|
2008
|
|
|
Euskararen" oreka hauskorra" adierazteko zirkuko ikuskizunen erak erabili zituzten bertan eta ongi asmatu zuten ideia horrekin: batetik, maiz, pailazo zirikatzaile modura ibili behar izaten baitu
|
euskal
hiztun askok saltoki eta zerbitzuguneetan euskaraz bizi nahian, eta, bestetik, euskararen egoera sozial eta politikoa alanbre gaineko ekilibristaren oreka bezain labainkorra baita.
|
|
2009
|
|
|
Adibide asko daude eta agian mingarrienetako bat hau: gaur egun ezin dugu esan Euskal Herrian
|
euskal
hiztun asko garenik, eta honi gehitzen badiogu, gehienak erdi edo erabat analfabetoak garela, honek irakurlegoa murrizten duenarekin nola onar dezakegu, adierazpen askatasunean bizi garela. Nola?
|
|
|
Elebakarrek ez bezala, hauek ezinbestean erabiltzen baitute beren hizkuntza bakarra?, hizkuntza hautua egin behar dute euskararen eta gaztelaniaren artean.
|
Euskal
hiztun askorentzat euskara bigarren hizkuntza denez gero, eta euskarak eta gaztelaniak gizartean elkarren artean duten desoreka dela bitarteko, bistan da askorentzat hautapen zailagoa dela euskararena gaztelaniarena baino.
|
|
|
Seguruenik diktadura zaleen aurkarien artean ere ozenki esaten zirelako zeukaten horren eragin handia gizarteko hainbat jenderen artean. Horrek ahalbidetu zuen, besteak beste, euskararen desprestigio sozialaren zakua etengabe betetzen aritzea, eta
|
euskal
hiztun askok eta askok gero eta neurri handiagoan bere hizkuntzarekiko atxikimendua galtzea eta, ondorioz, bere hizkuntzari bizkarra erakustea.
|
|
|
Asko ziren, jakina, euskara erabiltzen zutenak; baina asko ziren, halaber, euskarari bizkarra erakusten ziotenak. Iraganeko garai haietan
|
euskal
hiztun asko ziren, eskola erdaldunaren eraginez eta prestigio edo aitormen sozial eskasaren ondorioz, euskara gutxietsi eta erabiltzen ez zutenak. Egoera hura neurri handi batean iraultzea lortu da azken hamarraldiotan.
|
|
2011
|
|
|
Euskararen erabilerak atzera egin du oro har, ez aurrera, XX. mendean,
|
euskal
hiztun askoren gaitasun maila ahulduz joan da oro har, eta egungo egunean egiten den euskara hori erdal interferentziaz hornitua ageri ohi zaigu sarri.
|
|
|
ez dut uste. hizkuntza kontaktuak, ukipenak edo dena delakoak ondorio jakinak izan ohi ditu han hemen, mundu zabalean bezala, eta ondorio jeneral horien barnean txertatzen dira bete betean garate irakaslearen hiru gertakariak9 Bat dator bere diagnostiko hori, hizkuntza soziologiak azken berrogeita hamar urteotan eskuratu, metatu eta zabaldu duen zientzia arauzko ezagutzarekin. horrezaz gainera deskribapena bera, zabalkunde jeneraleko kultura aldizkari batean azaltzekoa izanik bereziki, oso da argia eta argigarria. ezin ukatuzko egia hirukoitz baten berri ematen digu irakasle unibertsitario trebeak: euskararen erabilerak atzera egin du oro har, ez aurrera, XX. mendean10;
|
euskal
hiztun askoren gaitasun maila11 ahulduz joan da oro har; eta egungo egunean egiten den euskara hori erdal interferentziaz12 hornitua ageri ohi zaigu sarri. zuzen dabil horretan, zeharo zuzen, nahiz eta mila xehetasun erants dakiokeen koadro nagusi horri. oso bestelakoak dira, aldiz, artikulu haren beste zenbait puntu. Batez ere hiru hauek:
|
|
2013
|
|
|
Konplexuak dituen
|
euskal
hiztun asko dago?
|
|
|
Honako hauek dira
|
euskal
hiztun askok barneratuta ditugun aurreiritzien adibideak: euskarak zatitu egiten du, erdarak, berriz, kohesionatu; profesionalagoak dira langile (mediku, abokatu, kazetari...) erdaldunak euskaldunak baino; euskara ez da erakargarria (guay); euskaldun gutxi gara; gizarteak ez dio euskarari baliorik ikusten; gazteek ez dute euskararekiko atxikimendurik...
|
|
2019
|
|
|
Zuzentasunaren presio hori dela eta, erruduntasun soziala ere sentitzen dute
|
euskal
hiztun askok gaztelera erabiltzeagatik.
|
|
|
Zuzentasunaren presio hori dela eta, erruduntasun soziala ere sentitzen dute
|
euskal
hiztun askok gaztelera erabiltzeagatik, edo gazteleraren interferentziak erabiltzeagatik euskaraz ari direnean ere. Gainera, kontuan izan behar dugu hiztunak berak ez duela berdin hautematen ahozko hizkera eta idatzizkoa:
|
|
2022
|
|
|
Azken urteotan ikusi dugu, zenbait lanen argitan, euskararen kasua ez dela salbuespena. Ortega et al. ek (2015) ondorioztatu zuten
|
euskal
hiztun askok bigarren mailako hiztuntzat zutela beren burua, bereziki euskaldun zahar petoarekin alderatuta. Batuan mintzo direnek konplexu puntu batekin azaltzen dute haien esperientzia euskaldun gisa; euskalkia menderatzera ailegatu direnen artean, aldiz, poza eta harrotasuna gailentzen da, euskaldun zahartzat hartua izatea izanik lorpen gorena.
|