|
2000
|
|
|
Bere arrazoiak, noski. Alde batetik, erakunde armatuak egindako gogoetaren eta hausnarketaren ondorioz, komenigarria da azpimarratzea, ETAk ez zion su etena eskaintzen Estatuari, baizik eta
|
euskal
gizarteari eta, batez ere, abertzaletasunari (EAJ PNVri batik bat) egiten zion eskaintza. Bestalde, eta hau da sakoneko gogoeta politikoa, erakunde armatuak, agiriaren arabera, uste du EAJ PNV, ELA eta EAren partetik jarrera politikoaren aldaketa sakon bat dagoela edo egon daitekeela, eta horrek bide ematen diola pentsatzea ETAk bere estrategian aldaketa mamitsuak egin dituela.
|
|
|
HBrekiko erasoa ohikoa zen ETAren atentatuen ondoren, Miguel Angel Blancoren hilketaren ondorengo lintxamendu giroa izan zen jazarpen giro horren unerik gorena. EAJk eta EAk egundokoak jasan behar izan dituzte Lizarra Garaziko gurdian ekin ziotenetik, harrezkero une gogorrak bizi izan ditu
|
euskal
gizarteak eta erantzunaren logika Lizarra Garaziren harikoa izan da.
|
|
|
Su etenaren hausturak eta atentatu honek, usteak erdia ustela duela erakutsi du. Atentatua HBk Eraikitzen ildo politiko berriaren lehen zatia amaitu duenetik aste batzuetara etorri da,
|
euskal
gizartea eta ezker abertzalea Oldartzeneko garaietara itzularaziz.
|
|
|
iburutegiak, informazio eta zerbitzugune gune gisa, gero eta garrantzi handiagoa du egungo gizartearen baitan," informazioaren gizartea" deitzen den honetan hain zuzen ere. Arrazoi horregatik,
|
euskal
gizartearentzat eta kulturarentzat pisu estrategiko saihestezina du Liburutegi Nazionalaren auziaz eta proiektuaz gogoeta egiteak. Oraindik gauzatu gabe dagoen egitasmo honek, hasiera batean, guztion oniritzia jaso dezake.
|
|
2001
|
|
|
Dagoeneko Ene Jesus nobelaren epilogotik ezagutzen genuen psikiatra hau, fikziozko pertsonaia bihurtu zaigu nobela honetan eta bere garrantzi narratiboa dudaezinezkoa da. Askotan ironia izugarriz
|
euskal
gizarteaz eta gure topikoez ematen dituen interpretazioekin batera (elkarte gastronomikoetako gizon mantaldunen trabestismo gordeari dagokion pasarteak irribarre bat baino gehiago eragingo du), heriotzarean aurrean gizakiok dugun beldur eta bakardadea, heriotzaren inguruko gizarte eta erlijio sineskeriak, neurosiak,... eta nola ez, protagonistaren ametsetan azalduko den" mater terribilis&quo... Guztiak" hiltzeko garela" (et muriremur) azpimarratzen dutenak (media vita in morte sumus) 17.
|
|
|
Hedabideek eragiteko gaitasuna dute, zalantzarik gabe,
|
euskal
gizartean eta Estatuko gainerako gizarte esparruetan (bereizkuntzak egin litezke hauen artean ere). Baina eragiteko gaitasun hori bere egiazko kontestuan baizik ez daiteke neurtu, eta kontestu hori sortzen den egoera psikologiko, instituzional eta soziala ere hartu behar da kontuan.
|
|
2002
|
|
|
Gure edo bakoitzaren unibertsitatearen hizkuntza politika hamarminututan aurkeztea eskatu digute saio honetakooi. Hortaz, Euskal HerrikoUnibertsitatean gauza jakina da, eta zuen artean gehienok badakizue hori?, Euskal Herriko Unibertsitatearen hizkuntza politika Euskal Herriko Unibertsitatearen izaerak berak markatzen duela, hau da, unibertsitate publikoa izateak, eta, beraz, unibertsitate horrek
|
euskal
gizartearena eta euskal gizartearentzakoa izanbehar duela. Euskal gizartearen unibertsitate publikoa izanda, bada, Euskal HerrikoUnibertsitateak elebiduna izan behar du, gizarteak bezala, eta elebitasunean dagoEuskal Heniko Uniberlsilateuren helburua eta hizkuntza eredua.
|
|
|
Euskarazko unibertsitateari dagokionez,
|
euskal
gizartearen eta hezkuntzarenetorkizunari begira, tendentzia aipagarri batzuk honako hauek lirateke:
|
|
|
|
Euskal
gizartea eta hezkuntza Euskal Herrian etaEuropako Batasunean 2006 eta 2021 urteei begira.Aldagai nagusien prospekzioa
|
|
|
Idazki honen helburua, Euskal Herrian eta Europako Batasunean 2006 eta 2021.urteetara begira
|
Euskal
gizartean eta hezkuntzan eragin handiena izango dutenaldagai nagusien prospekzioa osatzea da.
|
|
|
|
Euskal
gizartea eta hezkuntza Euskal Herrian eta Europako Batasuneanaztertzean, giltzarri diren aldagaiak aipatu eta datozen urteetarako aurreikustendiren tendentzia edo joera nagusiak aztertuko ditugu, gainetik bada ere.
|
|
|
Bibliografia tratatzeko orduan, zenbait arlo eta bideezberdin jarraitu ditugu: euskal gizarte estamentala ezagutarazten duten obraklehen abiapuntua badira ere, gizarte sareak, oeconomicaren funtzionamendua etafunts instituzionala aztertzen dituztenek ere analisi ereduak ematen dizkigute.Lehenik eta behin, Antzinako Erregimeneko
|
euskal
gizarteari buruzko eta emakumeari buruzko lanek lehen abiapuntua eman digute. Zehazki emakumeari dagokionez, lanak gutxi izan dira orain arte, euskal historiografian behintzat.
