|
2001
|
|
|
" Lur bat haratago" Joan Mari Irigoienen azken nobela da. Liburuaren orri kopurua zein edukina dela-eta berriketa zenbait ekarri du
|
euskal
literaturaren munduan. Elkarlanean etxeak plazaratua, ezbairik gabe, literatur adituen kritika merezi du literatur obra honek.
|
|
2002
|
|
|
Zure eleberriak zenbait eztabaida sorrarazi du
|
euskal
literaturaren munduan. Hasteko, Igartza Beka sarira aurkeztu zenuen, baina ez zuten aukeratu.
|
|
|
Emakumezko guztiak zaku berean sartzen dituzten hurbilpen kritikoak kritikatzen ditugunok argi utzi behar dugu maila duineko lanen ondoan (Oñederraren nobela, Meaberen poema liburua, Rozasen narratiba, Urretabizkaiaren azken nobela....), hala moduzko lanak ere kaleratu direla (adibidez, Gutiziak [Txalaparta, 2000] liburuan barneratu ziren ipuinak, ez ziren, kalitate maila berekoak). Harrigarriena, segur aski,
|
euskal
literaturaren mundu honetan emakumez soilik osatutako liburu bat kaleratzeak eragindako zeresanak izango lirateke. azken hamarkadetan izan duen igoera. Aipatutako diru-laguntza horiekin batera, gogora ekar ditzagun azken hamarkadetan sendotuz joan diren hainbat egitasmo.
|
|
|
Lasagabaster, J. M.: 1984), 1980ko hamarkadan eman ziren garapen literarioa bermatzeko baldintza soziohistoriko egokiak. Argitaletxeak ugaldu2, sorkuntza literariorako diru-laguntzak plazaratu eta sariketak bultzatu ziren eta
|
euskal
literaturaren mundua giro zurrunbilotsuan sartu zen. Ustela edo Pott aldizkarien ildoari jarraituz, berrikuntza poetikoaren aldarria literaturaren autonomiaren aldarri bilakatu zen Pottekoen testuetan.
|
|
|
liluraren eta kritikaren arteko eremu lausoan dagoen zerbait. Eta
|
euskal
literaturaren munduan irakurle gisa murgildu nintzen hamarkadaren nolabaiteko kronika, nahi izanez gero: beherago azaltzen saiatuko naizenez, 1989an hasi eta gaur egun arte iristen den hamarkada luzearena.
|
|
2003
|
|
|
Magiaren gainean eraikitako fantasiazko istorioak dira. Baina, ez dakit
|
euskal
literaturaren munduan halako moda sartu den. Nik uste dut hemengo idazleak lurrari atxikiak daudela, ez zaie fantasia gehiegi interesatzen.
|
|
|
Alderantzizko prozesuan, hau da, euskaratik beste hizkuntzetarako itzulpenaren alorrean, University of Nevada Renon kokaturik dagoen Basque Studies Center ek eta EHU UPVk sinatu berri duten akordioa dugu. Azaldu dutenaren arabera, urtero bi nobela gutxienez eta beste zenbait lan itzuliko dira euskaratik ingelesera,
|
euskal
literaturari mundu anglosaxoniarrerako leihoa zabalduz. Ongi.
|
|
2004
|
|
|
Durangoko Udalak Murueta Torre izeneko baserria berrituko du kulturarteko zentro bat jartzeko bertan. Asmoa
|
euskal
literatura munduko idazle eta editoreeei ezagutaraztea da. Durangoko Liburu eta Disko Azokaren egunetan, hainbat herrialdetako idazle eta editoreak gonbidatuko dituzte urtero, eta literaturaren gaineko jardunaldiak atonduko dituzte.
|
|
2005
|
|
|
11 Kandela, kritika aldizkaria, Hordago, 1984 hartu duen inportantzia ikusirik, posibilitatu du ipuina, jenero gisa, aurrera eta indartsu kaleratzea
|
euskal
literaturaren munduan. Fenomeno asko izan dira ipuingintza bultzatu dutenak eta asko dira ipuinak idaztearen aldeko arrazoiak; nobelaren aurrerapausoa, ariketa erraza,... eta ipuinaren beraren funtzioa; Pere Calders idazle katalanak honako hau dio bere liburu baten hitzaurrean:
|
|
2007
|
|
|
Gure artean aspaldidanikoa da irakurleen gaineko ardura. Sautrela ren 200 telesaio berezian mahaikide batek zioen moduan,
|
euskal
literatura munduan bakarrenetarikoa izan daiteke osasuntsu egonik irakurlerik ez daukana.
