|
2001
|
|
|
Alde honetatik," helburu abertzalez" idazteak ez du, belaunaldi honen kasuan," literatura irakurterraza",
|
euskal
literatura irakurlearen euskara maila jasotzeko balio dezakeena adierazi nahi. Alderantziz, belaunaldi honen traiektorian, eta bereziki Saizarbitoriarenean, zerbait argi badago, garaiko Europako literatura berriekiko duten zaletasuna da.
|
|
|
Bukatzeko, esan dezagun,
|
euskal
literaturaren irakurleek eta bereziki nobelazaleek, Hamaika pauso rekin aukera ederra dutela nobela bat irakurriz berriro gozatzeko. Eta oraingoan ere, Saizarbitoriaren eskutik.
|
|
2002
|
|
|
gai makabroak eta garratzak, tentsio handikoak, guk literatura horietatik gutxi daukagu eta irakurle gazteen sektore batek horietara ezinbestean jotzen du. Edonola ere, gure artean badauzkagu
|
euskal
literaturaren irakurle gazte onak diren gazteak ere.
|
|
2004
|
|
|
Sareko Argia Saria Susak jaso du. Ia lau urte daramatza Susaren www.susa literatura.com orriak sarean eta bitarte horretan,
|
euskal
literatura irakurlearen eskuetara bideratzeko ahaleginak begi bistakoak dira. Une honetan, besteak beste, Bilintxen bertsoak irakurri eta Gabriel Arestiren poemak entzun daitezke.
|
|
2005
|
|
|
Axola duena, gai honetan,
|
euskal
literaturaren irakurle onaren neurria ematen ez asmatzeak. Askotan euskal idazleei egindako elkarrizketetan berotu egiten naiz.
|
|
2006
|
|
|
Datu interesgarriak dira denak ere, pertsonaien izate errealista iradokitzeko. Giroa baserrikoa dugu eta gaia apustuen inguruko gorabeherak; espazio eta gai ezin hurbilagoak
|
euskal
literaturaren irakurlearentzat. Eleberri honetako protagonista gizonezkoa —jokalari amorratua— bada ere, Martzelinaren kontaketak, hausnarketak eta ikuspegiak emango diote nobelari tonua, erritmoa eta dimentsioa; beraz, bera dugu isilpeko protagonista handia.
|
|
2008
|
|
|
Laburbilduz, adituen% 42,9ren ustez hierarkiak kaltegarriak dira periferiako idazleentzat;
|
euskal
literaturak irakurle gutxi izateak eragiten du periferian kokatzen diren idazle batzuk irakurlerik gabe geratzea eta, modu horretan, produkzioaren zati bat ahanzturan galtzea hasieratik. Iritzi horren aurrean baina ez iritzi horren kontraerantzuleen% 19k uste du mailaketak beharrezkoak direla, bi arrazoi nagusi direla kausa:
|
|
|
Haiek hierarkia literarioei buruz dituzten iritziei dagokienez, hamar aditutik lauk dio eraginak kaltegarriak direla.
|
Euskal
literaturak irakurle gutxi ditu, eta ondorioz, erdigunean ez dagoen idazlea irakurri ere ez da egiten sarritan.
|
|
2010
|
|
|
Zure adineko idazle asko ari da orain ezaguna egiten eta
|
euskal
literaturako irakurleengana indarrez iristen. Belaunaldi jakin bateko kide sentitzen zara?
|
|
2012
|
|
|
Hori horrela izanik ere, kontuan hartu behar da idazleen hierarkiak eragin zuzena daukala periferiako idazleengan, hierarkien eraginez, sarritan literatur ekoizpenaren zati handi bat (periferikoa) galdu egiten baita.
|
Euskal
literaturaren irakurleak gutxi dira argitaratzen diren liburuekin alderatuta, eta periferiako idazleen irakurleak gutxiegi izaten dira idazleari nolabaiteko oihartzuna emateko.
|
|
2013
|
|
|
Ez dago
|
euskal
literaturaren irakurle kopurua berariaz aztertzen duen ikerketarik, baina gaia aztergai duten hainbat datu egon, badaude. Banan banan aztertu eta elkarren artean alderatuko ditugu.