|
|
2003
|
|
|
Egia esan, ez dakit kasu honetan bere onera etortzea moduko kasurik den ere. Orduan, egun batetik bestera, 75.000 ale saltzeak adierazten du, oso modu argian gainera, zenbaterainoko astindua sentitu duen
|
euskal
gizarteak eta euskaldunek «Egunkaria» itxi dutenean, eta atxilotu izan diren pertsonak atxilotuak ikusi dituztenean.
|
|
|
Ikerketa honen helburua, beraz, Amorebieta Etxano udalerrian, Boroa auzoanziklo konbinatuko zentral termiko bat paratzeak lekartzakeen arazo ekologikoeninguruan, ZB herri plataformak bertako jendearen mobilizazioan arrakasta bereziaren arrazoiak topatzea zen, Mugimenduen
|
Euskal
Gizartean eta, bereziki EuskalMugimendu Ekologistaren ibileran garrantzitsua izan daitekeen mobilizazio formaberezitua topatu dugulakoan gaude.
|
|
|
gizarte eragileek, alderdi politikoek, herri aginteek eta hiritarrek, guztiok asmatu baitugu Ave Fenix-a bezala indarberriturik sortu lukeen proiektu berria definitzeko orduan. Horixe izango da modua
|
euskal
gizarteak eta erakundeek ere epeletik gora egin dezaten, Andoni Egañak eskatzen zuenari erantzunez (Egunero, martxoak 6).
|
|
2004
|
|
|
«Euskal gizarteak ETArekin epe ertain batean bukatuko du, gizartea delako bitarteko eraginkorrena. Iruzur hauen guztien gainetik
|
euskal
gizarteak ETAri exigitzen dio behin betiko armak utz ditzan».
|
|
|
Lehendakariaren proposamena EAJ, EA eta EBk onartua da. Itun politiko berri bat da
|
euskal
gizartea eta Espainiako Estatuaren arteko harremana finkatzeko. Itun politiko horretan euskal gizarteari bere erabakiak hartzeko gaitasuna aitortzen zaio.
|
|
|
ETAk desagertu behar du
|
euskal
gizartearen eta ezker abertzalearen beraren arbuio gero eta handiagoa jasotzen duelako. ETAk azken urteetan ezker abertzalearen zatiketa, ahulezia eta sufrimendua ekarri ditu.
|
|
2005
|
|
|
Hautesontzien atarian, gainera, hor da Aberri Egunaren data sinbolikoa. Denak aditzera ematen duenez, ETAk datozen bizpahiru hilabeteko epean eman luke
|
euskal
gizartean eta, batez ere ezker abertzalean, horren desiratua den menia hori. Bestela, Anoetako ekarpenak eta orain Ibarretxe Planari emandako baiezko bitxi horrek jai izango lukete.
|
|
|
ETAk aspaldiko urtetan okerretik okerrera jarraitzen du. Eta ez badu gogoeta sakona egiten
|
euskal
gizartearen aurrean eta bereziki abertzaleen aurrean gero eta egoera konplikatuagoan egongo da. ETAk egin dezakeen zerbitzu onena euskal gizarteari kasu egitea da, hau da, biolentziari uztea.
|
|
|
Horregatik ez du utziko «bere oilategian» inor sar dadin arrautza bila, eta are gutxiago «oilategiko» kontuei buruz hitza hartu nahi duena duela gutxi arte oilarren taldekoa izan bada. Altxor preziatua da ETAren amaiera ezker abertzalearentzat eta notizia ikaragarri ona denez
|
euskal
gizartearentzat eta Estatuarentzat, ezinbestekoa da bukaera horrek berarekin dakartzan abantailak norentzat izan behar duten ongi kontrolatzea. Alegia, gure artean Batasunarentzat, eta Estatu mailan Zapaterorentzat.
|
|
|
Gizartean eztabaida zabaldu zuen eta urte haietan
|
euskal
gizartean eta kulturan gertatzen ziren kontraesanen eredu bihurtu zuen bere bizitza.
|
|
2006
|
|
|
Antzinan, txakolinak urrezko garaiak ezagutu zituen.
|
Euskal
gizartean eta euskal ekonomian garrantzi handia izatera heldu zen. Zoritxarrez, hemeretzigarren mendearen hondarretan, beheraka hasi zen modu nahiko nabarmenean.
|
|
|
21 Interesgarriak begitantzen zaizkigu Weber-ek jesuiten inguruan egiten dituen hausnarketak; izan ere, pentsatzekoa da euskal jatorriko mugimendu katoliko horrek eragina izan duela
|
euskal
gizartean eta euskaldunon eratze psikologikoan. Ez da hau aspektu horiek aztertzeko lekua, eta ondoko aipuarekin konformatuko naiz, jesuiten ereduan puritanismoarekin zenbait antzekotasun badaudela ikustearren, besterik ez:
|
|
2007
|
|
|
Maiatzaren 27ko udal eta foru hauteskundeek euskal politika euskal puzzle bihurtu dela edo dugula, hobe esanda erakutsi digute. Bere aniztasunean gero eta anitzagoa omen da
|
euskal
gizartea eta, hauteskundeetako emaitzak ikusita, ez da erraza izango puzzle horren pieza guztiak ondo ahokatzea, are gutxiago udalerri bakoitzeko errealitate politikoa berezi eta bakarra izaten denean eta, beraz, errezeta magiko eta bakarra ez dagoenean. Gehiengo argirik ez dagoenean, oraingoan bezala, alderdi ezberdinen arteko adostasunak eta akordioak ezinbestekoak dira udal eta foru gobernuak osatzeko, baina oker geundeke hartu beharreko bidea norabide bakarrekoa dela pentsatuko bagenu.
