|
2000
|
|
|
|
Euskal
Soziolinguistika Institutua Sortzen elkarteak (SEI) 2000 urterako helburuak finkatu ditu: «Bat» aldizkaria argitaratzen jarraitu eta soziolinguistikazko berripaper elektronikoa sortzea, 2001eko erabileraren neurketari ekitea eta urtebeteko epean institutuari buruzko gogoeta burutu eta kongresu edo batzar bat eratzea oinarriak erabakitzeko.
|
|
|
\ Egun: Euskal Herriko Unibertsitateko Irakasle Enemeritua da Fonologian eta Soziolinguistikan, EKBko Bat aldizkariaren kudeatzailea hastapenetatik, SEI(
|
Euskal
Soziolinguistika Institutua Sortzen) elkarteko lehendakaria, eta Herrien Europa Institutuko kidea da.
|
|
|
|
Euskal
soziolinguistika landu beharra aldarrikatu izan du nekatu gabe Txillardegik.Horrexegatik, hain zuzen, BAT Soziolinguistika Aldizkariaren sortzaileetakoa gertatuzen, eta horren eragile izan da zuzendari gisa. Aspaldi diogu entzuna Euskal HerrikoUnibertsitatean sortu beharreko Soziolinguistikaren departamendua edo Institutuarenideia6.
|
|
|
–Artikulua ez da irakurtzen erraza; eta honek, zoritxarrez, uxatu egingo du irakurle bat baino gehiago.
|
Euskal
Soziolinguistika beste fase bateansartu dela agertzen da zailtasun horietan; hemendik goiti ez baita posible izangoeuskararen problematikaz lau kaikukeria esanda inor betetzea. Bai Isasiren lan hau, bai beste asko, ikerkuntza zehatzaren ondorio dira; eta arreta luze eta sakona merezidute?
|
|
|
|
Euskal
soziolinguistikaren branka
|
|
|
Etaezustekoa galanta izan da. Irakurriak, lehendik ere irakurriak genituen artikulu horiek, gaingiroki bederen, baina ez genuen uste
|
euskal
soziolinguistikaren beraren hastapenak horidoro behar genituenik. Izan ere, harrigarriro zehatzak eta sakonak dira hizkuntzaren etagizartearen arteko hartu emanei buruz izkribu hauetan egin zizkigun azterketak.
|
|
|
Horregatik, Txillardegi
|
euskal
soziolinguistikaren brankan ageri zaigu hasieratik beretik.Hizkuntzaren, etnia kulturaren, nazioaren eta erresumaren arteko harremanak dituguhemen gogoeta gai donostiar euskaltzalearen eskutik. Lau osagai hauen arteko barne harremanek osatzen duten sistemaren zirriborro xume bat dakargu hona, guk egin dugunirakurketak hutsegite larriegirik ez duelakoan.
|
|
|
|
Euskal
soziolinguistikaren hastapenak 1970 hamarkadan finkatu ziren gure artean.Hamarkada horretan ekin baitzion Jose Ma Sanchez Carrion ek(. El estado actual delvascuence en Navarra", 1970) gerora euskal pentsaera korronte oparo bat moldatukozuen mugimenduari. Txepetx en ekarpenaren bikainak, ordea, ezin du itzali pentsamendu mota horren aintzindaritzan izan dugun beste izar bat.
|
|
|
Beste hainbat eta hainbat arlotan bezalatsu, ezin konta ahala baitira Txillardegireneragina aldez edo moldez jaso duten euskal eremuak; hain zuzen,
|
euskal
soziolinguistikaren jardunbidean ere buru buruan ageri zaigu. Ezker abertzalearen pentsamendueta ekinbide politikoa abian jarri zenean, 1960 hamarkada hartan, inor gutxi arduratuzen hizkuntzaren eta abertzaletasunaren arteko loturak aztertzen.
|
|
|
Soziolinguistikaren irakasbideak adigai sorta jakingarria jarri digu gure eskuetanhizkuntzaren eta gizartearen arteko hartu emanak aztertzeko. Eta
|
euskal
soziolinguistikaren ibilera laburrean, ahotan hartzera noan ideia hau aurkikunde argigarritzathartua izan da. Euskaraz adierazi izan dugunean,, gutxiespen konplexutzat?