|
|
|
Adinari dagokionez (ikus 3 taula), oro har gazteagoen artean gehiago irakurtzen bada ere, lanbideko eta ikasketetako liburuak kontuan hartzen ez baditugu, eta hori egingo dugu
|
euskal
literaturaren irakurlearen profila definitzeko, badirudi euskal literaturaren irakurle kopuru erlatibo handiena 25 eta 54 urte artekoetan legokeela (Conecta, 2010; Kulturaren Euskal Behatokia, 2008). Nahasgarriak izan daitezke euskarazko liburuei buruzko datuak (Conecta, 2010; Kulturaren Euskal Behatokia, 2008), baina kontuan hartu behar da zenbaki horietan ez dela aisialdikoa eta lanbidekoa/ ikasketetakoa bereizten, eta, beraz, aintzat hartuta 1424 artekoetan ikasketetarako irakurketen maiztasun handia, aisialdirako liburuen maiztasun txikiagoa eta liburuak irakurtzeko interes askoz txikiagoa, ondoriozta genezake euskarazko liburuei buruzko datuen soslaiak ez duela aukerarik ematen euskal literaturaren irakurleei buruzko datu doituegirik eratortzeko.
|
|
|
Adinari dagokionez (ikus 3 taula), oro har gazteagoen artean gehiago irakurtzen bada ere, lanbideko eta ikasketetako liburuak kontuan hartzen ez baditugu, eta hori egingo dugu euskal literaturaren irakurlearen profila definitzeko, badirudi
|
euskal
literaturaren irakurle kopuru erlatibo handiena 25 eta 54 urte artekoetan legokeela (Conecta, 2010; Kulturaren Euskal Behatokia, 2008). Nahasgarriak izan daitezke euskarazko liburuei buruzko datuak (Conecta, 2010; Kulturaren Euskal Behatokia, 2008), baina kontuan hartu behar da zenbaki horietan ez dela aisialdikoa eta lanbidekoa/ ikasketetakoa bereizten, eta, beraz, aintzat hartuta 1424 artekoetan ikasketetarako irakurketen maiztasun handia, aisialdirako liburuen maiztasun txikiagoa eta liburuak irakurtzeko interes askoz txikiagoa, ondoriozta genezake euskarazko liburuei buruzko datuen soslaiak ez duela aukerarik ematen euskal literaturaren irakurleei buruzko datu doituegirik eratortzeko.
|
|
|
Adinari dagokionez (ikus 3 taula), oro har gazteagoen artean gehiago irakurtzen bada ere, lanbideko eta ikasketetako liburuak kontuan hartzen ez baditugu, eta hori egingo dugu euskal literaturaren irakurlearen profila definitzeko, badirudi euskal literaturaren irakurle kopuru erlatibo handiena 25 eta 54 urte artekoetan legokeela (Conecta, 2010; Kulturaren Euskal Behatokia, 2008). ...skal Behatokia, 2008), baina kontuan hartu behar da zenbaki horietan ez dela aisialdikoa eta lanbidekoa/ ikasketetakoa bereizten, eta, beraz, aintzat hartuta 1424 artekoetan ikasketetarako irakurketen maiztasun handia, aisialdirako liburuen maiztasun txikiagoa eta liburuak irakurtzeko interes askoz txikiagoa, ondoriozta genezake euskarazko liburuei buruzko datuen soslaiak ez duela aukerarik ematen
|
euskal
literaturaren irakurleei buruzko datu doituegirik eratortzeko.
|
|
|
–ohiko irakurle sutsuen taldea 15.000 lagunek osatuko luketela,
|
euskal
literaturaren irakurleen nukleo sendoena;
|
|
|
|
Euskal
literaturaren irakurleak zenbat eta nolakoak diren aztergai. Soziolinguistikako datuetatik eta irakurketa ohiturei buruzko ikerketetatik abiatuta
|
|
|
|
Euskal
literaturaren irakurle kopurua eta irakurleen ezaugarriak funtsezkoak dira kultur eremu honentzat, baina ez dago emaitza doituak eskaintzen dituen berariazko ikerketarik, salbu eta gazteen irakurketa ohituren ezaugarriei buruzkoa eta eskoletako literaturaren irakaskuntzari buruzkoa. Irakurleen errealitateari argazkia atera ahal izateko aztertu ditut egoera soziolinguistikoari, kultura ohiturei eta irakurketa ohiturei buruzko zenbait ikerketa, zeren, ikuspegi kritiko batetik analizatzen baditugu, zeharka isla baitezakete euskal literaturaren irakurleak zenbat eta nolakoak diren.