|
|
|
Alfabetatze Batzordearen sorrera bere osotasunean ulertzeko, Euskal Herriko orduko politika eta gizarte egoerari buruz aipamen bat egin beharra dago eta uste dut merezi duela batzordearen sorreraren inguruan, sortzaile nagusienetako batek, Rikardo Arregik,
|
euskal
gizartearen eta politikaren egoeraz egindako azterketa aipatzea. 60ko hamarkadaren azken urteak dira:
|
|
|
euskararen identitate soziala eta kulturala arrotza da egungo gizartearen funtzionamenduan eta izaeran, etaorobat, egungo gizartearen identitatea ere arrotza da euskal hizkuntzaren funtzionamendu edo erabilerarako. Euskarak
|
euskal
gizartea eta euskal giroa eskatzen duerabilia izango bada, euskalduntasunean arrotza ez den gizarte modua, ez egungoerdal gizartea. Bi identitate horien, hizkuntzarena batetik, gizartearena bestetik, arteko etena eta haustura erabatekoa denez, euskararen erabilerak ezin du bereburua bazter erabilera diglosikotik atera.
|
|
|
Arrasateko Herri Anitza plataformako kideek agerraldia egin zuten martitzenean amaitzear den legealdiari buruz hitz egin eta une politikoa azaltzeko. Arrasateko Ezker Abertzaleak dio oso txertaturik jarraitzen dutela
|
euskal
gizartean eta gehiengo oso handi batek haiek udal hauteskundeetan esku hartzea gura duela.
|
|
2008
|
|
|
–Eztabaida honetan, aparte bakoitzak agertzen dituen gustu partikularrak, nahiz eta hitza bera ez datorren, errealismoan dator oratua. Joan San Martinetzat, lehen esan denez, Euskaldunak poemak ez zion erantzuten 1960ko hamarkadako
|
euskal
gizarteari eta, zentzu honetan, ez zen errealista. Joan San Martini arrotz egiten bazitzaion, konprenitzekoa da arrotzago egitea gerratea ezagutu ez zuen belaunaldiari?
|
|
|
Etxeak nortasun berezia du
|
euskal
gizartean eta nortasun horren seinale da, ematen duenez, Erdi Arotik hasita agirietan eta modu ofizialean erregis tratua ageri den izena. Batzuetan etxeak eman dio deitura familiari eta bertze batzuetan jabearen erreferentzia (izena, deitura, lanbidea, jatorria, izen goitia...) hartu du izentzat etxeak.
|
|
|
Katedran kokaturik bere ikasketak eta bizibidea garatu ahal izan zituen. Eta zeharka, karrera pertsonal hori,
|
euskal
gizartearentzat eta zientzia mundu osoarentzat onuragarri izan zela esan daiteke. Propioki eta zuzenean katedrako klaseen fruituei bagagozkio emaitza mugatuagoa izan zen.
|
|
|
Oteizari buruz eginiko irakurketa hauek ezin dira ukatu, interpretazioen historiaren parte baitira, eta Quousque tandem?! argitaratu zenetik hurrengo urteetan
|
euskal
gizartean eta kulturan zer gertatu zen ongi islatzen dute. Oteiza euskal kulturaren epizentroan kokatu zen, ekintza politiko eta kulturalak gauzatzeko orduan jarraitu beharreko gidari baten modura, eta bere presentzia hutsak, bere zalapartak, polemikak eta haserreak, bere lanaren ikerketa oztopatu izan dute urte askotan.
|
|
|
Hala ere, «salbuespen egoera horri» aurre egiten jarraitzeko dei egin dio
|
euskal
gizarteari eta urriaren 4an 17:30ean Bilboko Aita Donostia plazatik abiatu koden manifestazio nazionalean parte hartzeko eskatu du.
|
|
|
«Ideiek mugitzen dute mundua, etorkizunaren bila joan behar da». Aldi berean, lasaitasuna eskatu dio
|
euskal
gizarteari eta «burua altxatzeko». «Aurrera begiratu behar dugu, etsipenik ez, burua altxatu behar da, gure nortasuna defendatzen jarraitu behar da, gure gorputza eta gure arima».
|
|
|
Euskal Autonomi Erkidegoko lehendakari izateagatik, Juan Jose Ibarretxe jauna, pertsona oso publikoa eta ezaguna da
|
euskal
gizartean eta baita Espainia aldean ere, hor batez ere, azken urte honetan bere izena daraman Plana dela eta, protagonismo zuzena lortu duelako. Eta jakina, ezaguna izate horrek izango ditu bere alde onak, baina baditu alde txarrak ere.
|
|
|
Espainiako eta Frantziako Estatuetako immigrazioak ez bezala, beste kontinente batzuetako immigrazioak duen eragina gehiago da kualitatiboa kuantitatiboa baino, oso errealitate berri eta desberdinari egin behar baitiogu aurre. Immigrazio mota horrek ezaugarri bereziak dituelako gertatzen da hori, nahiz eta
|
euskal
gizartean eta kulturan eragiten dituen ondorioak, esaterako, immigrazio espainiarrak eta frantziarrak eragindakoen oso antzekoak izan31 Edonola ere, nahiz eta euskal gizarteak baduen esperientzia, duela gutxikoa (gizarte espainiarrak ez bezala, esaterako) bizikidetzaren arloan, beste kultura batzuetako pertsonekin eta kolektiboekin (Espainiako eta Frantziako Estatuetako erkidegoetakoak), eta eusk... Horrexegatik ari gara atal honetan, hain zuzen ere, gaia lantzen32.
|
|
|
" Immigrazioa arazo bat da". Garrantzitsua da ideia hori auzitan jartzea,
|
euskal
gizartearen eta immigranteen kolektiboen arteko bizikidetzari errespetuz eta demokratikoki aurre egiteko; eta, azken finean, denon aberastasunerako elementu izan dadin, baita hizkuntza eta kultura berreskuratzeko proiektua eta euskal gizartearen gehiengoak aldarrikatzen duen subiranotasunaren aldeko proiektua indartzeko elementua izan dadin ere. Nabarmendu beharrekoak hauek dira:
|
|
|
2 Erabakigarria iruditzen zaidan bigarren gaia hau da:
|
euskal
gizartearen eta immigranteen kolektiboen arteko bizikidetza bultzatzeko estrategia.
|
|
|
3 Funtsezko hirugarren gaia,
|
euskal
gizartearen eta immigranteen arteko bizikidetzari aurre egiteko, errespetuz, demokratikoki eta, azken batean, denontzako aberasgarri izan dadin eta euskal gizartean gehiengoak nahi duen subiranotasunaren aldeko proiektua bultza dadin, homologaziorik ez egitea da, edo identifikazio automatikoa ez egitea Hiritartasunaren, Identitate nazionalaren, Komunitate politiko edo nazionalitatearen eta Lurral...
