|
2005
|
|
|
Segurutik, ipuinaren garapen honetan literaturaz barruko eta kanpoko eragileak izango genituzke. Batetik, zenbait plataformatatik euskal literatura eraberritzeko ahaleginek eta, bestetik, administrazio sortu berrietatik bideratzen ziren eta batera etorri ziren ekimenek ahalbidetu zuten
|
euskal
literaturaren garapena. Kanpoko eragileen artean autonomia politikoa lortu izanak ekarri zituen ondorioak aipatu behar genituzke:
|
|
2013
|
|
|
Larramendiren jarrera heroikoa ez zitzaion ordea dohainik atera euskal literaturari. Andoaingo jesuitaren aukerak eraginkorrak gertatu ziren epe luzera, berak ezarritako lehentasunek badirudi zeharo baldintzatu zutela ondorengo
|
euskal
literaturaren garapena. Jesuiten hezkuntza sistemak, Ratio Studiorum delakoak, Larramendiren habitus a (Bourdieuren berbaz esatearren) garatu ez ezik, bere lehentasun literarioak ere bideratu zituen.
|
|
|
Ezer baino lehen, paradoxa moduko bati aipamena. Goitik behera politika orokorrak eta egitura horren barnean hizkuntza politikak baldintzatu duenean
|
euskal
literaturaren garapena, justu, euskal literaturaren historia periodizatzeko irizpide soziopolitikoak alde batera uztea gomendatu da. Arrazoia, berriz, euskal komunitatea inoiz ez gobernatu izana botere politiko bakar batek eta, ondorioz, gertaera soziohistoriko berdinak ez bizi izana.
|
|
|
Hasieran diskurtso politikoki ez hain zuzena aipatu dudanean, hau nuen gogoan: politikoki zuzena, ziur aski zuzenegia, litzateke gaur hemen EHUko errektoreordeak esatea Txillardegiren ekarpenak oso garrantzitsuak izan zirela euskararen batasunarentzat,
|
euskal
literaturaren garapenerako, pentsamenduaren aurrerabiderako, eta unibertsitate gazte honen bide berrirako; izan ere, egia osoa baita hori guztia. Politikoki zuzenegia litzateke hori esan eta isiltzea, publikoaren txalo orobat politikoki zuzenaren zain.
|
|
2018
|
|
|
Ale gutxi plazaratu zituzten arren, ekarri zuten jarrera berriak batez ere mugimendu politiko abertzaleei eta eliza katolikoari egiten zizkieten aurkako kritika zorrotzengatik oihartzun handia izan zuen gerora uholdean kaleratuko ziren literatur aldizkarietan, zeintzuk, zalantza izpirik gabe, argitaletxeak sortu, egonkortu eta ugaldu bitartean, ezinbestekoak izan ziren
|
euskal
literaturaren garapenerako. Igela ren heterodoxiatik edango dute geroko Ustela, Oh!
|
|
|
Izan ere, hitz horiek argitzen dute euskal komunitatearen eta, zehazki,
|
euskal
literaturaren garapen berezitua baldintzatu zuen alderdi nagusietarik bat: euskal literaturaren garapena, bitartean, elkarreragin eremuko kokapenak baldintzatua izan zen; konkretuki, momentuan momentuko mendeko kokapenak komunitateari eskaintzen zizkion aukerek baldintzatua.
|
|
|
Izan ere, hitz horiek argitzen dute euskal komunitatearen eta, zehazki, euskal literaturaren garapen berezitua baldintzatu zuen alderdi nagusietarik bat:
|
euskal
literaturaren garapena, bitartean, elkarreragin eremuko kokapenak baldintzatua izan zen; konkretuki, momentuan momentuko mendeko kokapenak komunitateari eskaintzen zizkion aukerek baldintzatua. Hala, bada, balioztatze zabalak ahalbidetu zuen aukera horien gabezia orekatzeko bide paraleloa.
|
|
2020
|
|
|
Joera horren atzean daude bai
|
euskal
literaturaren garapena bai arrazoi soziopolitiko eta mediatikoak. 2000 urtetik aurrera komunikabideetan eta albisteetan oso presente egon da gerra, eraildako gorpuak lurpetik ateratzeko ahaleginari lotuta bereziki.
|
|
2021
|
|
|
Foruen galerak eragindako erreakzio kulturalistaren baitan
|
euskal
literaturaren garapena lehentasunezko kezka bihurtuko da, eta bat bateko bertsolaritza literatur genero gisa lantzeko ahalegina ekarriko du horrek: " Rendre la notion de littérature plus accueillante, c’est, en même temps, légitimer l’inscription de l’improvisation orale en son sein.
|
|
|
Izan ere, estatusa goratzea itzulitako literatur testuek lortutako mailari ere zor zaio; urteek aurrera egin ahala, nola itzultzaileen profesionalizazioak eta espezializazioak hala hizkuntzaren eta literaturaren bilakaerak berak ez dute aurrera alferrik egin: gaur egungo itzulpenak asko hobetu direla egitate bat da, bai eta euskal literatur itzultzaileek ekarpen nabarmena egin dutela
|
euskal
literaturaren garapenean ere, literatur espazioko hainbat eragilek azpimarratu izan dutenez (Behinola, 2009: 7; Olaziregi, 2012:
|
|
|
(171) Jon Kortazar, Post modernitatea euskal kontagintzan, Utriusque Vasconiae, 2007 barraiatzearen arora, euskal giza banakoari" jende heldu" izatera aukerarik eman gabe. Literaturaren historia mailan, J. Gabilondoren ikuspegi horrek nahi luke zalantzan ezarri azken urteetan eraikia izan den" eredu positibista"
|
euskal
literaturaren garapen historikoaz. Haren eraikitze prozesuak garatu baino lehen badauka barreiatzeko arriskua eta, ondorioz, eboluzio baten orde, inboluzio edo, bederen, gelditze baten kronika egin behar genuke, XXI. mende honen hastapenean.
|