|
|
|
LARRAÑAGA, Iñaki
|
Euskal
soziolinguistikaren egoera eta bide berriak. 42/ 43 zk. (1987), 7 Euskara Ipar Euskal Herrian. Barnealdeko egoera eta etorkizuna. 54 zk. (1989), 121 Nafarroako egoera demolinguistikoa. 56 zk. (1990), 35 Euskal demografiaren bilakaera. 77/ 78 zk. (1993), 33
|
|
|
LARRAÑAGA, Iñaki
|
Euskal
soziolinguistikaren egoera eta bide berriak. 42/ 43 zk. (1987), 7 Euskara Ipar Euskal Herrian. Barnealdeko egoera eta etorkizuna. 54 zk. (1989), 121 Elebitasuna Euskal Herrian:
|
|
2001
|
|
|
|
Euskal
Soziolinguistika Institutua Sortzen erakundeak plazaratzen duen aldizkari honen 36 zenbakian, besteak beste, honako lan hauek aurki ditzakezue: Xabier Isasiren" Hizkuntza gutxitua, bizi iraupena eta normalkuntza", David Anaut en" Nafarroako administrazio publikoetan euskararen erabilera arautzeko dekretua", Olatz Altunaren" Euskal Herri mailako erabileraren laugarren kale neurketa abian", Pablo Suberbiolaren" Itzultzaile baten ametsa... egunero", Jordi Bañeres en" Hizkuntza politikako legearen eragina araua oraindik hedatu gabeko eremuetan", Iñigo Urrutia Libaronaren" Kronika:
|
|
2002
|
|
|
SEIk(
|
Euskal
Soziolinguistika Institutua sortzen) eta UEUko Soziolinguistika sailak «Urrats berriak hizkuntz berreskurapen lanetan» ikastaroa antolatu dute. Ikastaroan azken urteotan euskararen berreskurapen lanetan izan diren egitasmo zein ikerketa berriak ezagutaraziko dira.
|
|
|
Hala ere, Udalbiltza honek ere izan du hainbat kultur jarduera babesteko aukera eta indarra: Iparraldeko Ikas Bi, Uda-Leku, Euskal Haziak, Garazikus, eta Euskal Irratiak, Nafarroako Euskara Kultur Elkargoa, Sortzen eta Euskalerria irratia,
|
Euskal
Soziolinguistika Elkartea, UEU... 2004 urterako Antso IIIaren koroatzearen milurtekoa dela eta Hondarribian antolatzen ari diren ekitaldien babesle ere azaldu da.
|
|
|
SEI(
|
Euskal
Soziolinguistika Institutua Sortzen) kultur elkarteak 2001eko azaroan egindako Kale Erabileraren Neurketan jasotakoaren arabera, Urretxu Zumarragan euskararen kale erabilera %22, 7koa da. Hots, 100 lagunetik ia 23k euskara erabili ohi du kalean.
|
|
|
Ezin bukatu atal hau, SEI elkarteak?
|
Euskal
Soziolinguistika Institutuak. Sortzen izeneko ekimenaren bamean euskararen bilakaeran prospekzioak egitekoipini duen tresna. Begira izenekoa, aipatu gabe, hogei urte barru zenbateuskaldun izango diren aurreikusteko balio duena20.
|
|
|
Gorago esan dudanez, gure ahulezia nagusia teorikoa da. Ildo honetan,
|
Euskal
Soziolinguistika Institutuarens orrera datu esperantzagarria da. Eta proposamen zehatzak beti eskergarriak direnez gero, horra bat:
|
|
2004
|
|
|
–Gatazka aurrera joateko modua da. Ez da odol eta minik gabeko ebaketarik; eta ondo finkatutako elite bat mugitzean gatazka sortuko duzu?. 71 Euskararen galera historikoa etengabeko odol galtzea izan dela aitortu izan da
|
euskal
soziolinguistikan. Galeraren neurria irudikatzeko, berriz, odola eta mina hitza dakarzkigu soziolinguista handiak:
|
|
|
Begiratu batean, auziak ez du ematen, ez, beste munduko gauza denik. Alabaina,
|
euskal
soziolinguistikaren jakite azalpenetan ez da ajerik txikienetakoa.
|
|
|
alegia, funtzioen dikotomian oinarritutako planteamendu hori zuritzeko arrazoiak historian aurkitu izan dira soziolinguistikaren teorian, funtzioen banaketa horren alde onuragarriak baietsiz. Kontu honetan, besteak beste, Xabier Erizeri zor diogu planteamendu horren oinarriak
|
euskal
soziolinguistikaren plazara atera izana, bide batez elebakartasun eta elebitasunaren auzia piztuz: –Gurean diglosia kontzeptua txartzat hartu izan da, baina Fishmanentzat ona da; diglosia funtzioen banaketa egonkorra da eta hori helburu lorgarria eta ona da.
|
|
|
euskara dakitenen kopurua kontuan hartuta, jaso dugun erabileraren neurria espero zitekeena baino altuagoa baita?. Ez dago erabilera bezalako neurgailurik benetako diagnosia egin nahi bada,
|
Euskal
Soziolinguistika Institutua.
|
|
|
Zorretan gaude orduko Aracil harekin, oraingoaren ibileretan sartu gabe. Orduko hartan, izan ere,
|
euskal
soziolinguistikaren kultura zertan zetzan adierazi nahi bagenu, nik honako adierazle poetiko hau erabiliko nuke: –Hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako baizik?.
|
|
2005
|
|
|
|
EUSKAL
SOZIOLINGUISTIKAREN ATARIAN.
