|
2010
|
|
|
Arazoa da hizkuntza sarea dela munduaren irakurtzeko, eta izenak izendatzen duena bilakatzen dela izenak erran nahi duena. Hizkuntza
|
euskal
eragileentzat ondarea da geroztik, zaindu behar den gauza, beraz, eta ez sortzeko ahala duena, inkultuen artean dagoen gisan.
|
|
2015
|
|
|
herri edo jendarte edo jende baten sub stantziaren pro iekzioa zena (azpian omen dena azaleratzea edo agerira jaulkitzea itzul genezake) sub jektuaren pro jektu bihurtu da (eta hemen, atzean omen den eragileak bere burua agerira jaulkitzea). Sinple esan, euskal bizi munduari omen zerionaren ordez,
|
euskal
eragile intentziodunak sortu beharrekoa bilakatu zen euskal Zera.
|
|
|
318. Sasoi hartan Langileen Estatutuaren erreforma eztabaidatzen ari zen Madrilgo gorteetan, eta ELA eskura zituen hari instituzional guztiak mugitzen ari zen erreformak
|
euskal
eragileei negoziazio kolektiborako eskubidea bermatu ziezaien.
|
|
|
Foru lurraldeen eskubide historikoak babestu eta errespetatzen dituela dioen Konstituzioaren lehen xedapen gehigarritik abiatzen zen lege proposamena eta, Konstituzioaren aurretiko eskubideetan oinarritua, Estatuarekin itun berri bat negoziatzeko bidea ireki nahi zuen.
|
Euskal
eragileen erreakzioetan denetik egon zen: " En contraste con la positiva actitud de Egiguren, Egibar, Garaikoetxea o Madrazo. y la sabiduria de antiguospoliticos como Herrero de Miñon o Michel Unzueta, otros —Iturgaitz, Barrio, Jauregui, Rosa Diez y, tambien, Arzalluz— han tenido una actitud decepcionante" (Ramon Zallo, El Mundo, Pais Vasco," Un otoño valiente,).
|
|
|
ETAk bere eragiletasun politikoa nabarmentzen du: borroka armatuaz gain, ekimen politiko orokorrak bideratzen jarraituko du eta
|
euskal
eragileekiko komunikazio eta harremana izaten jarraituko du. Su etena oso erabilera zaindua behar duen aukera politiko eta militarra da, borroka armatuaren eraginkortasuna biderkatzeko tresna; Ezker Abertzale sendoa eskatzen du eta su eten eskaeren aurrean erakundeak erantzun zehatza eman behar du, ardura eskatzen dutenei itzuliz.
|
|
|
Egia da bi sindikatuen ikuspegiak ez zirela erabat berdinak, ezta batzen zituen lan harremanen esparruari zegokionean ere: ELArentzat lehentasuna zuten Estatutuaren eduki sozialaren konplimenduak eta
|
euskal
eragileentzako negoziazio kolektiborako eskubidearen bermeak; 318 LABen diskurtsoan, aldiz, subiranotasunerako estrategiaren osagarria zen, batik bat, gaion aldarrikapena, orduantxe baino ez baitzen ari sindikatua, ozta ozta, arlo instituzionalean lehen urratsak ematen, 319 eta, negoziazio kolektiboan ere, ez baitzuen ELAren eskarmentu eta ardurarik.320
|
|
|
Geroak ez zion, ordea, erantzun ELAren itxaropen xalo samarrari, eta eguneroko esperientzian egiaztatu ahal izan zuen Espainia konstituzionalak Estatutuaren gabeziak areagotu eta mugak hertsatu baino ez zituela egingo. Egiaztatu zuen, halaber, lan eta gizarte gaiei zegokienean botere espainolek ez zutela onartzen ezta Estatutua bere hartan betetzea ere, eta
|
euskal
eragile gehienek —batzuk interesez, beste batzuk axolagabekeria edo txepelkeriaz— men egiten ziotela Estatutuaren eduki sozialen izatezko derogazioari.
|
|
|
Orduan lortu ez zuena 1994an lortuko zuen: estatu mailako itunek ordura arteko nagusitasun osoa galduko zuten eta
|
euskal
eragileei negoziazio eskubide zabala errekonozituko zitzaien.
|
|
|
Bestalde, 84 artikulu berriaren eragina lan hitzarmen arruntetatik haratago zihoan: lanbide arteko hitzarmenak eta gai zehatzei buruzko itunak askatasun osoz egiteko aukera ere errekonozitzen zien
|
euskal
eragileei. Aukera hori baliatuta, berehala iragarri zuen ELAk langileen prestakuntzari buruzko hiru probintzietarako akordioa burutzeko asmoa:
|
|
|
Behin euskal akordioa sinatu eta gero, argudio sendoak izango zituzten
|
euskal
eragileek Espainiako gobernuari EAEri zegokion finantziazioa galdatzeko, zentzugabekeria bailitzateke euskal langileak hezteko dirua hauen eremuan jurisdikziorik ez zuen fundazioari ematen jarraitzea, Langileen Estatutuaren 84 artikulu berriak ezarritako zilegitasunetik eratorritako entitateari eman beharrean.
|
|
|
Beraz, irailaren 28ko akordioak jasotzen zuen babesak erakutsiko zion ELAri zenbaterainokoa zen
|
euskal
eragileentzat marko juridikoaren sinesgarritasuna eta bermea, eta, ondorioz, zenbateraino zen eragingarria akordio hartara iristeko garatutako estrategia.
|
|
|
Akordioa sinatu orduko
|
euskal
eragileek hura kudeatuko zuen fundazioaren egitura prestatzeari ekin zioten. Honekin batera, proiektuaren finantziazio iturri nagusia izan behar zuena —estatuko aurrekontua— eskuratzeko gestioak egiten hasi ziren.
|
|
|
|
Euskal
eragileak ez ziren izan, baina, mugitu ziren bakarrak. UGT, CCOO eta CEOE eta Cepyme patronalek Forcem en monopolioari eustea erabakita zeukaten, eta langileen kuotetatik eratorritako diru guztia bere fundazioaren esku jarri zezala exijitu zioten gobernuari; hau da, aurrerantzean ere euskal akordiorik ez balego bezala joka zezala.
|
|
|
Adabakiak alde batera utzi eta arazoarentzat ganorazko konponbidea eskatzen zuten
|
euskal
eragileek. Auziak bideratuko zela ematen zuen Ardanza lehendakariak eta Arenas Lan ministroak Prestakuntza Jarraituari eta euskal akordioari buruzko protokolo bat sinatu zutenean268 eta, handik gutxira, EAJren zuzenketa bat medio, euskal akordioa diruz hornitzeko aurreikuspena jaso zenean 1997rako Estatuko aurrekontuetan.
|