Emaitzak: 11
2021 | ||
11.4b | Euskarazko aditzen irudia ez da jinguluerarena bezain muturrekoa, baina ziurrenik irakurle askori euskarazko zenbait aditz etorri zaizkio gogora jingulueraren aditzen berri izatean. Euskaraz, ondoko hizkuntzetan ez bezala, aditzezko esanahi asko egin, hartu eta eman aditz arinekin eraikitzen dira. | |
11.4h | Euskarazko aditzak askotariko kategorietatik sortzen dira (§ 6.1). Inguruko hizkuntzetan bezala, baditugu izenetatik, adjektiboetatik eta adberbioetatik eratortzen diren aditzak. | |
11.4i Ikus daitekeenez, | euskaraz aditzak sor daitezke postposizioetatik. Eta gainera, prozesu hori oso emankorra da; zerrenda ia amaigabea daukagu, batez ere adlatibo postposiziotik eratorritako kokapen aditzen kasuan. | |
11.8a Aditzak adjektibo modura azaleratu daitezke zenbait kasutan (ikus § 14.5). Lehen (§ 11.5b, § 11.5c) azaldu dugu | euskarazko aditz gehien gehienak forma jokatugabean agertzen direla, nahiz eta perpauseko predikatu nagusiak izan: gehienetan partizipio modura edo aditz izen modura. | |
23.2.2.5i Predikazioa. Jabetza edo posesioa ere txerta daiteke | euskaraz aditzaren argumentu egituran du laguntzailearen bidez (Etxepare 2003): Mikel bere anaia da/ Jonek Mikel anaia du. | |
Erraza eta aski sistematikoa da | euskaraz aditz trantsitiboz eraturiko perpausak inpertsonal bihurtzea: intrantsitibo bihurtzea aditza, eta hirugarren pertsona gramatikalera (dut duzu dugu du> da): | |
Baina aukerak ez dira hor amaitzen. | Euskarak aditza galdegai modura markatzeko aukera baduenez, ondorengoa bezalako adibideak ager daitezke: Gure taldeak gehienetan galdu egiten du, eta zuenak irabazi; kasu honetan, aditza, edo aditzaren zati bat, agerian dugu eskuineko perpausean, ezkerreko galdegaiarekin kontrastea eginez. | |
| Euskararen aditz guztiek ez dute beren partizipiozko forma modu berean eratzen. Bi partizipio mota daudela erran daiteke. | |
26.5a Orain arte aipatu ditugun aditzak, ondare zaharrekoak izan ala maileguak, hitz bakar batez osatuak ziren. Hauez gain, | euskarak aditz predikatu konplexu franko dauzka, bi hitzez osatu aditzak. Gorago erakutsi bezala, erregimenari dagokionez, aparteko tratamendua dute askotan (§ 23.2.1.3). | |
Batetik, egoera, ekintza edo gertaera hori dagoeneko burutua den ala ez adierazi dugu; edo une honetakoa den, edo ohiturazkoa (hau da, behin baino gehiagotan gertatzen dena), edo gertakizun dagoen. Aspektu esaten zaio informazio horri eta | euskaraz aditzari tu (badira beste atzizki batzuk ere, hala nola i aurrerago ikusiko dugun moduan), t (z) en edo ko/ en erantsirik adierazten dugu; hots, partizipio burutuen, burutugabeen eta partizipio prospektiboen bidez, hurrenez hurren (etorkizuneko partizipio terminoa darabil Euskaltzaindiak 85 arauan). | |
1.6c Berezi samarra da | euskararen aditz komunztadura. Goian esan dugu euskara hizkuntza ergatiboa den edo ez ebazten dugula bere kasu sistemari begiraturik, baina hori bera jakin daiteke komunztadurari begira ere: |
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...
Aldaerak
euskara | 11 (0,07) |
Lehen forma
euskaraz | 4 (0,03) |
Euskarazko | 2 (0,01) |
Euskarak | 1 (0,01) |
Euskararen | 1 (0,01) |
euskarak | 1 (0,01) |
euskararen | 1 (0,01) |
euskarazko | 1 (0,01) |
Argitaratzailea
Euskaltzaindia - Liburuak | 11 (0,07) |
Konbinazioak (2 lema)
euskara aditz | 11 (0,07) |
Konbinazioak (3 lema)
euskara aditz argumentu | 1 (0,01) |
euskara aditz askotariko | 1 (0,01) |
euskara aditz galdegai | 1 (0,01) |
euskara aditz gehien | 1 (0,01) |
euskara aditz guzti | 1 (0,01) |
euskara aditz irudi | 1 (0,01) |
euskara aditz komunztadura | 1 (0,01) |
euskara aditz predikatu | 1 (0,01) |
euskara aditz sortu | 1 (0,01) |
euskara aditz trantsitibo | 1 (0,01) |
euskara aditz tu | 1 (0,01) |
Urtea
Bilaketarako laguntza: adibideak
Oinarrizko galderak | |
---|---|
katu | "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu |
!katuaren | "katuaren" formaren agerpenak bilatu |
katu* | "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu |
!katu* | "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu |
*ganatu | "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu |
!*ganatu | "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu |
katu + handi | "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu |
katu + !handia | "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu |
Distantziak | |
katu +3 handi | "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu |
katu +2 !handia | "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu |
katu +2 !handi* | "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu |
Formen konbinazioa desberdinak | |
bero + handi | asko | "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu |
bero +2 !handi* | !asko* | "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak |
!bero + handi|asko|gutxi|txiki | "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak |
Ezaugarri morfologikoekin | |
proba + m:adj | "proba" lema eta jarraian adjketibo bat |
proba +2 m:adj | "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat |
bero + handi|asko + m:adi | "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat |
proba + m:izearr-erg | "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta |
Ezaugarri morfologikoak
KATEGORIA
adb | adberbioa |
---|---|
adi | aditza |
adilok | aditz-lokuzioa |
adj | adjektiboa |
det | determinatzailea |
ior | izenordaina |
izearr | izen arrunta |
izepib | pertsona-izena |
izelib | leku-izena |
izeizb | erakunde-izena |
lbt | laburtzapena |
lotjnt | juntagailua |
lotlok | lokailua |
esr | esaera |
esk | esklamazioa |
prt | partikula |
ono | onomatopeia |
tit | titulua |
KASUA
abs | absolutiboa |
---|---|
abl | ablatiboa |
ala | adlatiboa |
ban | banatzailea |
dat | datiboa |
des | destinatiboa |
erg | ergatiboa |
abz | hurbiltze-adlatiboa |
ine | inesiboa |
ins | instrumentala |
gel | leku-genitiboa |
mot | motibatiboa |
abu | muga-adlatiboa |
par | partitiboa |
psp | postposizioa |
pro | prolatiboa |
soz | soziatiboa |
MUGATASUNA/NUMEROA
mg | mugagabea |
---|---|
ms | mugatu singularra |
mp | mugatu plurala |
mph | mugatu plural hurbila |
ADITZ MOTA
da | da |
---|---|
du | du |
dio | dio |
zaio | zaio |
da-du | da-du |
du-zaio | du-zaio |
dio-zaio | dio-zaio |
da-zaio | da-zaio |
du-dio | du-dio |
da-zaio-du | da-zaio-du |
da-zaio-du-dio | da-zaio-du-dio |