|
|
|
Omenaldi liburu honetarako merezimendu osoa duen Txillardegik euskararen etorkizunerako oinarri oinarrizko lana egin du beti. Guk ere oinarrizko ideia batzuk ekarri nahi ditugu horren heldugabe dagoen
|
Euskal
Soziolinguistikaren eremura, Antiguako hizkuntzalari donostiarrak esanen lukeenez, euskararen endoglosiaren alorrera. Han hemenka bildu ditugun ezpalak dira, beste hizkuntza batzuetan gauzak egun zer nola gertatzen diren erakusten digutenak; nola edo hala, euskararen baitan gertatuko diratekeen aldaketa eta berrikuntzek ez lukete aurkeztuko ditugunetarik guztiz urrun ibili; gune arras euskaldun batzuetako salbuespenak salbuespen direla eta egun nagusi dabilen eredutik guztiz urrun gelditu diren hizkeren errealitatetik landa, hori da euskara berriari buruz dakigun apurrak oraingoz adierazten diguna.
|
|
|
|
EUSKAL
SOZIOLINGUISTIKAREN ATARIAN
|
|
2006
|
|
|
• Renoko Unibertsitateko Center for Basque Studies erakundean ere eman ohi dira
|
euskal
soziolinguistikarekin lotutako ikastaroak.
|
|
|
JAKIN aldizkariari, Ikastolen Elkarteen Federakuntzari, eta J.A. Fishman soziolinguistari. Gure aldizkariaren
|
euskal
soziolinguistika arloarekin lotzen diren gertaera berriak ospatzeko asmoz izan da.l
|
|
|
Gure aldizkari honen aztertze arloa oro har soziolinguistika da,
|
euskal
soziolinguistika bereziki, bere zentzu zabalean hartuta: hainbat tradizio disziplinarren arteko lotura egiten dakiena, bertan sortzen diren ibilbide eta ikuspegi anitzak osagarri moduan lantzen dituena, teorikoa eta aplikatua dena, unibertsaltasuna eta lekukotasuna maneiatzen dakiena, eta abar.
|
|
|
|
Euskal
Soziolinguistika hartzen duten ikasleak normalean iparamerikarrak dira eta ameriketako euskaldunak ezagutzen dituztelako edota euskal kultura eta hizkuntzaren berezitasunez jakin mina dutelako ematen dute izena irakasgai horretan. Batzuk Renon bizi dira baina beste batzuk Nevadako beste herriren batean edo Nevadatik kanpo ere bai.
|
|
|
Bigarren aukera nazioartean
|
euskal
soziolinguistikari buruzko ikerketa eta lanen berri eman ahal izatea da. Ingelesez idatzitako liburuak (Amorrortu 2003) euskal soziolinguistikaren ikuspegi orokorra eskaintzen du, ingelesdunari begira, baina euskaldunentzat ere baliagarria izan daiteke, atzerrian euskal soziolinguistikari buruz aztertutakoaren berri ere ematen baita.
|
|
|
Bigarren aukera nazioartean euskal soziolinguistikari buruzko ikerketa eta lanen berri eman ahal izatea da. Ingelesez idatzitako liburuak (Amorrortu 2003)
|
euskal
soziolinguistikaren ikuspegi orokorra eskaintzen du, ingelesdunari begira, baina euskaldunentzat ere baliagarria izan daiteke, atzerrian euskal soziolinguistikari buruz aztertutakoaren berri ere ematen baita. Beraz, irakasgaiaz aparte euskal soziolinguistikaren nazioarteko
|
|
|
Bigarren aukera nazioartean euskal soziolinguistikari buruzko ikerketa eta lanen berri eman ahal izatea da. Ingelesez idatzitako liburuak (Amorrortu 2003) euskal soziolinguistikaren ikuspegi orokorra eskaintzen du, ingelesdunari begira, baina euskaldunentzat ere baliagarria izan daiteke, atzerrian
|
euskal
soziolinguistikari buruz aztertutakoaren berri ere ematen baita. Beraz, irakasgaiaz aparte euskal soziolinguistikaren nazioarteko
|
|
|
Ingelesez idatzitako liburuak (Amorrortu 2003) euskal soziolinguistikaren ikuspegi orokorra eskaintzen du, ingelesdunari begira, baina euskaldunentzat ere baliagarria izan daiteke, atzerrian euskal soziolinguistikari buruz aztertutakoaren berri ere ematen baita. Beraz, irakasgaiaz aparte
|
euskal
soziolinguistikaren nazioarteko
|
|
|
Horretzaz aparte, graduko hainbat online irakasgai garatu eta sareratu ditu honezkero. Besteak beste, euskara bigarren hizkuntza bezala ikastekoak, Euskal Kultura, Euskal Herriko Ekonomia, Euskal Herriko Historia Modernoa, eta
|
Euskal
Soziolinguistika (Basq 456: Basque Language, Society, and Culture).
|
|
|
Bestetik, liburua bertoko irakurle euskaldunentzat baliagarri izan daiteke
|
euskal
soziolinguistikari buruz ingelesez irakurtzea eta AEBetan egin eta Euskal Herrian gutxi ezagutzen diren lanen berri izatea.
