|
2011
|
|
|
Horrela ikusten zuen garai hartan Ezeizak euskal zinemaren panorama, eta azpiegitura sortzeko lehentasunari men eginez, teoria hobetsi zuen praktikaren aldean, garrantzitsuena ez zelako lan sortzaile pertsonala, pelikula bat edo hogei egitea, oinarriak ezartzea baizik. Hala, idatzien bitartez,
|
Euskal
Zinema Nazionalaren bere ideia zehazten joan zen 70eko hamarkada bukaeraren eta 80ko hasieraren artean, Mikeldi, Ere, Egin edota Punto y hora agerkarietan. Ohiko moduan, ahobilorik gabe jardun zuen, definizioarekin bat ez zetozen pelikuletako zuzendariak ziztatuz (Imanol Uribe eta Montxo Armendariz, kasu).
|
|
2013
|
|
|
Bere ibilbidean zehar egindako pelikula batzuk gustukoagoak ditut beste batzuk baino, eta mugimendu batzuk beste batzuk baino gehiago interesatzen zaizkit. Baina mugimendu guztiak oso adierazgarriak dira eta mugarri bezala uler daitezke; bai errealismo dialektikoaren inguruan egin zituenak eta baita erbestearen ondoren
|
euskal
zinema nazionalaren inguruan egin zituenak ere. Bai pelikulak eta baita debate teorikoa ere.
|
|
2014
|
|
|
Helburu horiek betetzeko, militantzia politikoko ikuspuntuak bazter utzita, mundu guziarentzako oihartzunak izango dituzten filmak egiten saiatuko dira, Ezeizak azaltzen duenez, euskal nortasunaren berreskurapena ardatz hartuta, eta
|
Euskal
Zinema Nazionala sortzeko bidean.
|
|
|
|
Euskal
Zinema Nazionalerako lehen baldintza euskara dela esatean, Ezeiza eta bere taldea ez dira azalean geratuko
|
|
|
|
Euskal
Zinema Nazionalerako lehen baldintza euskara zela esatean, Ezeiza eta bere taldea ez dira azalean geratuko.
|
|
|
Laburbilduz, Historiaren talaiatik begiratuta, Ikuska saila katebegi bat gehiago da saioz saio etenez doan
|
Euskal
Zinema Nazionalaren katean. Hori bai, segundo gutxi batzuk iraun bazuen ere, ostarte eder bat zabaldu zuen Euskal Herriko laino itsasoan.
|
|
|
Ondorengo orrialdeotan,
|
Euskal
Zinema Nazionala sortzeko saiakera interesante bezain ezezagun honen ingurukoak aztertuko ditugu.
|
|
|
Iriondok aspalditik ezagutzen zuen, hura eta Ezeiza Madrilera joan aurreko garaietatik. Querejetak erantzuten dio bera prest dela euskarazko albistegi horretako produktore lana hartzeko, Antton Ezeizak,
|
Euskal
Zinema Nazionala martxan jartzeko erbestetik zekarren ideia buruan, bere burua eskaintzen dio Iriondori proiekturako baina Madrilen bizi dela eta hala jarraituko duela, lan kontuengatik eta han errotua delako dagoeneko3.
|
|
|
Iriondok beste zinegile batzuekin kontaktatzen duen bitartean (Toran eta Olearekin, besteak beste), Antton Ezeiza erbestetik itzultzen da. Lagun komun baten bitartez Iriondoren asmoen berri jakinik, Ezeizak zita bat eskatzen dio (Querejetak bezala, aspalditik ezagutu bai, baina urteak zeramatzaten elkar ikusi gabe), eta
|
Euskal
Zinema Nazionala martxan jartzeko erbestetik zekarren ideia buruan, bere burua eskaintzen du proiekturako.
