsioko mugimenduzko aditzen artean gehienak Moduzko aditzak izango dira, satelite hizkuntzetan aditzak biltzen baitu gehienetan Moduari buruzko informazioa; eta euskarazko bertsioan, berriz, Bidea adierazten duten aditzak izango dira nagusi, aditz hizkuntzetan Bidea izaten baita aditz nagusian biltzen den informazioa.
|
|
|
Euskaraz Bidea adierazten duten aditzak hainbeste izatearen arrazoia, Ibarretxe Antuñanok (Prentsan: 12) iradokitzen duenez,
|
euskarak
aditzak sortzeko dituen modu ugarietan datza. Modu horiei esker, mugimenduzko ekintza bat modu askotara deskriba daiteke euskaraz:
|
|
2012
|
|
|
Aipaturiko adibideei dagokienez, nabarmentzekoa da jo aditzaren kasua; izan ere, gisa honetako erregistro espezializatuan espero daitekeenaren aurka,
|
euskarak
aditz polisemiko bat darabil adiera horretarako, beste hizkuntza batzuek esangura zehatzagoko aditza darabilten bitartean: (, to tend?;, tender?).
|
|
2022
|
|
|
" Ez dirudi instrumentala denik aukerarik onena". Aditzaren morfologian, aditz moduen murrizketaz aritzen da eta, gainera, lagunarteko
|
euskaran
aditz laguntzailearen elipsia egiteko joera, bai ez erako galderetan, esaterako: tarta zati bat nahi?
|