|
|
2007
|
|
|
Euskal Herriko euskararen kale erabileraren neurketa honek interes handia piztuko du, zalantzarik gabe, euskalgintzan eta hainbat gizarte eragileengan. Izan ere, bost aldiz errepikatu den eta hamazazpi urteko bilakaera jasotzen duen neurketa bat ez da,
|
euskal
soziolinguistikan, ahutzaren gauerdiko eztula.
|
|
|
1.0–, Bat Soziolinguistika aldizkaria, 51 Andoain,
|
Euskal
Soziolinguistika Institutua: 125
|
|
|
|
EUSKAL
soziolinguistika instituta (2002). Kale erabileraren IV. neurketa 2001 Emaitzak, Azterketak, Gogoetak.
|
|
|
Kale erabileraren IV. neurketa 2001 Emaitzak, Azterketak, Gogoetak. Bat Soziolinguistika aldizkaria, 43 Andoain,
|
Euskal
Soziolinguistika Institutua.
|
|
|
Kosta ala kosta, badoaz oinarri gero eta sendoak osatzen
|
euskal
soziolinguistikaren ikerkuntzan, eta eskuartean ditugun V. Inkesta Soziolinguistikoa eta Euskal Herriko VI. Kale Neurketa ikerlanak dira horren adibide garbia. Hori gutxi balitz, horren datu iturri ezberdinen arteko erkaketa posible izan da oraingoan, jatorri ezberdineko bi erakunde eta lantaldeen arteko koordinazioari esker.
|
|
|
Handia da, hortaz,
|
euskal
soziolinguistikaren ikerkuntzan murgilduta gabiltzanok zoriontsu sentitzeko dugun motiboa.
|
|
|
Hacia una Socio Lmgrnstica Matematica, Donostia:
|
Euskal
Soziolinguistika Institutua Sortzen.
|
|
2008
|
|
|
|
EUSKAL
SOZIOLINGUISTIKA SARIETARAKO DEIALDIA
|
|
|
Hausnartu deitutako sariak antolatu ditu Soziolinguistika Klusterrak Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren (HPS) laguntzarekin. Sari horien helburua
|
euskal
soziolinguistika teoriko edota metodologikoaren garapena eta berrikuntza da. 5 sari emango ditu Soziolinguistika Klusterrak 2008an.
|
|
|
Deialdi honetan
|
euskal
soziolinguistikaren arloan garapen teorikoak lantzen dituzten lan hoberenak sarituko dira. Asmo horrekin, kontuan hartuko dira euskararen gaineko berariazko garapen teorikoak nahiz kanpoan landutako gerapenetatik abiatuta gure hizkuntzaren egoera aztertzeko eta ulertzeko egokitzapenak.
|
|
|
Asmoa hauxe da: dagoeneko
|
euskal
soziolinguistikarekin harreman zuzena izan duten ikerlarien lana bultzatzea eta oraindik harremanik izan ez duten ikerlariak euskal soziolinguistikaren eremura biltzea. Modu horretan hizkuntzaren eta soziolinguistikaren inguruko ikerketen oinarri teorikoak zabaldu eta aberastuko dira.
|
|
|
Asmoa hauxe da: dagoeneko euskal soziolinguistikarekin harreman zuzena izan duten ikerlarien lana bultzatzea eta oraindik harremanik izan ez duten ikerlariak
|
euskal
soziolinguistikaren eremura biltzea. Modu horretan hizkuntzaren eta soziolinguistikaren inguruko ikerketen oinarri teorikoak zabaldu eta aberastuko dira.
|
|
|
Gonbidapena egiten diegu, beraz, giza eta gizarte jakintza alorretako ikertzaile guztiei deialdian parte hartzeko. Izan ere, jatorrizko lanen oinarri teorikoa edo ikuspuntua ez du zertan izan behar soziolinguistikaren arloari lotua; hau da, zuzenbide, soziologia, ekonomia, psikologia, historia, geografia, gizarte psikologia, antropologia soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain edo beste adar zientifikoetatik abiatutako planteamendu teorikoak
|
euskal
soziolinguistikaren eremura egokituak izan daitezke, kasu askotan. Bestela esanda, soziolinguistikatik bertatik egindako garapen berriak ez ezik, beste adar zientifiko horien ekarpenak ere bultzatzea da sari hauen xedea.
|
|
|
1 Hausnartu sarien helburua
|
euskal
soziolinguistika teoriko edota metodologikoaren garapena eta berrikuntza da. Aurkezten diren lanak euskararen gaineko berariazko garapen teorikoak nahiz kanpoan landutako gerapenetatik abiatuta gure hizkuntzaren egoera aztertzeko eta ulertzeko egokitzapenak izango dira.
|
|
|
Soziolinguistika Klusterreko kide bat, HPSko ordezkari bat, BAT Soziolinguistika Aldizkariko ordezkari bat. Aurreko mahaikideren bat ordezkatua izan daiteke
|
euskal
soziolinguistikan aditua den beste pertsona batekin.
|
|
2009
|
|
|
* Artikulu honetan II.
|
Euskal
Soziolinguistika Jardunaldian Vicent Partalek emaniko hitzaldiaren mamia jaso da. Jardunaldia Soziolinguistika Klusterrak antolatuta 2009ko otsailaren 20an burutu zen Miramon Zientziaren Kutxagunean, Donostian.