|
|
|
Bigarren helburua
|
Euskal
Zinema Nazionala garatzeko pausoak ematen hastea zen; alegia, zinemazale gazteak formatu, arestian lan bila Madrilera joandako zinemagileei Euskal Herrian lan egiteko aukera eman eta azpiegitura propio bat sortzea. Ezeizaren hitzetan:
|
|
|
Ezeizak berak ere gaztetan Euskal Herritik alde egin behar izan zuen zinema ikasi ahal izateko, eta horregatik garrantzi handia ematen zion" burmuin ihesa" ekiditeari. Gainera, bere esperientziatik mintzatuz, Madrilera zihoazen euskaldunek" desnazionalizazio prozesu" gaitza bizitzen zutela zioen9 Euskal Herrian lan egiteko aukera ematean, horregatik," itzuleran sakontzeko" eskatzen zien,
|
Euskal
Zinema Nazionala sortzeko bidean:
|
|
|
" EAEn egiten den guzia" zela erabaki eta Ikuska bezalako egitasmoak bideraezin bilakatzen zituen subentzio politika bati ekinez, ETB martxan jartzearekin batera. Bukatzeko, eta aurreko arrazoiari oso loturik, Ikuskako taldeak ez zuen jakin instituzio autonomikoek
|
Euskal
Zinema Nazionalari ematen ez zioten lehentasunezko tratua herri mugimenduan bilatzen. Herri mugimenduak ez zuen sekula proiektua bere egin, gizartean zabalpena bere gain hartuz.
|
|
2021
|
|
|
192), Euskal Herriko ikus entzunezkoen ekoizpena hutsaren hurrengoa zen garai batean burutua (Lasa, 2008: 454),
|
euskal
zinema nazionala egiteko lehen saiakera (Martinez, 2015: 190) eta Estatu mailako lehen film politikoa (Lasa, 2008:
|
|
|
Haren zinema eta ideiak garrantzitsuak izan ziren hainbat arlotan. 1980ko hamarkadan, erbestetik Euskal Herrira bueltatu zenean,
|
euskal
zinema nazionalari buruzko eztabaidan izan zen, eta euskal industriarentzat lan egin zuen.
|
|
|
Antxonentzat Ikuska proiektua zen, besteak beste, ahalbidetzea Euskal Herrian zinema egitea Madrilen mendean egon gabe. 1980ko hamarkadan,
|
euskal
zinema nazionalari buruzko eztabaida sutsua egon zen, eta 1990eko hamarkadan badirudi eztabaida hori itzali egin zela pixkanaka, ulertuta euskal zinema dela Euskal Autonomia Erkidegoan ekoizten dena. Instituzioek ere irizpide hori hartzen dute diru laguntzak emateko.
|
|
2023
|
|
|
Ezin diot erantzun horri. Madrilen zegoenean, mundu guztiak pentsatzen zuen errealismo dialektikoaren mugimenduko zinemagilerik garrantzitsuena izango zela —ikusi besterik ez dago zein zebilen haren inguruan El próximo otoño filmean [1963] — Euskal Herrian,
|
euskal
zinema nazionalaren mugimenduaren erreferentea izan zen. Beti hor egoteko gaitasuna zuen, baina egia da azkenean beste batzuek aurreratzen zutela.
|
|
|
zer errealismo egin behar zen diktadurapean; nuevo cine español mugimenduaren ingurukoan, zeharka bada ere: zenbateraino izan zitekeen kritikoa erregimenarekin, erregimenak berak bide ematen zionean mugimenduari, nazioartean itxura irekia emateko asmoz; eta
|
euskal
zinema nazionalarenean: harentzat, euskaraz izan behar zuen, euskal estetika baten barruan, eta gai politiko batzuk landu behar zituen.
|
|
|
Batez ere Ke arteko egunak en saiatu zen hiru auzi horiei erantzuten:
|
euskal
zinema nazionalaren filmik garrantzitsuena eman nahi izan zuen. Hala ere, debatea husten hasia zen 1989rako:
|
|
|
«Antonio Eceiza zinemagile espainiarra izan zen, nuevo cine español mugimenduaren eta errealismo dialektikoaren banderaduna, eta, urteekin, mudatu egin zen, Antxon Ezeiza izateko, euskal zinemagilea,
|
euskal
zinema nazionalaren banderaduna, azkenerako, haren ibilbide profesionalaren hondarrean, erdibideko zerbait bilakatzeko: Antxon Eceiza, zinemagilea».
|