|
|
|
Euskal literaturaren irakurle kopurua eta irakurleen ezaugarriak funtsezkoak dira kultur eremu honentzat, baina ez dago emaitza doituak eskaintzen dituen berariazko ikerketarik, salbu eta gazteen irakurketa ohituren ezaugarriei buruzkoa eta eskoletako literaturaren irakaskuntzari buruzkoa. Irakurleen errealitateari argazkia atera ahal izateko aztertu ditut egoera soziolinguistikoari, kultura ohiturei eta irakurketa ohiturei buruzko zenbait ikerketa, zeren, ikuspegi kritiko batetik analizatzen baditugu, zeharka isla baitezakete
|
euskal
literaturaren irakurleak zenbat eta nolakoak diren. Emaitzen izaera hipotetikoa den arren, errealitatera hurbiltzeko balio dute:
|
|
|
Zenbaki horiek bestelako iturriekin alderatzearren,
|
euskal
literaturaren irakurle kopurua iradoki dezaketen hainbat ikerketaren emaitzak aztertu ditut. Zenbaki oso doituak lortu ez baditut ere, gaur egungo argazki bat egiteko balio dezaketen emaitzetara iritsi naiz.
|
|
|
Artikulu honen azterketa estrategia egungo egoera soziolinguistikotik abiatzen da, horrek nabarmen baldintzatzen duelako
|
euskal
literaturaren irakurle kopurua. Halabeharrez, gehienezko kopuruak garbi zedarritzen ditu.
|
|
|
Euskararen egoerak, jakina, eragin handia du
|
euskal
literaturaren irakurle kopuruan. Bi inkesta soziolinguistiko garrantzitsuenen azken emaitzak aztertzen baditugu (HPS, 2012; Soziolinguistika Klusterra, 2012), ez da zaila ondorioztatzea azken urteetako hedapena ez dela zenbait datu kuantitatibok erakusten dutena bezain sendoa eta eraginkorra.
|
|
2014
|
|
|
Kritikariek, besteak beste, adjektiboak erabili ohi dituzte beren iritzia emateko.
|
Euskal
literaturaren irakurle kritikari eragileak izateko, zuek ere erabili dituzue adjektiboak zuen ohar kritikoetako balorazioan.
|
|
2015
|
|
|
Hala, irakurlearengan ipintzen da arreta.
|
Euskal
literaturaren irakurlea erdaretako literaturaren (bereziki espainiarra eta frantsesa noski) irakurle dela nabarmentzetik abiatzen da. Hau da," gaur egun, euskaraz baizik irakurtzen ez duena, eszepzioa da, bitxikeria, eta esanen nuke euskal kulturarako ia inoperantea dela".
|
|
2016
|
|
|
Gaia beste artikulu eta sekzioetan azaleratuko da orobat, baina erreferentzia bibliografiko bat gehitu nahi nuke soilik: Harkaitz Zubiri idazle eta soziologoaren?
|
Euskal
literaturaren irakurleak zenbat eta nolakoak diren aztergai: Soziolinguistikako datuetatik eta irakurketa ohiturei buruzko ikerketetatik abiatuta?
|
|
|
«Euskal literaturaren irakurle kopurua eta irakurleen ezaugarriak funtsezkoak dira kultur eremu honentzat, baina ez dago emaitza doituak eskaintzen dituen berariazko ikerketarik, salbu eta gazteen irakurketa ohituren ezaugarriei buruzkoa eta eskoletako literaturaren irakaskuntzari buruzkoa. Irakurleen errealitateari argazkia atera ahal izateko aztertu ditut egoera soziolinguistikoari, kultura ohiturei eta irakurketa ohiturei buruzko zenbait ikerketa, zeren, ikuspegi kritiko batetik analizatzen baditugu, zeharka isla baitezakete
|
euskal
literaturaren irakurleak zenbat eta nolakoak diren. Emaitzen izaera hipotetikoa den arren, errealitatera hurbiltzeko balio dute:
|
|
|
Soziolinguistikako datuetatik eta irakurketa ohiturei buruzko ikerketetatik abiatuta». Uztaro 87, 2013, 51 (http://www.uztaro.eus/artikulua/ 107/
|
euskal
literaturaren irakurleak zenbat eta nolakoak diren aztergai soziolinguistikako datuetatik eta irakurketa ohiturei buruzko ikerketetatik abiatuta/ 1380).
