|
2006
|
|
|
a) UPV/EHUn, unibertsitate nagusiena (handiena, titulazio gehien duena, zabalduena hiru campusetan, eta abar) eta publikoa izanik, bertan aurkitzea espero zitekeen soziolinguistika arloa� ren presentzia nagusiena, baina hain justu alderantziz gertatzen da; b) pribatu arrunten artean ere: zaharrena den unibertsitatean (DU) dago eskaintzarik txikiena, eta berria den unibertsitatean berriz (MU) eskaintza nahiko aberatsa aurkitzen da; c) pribatu bereziak dira (UEU, HIZNET) aberatsenak, nahiz eta bereziak izan eta ez arruntak, euskalgintzako erakunde sozialen artean araututakoak, nahiko paradoxikoa dirudiena gure
|
euskal
testuingurutik kanpo.
|
|
|
1) UPV/EHU ageri da paradoxa handienak dituen unibertsitate arrunt modura: baldintza onenak izanik (publikoa delako, gizartean adostua dagoelako, handiena eta zabalduena delako, eta abar), modu eta neurri kaskarrenean erantzuten dio bere testuinguru sozialean(
|
euskal
testuinguruan) ematen den aztergai berezi handieneko bati: bi hizkuntzen arteko ukipenaren aztergaia, hain zuzen, soziolinguistika eta antzeko arloak (psikolinguistika, hizkuntzaren gizarte psikologia, hizkuntzaren psikopedagogia, „.) landuz.
|
|
|
unibertsitate publikoak eta pribatuak, 1 eta 2 mailako titulazioak, bai derrigorrezko eta baita hautazko irakasgaien bitartez, eta abar. b) Baita ezberdintasun batzuk ere: unibertsitateko irakaskuntza arruntaz gain,
|
euskal
testuinguruan irakaskuntza berezia ere badagoelako (agian, euskal testuinguruan egoera extraordinarioagoan edo anormalagoan gaudelako, soziolinguistikoki, kataluniar testuinguruan daudena baino). Kataluniar testuinguruan soziolinguistika gehienbat Filologia titulazioarekin lotzen da, baina euskal testuinguruan baita, eta agian gehiago, Soziologia titulazioarekin ere. c) Erdi antzekoa eta erdi ezberdina da derrigorrezko bigarren hezkuntzan soziolinguistikaren irakasgaia sartzea:
|
|
|
unibertsitate publikoak eta pribatuak, 1 eta 2 mailako titulazioak, bai derrigorrezko eta baita hautazko irakasgaien bitartez, eta abar. b) Baita ezberdintasun batzuk ere: unibertsitateko irakaskuntza arruntaz gain, euskal testuinguruan irakaskuntza berezia ere badagoelako (agian,
|
euskal
testuinguruan egoera extraordinarioagoan edo anormalagoan gaudelako, soziolinguistikoki, kataluniar testuinguruan daudena baino). Kataluniar testuinguruan soziolinguistika gehienbat Filologia titulazioarekin lotzen da, baina euskal testuinguruan baita, eta agian gehiago, Soziologia titulazioarekin ere. c) Erdi antzekoa eta erdi ezberdina da derrigorrezko bigarren hezkuntzan soziolinguistikaren irakasgaia sartzea:
|
|
|
unibertsitateko irakaskuntza arruntaz gain, euskal testuinguruan irakaskuntza berezia ere badagoelako (agian, euskal testuinguruan egoera extraordinarioagoan edo anormalagoan gaudelako, soziolinguistikoki, kataluniar testuinguruan daudena baino). Kataluniar testuinguruan soziolinguistika gehienbat Filologia titulazioarekin lotzen da, baina
|
euskal
testuinguruan baita, eta agian gehiago, Soziologia titulazioarekin ere. c) Erdi antzekoa eta erdi ezberdina da derrigorrezko bigarren hezkuntzan soziolinguistikaren irakasgaia sartzea: kataluniar te jadanik hasita daude, eta euskal te eztabaida behintzat jadanik irekia dago, dikatzen ari den euskal kurrikulumaren barruan sartuz.