|
|
2009
|
|
|
Ez denentzat bistan dena, baina bai anitzentzat". Bordaren ustez,
|
euskal
gizartearen ETAren bortizkeriarekiko jarrera aldaketak, 90eko hamarkada hasieran kokatzen duenak, bere erreflexua izan du euskal literaturan. Gisa honetan, 70eko hamarkadako Ehun metro eta 80ko hamarkadako Txillardegiren Exkixu ko etakideak heroi edo gudari gisara agertzen bazaizkigu, 90eko hamarkadako Gizona bere bakardadean nobelan etakidea" irakurlearentzat batere sinpatikoa ez da".
|
|
|
Euskal etxea hartuko da ardatz nagusi eta horren inguruko ekitaldiak eginen dituzte hainbat egunez. Helburua
|
euskal
gizartean eta kulturan etxeak izan duen, eta duen, garrantzia ezagutara ematea da.
|
|
|
Kantuen bidez, bihotzean gorderik dugun oroimenen kutxa zabalduko da, sasoi bateko bete beteko uneak gogoratuz, orduko sentipenak eta sentsazio bizigarriak gaurkora ekarriz. Gu Gira Kantaldi honen helburua, hain zuzen, euskal nortasunaren berpizkundearen inguruko urteak gogora ekartzea da, orduko
|
euskal
gizartearen eta euskaltzalearen taupadak, kezkak, aldarrikapenak eta gauza sentiberak birkontatzea alegia, orduko zenbait kantu adierazgarriren bidez.
|
|
|
Kantuen bidez, oroimenen kutxa zabalduko dela eta sasoi bateko uneak gogoratuz orduko sentipenak eta sentsazio bizigarriak gaurkora ekarriko direla adierazi dute. Gu Gira kantaldiaren helburua euskal nortasunaren berpizkundearen inguruko urteak gogora ekartzea da, orduko
|
euskal
gizartearen eta euskaltzalearen taupadak, kezkak, aldarrikapenak eta gauza sentiberak birkontatzea alegia, orduko zenbait kantu adierazgarriren bidez.
|
|
|
Patxi Zabaleta Aralarren koordinatzaile nagusiak ere gaitzetsi egin du atentatua eta
|
euskal
gizarteak eta ezker abertzaleak armak alde batera uztea nahi dutela gogorarazi dio ETAri.
|
|
|
Horregatik, Gobernuaren ordezkariak esan du:
|
Euskal
gizarteak eta alderdi politikoek ETAk bide okerrak erabiltzen dituela esateaz gain, bilatzen duen helburua, bere proiektu politikoa, abertzalea izan arren totalitarioa da.
|
|
|
Totalitarioek kolore bakarreko herria eraiki nahi dute, hizkuntza bakarrekoa eta nortasun bakarrekoa, salatu du.Horrenbestez, ETAren indarkeria terrorista da giza eskubideen urraketa kasu larriena, azpimarratu du. Pertsonak erasotzen ditu,
|
euskal
gizartea eta elkarbizitza arautzen duen askatasun sistema; terroristek aniztasun politiko eta ideologikoa suntsitu nahi dute, iritzi dio.Ildo horretan, gogora ekarri du Euskadin ehunka lagun zaintzapeko askatasunean bizi direla, ETAren mehatxuaren ondorioz.
|
|
|
Espainiako botere politiko eta judizialak jarritako joko arauen arabera burutu dira hauteskundeak, gizarte sektore bati apartheid a inposatuz. Beraz,
|
euskal
gizartea eta Gasteizko parlamentuaren gehiengoaren gainetik pasatu dira joko arau hauek PPk eta PSOEk sustatuko Alderdien Legea ezarriz. Orain ikusten ari gara ondorio asko, baina gakoa ez da hori, gakoa da zergatik onartzen dugun, zergatik Ibarretxek eta hirukoak onartzen dituzten hauteskunde horiek Madrilek jarritako baldintzekin?
|
|
|
I, igo Urkullu EAJko EBBko presidenteak ere parte hartu zuen foroan. Kanpainak
|
euskal
gizartearen eta Espainiakoaren arteko, amildegia, gero eta handiagoa egiten duela uste du.
|
|
|
Errespetu osoz eskatuko diegu, ordea, hori eskatzeko bai baita hau leku aproposa?, arren utz diezaiotela euskara tresnatzat erabiltzeari autogobernuaren eta sistema demokratikoaren zilegitasuna ukatzeko, utz diezaiotela euskara hartarako instrumentalizatzeari eta euskararekin tresnakeria [23] egiteari (Villasante, 1988). Izan ere,
|
euskal
gizarteak eta herri aginteek euskara berrindartzeko egin duten ahalegin arrakastatsua interes politiko jakin batzuen zerbitzuan gutxietsi eta ezkutatzea ez baita justua ahalegina egin duen euskal gizartearekiko, eta ez baita batere mesedegarria, kaltegarria baizik, herritarren euskararekiko ilusioa eta atxikimendua areagotzeko. Ilusio eta atxikimendu hori behar beharrezkoak ditugu etorkizunean ere, euskara indartzeko egin behar dugun bide orain artekoa baino askoz korapilatsuagoa geldialdirik gabe eta arrakastaz egingo badugu.
|
|
|
Euskal gizartea eleaniztuna da, ez da elebakarra, zorionez.
|
Euskal
gizartea eta euskararen gizartea, ordea, ez dira gaur gauza bera. Zoritxarrez, euskararen eta gaztelaniaren arteko (edo euskararen eta frantsesaren arteko) desoreka nabarmenean gauzatzen baita euskal gizartearen hizkuntza pluraltasuna.
|
|
|
Bizkaiko Herri Gaztediren sortzaileetakoa izan zen eta, hainbat urtez, baita buru ere. 60ko hamarkadak aldaketa sakonak ekarri zituen
|
euskal
gizartera eta, aldaketa haiekin, baita gazte mugimendu kristauen krisia ere.