|
|
2018
|
|
|
Eta Bartzelona utzi gabe aipa dezagun, aste huntan hasia dela hiriko
|
Euskal
Literatura Irakurle Kluba. Hilean behin, hileko lehenengo asteazkenetan eginen da" B.
|
|
2019
|
|
|
ETBri ikusleak bezala. Edo
|
euskal
literaturari irakurleak bezala. Hizkuntza minorizatu baten gainean eraiki dugu etxea, ez du beste misteriorik.
|
|
|
Ondorioz, dinamismo kultural handiko garaian kokatu behar ditugu belaunaldi honetako sortzaileak eta hauei zor diegu diktaduraren ostean, kulturaren berpiztea ahalbidetzearen jardunean eginiko ekarpen garrantzitsua. Izan ere, 80ko hamarkada arte ez zen
|
euskal
literaturaren irakurle kopurua handitzeko lege baldintzarik bete, hain zuzen ere, 1779an Autonomia Estatutua eta 1982an Elebitasun Dekretuak euskarari koofizialtasuna ekarri arte. Lege horiei esker azkenean euskaraz ikasteko aukera ahalbidetu eta euskal irakurle kopurua asko handitzea ekarri zuen.
|
|
2020
|
|
|
Euskaraz idazten zuten idazleak gutxi baziren, irakurleak zer esanik ez. Eleberrien protagonista ziren nekazari eta arrantzaleak ez ziren
|
euskal
literaturaren irakurle, are gutxiago hiri eremuko merkatariak eta proletarioak. Ez zegoen euskaraz irakurriko zuen burgesia indartsurik.
|
|
2021
|
|
|
BARTZELONA. Katalan hiribu ruak hilabete huntan hasiko du bere
|
Euskal
Literatura Irakurle Klubaren ikasturte berria, huna ko idazleen liburuak irakurri eta azterturik: Laura Mintegi, Har kaitz Cano, Ramon Saizarbitoria, Iñigo Lamarca, Mariasun Landa, Karmele Jaio eta Joseba Sarrio nandia.
|
|
|
Zubiri, H. (2013): "
|
Euskal
literaturaren irakurleak zenbat eta nolakoak diren aztergai. Soziolinguistikako datuetatik eta irakurketa ohiturei buruzko ikerketetatik abiatuta" in Uztaro, 87, 51
|
|
|
Bestalde, ohartu behar da euskarazko idatziaren maisu horien artean, erdaraz ari izan ziren hizkuntzaren bi apologista aukeratu zituela (Astarloa eta Larramendi), baita ere Etxahun Barkoxe koblakaria (102), ahozkotasunaren mundutik zetorrena.
|
Euskal
literaturaren irakurle argi baten lana eskaini zuen biografia bilduma horrekin. Hamaseietik ehunetara eraman zuen zerrenda zenbait urte berantago Nicolas Cortazarek, Cien autores vascos (1966) liburuan.
|
|
|
Testuinguru horretan,
|
euskal
literaturan irakurle potentzial izan daitekeen horren eta ekoizten denaren arteko nolabaiteko atxikimendu falta antzematen du GIR1 ek baina, aldi berean, Gazte Literatura nazioartean" indartsu" dagoela uste du. Egoera horren arrazoi nagusietako bat literaturaren modernizazio falta dela zehazten du, eta hau euskal literatur sisteman areago gertatzen den zerbait dela irizten dio.
|
|
|
Jatorrizko idazlearen asmoa mimatzen dela dio, unibertsal bihurtuz ahots hori eta, ondoren, euskarara ekartzean asmatu egin dela. Hirugarren adibide modura eta arestian aipatutako irakurle profilarekin lotuta, orain dela 20 urte"
|
euskal
literaturaren irakurlearen profilik" ez zegoela baieztatzen du, eta orain, aldiz," konturatzen ari gara profil hori egon badagoela eta, nagusiki, emakumezkoa dela" (IEE1). Era berean, idazle profilean gertatzen ari den aldaketarekin lotzen du hau.
|