|
|
2008
|
|
|
Erramun Baxoki eskainitako omenezko zenbaki monografikoan gai horretaz aritzea erabaki dugu, zenbait arrazoi tarteko: 1) Baxoken ibilbide eta ikerketekin ondo lotzen delako —egia esan, bere biografia ezin dugu ulertu euskal identitate sakonik gabe; adibidez, 2006 urtean Baxok eta besteek (Baxok, 2006) argitaratu zuten ikerketa, ez al zen ba nortasunari buruzkoa? —, eta 2) baita, gure gustukoa delako ere,
|
euskal
testuingurua nahiko ondo azaltzeko baliagarria dela uste dugulako, jadanik identitatearen gaian nahiko adituak garelako, eta unibertsitatean — batzuen artean— aztergai izan dugulako (Azurmendi, Larrañaga, Apalategi, Bourhis, Ruiz, Etxepeteleku eta Sánchez de Miguel, 2005).
|
|
2009
|
|
|
EAEren testuinguruan, euskarak badu gizarte oinarri jakin bat, horixe baita euskal gizartearen berezko hizkuntza. Alde horretatik, jarrerei buruzko ikerketa lana
|
euskal
testuinguruan faktore garrantzitsua da euskararen sustapenerako, Azurmendi et al (2001); Martinez de Luna I (2001); Perales J. (2001); Torres GuzmanM� &Etxeberria F., (2005).
|
|
2013
|
|
|
Halako lanak
|
euskal
testuinguruan egiten, haien berri ematen eta diziplina diferenteetatik hizkuntza erabileraren azterketari beren ekarpena egiten dioten adituekin batera lan berriak diseinatzen jarraitzea da lerro hauek sinatzen ditugunon asmoa. Eta horrekin batera, gorago aipatu dugunez, baita hizkuntza ukipenezko egoeran dauden beste errealitateetan egiten diren azterketen ezagutza zabaltzea eta gurearekiko alderaketa aintzinatzea.
|
|
|
Halako lanak
|
euskal
testuinguruan egiten, haien berri ematen eta diziplina diferenteetatik hizkuntzaerabileraren azterketari beren ekarpena egiten dioten adituekin batera lan berriak diseinatzen jarraitzea da lerro hauek sinatzen ditugunon asmoa.
|
|
|
De Houwer en arabera, Bigarren Hizkuntzaren Jabekuntza Goiztiarraren bitartez (ESLA) haurrak bigarren hizkuntzara (H2) sozializazio goiztiarra badu ere, bere garapena eta jatorriz bi hizkuntzen jabe egiten direnena (BFLA) desberdina da.
|
Euskal
testuinguruan ereduan murgiltzean ikasi duten haurren zenbait ezaugarrik ideia hori berresten dute. Izan ere, Almgrem et al. (2008) —ek H2ren bereziak diren ezaugarri linguistikoak aurkitu dituzte etorri handiko eta erabateko gaitasunarekin euskara 2H bezala erabiltzen duten ikasleen artean.
|
|
2015
|
|
|
gutxiengo normalizazioa litzateke normalizazioaren objektu den hizkuntza gizarteko erabilera esparru guztietan presente egitea; normalizazio ertaina hizkuntza hori ezagutzen ez duten herritar guztiek ikastea; eta gehienezko normalizazioa hizkuntza ezagutzen ez dutenen integrazioa burututa, berau gizarteko mintzaira nagusi ala bakar bilakatzea.
|
Euskal
testuinguruan gutxiengo normalizazioa eta normalizazio ertaina dira euskararen egoera soziolinguistikoa hobetze bidean azken helburu moduan ezarri ohi diren normalizazio mailak. Baina maila baten zein bestearen lorpena urruti samar daukagu oraindik.