|
|
2010
|
|
|
Beraz, gaur gaurkoz, estatuaren jarrera itxia da, neurri handi batean, konfrontazio demokratikoan baino enfrentamendu estrategia batean erosoago sentitzen delako. Dudarik gabe,
|
euskal
gizartearen eta euskal eragile ororen zeregin nagusia baldintzak sortzea izango da, eta egoera politikoa sortzea eta egoera horretara eramatea gaur gaurkoz blokeoan eta immobilismoan dauden eragile eta alderdi politiko horiek.
|
|
|
hizkuntza politika eraginkorra, zilegia eta sustatzailea. oinarrizko legearen itzalean araubide juridiko zehatza eta euskara sustatzeko politika zabala ezarri ziren abian, hezkuntzaren alorrean, hedabideetan, administrazioan, zerbitzu publikoetan, aisialdian, lan munduan eta abarretan bi hizkuntza ofizialetan ahulenari —euskarari— behar zuen tokia eta eginkizuna ematearren. horretan behar da jarraitu, geldialdirik eta atzerapausorik gabe. arazo berriei irtenbide berriak aurkituz, eraginkortasunez beti, eta ahantzi gabe zein den gainditu beharreko desoreka (euskarak gaztelaniarekiko duena), zein den anomalia (gizartearen zati bat elebakarra izatea), eta hori guztia baretasunez, soseguz eta inoren aurkako gehiegikeriarik gabe egin behar dela, baina erabat ezinezkoa dela deserosotasunik gabe egitea. hirugarrena: aurrekoarekin loturik, gizartearen eta herritarren borondatea. aro demokratikoan daramatzagun hiru hamarkada hauetan,
|
euskal
gizarteak eta herritarrek —erakunde, elkarte eta abarretan antolatutako eragile sozialek eta norbanakoek— behin eta berriz berretsi eta sendotu dute euskararekiko estimua eta nahia. euskal gizarteak elebitasunaren aldeko apustu garbia egin du eta euskara biziberritzeko ahalegin sozio-politikoa babestu eta eragin du. laugarrena: iparraldeko eta nafarroako herri aginteen jarrera aldatzea komenigarria ez ezik, beharrezkoa da. iparraldean azken urteetan herriaginteek ekin diote, apalki bada ere, eepren eskutik hizkuntza politika egiteari. nolanahi ere, lege babesa beharrezkoa da. nafarroan bada neurri bateko lege babesa, oso eztabaidatua eta mugatua, baina, kontuak kontu, legearaudi horrekin berarekin egin litzateke beste hizkuntza politika sustatzaileago bat, nafarren borondatea behartu gabe, baizik eta nafarren borondatearekin bat letorkeena eta bizikidetzarako positiboa izango litzatekeena. ondorioa bistan da, nire irudiko:
|
|
|
Bestalde, Haitiko drama ez ahaztea eskatu dio Rodolfo Ares Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo sailburuak
|
euskal
gizarteari eta uhartean izan diren ertzainen atsedenik gabeko lana goraipatu du.
|
|
|
Barneko ministroak azpimarratu duenez, ETAk,
|
euskal
gizartearen eta zenbait abertzaleren aurkako gaitzespena erakutsi du; bai euskaldunek eta bai abertzaleek (ozen oraingoan ere esateko eta berengandik aldentzeko ausardiarik ez badute ere) terrorismoa desagertzea nahi dutelako.
|
|
|
ETAren kontrako borrokari dagokionez, eskerrak eman dizkio
|
euskal
gizarteari ETAren kontrako borrokan izan duen babesagatik eta indarkeriari zilegitasuna kentzeagatik. Hori horrela, Jaurlaritza ETA deuseztatzeko esfortzu berezia egiten ari dela azpimarratu du.
|
|
|
Serafin Llamas, EB Berdeakeko presidentziako bozeramaleak, abisua bota dio ETAri:
|
Euskal
gizartearen eta ezker abertzalearen pazientzia agortzen ari da. Sei hilabete igaro dira Zutik Euskal Herria idatzia onartu zenetik eta ezker abertzaleak bide politiko eta demokratikoen alde egin du, izan ere, ETAk hori kontutan eduki, behar den moduan jokatu eta behin betiko desegiteko momentua heldu da.
|
|
|
Arratsaldean Euskadi Buru Batzarrak egindako adierazpenaz hitz egin du EAJko bozeramaileak eta
|
euskal
gizarteak ETAri ezer zor ez diola errepikatu du; ETAk, ostera, bakea zor dio herri honi.
|
|
|
Euskadi Irratiari eskainitako elkarrizketan, Erkorekak esan du hau ez dela ETAk Euskadiri zor dion iragarpena, ezta
|
euskal
gizarteak ETAri eskatzen diona ere.
|
|
|
Gainera,
|
euskal
gizarteak ETAri ezer zor ez diola errepikatu du buruzagi jeltzaleak, ETAk, ostera, bakea zor dio herri honi.
|
|
|
Azkenik, Euskadiren etorkizuna
|
euskal
gizartearen eta bere ordezkari demokratikoen eskuetan egon behar du. Bide horretan ideologia guztiek parte hartu behar dute.
|
|
|
ETA ez da inoiz jabetuko zenbaterainoko sufrimendua ekarri dion
|
euskal
gizarteari eta Euskal Herriari.
|
|
|
Ziur nago Loiolan egindako elkarrizketak eta akordioak, seguruenik, bakerako bidean egindako aurrerapausorik handiena izan direla. Horrela eman zion aditzera
|
euskal
gizarteak eta Kataluniako gizarteak Alderdi Sozialistari Kongresua eta Senatua aukeratzeko azken hauteskundeetan. Izan ere, Zapatero jauna bi nazio hauetan lortutako aulki kopuruari esker dago berriz Espainiako Gobernuan.
|
|
2011
|
|
|
Euskal herritar guztien arteko harremana gure artean eta munduko biztanle guztiekin, gure eta inguruko eko anitzei zabalik (eko ren adierak etxea herria, ingurumena eta ekonomia dira).