|
|
2008
|
|
|
Euskal literatura gutxitu dutenen aurrean harro agertzeak ekar dezakeen kalteen inguruan, zuhurtzia. Zer eskain diezaioke
|
euskal
literaturak munduari?, galdetzen du egileak. «Sarrionandiak ez du ulertzen jada idatzitakoa irakurri beharrean idaztea» dio Barandiaranek.
|
|
2010
|
|
|
[...] Premiazkoa da, ezbairik gabe,
|
euskal
literaturak munduan barrena bide egitea. Ez da erronka txikia, batez ere literatura txikia izaki, eta hartarako leiho zabala da Frankfurt, munduko liburu azokarik garrantzitsuenetakoa baita.
|
|
|
|
Euskal
literatura munduan gero eta ezagunagoa izateko erronkak, nolanahi ere, ez luke ahantzarazi behar Euskal Herrian bertan lan handia dagoela eginkizun, euskal literatura euskal herritar askorentzat ere ezezaguna baita.
|
|
|
Rabinoak elkarri begira bezala geunden, barrutik irriz. Ez zegoen Olabarria bezalakorik
|
euskal
literatura munduan saltzeko. Tudelak hartu zuen segida.
|
|
2011
|
|
|
Mari Jose Olaziregi EHUko irakaslea izendatu zuten euskara sustatzeko zuzendari. Besteak beste, Bernardo Atxagaren obra ikertu izanagatik da ezaguna Olaziregi
|
euskal
literaturaren munduan.
|
|
|
hizkuntza hirikoa eta noranahikoa eginez, eta beste paper bat hartu du euskal gizartean. Eraiki da
|
euskal
literatura munduko beste literaturen moldearen arabera, eta onartua ere izan da egitura instituzionaletan. Aldatu egin dira gauzak, ez nahiko genukeenerantz beti, baina ia astero sortzen dira behintzat orain (lehen urtero bezala) berriak eta hobeak.
|
|
2012
|
|
|
Gaiak aukeratzeko irizpideak denon artean zehaztu genituen, aho batez:
|
euskal
literatura munduan eta mundua euskal literaturan; Aitzol, orixe, Lizardi, Lauaxeta, Vladimir Maiakovski eta Aime Cesaire, euskarazko literatura aldizkariak, literatura eta kazetaritza, euskal antzerkia, Gabriel Aresti, Silvia plath, Joseba Sarrionandia, penando Amezketarra eta Metxa, estatu batuetako literatura beltza, Bernardo Atxaga...
|
|
|
Gaiak aukeratzeko irizpideak denon artean zehaztu genituen, aho batez:
|
Euskal
literatura munduan eta mundua euskal literaturan.
|
|
2013
|
|
|
23 urte zituen orduan poeta bilbotarrak.
|
Euskal
literaturaren mundura agertu berria zen Euzko Gogoako bere lehen olerkiekin: 1954an edo (ik.
|
|
2014
|
|
|
Bai, Azoka abagune aparta izango da neskagazte letretan hasiberriarentzat, badaezpada despistatuta bazebilen eta kontrakoa sinesten bazuen, egiaztatzeko literatoen elitea ere gizonez eta gizonki osatuta dagoela funtsean. Aukera itzela, halaber, trapu zaharren batzuk batzeko eta, ondoren, horiekin norbaiti xantaia egiteko, edo, bestela, egon ere badauden konplizeekin elkartuta,
|
euskal
literaturaren munduko konbentzioak, hipokresia eta makillatutako matxismoa lau haizetara salatzeko. Pikutara bidaltzeko.
|
|
2015
|
|
|
Potten, zehazki, bereziki azpimarratu zuten
|
euskal
literatura munduko literaturaren baitan kokatzen zela, eta ondorioz, absurdoa zela esparru isolatu baten moduan aztertzea (ordura arte nagusiki egin zen moduan beren ustez). Ildo horretan garrantzitsuak izan Atxagaren testu teorikoak baina baita Iturralderen ikuspegia ere.
|
|
|
Halaber, material baliagarri eta erabilgarria izan daiteke Irakaskuntza Ertaineko azken ikasturteetako ikasle eta irakasleentzat, eta, nola ez, Euskal Literaturaren ezagutzaz eta esperientziaz zinez interesatutako irakurle ororentzat,
|
Euskal
Literaturaren munduan murgiltzea edo hasierako harreman fidagarria bilatzen duen espezializaziorik gabeko letrazale edonorentzat.
