|
2018
|
|
|
Espainiako gobernuaren zentsura du Torrealdaik aztergai, urteko epealdian euskal liburuarengan izandako eragina ardatz izanik. Egun, zentsuraren azterketak ugaltzen hasiak diren arren, Torrealdairen tesi lan hau heldu artean
|
euskal
liburuaren zentsuraren azterketa erein gabeko alorra zen. Artean, bi lan baino ez ziren eginak ikerlerro honen azterketa aipagai zutenak," Euskararen zapalkuntza(" (1982) bata eta" Censura y literatura vasca" (1987) bestea, biak ala biak Joan Mari Torrealdaik berak argitara emanak.
|
|
|
" Euskal liburua zentsurapean" izenburua daraman bigarren atal nagusian
|
euskal
liburuek zentsurarekin izandako harremana du ikergai Torrealdaik. Azterketa hau egin aitzin, baina, antolakuntza historiko bat da ezarria, irizpide kulturalen araberako kronologia eta periodizazio eredu bat.
|
|
|
Periodizazioarekin batean, sarrera gisa, bereizketa terminologiko bat ere egina da zentsura kultural eta politikoaren artean. Lehena, sinpleki liburuaren zentsurari dagokiona litzateke, eta bigarrena, berriz,
|
euskal
liburuaren zentsurari dagokiona, hizkuntza errepresioari lotua dena. Torrealdairen hitzetan, bereizketa honek baino ezin azal baitezake, hain zuzen ere, euskal liburuaren zentsuraren berezitasuna, ondoko ataletan aztergai izango dena.
|
|
|
Lehena, sinpleki liburuaren zentsurari dagokiona litzateke, eta bigarrena, berriz, euskal liburuaren zentsurari dagokiona, hizkuntza errepresioari lotua dena. Torrealdairen hitzetan, bereizketa honek baino ezin azal baitezake, hain zuzen ere,
|
euskal
liburuaren zentsuraren berezitasuna, ondoko ataletan aztergai izango dena. Jarraian laburtuko den eran, bigarren atal nagusi honetan periodizazio horren baitako epealdi bakoitzeko zentsuraren analisia egiten du Torrealdaik, aldi bakoitzari azpiatal bana eskainiz.
|
|
|
|
Euskal
liburuaren zentsuraz denaz bezainbatean, eta Torrealdaik proposatzen dituen zentsura aldiei begiratuz gero, aldian euskararen txikiziotik (lehentxeago esan bezala, euskaraz idatzitako edozer deuseztatzen zen, euskaraz egoteagatik soilik ukatzen zen argitalpena), asimilaziora igarotzen da zentsura (euskara antisabindarra sustatzeko saioa egiten zen, euskara nazionalisten bandera ez zela frogatzeko... Hortaz, zentsura hizkuntzari edo hizkuntza motari dago loturik aro horretan.
|
|
2020
|
|
|
Torrealdai,
|
euskal
liburuaren zentsuraren aztertzaile
|
|
|
Lau faktoreei eskaini zien bere ikertzaile bizitzan zehar etengabeko arreta, eta laurei helduko diegu hurrengo ataletan argibide osagarriak emateko. Horretarako, ekidin egingo dugu zentsuraren ikertzaileen edo kasu konkretuen erreferentziak eranstea; izan ere, beste ezer baino gehiago, artikulu honek Torrealdairen lana ohoratu eta horren balioa nabarmendu nahi baitu, bere ekarpenari omenaldia eskainiz, eta
|
euskal
liburuaren zentsurari buruz egin zuen ikerlan baliotsua eskertuz.
|
|
|
|
Euskal
liburuaren zentsurarenak aztertuz jarraitu nuen. Euskarazko liburuak, izan ere, bi zentsura mota izan ditu urtetan:
|