|
2001
|
|
|
esan zidala«Animo!
|
Euskal
Herrian emakume idazleak behar ditugu», eta erabat deskolokatuta utzi ninduela. Nik jakin banekielako emakumea nintzela, eta Euskal Herrikoaere bai; baina ipuina, idazle bezala egin nuelako, emakumea noski?
|
|
2002
|
|
|
Zehazki emakumeari dagokionez, lanak gutxi izan dira orain arte, euskal historiografian behintzat. Aipatubeharrekoak dira, besteak beste, Lola Valverde (1991), Jose Antonio Az piazu (1995) eta Maite Lafourcaderen lanak, azken hau Ipar Euskal Herriaren ka suan8 9.Lola Valverdek eta Maite Lafourcadek
|
Euskal
Herrian emakumeak izandakokondizioa aztertu dute, herentzia sistemak haien gain izan zuen eraginaren etalegeak ematen zien kondizioaren ikuspuntutik. Jose Antonio Azpiazuren lanakinformazio ugaria ematen digu emakumeak parte hartzailetzat zituzten esparruezberdinei buruz, nahiz ekonomiari buruz, nahiz etxeei zegokienari buruz, nahizerlijio munduari buruz.
|
|
2003
|
|
|
Lan baldintza kaxkarrek eta pobreziak emakumezko izena dute. Hain zuzen ere,
|
Euskal
Herrian emakumeek pairatzen dituzte lan baldintza kaxkarrak eta pobrezia. Halaxe frogatzen du Emakundek orain dela gutxi egindako txosten batek.
|
|
2004
|
|
|
ARGIA aldizkariari heldu zaizkion datuen arabera, horrela dirudi kontuak, eta, datorren kongresuan esan bezala gertatzen bada, historikoa eta berebizikoa izango litzateke ELAko zuzendaritzako aldaketa. Izan ere, Euskal Herrian, Espainian eta Frantzian »beharbada Europan eta munduan ere bai», masa sindikatu baten zuzendaritza hartuko lukeen lehen emakumea izango litzateke, nahiz eta
|
Euskal
Herrian emakume bat ezagutu dugun EHNE sindikatuaren buruan.
|
|
2005
|
|
|
emakumeen lana. Bai Ipar Euskal Herrian bai Hego
|
Euskal
Herrian emakumeak arduratzen baitira jatorri izenak dinamizatzeaz. Emakumeek jatorri izenak, proiektuak eta kontrolak kudeatzen dituzte.
|
|
2008
|
|
|
Doccas David gaztea aurten
|
Euskal
Herrian emakumeen aurkako indarkeriak eragindako bosgarren biktima da, emakumeen aurkako erasoek izan dezaketen ondoriorik larrienaren bosgarren biktima. Mota horretako hilketen maiztasunak gure gizartearen arazo handienetakoaren aurrean gaudela adierazten du, are handiagoa hilketa bakoitzeko eraso ugari gertatzen direla kontuan izanda.
|
|
2009
|
|
|
Istripua ikusi eta laguntzera geratu zen gizon bati ere aurre egin zion, eta larri zauritu zuen.
|
Euskal
Herrian emakumeen kontrako indarkeriaren ondorioz hildako hirugarren emakumea da Yasmin Zamira. 37 urte zituen, eta Irunen bertan bizi zen.
|
|
|
Ezker abertzaleak mota honetako erasoak gogor arbuiatu nahi ditu.
|
Euskal
Herrian emakumeon indarkeria sexistaren aurkako adierazpen ugari pairatu behar izan ditugu: erail gaituzte, bortxatu, mehatxu egin, jipoitu...
|
|
2010
|
|
|
Bilboko Arte Eder Museoa bisitatuz, erromeriatik estilo internazionalista modernora pasa eta oraindik hortik irten ez garela pentsatuko du ikusleak.