|
|
2016
|
|
|
Ez du inoiz —orain dela oso gutxi arte— euskal identitatearekin loturiko eztabaidetan parte hartu. Hutsune honen zergatia azaltzeak luze jo dezake, baina arrazoi ezberdinen artean bat ematearren,
|
euskal
testuinguruan emakumeen inguruan garatutako mitologiak eta ideologiak izan duten eta oraindik duten pisua nabarmendu litzateke.
|
|
2018
|
|
|
Euskararen kasuan, new speaker izendapenak ez bezala, hiztun berri terminoak berekin dakar euskaldun berri izendapenaren oihartzuna, eta oihartzunak nahigabean konnotazio gutxieslea ere berekin dakarrelakoan nago. Dena den, termino honen aldeko hautua egingo dut, lehenik eta behin, ez nagoelako hoberik proposatzeko moduan, eta bestetik,
|
euskal
testuinguruan kontzeptu honen jiran egindako ikerlanek izendapen hori bera erabili dutelako dagoeneko.
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntza sozializazio paradigma (Schieffelin eta Ochs, 1986) berriz, Paula Kasaresek (2015) ekarri zuen
|
euskal
testuingurura. Paradigma honen oinarria sozializazioan datza:
|
|
|
hain zuzen, defendatzen da sozializazioa ez dela bizitzako momentu batzuetara (oro har, haurtzarora) mugatzen, baizik eta bizitza osoan zehar ematen den prozesu gisa kontsideratu behar dela (Kasares, 2015); bide honetan, atentzio berezia ematen zaio hiztuna nola bilakatzen den talde horretako kide eta hizkuntzak prozesu horretan hartzen duen pisuari ere garrantzia ematen diote (Kasares, 2015). Bestela, gure iritzian, Kasaresek (2015) paradigma
|
euskal
testuingurura ekartzean hizkuntzaren transmisioari dagokiola berrikuspen interesgarriak egiten ditu: funtsean, hizkuntzaren transmisioa etxetik atera eta gizartean kokatzen duela esan daiteke, besteak beste, etxeko hizkuntza transmisioari eta etxetik kanpokoari aitortza bera egiten dien neurrian (Kasares, 2015).
|
|
|
|
Euskal
testuinguruan egindako ikerketek mudak gertatzeko egokienak izan daitezkeen momentuak identifikatu dituzte[...] gertakaria oso indibiduala dela aitortu dute. Bide horretan bereziki unibertsitatea azpimarratu dute euskararako muda egiteko gune egoki gisa.
|
|
|
Hein honetan, euskal ikerlariek (Amorrortu, Ortega eta Goirigolzarri, 2017) kontzeptua batez ere hiztun berrien hizkuntza mudantza ulertzeko asmotan erabili dute: Catalunyako ikerketek erakutsi dutenari jarraiki,
|
euskal
testuinguruan egindako ikerketek mudak gertatzeko egokienak izan daitezkeen momentuak identifikatu dituzte, faktore oztopatzaile eta lagungarriez gain, edonola ere, gertakaria oso indibiduala dela aitortu dute, profilen kasuistika handia izanik. Bide honetan, bereziki unibertsitatea azpimarratu dute euskararako muda egiteko gune egoki gisa eta ikerketaren jarraipena hor garatu da (Amorrortu, Ortega eta Goirigolzarri, 2019).
|
|
2023
|
|
|
Fishmanen belaunaldien arteko etenaren eskalan hizkuntza gutxituen hedabideetako presentzia oso maila altuetan ageri da, aurretik egindako urratsen indargarri gisa soilik, besteak beste, familiako ahozko transmisioa eta alfabetatzea bermatuta daudenean (Fishman 1991, 395).
|
Euskal
testuinguruan, ordea, ez zen bide hori jarraitu: diktaduratik aterata, euskara eremu publiko guztietara hedatzeko beharra zegoen, eta telebistaren sorrera ezinbestekotzat ikusten zen (Torrealdai 1985).
|