|
|
|
Hau da, hain zuzen ere, aldizkariko lehenengoa. Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluko Iñaki Lasak maitasun eta esker onezko hitzak zuzentzen dizkio
|
euskal
soziolinguistikaren bidegile donostiarrari. Aldizkariaren aurreko aleko lanak borobiltzeko, Txillardegiren soziolinguistika matematikoaren garrantzia azpimarratu eta teoria honen arabera aztertzen ditu euskararen gaurko egoera eta erronkak.
|
|
|
7. "
|
Euskal
soziolinguistika beste fase batean sartu dela agertzen da zailtasun horietan; hemendik goiti ez baita posible izango euskararen problematikaz lau kaikukeria esanda inor betetzea" BAT 13/ 14, 8 or.
|
|
|
Aukera ona da soziolinguista ez diren ikerlarientzako, beren ezagupenak soziolinguistikaren eta euskararen arloari aplikatzeko, batetik; eta soziolinguistak direnentzako, beren lanak zabaltzeko eta beste aditu batzuekin eztabaidatzeko, bestetik. Iaz bezala, proiektuaren helburua dagoeneko
|
euskal
soziolinguistikarekin harreman zuzena izan duten ikerlarien lana bultzatzea da, edota oraindik harremanik izan ez duten ikerlariak euskal soziolinguistikaren eremura biltzea. Proiektuaren helburua soziolinguistikaren inguruko ikerketen oinarri teorikoak zabaltzea eta aberastea baita.
|
|
|
Aukera ona da soziolinguista ez diren ikerlarientzako, beren ezagupenak soziolinguistikaren eta euskararen arloari aplikatzeko, batetik; eta soziolinguistak direnentzako, beren lanak zabaltzeko eta beste aditu batzuekin eztabaidatzeko, bestetik. Iaz bezala, proiektuaren helburua dagoeneko euskal soziolinguistikarekin harreman zuzena izan duten ikerlarien lana bultzatzea da, edota oraindik harremanik izan ez duten ikerlariak
|
euskal
soziolinguistikaren eremura biltzea. Proiektuaren helburua soziolinguistikaren inguruko ikerketen oinarri teorikoak zabaltzea eta aberastea baita.
|
|
2010
|
|
|
Kasu honetako berezitasunaren gakoa zera da: zenbakiaren ardatza HAUSNARTU
|
Euskal
Soziolinguistika Sarien deialdira aurkeztutako hiru lan hoberenek osatzen dute; edo, hobeto esanda, epaimahaiak hoberenak zirela ebatzi dituenak.
|
|
|
Nork, noiz eta zer nolako helbururekin sortu zen? HAUSNARTU Soziolinguistika Klusterrak 2008an abian jarri zuen lehiaketa da,
|
euskal
soziolinguistika teoriko eta metodologikoaren garapena eta berrikuntza bultzatzeko asmoarekin. Deialdia ekoizpen zientifikoetara mugatzen den arren, eremu horrezaz eman daitekeen adierarik malguenari eusten dio, eta, hortaz, parametro horien barruan ekarpenen bat egiten duten lan oro du jomuga egitasmo horrek.
|
|
|
herri euskaldun bat aztergai hartzea. Izan ere,
|
euskal
soziolinguistikan gehien jorratzen diren gaiak eta aztertzen diren egoerak, euskara berreskuratze ahaleginetan murgildurik dauden gune soziolinguistiko erdaldunduenak izaten dira, sarri askotan. Horretarako dauden arrazoiak ulergarriak izanagatik ere, erkidego euskaldun peto baten egoeraz eta bilakaeraren arriskuez jardutea —ez, lan eskerga eskatzen duten ia itzulezinezko egoerez—, estimatuko du irakurleak.
|
|
|
Bigarren saria bereganatu duen Jose Maria Zendoia ez da hasiberria testuan jorratzen duen gaian; alegia, zientzia ekonomikoa
|
euskal
soziolinguistikara hurbiltzeko saioetan, duela urte batzuk ere urratsak emanak zituen. Ez dugu ezagutzen, alabaina, aitzindaritza horren oihartzunik izan den beste egilerik edo lanik.
|
|
|
Hiru lan horiek duten interes handia ikusita, zalantza izpirik ez dago 2009ko HUSNARTU sariaren emaitza oparoa bezain emankorra izan dela; argi gelditzen da sariaren bigarren edizio horrek
|
euskal
soziolinguistika teorikoaren eta metodologikoaren garapena eta berrikuntza bultzatzeko asmoa erabat bete du.