|
Euskal
Herrian emakumeek artea egiten ez dutela susmatuko du orobat, ez baitago bertako emakume baten lana ikusteko aukerarik; argazkilaritza eta bideoa sekula landu ez direla ulertuko du ere. Eta museo historiko batean arte garaikideak lekurik ez duelako aitzakiak ez dit balio:
|
|
2012
|
|
|
Itsaso Gutierrez ibilbide luzeko musikaria da. Jauko Barik
|
Euskal
Herrian emakumez bakarrik osatutako talde bakanetakoan aritu zen 90eko hamarkadaren amaieran eta mende hasieran. Jauko Barik (2000) eta BZZB eta goxatu!!!
|
|
2015
|
|
|
Sumatzen zaie margolariei kostunbrismoaz gaindiko begirada zorrotza, gizartearen barrunbeei buruzko ikuspegi ohartua.Hélène eta Blanche Feillet jaiotzerako Humboldtek argitaratuta zeukan Euskaldunak (1801). Eta hor azaldua zuen bere harridura
|
Euskal
Herrian emakumeek egiten zituzten lanengatik, gizonezkoen pare. Kanpotik bisitari etorritakoen begirada horiek. Feillet tarrenak, Humboldtenak?
|
|
|
Irregulartasuna da azkenik Claudiaren benetako identitatea, aldamenekoa polizia izan daitekeenaren beldurrarekin bizi dena, baina inor baino hobeto egokitzen dena gure jendartean. Nikaraguarrak, honduratarrak, salvadortarrak heldu berrienak dira, denborak ez du oraindik euren alde egin eta, bere gizarte egiturari eutsi ahal izateko,
|
Euskal
Herriak emakume latinoamerikarrak behar ditu. Bertako adinekoak zaintzen betetzen dituen zuloak sorterrian hutsik ixten ditu ama absente honek.
|
|
2016
|
|
|
Ikus entzunezkoarekin batera, emakumearen eta rockaren inguruko erakusketa bat jarriko dute Xenpelar Etxean, hilaren 30era arte. Saioa Cabañasen argazkiekin osatua dago erakusketa, eta
|
Euskal
Herrian emakumeak egindako musikari errepaso egiten dio, argazkien edo prentsa idatziaren bitartez.
|
|
|
Lan hori egiten zutenak emakumeak izateak asko harritu zuen Joseba. Alabaina, topikoa izan arren, egia zen
|
Euskal
Herrian emakume gogor eta indartsu asko egon zirela beti. Bere amona baten amona batelari haietako bat izan zela esan zion Iratik.
|
|
2018
|
|
|
Geroztik ikuspegi, teoria zein lan ildo ezberdinak garatu dituzte euren burua feministatzat jotzen duten soziolinguistek. Halere, lau hamarkada pasa ondoren, ez dago oraindik
|
Euskal
Herrian emakume eta gizonen hizkuntza jarrera edota praktikak sakontasunez aztertu duen ikerlanik. Beste batzuetan aipatu izan dugunez (Altuna 2015, Hernández, 2002; Hernández, 2004), orain arte, emakume eta euskara edota genero eta euskara gogoetagai izan duten lanak oso mugatuak izan dira garapen teoriko zein enpirikoari dagokienez.
|
|
2019
|
|
|
Agustina Otaola frontoiarekin hasi ginen bueltaka. Errenteriako frontoia da
|
Euskal
Herrian emakume izena duen lehenengoa, eta haren ondotik heldu zen Lezokoari Koldobike Gezala izena jartzea. Txikita de Aizarnak ere badu bere plaka Aizarnan.
|
|
|
|
Euskal
Herrian emakumearen berdintasunaren alde bertze leku batzuetan baino urrats bat aitzinago gabiltzala behin berriz bistaratu zen urtarrilaren 30ean, San Mamesen. Gau zinez zakur batean, Katedral eko harmailetan 48.000 lagun metatu ziren neskek osaturiko bi futbol talderen arteko demaren lekuko izateko.
