|
2008
|
|
|
Menéndez Pidalen antzeko kasua, baina alderantzizkoa, eskaintzen du Miguel Unamunok. Gaztetan ikertzaile positibista izateko asmotan ibili zen, eta euskal historia kritiko bat idatzi nahi izan zuen, baita
|
euskal
gizarte tradizionala zein bere hizkuntza aztertu ere. Izatez bere lehen lanak, 1880ko hamarkadan idatziak, forma zientifikopean aurkeztu zituen.
|
|
2009
|
|
|
Etxea justurietatik babesteko sutara botatzen zuten; etxeko atean ipintzen zen espiritu okerretatik babesteko, hildakoa ur bedeinkatuz ihinztatzeko eta bere gela purifikatzeko erabiltzen zen; San Juanetan bezperako suarekin batera zabaltzen zen soroetan uzta oparoa izan zedin. Landare garrantzitsua izan da erramua
|
euskal
gizarte tradizionalean.
|
|
|
Badago etxekoak estu estu lotzen dituen beste ardatz bat ere, ekonomikoa. Etxea, bizilekua izateaz gain beharlekua ere izan da
|
euskal
gizarte tradizionalean. Lantaldea osatzen dute etxekoek.
|
|
|
|
Euskal
gizarte tradizionala oinarrizko kultura horien parte hartzearen ondorioz sortua da. Eta horregatik, batari dagozkion ezaugarriak topatuko ditugu bestearenak direnen ondoan.
|
|
|
Udan izan ezik, orduan ur hotzetan sartzea freskagarri eta desiragarria izango zen eta, ura berotu beharra zegoen gorputza garbitzeko. Ur hotzetan sartzea,
|
euskal
gizarte tradizionalean, beste askotan legez, beti saihestu izan da. Nabarmentzekoa da arrazoi hori dela eta gure kostaldeko arrantzale gehienek ez zekitela igeri egiten.
|
|
|
zerk eragin zuen hainbeste euskal herritarrek beren lurraldea utzi behar edo nahi izatea? Euskal Herri penintsularrean izandako aldaketa ekonomiko eta politikoek ondorio izugarriak izan zituzten
|
euskal
gizarte tradizionalean. Besteak beste, migrazio korronte ezberdinen sorrera ekarri zuen XIX. mendean zehar.
|
|
2010
|
|
|
Sabino Aranaren irizpide arrazistak hiperbolikoak ziren eta ez zuten euskal tradizioarekin zerikusi handirik.
|
Euskal
gizarte tradizionalean, kanpotarrak euskaraz ikastea ohoragarria izan da. Anje Kollerrek Arrifeko gizarteaz idatzitakoa Euskal Herrikoaz ere esan daiteke:
|
|
2011
|
|
|
Horren froga da euskaradunek nola adierazi izan dituzten ondasunekiko harremanak bai eguneroko hizkeran nola esaera zaharretan. Talde sena eta lankortasun irizpideak jarraituz antolatu zen
|
euskal
gizarte tradizionala, hein handi batean behinik behin.
|
|
2012
|
|
|
Independentzia, hasieran, erreinu estatu independentearen defentsa besterik ez zen, alegia, Nafarroaren soberaniarena Gaztelaren aurka. Gero, independentzia (euskal soberaniaren beharra) dislokazio baten ondorioz sortzen denantagonismoan kokatzen da,
|
euskal
gizarte tradizionalean modernitateakekarritako dislokazioaren ondorioz. Horrela ikusita, euskal nazioa (etaindependentziaren leloa) XIX. mendean birsortzen da.
|
|
2013
|
|
|
Barandiaranen ustez,
|
euskal
gizarte tradizionalaren azpiegitura ezagutu ahal izateko ikertzaileek ez zuten zertan jo Karl Marx-en materialismo dialektiko edo historikoa aztertzera, edo Emile Durkheim en elkartasun organikoaren kontzeptura, edo Marvin Harrisen materialismo kulturalera; tradiziozko euskal munduaren ikertzaileak euskaldunen erlijio sentimenduetan
|
|
2015
|
|
|
Florentino Mayozenik ere ez dut inoiz ikusi. Fotografia ez zen
|
euskal
gizarte tradizionaleko kontua.
|
|
2017
|
|
|
(Tutik ulertu ez duen seinale da norbaitek, burlatzeko, ipuinon esanahia eta balioa XVI. mendean eta XIX edo XX. mendean ez bereiztea). XIX. mendeko Aitorren euskal ipuinean, ordurako
|
euskal
gizarte tradizionala Estatu modernoen erasopean krisi larrian sartua dago iparraldean nahiz hegoaldean, eta elezahar berriaren xede nabarmena (Aitorrek zazpi seme ditu, etab.) zazpi probintzien eta Euskal Herri osoaren batasunarena da.
|
|
2019
|
|
|
Arestian iradoki dugun moduan, XX. mendearen bigarren erdian euskal narratibak eleberri beltzari ateak irekiko dizkio, eta Jose Antonio Loidik eta Mariano Izetak lehenik, eta geroago Txomin Peilhen, Gotzon Garatek eta Xabier Gereñok generoaren molde nagusiak sortu zituzten 1950 eta 1960ko hamarkadetan, nahiz eta gehienetan zailtasun handiak zituzten
|
euskal
gizarte tradizionalean euskaraz mintzatzen den gizartean krimenik kokatzen; horregatik, generoaren baitan detektibe eta krimen gogorrak sortzean, atzerriko lekuetan gertarazteko joera erakutsi zuten. Euskal narratiba idatzian emakumeen aurkako indarkeriaren arazo errealen islapenik ez da ikusiko, beranduago arte, aitzitik, detektibe eleberrietako emakume estereotipoak agertzen jarraituko dute:
|
|
2023
|
|
|
Erritu honek artzainen aldizka rekin gertakari psikosozial oso bat eratzen du, amaren esanahia gizarte loturaren sortzaile gisa. Hortik sortzen da berdintasunezko uhina
|
euskal
gizarte tradizionalean.
|