|
|
|
Funtsean arazo ekonomikoa zen, hau da, formatu elektronikoaren alde egiteak edizio gastuen zati handiena murrizten zuen, baina horrek era berean beste arazo handiago batzuk zekartzan, ez baitzegoen egitasmo komunikatiboak babesteko proiekturik, edizioa babesteko baizik. hau da, argitalpenari emandako laguntza produktu baten gutxieneko ekoizpenari lotuta zegoen (urtean lau zenbaki eta 1.000 ale bakoitzeko). bestalde, irakurlegoa oraindik ohitu gabe zegoen formatu elektronikoan jardutera. beraz, ukaezina da Jaurlaritzak proposatu zuen urratsa bide onean zihoala, baina honelako argitalpenentzat inolako bermerik gabe eta baldintza ekonomiko kaskarretan. horra zergatik hasi dudan artikulu hau aldizkariaren finantzazioari aipamen eginez. bat en bilakaera bestelakoa izan zitekeen honelako produktuen sustapen publikoak urrats teknologikoa behar bezala egiteko baliabideak eskaini izan balitu. euskalgintzaren errealitate organizatiboak izan duen bilakaera ere aipatu beharra dago. euskal kulturaren batzarra ren inguruan (ekb) biltzen ziren euskalgintzako entitate nagusiak eta berau zen bat editatzeari ekin ziona. ekb desagertu eta euskararen gizarte erakundeen kontseilua sortu zenean (1996), ordea, umezurtz gelditu zen bat. euskararen gizarte erakundeek ez zuten bat en sustapenean ardurarik nahi eta proiektua bertan behera uzteko prest agertu ziren. garai hartako argitalpen batzordea osatzen zuten pertsonak, eta elementu hau azpimarratu nahi nuke, pertsonak, banakoak, izan ziren proiektuari eutsi beharra zegoela eta proiektuarentzat behar zen oinarria jarri zutenak. txillardegi eta Xabier isasik ekin zioten bakardadean lan horri. une horretantxe bizi izan zuen bere unerik larriena aldizkariak. baina, behar den bezala inoiz idazten bada, esan beharrekoa izango da euskalgintzakoa txingurri lana izan dela, eta ataka zail horretan ere, ederki kostata izan arren, taldetxo horrek lortu zuen argitalpen batzordea kide berriekin osatzea, proiektuarekin konprometitutako koordinatzaile bat topatzea, egoitza berria, diru-laguntza publikoak bermatzeko konfidantza hedatzea, irakurlegoari eustea... ia hutsetik hasi zuen bidea bat ek. Sei elkartea(
|
euskal
Soziolinguistika institutua Sortzen izenekoa) babesle zuela, berariaz horretarako sortua. ondoren Soziolinguistika klusterra etorri zen, Sei ren garapenaren ondorioz. garai bakoitzean zuzendariak (txillardegi eta Maria Jose azurmendi), koordinatzaileak, argitalpen batzordeko kideak berritzen joan dira, eta horrek berarekin ekarri du garapena. ez nuke puntu honetan gehiegi luzatu nahi, uste baitut... 1996an esku bateko hatzak aski ziren aldizkariaren iraupenarekin konprometitutako pertsonak zenbatzeko, egun, ordea, bat desagertuko balitz bat berria sortu litzateke euskalgintzak bere eremu desberdinetatik dakarrenari bide emateko. ingurumaria aldatu bada, bat bera ere aldatzen joan da, ez beharbada nahi izan den moduan, bai, ordea, ahal izan den neurrian.
|
|
|
Ia hutsetik hasi zuen bidea BAT ek. SEI elkartea(
|
Euskal
Soziolinguistika Institutua Sortzen izenekoa) babesle zuela, berariaz horretarako sortua. Ondoren Soziolinguistika klusterra etorri zen, SEI ren garapenaren ondorioz.
|
|
|
Hasiera egileek eurek proposatu zioten Euskaltzaindiaren SUSTAPEN batzordeari. Izatez, Erramun Baxok eta Jean Baptiste Coyos ikertzaile ezagunak dira
|
euskal
soziolinguistikaren alorrean; aldi berean, euskaltzain urgazleak eta SUSTAPEN batzordekideak ere badira.
|
|
|
Pozgarriak dira horrelako ikerketak eta jardunaldiak antolatzea, bai Euskaltzaindikoak, bai Soziolinguistika Klusterrekoak, gure ezagutza soziolinguistikoa osatzeko eta
|
euskal
soziolinguistikan ezagunak ez ziren puntuak argitzeko.
|
|
2011
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Gobernuak, udalek, EKB k eta hainbat ikerlarik jarraibidea eman zioten
|
euskal
soziolinguistika aplikatuak 70 hamarkadan hasitako bideari, eta euskal soziolinguistikaren oinarri metodogiko teknikoak sendotu zituzten: positibismoan eta ikerketa teknika kuantitatiboetan oinarritzen zen ikertzeko modua nagusitzen ari zen.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Gobernuak, udalek, EKB k eta hainbat ikerlarik jarraibidea eman zioten euskal soziolinguistika aplikatuak 70 hamarkadan hasitako bideari, eta
|
euskal
soziolinguistikaren oinarri metodogiko teknikoak sendotu zituzten: positibismoan eta ikerketa teknika kuantitatiboetan oinarritzen zen ikertzeko modua nagusitzen ari zen.