|
|
2020
|
|
|
Hego Euskal Herriko ongizate ereduan, erakunde publikoen papera mugatua da ongizatea sortzerakoan, eta gainontzekoa merkatuaren eta lan ez ordainduaren esku, hau da, emakumeen esku, uzten du: Hego
|
Euskal
Herrian emakumeek lan ez ordaindua (erakunde publikoek bere gain hartzen ez dutena) merkantilizatzeko aukera izango dute beren klase sozio-ekonomikoaren arabera, I. eta II. kapituluetan ikusi bezala. Azken datuen arabera, EAEko biztanleriaren %12, 1 eta NFEko biztanleriaren %12, 6 pobrezia edo gizarte bazterketa arriskuan dago (17,4 Iparraldean), eta %21, 7 EB (Eurostat, 2018).
|
|
|
2018an, Emakunderen arabera, soldata arrakala %24koa zen Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Era berean, Hego
|
Euskal
Herrian emakumeen batez besteko erretiro pentsioa gizonena baino %39 apalagoa zen –alderaketa egiteko: EBn %16koa zen– Emakume erretiratuek hilean 993 euroko pentsioa jasotzen zuten batez beste, eta gizonek, 1.626 eurokoa:
|
|
2021
|
|
|
|
Euskal
Herrian emakume asko izan ziren XIX. mende bukaeran eta XX. hasieran familia aberatsen etxeetara neskame joan zirenak. Etxean dirurik ez, eta zaintza zein garbiketa lanak betetzen zituzten besteen etxeetan, biziraun ahal izateko.
|
|
2022
|
|
|
Bankako (Nafarroa Beherea) andereek hitz hori omen zerabilten, ezkutuan kafea hartzera zihoazenean (XX. mende hasieran). Artean,
|
Euskal
Herrian emakumeak kafea hartzea gaizki ikusia edo galarazita zegoenez," akeita" ezkuta hitza zen; egiazko akeita infusio arrunta baitzen.
|
|
|
|
Euskal
Herrian emakumeok* gehienetan ezin dugu osasun asistentzia euskaraz behar bezala jaso (adibidez, erditzean edo arreta psikologikoa jasotzean horrek duen garrantzia aintzat hartu gabe).
|
|
|
Horietako bat Jeanne Roland-i egin genion eta gidoian honako galdera hau jaso eta zuzendu genion: “Zein dira
|
Euskal
Herrian emakume* beltzen gaineko estereotipoak? ”. Oso erantzun azkarra izan zuen berak.
|
|
2023
|
|
|
Berriki, unibertsitate ikasketak egiten ari diren emakumeentzako formakuntzak eskaintzen ditugu gerta daitekeen indarkeriaz ikas dezaten. Kontzientzia feminista handiko emakume gazteekin lan egiteko aukera dugu, eta esan dezakegu
|
Euskal
Herrian emakume feminista kontzientziatu eta formatuak ez direla falta, zorionez.
|
|
|
Nazio Batuen Batzar Nagusiak 2015 urtean ezarri zuen nazioarteko egun gisa. 2016an ospatu zen aurrenekoz, eta urtebete beranduago, 2017an, sortu zuten
|
Euskal
Herrian Emakumeak Zientzian egitasmoa. Helburu jakin bat du:
|
|
|
Zehazki zer gai landu erabakitzeko, harremanetan jarri ziren Artetxe, Lujanbio, Iguaran eta Jone Miren Hernandezekin. «Eta guztion artean pentsatu genuen aztertzeko gai egokia izango zela
|
Euskal
Herrian emakumeen eskubideen aldeko borroka bertsolaritzan nola gauzatu den, nola sartu den emakumearen ahotsa bertsolaritzan».
|
|
|
Atzotik Espainiar Estatuak arreta jarria du
|
Euskal
Herrian emakume migratua eta arrazializatua den Silvia S.L.ren kasuan. Eztabaidak piztu dira gertakarien inguruan, eta agerian geratu da Istanbulgo Protokoloaren garrantzia.
|