|
Euskal
gizartearen eta lurraldearen gaitasuna sendotzea da helburu nagusia. Ikuspegi honetatik, naturan gertatzen den bezalaxe, ez diegu bereziki so egingo muga administratiboei, fisikoak edo plano gainekoak izan arren.
|
|
|
Gaur, txikia ederra da eta, gainera, indartsua, Manuel Castellsek aipatzen duen «gizarte sare» horretan. Hartara, balio osoa du bai
|
euskal
gizartearentzat eta bai gizarte global honentzat ere «sustraiak gogoan izanik lehiatzeak», «sustraiak gogoan izanik lankidetzan jarduteak», «sustraiak gogoan izanik berritzeak», «gizartea sustraiak gogoan izanik eraikitzeak».Orain dela ez horrenbeste, esaten zen mundu mailakoak tokikoa baliogabetzen zuela; gaur, aldiz, «local moves the world» esaten dute, tokikoak mugiarazten duela mund... Horixe da globalizazioak izan duen paradigma aldaketarik nabarmenena.
|
|
|
Eten bat dago, gainditzeko zaila, euskaltegiko fikziozko euskal munduaren eta hiztun herriaren artean, edo ez dago hiztun herririk ere. Horrela, euskaldunik ez da sortzen,
|
euskal
gizarte eta, beraz, kulturarekiko etena da eta.
|
|
|
Busturiko udaletxean EAJ alderdia zan nagusi, Errepublikearen aldekoa, beraz. Gerrateak oste latzak ekarri eutsazan
|
euskal
gizarteari eta Busturia ez zan horretan aparte geratu.
|
|
|
Amaitzeko, Pio Garcia Escudero Senaturako Madrilgo PPren zerrendaburuak hartu du hitza. Bere esanetan, ETAk indarkeriari behin betiko uko egin izanak albiste ona da, baina oraindik
|
euskal
gizartea eta espainiarra betirako bakean bizi ahal izateko bide luzea egin da, ohartarazi du.
|
|
|
Dena dela, arratsalde ilun batez, tximistaren bristadaren batek tarteka argiturik, Xabierri gerritik heldu nion haren motorraren atzealdeko eserlekura igota, eta antolatutako hitzordura joan ginen. Han herrixkaren bateko taberna zoko batean bi gizon izengabek emandako hitzaldi bat entzun nuen, sekula amaitu behar ez zuela zirudiena,
|
euskal
gizartearen eta politikaren ikuspegi ezkertiar erradikal batetik egina. Gogoan dut neure baitan galdezka aritu nintzela hitz egiten zuten bitartean, nola prozesatuko ote zuten haien mezua nik ezagutzen nituen baserritarrek; izan ere, edonondik begiratuta, kapitalista porrokatuak eta politika aldetik moderatuak baitziren baserritarrak.
|
|
2012
|
|
|
Gatazka politikoari konponbide «demokratiko» eta «integrala» eman behar zaiola adierazi du Xabier Mikel Errekondo Amaiurrek Espainiako Kongresuan duen bozeramaileak. Mariano Raxoi Espainiako Gobernuko presidenteari eskatu dio «gaurko argazkia zuzen interpreta dezan, ikus dezala euskal alderdiak,
|
euskal
gizartea eta eragileak urratsak egiten ari garela».
|
|
|
Iazko urte bukaerako ekimenekin eztabaida politikoan kokatuz eta mugimenduak eraginez. Aldi berean,
|
euskal
gizarte eta eragileekin batera, Josu Uribetxebarriaren etxeratzea ahalbidetu zuen borrokaldia gauzatu eta garaipen bikaina lortuz. Beraz, neurrien aurrean irmo eta prozesuaren garapena sustatzeko urratsak egiten.
|
|
|
Hori guztia, besteak beste justiziak, egiak, memoriak eta adiskidetzeak marrazten duten joko zelaiaren baitan. Erronka nagusi hori du
|
euskal
gizarteak ETAren ondoren zabalduko den garairako.
|
|
|
– Iñigo Urkullu EAJren lehendakarigaiak babesten duen proiektuak independentzia esan nahi du?, euskal sozialisten lehendakarigaiaren arabera, eta proiektu horrek?
|
euskal
gizartea eta herrialdea zatitu eta apurtu egingo ditu?.
|
|
|
jardueraren balioak, helburuak eta lehentasunak; bizikidetza plana; ikaskuntza prozesuan zer hizkuntza erabiliko diren finkatzeko irizpideak; ebaluazio prozesuko alderdi orokorrak; tutoretzako ekintza plana eta aniztasunaren trataerarako neurriak; eta ikastetxeak erabakitako bestelako alderdiak. Hori guztia finkatzeko,
|
euskal
gizartearen eta ikastetxearen beraren testuinguru sozioekonomikoari eta kulturalari erreparatu behar zaio, bai eta ikasleen ezaugarriei eta premiei ere. Halaber, aintzat hartu behar da hezkuntza helburuak lortzeko eta oinarrizko gaitasunak eskuratzeko bidea erraztea izango dela agiri horrek finkatutako neurrien helburua.
|
|
|
Paradoxikoa badirudi ere, oso gutxitan hitz egiten da
|
euskal
gizartean eta euskalnazionalismoaren baitan herritartasunaz. Eta paradoxikoa irudi lezakeela dioguherritartasuna entzutean gure artean bolo bolo dabiltzan kontzeptu batzuk berehaladatozkigulako burura:
|
|
|
Labur beharrez ez dut hitzen eta haiek adierazten duten mundu ikuskerarenarteko harremanen gainean erreparatu, artikuluan barrena Orixek egiten duen bezala, humanismoaz ez ezik zibilizazio hitzaren eta kultura hitzaren jatorriaz eta esanahiazenplegatzen baita gagozkion artikuluan, eta horren jarraipenean ere bai. Eta espresukiadierazten denaren atzean betiere gerraondoan,
|
euskal
gizartean eta Mendebaldekogizartean ere oro har bizi zen giro makurra:
|
|
|
‘Oroituz, Andoainen’ elkarteak adierazi duenez, “giza eskubideen alorrean nazioarteko legediari erreparatzen badiogu, bortxaz egindako desagerketak ez dira preskribitzen. Beraz,
|
euskal
gizarteak eta politikagintzak oraindik konpontzeko daukaten auzia da desagertuena”.Panela Alfaro Parkean kokatzen da, lehen esan bezala, 2006an fusilatuen omenez eraiki zen eskulturatik gertu hain zuzen. Leku horretan, urtero, frankismoak zapaldutako herritarren aldeko omenaldi ekitaldia antolatzen da, Errepublika egunarekin (apirilaren 14a) bat eginez.