|
|
|
2.3. 90 hamarkada: paradigma hermeneutikoaren sarrera
|
euskal
soziolinguistika aplikatuan
|
|
|
Nolanahi ere, 1991 urtean,
|
euskal
soziolinguistika aplikatuarentzako mugarri izan zen ikerketa bat argitaratu zen: Euskal Herriko lehen inkesta soziolinguistikoa.
|
|
|
Ikerketa honekin batera,
|
euskal
soziolinguistika aplikatuarentzako beste mugarri bat ere izan zen, 1991 urteko erroldan, euskarari buruzko hirugarren galdera bat sartu zela: etxean hitz egiten den hizkuntzari buruzkoa.
|
|
|
Lan honek berrikuntza garrantzitsu bat ekarri zuen
|
euskal
soziolinguistikara: datuak biltzeko teknika bakarra erabiltzen zuten ikerketen aurrean, Iñaki Martinez de Lunak teknika kualitatiboak (eztabaida taldeak) eta kuantitatiboak (inkesta) nahastu zituen.
|
|
|
Unibertsitateetan agertu ziren ikerketekin jarraituz, 1998 urtean, Pello Jauregiren (1998) Berezko taldeak euskalduntzeko ikas estrategia doktorego tesia aurkeztu zen UPV/EHU n. Pello Jauregiren ikerketa honek garrantzi handia izan zuen, lehen aldiz, paradigma metodologiko kritikoa edo dialektikoa sartzen zelako
|
euskal
soziolinguistikan.
|
|
|
90 hamarkadan egin ziren ikerketa soziolinguistiko aplikatu gehienak inkestan edo erroldetako datuetan oinarritzen ziren. Aurreko hamarkadan bezala, paradigma positibista zen nagusi
|
euskal
soziolinguistika aplikatuan. Dena dela, behin oinarrizko datu kuantitatiboak eskuratu eta esplorazio eta deskripzio faseak gainditu ostean, zenbakien edo datu demolinguistikoen azpian ezkutatzen zen informazioa azaleratzeko beharra agertu zen.
|
|
|
Dena dela, behin oinarrizko datu kuantitatiboak eskuratu eta esplorazio eta deskripzio faseak gainditu ostean, zenbakien edo datu demolinguistikoen azpian ezkutatzen zen informazioa azaleratzeko beharra agertu zen. Horrela, 90 hamarkadan zehar, paradigma hermeneutikoa agertu zen
|
euskal
soziolinguistika aplikatuaren panoraman, eta ikerlariak teknika kualitatiboekin lan egiten hasi ziren eta ikerketa esplikatzaileak ugaritu egin ziren.
|
|
|
90 hamarkadan zehar, paradigma hermeneutikoa agertu zen
|
euskal
soziolinguistika aplikatuaren panoraman, eta ikerlariak teknika kualitatiboekin lan egiten hasi ziren eta ikerketa esplikatzaileak ugaritu egin ziren. eraren eta bilakaeraren zergatiak azaltzeko; baita erakusten du euskal soziolinguistak subjektibitate salaketei beldurra galtzen ari zirela.
|
|
|
2.4. XXI. mendeko lehen hamarkada:
|
euskal
soziolinguistika heldutasunera heltzen
|
|
|
Agian gehiegi esatea da, baina, iruditzen zait, 2000 hamarkadaren hasieran,
|
euskal
soziolinguistika heldutasunera heltzen ari zela. Horren adierazleetariko bat da 2000 urtean, SEI elkarteak Euskal Soziolinguistika Institutua Sortzen Sinposiuma antolatu zuela Gasteizen().
|
|
|
Agian gehiegi esatea da, baina, iruditzen zait, 2000 hamarkadaren hasieran, euskal soziolinguistika heldutasunera heltzen ari zela. Horren adierazleetariko bat da 2000 urtean, SEI elkarteak
|
Euskal
Soziolinguistika Institutua Sortzen Sinposiuma antolatu zuela Gasteizen().
|
|
|
2000 hamarkadan,
|
euskal
soziolinguistika aplikatua heldutasunera heltzen ari zenaren adibide metodologiko tekniko gehiago daude:
|
|
|
eztabaida taldeak inkesta eta eduki azterketa (Martinez de Luna eta Berrio Otxoa, 2000: 6). Nik dakidala, lehen aldiz erabili ziren batera hiru ikerketa teknika
|
euskal
soziolinguistika aplikatuaren munduan.
|
|
|
2001 urtetik 2003 urtera,
|
euskal
soziolinguistika aplikatura berrikuntza metodologiko tekniko garrantzitsua ekarri zuen beste ikerketa bat egin zen: Kuadrillategi egitasmoa (Egizabal, 2004 eta Egizabal, Huegun, eta Jauregi, 2004).
|
|
|
Kuadrillategi egitasmoa (Egizabal, 2004 eta Egizabal, Huegun, eta Jauregi, 2004). Pello Jauregiren Berezko taldeak euskalduntzeko ikas estrategia tesiaren emaitzak aplikatuz, lehen aldiz
|
euskal
soziolinguistikan, tradizio kritikoan edo dialektikoan oinarritutako ikerketa bat egin zen.