|
|
2016
|
|
|
Zein izango litzateke azken urteotako gertakaririk nabarmenena,
|
euskal
literaturaren munduan. Twist eta Martutene bezalako nobela luze zabalen eta, neurri batean?
|
|
|
kritika baten laburpena, urte amaierako sailkapen orokorrerako edo bilanerako idatzia?, eta beste bat zutabe bat, kritika izateko inolako asmorik gabekoa nire ustez; beste pare bat zalantzagarriak iruditzen zaizkit, baina aurrera, onar dezagun kasu horietan olagarroa lagun egiteko animalia gisa. Hots, jarraituko luke azken urteotako libururik kritikatuena izaten, hamalau sarrerarekin, Meaberen obrak
|
euskal
literatur munduan izandako inpaktu sakonaren erakusgarri: ez zen beharrezkoa puzte ariketa artifizialik, beraz.
|
|
2019
|
|
|
[...] Euskal literatura bultzatu nahi badugu, ereduak ekarri behar ditugu. [...]
|
Euskal
literaturak munduko literaturan egon behar du, eta ez literatura anglosaxoiaren mundu bakar horretan".
|
|
2021
|
|
|
76 Balorazio urri hori bat dator Ibon Egañak bere tesian aurkezten digun ideiarekin (ez da itzulpenez ari, euskaraz sortutako lanez baino), euskal literaturaren kritikagintzan oro har, tartea denaz bezainbatean, euskal kritikagintzaz egin izan den salaketa hiru urratseDagokigun ipuinera etorrita, eta bertako ideiak laburturik,
|
euskal
literatura mundura zabaltzeko beharrezkoa da atzerriko agenteen iragazkietatik pasatzea, eta euskal kritikariak atzerriko agenteak seduzitzea, erakartzea. Ez du horrek esan gura, dena den, lan hori delako kritikariaren herrialdeko merkatura egokituko denik eta salgarri izango denik.
|
|
|
Piarres Lafittek anitz moldez landu zuen
|
euskal
literatura munduko bi gerlen artean. Lan horietatik batean bada euskal literaturaren historiaz ikuspegi orokor bat ematen duen liburutto bat, 1941ean argitaratua izan zena:
|
|
|
Narratiba, beste kulturetan bezala euskal kulturan ere" genero nagusi" bilakatu da Bigarren Gerlatik hona, berantarekin halakatu bada ere.
|
Euskal
literaturaren munduan aurkitzen diren partaide guziek (idazleek, irakurleek, argitaratzaileek, kazetetako eta unibertsitateko kritikariek) hogoi bat urtez obratua dute mugimendu" normalizatzaile" hori. Denbora berean, ordu arte narratibaren hein bertsuan aurkitzen ziren generoak –poesia eta saiakera– zokoratuak izan dira.
|
|
|
Bide horretan," euskarazko literatura babestea" inportantea dela uste du IEE1 ek, dioenez, asko jo delako kanpora, atzerriko literaturak ezagutzera, euskal literaturaren ezagutzan benetan sakondu gabe. Hortik
|
euskal
literatura munduan zabaltzeko neurriak eratorriko liratekeela eransten du. Testuinguru horretan, idazlea, sortzailea babesteko premia antzematen du parte hartzaile honek:
|
|
|
hala pentsatu dugu programazioa.
|
Euskal
literatura munduko literaturaren barnean pentsatzeko saiakera egin dugu», adierazi du Sarasolak. Aurtengo berrikuntzetako batek, Bilbotik kanpoko egoitzek, zabalkunde hori egiteko modua ematen du orobat.
|
|
2022
|
|
|
Lehena Nemesio Etxanizen Izotz kandelak nobelaren edizioaren aurkezpena da, berak apailatua, Iñaki Segurolak,
|
euskal
literaturaren munduan lehen agerpena eginez, 1992an. Lagunarte antiklerikalean zebilen gaztea apaiz baten nobela berreskuratzen eta promozionatzen.
|
|
2023
|
|
|
«20 urte hauetan aurreratu duguna ikustea oso betegarria da:
|
euskal
literatura mundu ekartzen ari gara». Era berean, Meabek gaineratu du itzulpenak «lotura kulturalak» direla:
|
|
|
Bokazioa bai, talentua ez. Nobela bat ere argitaratu zuten
|
euskal
literaturaren mundu editorialaren inguruan; fikzioa zen, baina errekonozitzen ziren pertsonaiak azaltzen ziren bertan. Tartean, ipuin erotikoak idazten zituen idazle gaztea, argitaratzea lortu zuena argitaletxeko zuzendariarekin liatu zelako.
|