|
|
2013
|
|
|
Jende askok identifika dezake bere burua pertsonaiarekin, baina Etxegoien antipatiko samar egiten saiatzen da, eta zigor mitologiko bat ematen dio amaieran.
|
Euskal
gizartearen eta euskararen inguruko hausnarketaz beterik dago istorioa, zirikatzaileak askotan. «Nire lanaren proiekzio naturala da nobela hau, nire lanaren prolongazio ia ia beharrezkoa, zerbait aportatu nahi izanez gero behintzat», esan zuen, eleberriarengatik Euskadi Saria eman ziotenean.
|
|
|
Unamunoren biografia on bat idatzi du oraintsu. Bere buruaren kontrako gerra zibil batean bizi zela zioen Unamunok, eta iruditzen zait Jon ere halaxe dabilela,
|
euskal
gizartearen eta bere buruaren kontrako gerra zibil batean sartuta.
|
|
|
Gure txoko edo elkarteak gu
|
euskal
gizarte eta kolektibo moduan garenaren adibide dira. Influentzia positibo eta balio finkatuak izanez gero –txokoak–, gure gizarteak askoz hobeto funtzionatuko luke.
|
|
|
Aberastasunaren eta lanaren banaketan oinarrituko den lan harremanen eta babes sozialerako euskal esparrua lortzeko.? Eskubide sozial eta laboralen errespetuan eta justizia sozialean oinarrituko den eredu berri baten eraikuntzaren alde egingo duen Eskubide Sozialen Gutuna bultzatzeko.GORA
|
EUSKAL
GIZARTEA ETA LANGILERIA! GORA GREBA OROKORRA! MAIATZAK 30ean DENOK KALERA! Irudia: Txintxarri.
|
|
2014
|
|
|
Martík esker oneko hitzak izan ditu eta Euskaltzaindiaren eta Institut d' Estudis Catalans erakundearen barruan dagoen Secció Filològicaren arteko elkarlana eta loturak sendotzearen alde mintzatu da. . Egin dezakegu eta egingo dugu esan du euskaren eta katalanaren mesedetan; hori, gainera,
|
euskal
gizartearen eta gizarte katalanaren aldeko lana egitea da. Eta hori, unibertso linguistiko osoaren mesedetan aritzea ere bada?.
|
|
2015
|
|
|
Arrozpideren giza eskubideen erabilera politikoa erabat gardena da Mariano Rajoyren gobernua eta Espainiako Justiziaren aldetik, ezin esan ezkutuan ari direnik. Ezkutuago dago
|
euskal
gizartea eta instituzioen aldetik halakoen aurrean egin litzatekeen salaketa.
|
|
|
" GERNIKAKO Estatutua ez betetzea izan da, eta da, sistema demokratikoak
|
euskal
gizartearekin eta nazionalismo demokratikoarekin hartutako konpromisoa amaitu nahi ez izanaren porrot handia; eta euskal gatazka, izaera politikoduna eta ETA baino askoz lehenagokoa, konpondu gabe dago oraindik". Jose Antonio Ardanza lehendakari ohiak 2011n argitaratutako memoria liburutik jasotako esaldia da.
|
|
|
Tropikalako azkeneko artikulua eta honenbestez, Pottekoa aurreko zenbakietan zehar aletutako zenbait ideiaren laburpen gisa har liteke. Haikeberku da, benetan zuen izenburu eta
|
euskal
gizartearen eta kulturaren testu kritikoa zen. Euskal kulturaren pobrezia intelektualaz mintzo zen, eta, batez ere, Euskal Herritik kanpora begiratzeko kontrako iritziez, Pedro Migel Urruzuno adibidetzat ipiniz.
|
|
|
nazioarteko saila zaindu, egunkariak herrietan zituen korrespontsalen kronikak bildu eta txukundu, kultura sailerako jasotzen zituenak bateratu?
|
Euskal
gizartea eta kulturaz egunero zutabe bat idatzi nahi zuela eskatu zion behinola zuzendari jaunari, eta hark: –Baina nahiko gai izango al duzu gero eguneroko zure zutabe hori betetzeko??.
|
|
|
60ko hamarkadako belaunaldia gertaera historikoa izan zen bai
|
euskal
gizartearentzat eta bai Bilborentzat. Politikaren, kulturaren, jakintzaren eta maitasunaren berrasmatze erradikala bilatzen zuen subjektu kolektibo bilakatu zen.
|
|
|
...1978ko Aberri Egunaz geroztik batera manifestatu ez ziren indar politikoak irten baitziren elkarrekin kalera; buruan ikusi ahal izan ziren," Euskal presoen eskubideen alde" zioen pankartari eusten soinez soin, historiak banandutako Xabier Arzalluz, Carlos Garaikoetxea edo Jon Idigoras bezalako" historikoak". 747 Amaierako mezuak —euskaraz, espainieraz eta frantsesez—
|
euskal
gizarte eta erakundeek espetxe politika aldatzeko egindako eskaerak gogoratu zituen, eta berretsi zituen justizian eta gizatasunean oinarritutako aldarrikapenak: zigorra euskal espetxeetan betetzea, zigorraren hiru laurdenak beteta zituztenen askatzea, eta gaixo sendaezinen baldintzapeko askatasuna; halaber, soberan zeudela baietsi zuen" immobilismoak, probokazio politikoak, eta eskubideak urratzen dituzten ekintzak eta erantzunak". 748 Milaka ahotsen Hator, hator ren zirrarak jarri zion amaiera ekitaldiari.