|
|
|
|
Euskal
soziolinguistikaren sofistikazio, kalitate eta heldutasun maila igotzen ari zenaren adierazle ere bada, nire irudiko, Arrue proiektua.
|
|
|
|
Euskal
soziolinguistika aplikatua heldutasunera heltzen ari zenaren beste adibide bat da, 2005.eko azaroan, Soziolinguistika Klusterrak, Hezkuntza Saileko Euskara Zerbitzuaren lankidetzaz," Haurren eta gazteen erabilera ikertzen" izenburua zuen lan bilera egin zuen hainbat eragilerekin. Bertan, hizkuntza erabilera ikertzeko metodologiari buruz gogoeta egin zen (Pablo Suberbiola, Sustatu, http://sustatu.com/1131095562).
|
|
|
2005 urtean,
|
euskal
soziolinguistika aplikatuak 2000 hamarkadan lortu duen heldutasunaren eta kalitatearen adierazle da Munduko Munduko Hizkuntzei Buruzko Txostena (Mart�, Ortega, Barreña, Idiazabal, Juaristi, Junyent, Uranga eta Amorrortu, 2005). Ikerketa honen ekarpen metodologikotekniko garrantzitsuena izan zen, munduko hizkuntzen egoera ezagutzeko galdera irekiz osatutako mundu mailako galdeketa bat egin zela.
|
|
|
2000 hamarkadan,
|
euskal
soziolinguistika heldutasunera heltzen ari zela erakusten duten adibideekin bukatzeko, EraLan proiektua aipatu nahi nuke. Proiektuaren helburua da lan munduan euskara erabiltzeko oztopo diren faktoreak identifikatzea, horietan positiboki eragiteko.
|
|
|
2000 hamarkadan, ugaritu egin dira ikerketa soziolinguistikoak egiten dituzten eragileak. Erakunde publikoek ez ezik, unibertsitateetako, enpresetako edo 2004an sortu zen Soziolinguistika Klusterreko kideek era askotako ikerketa soziolinguistikoak burutu dituzte,
|
euskal
soziolinguistika aplikatua berreraikiz, osatuz eta indartuz.
|
|
|
Dena dela, hamarkada hau zerbaitengatik bereizten bada, paradigma metodologiko kritikoaren agerpenagatik da. 2000 hamarkadan, ikerketarako teknika parte hartzaileak agertu dira
|
euskal
soziolinguistikaren panoraman, eta horrek sofistikazioa eta heldutasuna ekarri du.
|
|
|
6 Gizarte sareen ikerketa gutxi egin dira
|
euskal
soziolinguistikan, eta, agian, interesgarria izan daiteke bide hori gehiago jorratzea.
|
|
|
10 Azken urteotan,
|
euskal
soziolinguistikek izan dituzte eztabaida metodologiko tekniko batzuk. Hala ere, ezinbestekoa da gai honen inguruan gehiago hausnartzea.
|
|
|
Hala ere, ezinbestekoa da gai honen inguruan gehiago hausnartzea.
|
Euskal
soziolinguistikan sinposium, lan bilera, gogoeta, artikulu, txosten... gehiago behar dira arlo metodologiko teknikoari buruz.❚
|
|
|
Azken urteotan,
|
euskal
soziolinguistikek izan dituzte eztabaida metodologiko tekniko batzuk. Hala ere, ezinbestekoa da gai honen inguruan gehiago hausnartzea.
|
|
|
|
EUSKAL
SOZIOLINGUISTIKA APLIKATUA: BILAKAERA METODOLOGIKOA ETA TEKNIKOA
|
|
|
Artikulu honen helburua da 70 hamarkadatik gaur eguneraino, hizkuntza entitate sozial gisa hartzen duen
|
euskal
soziolinguistika aplikatuan erabili diren metodologien eta tekniken bilakaera ezagutzea.
|
|
|
Artikulu honen helburua da
|
euskal
soziolinguistika aplikatuan erabili diren metodologien eta tekniken bilakaera ezagutzea.
|
|
|
2 DELIBERAMENDU METODOLOGIKO TEKNIKOAK
|
EUSKAL
SOZIOLINGUISTIKA APLIKATUAN
|
|
|
40 urteko ibilbidean, euskal soziolinguistek hautu metodologiko eta tekniko ugari egin behar izan dituzte. Horrek guztiak
|
euskal
soziolinguistika aplikatua sortu, zehaztu eta egituratu du.
|
|
|
2.1 70 hamarkada:
|
euskal
soziolinguistika aplikatua zientifikotasunaren bila
|
|
|
Vianako Printzea Erakundeak argitaratu zuen lan hau
|
euskal
soziolinguistikaren lehen ikerketa aplikatua izan zela esan daiteke. Kanpo lanean oinarritua zegoen, eta ikerketa esploratzaile eta deskribatzailea zen, nagusiki.
|
|
|
Lehen urrats hauen ostean,
|
euskal
soziolinguistika aplikatuan mugarri izan zen ikerketa bat argitaratu zen: Hizkuntza Borroka Euskal Herrian (1979).
|