|
|
|
...usio eta itxaropenez" bizi duen euskal gizarteak" jarrera konstruktiboak galdegiten dizkie esparru instituzional, politiko, sozial eta sindikalei", baina" sei hilabete igaro dira, eta euskal gehiengo sozialak konponbiderako proposamen demokratikoak etengabe eskatu dituen arren, gobernu espainol eta frantsesaren arduragabekeria politikoa nabarmen geratu da"; gobernuoi"
|
euskal
gizarte eta erakundeen erabakiekiko mespretxu sistematikoa,[...] elkarrizketaren ukapena[...] eta kutsu politiko nabaria duten erantzun polizial eta judizial hutsetara" jo izana egozten zaie;" deitoragarria" irizten diote, halaber," hainbat sektore politiko eta mediatiko garrantzitsuk", bake prozesuaren eragile izan beharrean," prozesuak porrot egin dezan" egite... Gogorarazten dute, bestalde," era honetako prozesuak ez direla erresistentzia eta oztoporik gabe aurrera ateratzen" eta" lasaitasun" eta" konfiantza" mezua adierazten diete euskal emakume zein gizonei, eta prozesuak jasaten dituen erasoei" erantzun bateratu, tinko eta irmoa" emateko eskatzen diete.
|
|
2016
|
|
|
Brian Currin eta Alberto Spektorowsky Harremanetarako Nazioarteko Taldeko kideekin batean, EAJ, Ahal Dugu, EH Bildu, LAB, STEE EILAS eta CCOO eta bertze gizarte eragile batzuk parte hartu dute Foro Sozialean. Brian Currin GIC Nazioarteko Harreman Taldeko kide eta abokatu hegoafrikarrak adierazi du PPren Gobernuak ez duela parte hartu bake prozesuan eta horren ildoan nabarmendu du Mariano Rajoyk"
|
euskal
gizarteari eta espainiarrari huts egin diela". Gatazka antolatzeko biderik errazena" Madrilen gobernu berria" izatea dela erran du Currinek, hots, gatazkaren konponbidea lehentasun gisa izanen lukeen gobernua.
|
|
2017
|
|
|
batetik, ordura arte menia egiaztatzeko, seriotasuna eta profesionaltasuna? erakutsi zuelako; bestetik,
|
euskal
gizartearen eta euskal eragile nagusien aitortza zuelako. Gaiarekin, hilabeteetako prestaketak eta gogoetak?
|
|
|
Abiadura handiz gertatzen ari dira aldaketak gure gizartean. Abiadura horretara egokitzerik badu Akademiak?
|
Euskal
gizartea eta euskara etengabe mugitzen ari da, abiada ikaragarrian. Euskaltzaindiak berebiziko erronka du abiada horri jarraitzea euskararen alorrean eta zerbitzu linguistikoa ematea, aldiotan behar den bezalaxe.
|
|
|
" gaur bertsolaritza
|
euskal
gizartearen eta kulturaren gunean egotea zorte handia iruditzen zait bertsolaritzarentzat eta hizkuntzarentzat, bertsoak euskaratik eta euskaraz sortu beharra baitauka derrigor. Beste kultur ekimen asko nahiz eguneroko bizitzako mila gauza, euskaraz sor daitezke baina ez nahitaez euskaratik". 199
|
|
|
Nolanahi ere, azken hamar urteetan antzematen diren eraldaketek ez dute bakarrik hitz egiten feminismoaren baitako transformazioaz,
|
euskal
gizartearen eta euskal politikaren transformazio orokorraz baizik.
|
|
|
Oraino bizi zen baina zenbait orenen buruan eman zuen azken hatsa. Gertakari latz hark osoki durduzatu zuen
|
euskal
gizartea eta mobilizazio franko antolatuak izan ziren salbaikeria hura salatzeko. Hogeigarren urteburukari, omenaldia egin diote Blancori Ermuan.
|
|
2018
|
|
|
Deklaratze saioa hasi aitzin, Eneko Compainsek erran du orain arteko" aurrekari historikoak" ikusiz, ez duela bere torturatzaileak zigortuak ikusteko esperantza handirik. Hala ere,
|
euskal
gizartean eta euskal erakundeek egin dezaketenaren baitan konfiantza duela adierazi du. Horregatik, alderdi politiko garrantzitsuei dei egin die torturetan izan duten erantzukizuna onartzeko.
|
|
|
Futbolera bideratzen dira egundoko baliabide humano, tekniko eta ekonomikoak, nahiz eta hori ez egon idatzita EITBren helburuen artean. Ez da utopiatan eta inozokeriatan ibiltzea, baldin eta sinesten badugu EITB ez zela jaio hartzaile datuen morroi izateko,
|
euskal
gizartearen eta bere kultur balioen zerbitzu publikora egoteko baizik.
|
|
|
Andres Urrutia pozik agertu da sinatutako hitzarmen berriarekin: . Hitzarmen hau
|
euskal
gizartearekin eta beren beregi kolektibo honekin geneukan zor bat kitatzera dator. Euskara gaitu eta erabilera berrietara moldatu eta egokitzeko agindua dauka Akademiak, eta horretara dator, neurri batean, hitzarmen garrantzitsu hau?, aitortu du euskaltzainburuak.
|
|
|
Horrez gain, SMH erakundeak proiektuari emandako babesaren balio estrategikoa goraipatu du, erakunde sozialen eta instituzio publikoen arteko lankidetza eraikitzailea nabarmenduz.
|
Euskal
gizartearen eta instituzioen ahalegina aipatu ditu Fernandezek, giza eskubideen kausan laguntzearen alde.
|
|
|
Argi dago
|
euskal
gizarteak eta bereziki euskal kulturako jendeak benetan sentitzen zuela euskaldun guztiontzako euskararen forma estandarra eratzearen beharra: batetik, Euskal Herriaren herrigintzarako (eskola, komunikabideak, administrazioa...), eta, bestetik, gaurko mundu modernoaren mailako euskal kulturgintzarako.
|