|
2002
|
|
|
Euskal Herriko hainbat eta hainbat herri nahiz hiritan
|
etxeko
olio zikina biltzen hasi dira eta bilketa honen arduraduna Donostiako Ecogras enpresa da. Etxeko olio bilketa gauza berria bada ere, sukaldeko olio zaharraren bilketa ez da atzoko kontua.
|
|
|
Euskal Herriko hainbat eta hainbat herri nahiz hiritan etxeko olio zikina biltzen hasi dira eta bilketa honen arduraduna Donostiako Ecogras enpresa da.
|
Etxeko
olio bilketa gauza berria bada ere, sukaldeko olio zaharraren bilketa ez da atzoko kontua. Ecogras enpresako arduraduna den Xabier Murok esan digunez, «jatetxe, taberna eta antzekoetako sukaldetan pilatutako olio zaharraren bilketa aspaldidanik egiten da».
|
|
|
Gainontzeko olioa ostalaritza, ospitale eta abarretara zuzentzen da. Datu hau kontuan hartuta,
|
etxetako
olioa ere biltzea bururatu zitzaion Ecogras enpresari. Hamaika azterketa egin ondoren, duela urtebete bilketa berri hori martxan jarri zuten, Eskoriatza herria lehena izan zelarik.
|
|
|
Ideia bururatu zitzaienetik gauzatu zen arte denbora dezente igaro zen.
|
Etxeko
olioa biltzea arazo handia da. Ezin da etxez etxe pasa olioa biltzen, etxeena ostalaritzarena baino eremu askoz ere dibertsifikatuagoa delako.
|
|
|
|
Etxeko
olioa nondik biltzen hasi?
|
|
|
Bilketa egiteko leku, egun eta ordutegi bat finkatuko dute. Honela, zehaztutako egun horretan edonork eraman ahal izango du
|
etxeko
olioa Ecograsek izango duen furgonetara eta glizerinazko xaboi pastilla bat jasoko dute opari gisa.
|
|
|
Hasieran sukaldean erabilitako olioa animalientzako jana egiteko saltzen zen Europan, baina 1999an dioxinak eta behi eroen gaitza atera zirenean debekatu egin zen. Garai hartan
|
etxeko
olioa oraindik biltzen ez zen arren, olio piloa biltzen zen ostalaritzan, ospitaletan... eta erabaki egin behar zen zer egin horrenbeste oliorekin. Honela, olioarekin biodiesela egitearen proiektua jaio zen.
|
|
2006
|
|
|
Hurrengo artikuluan: Olio aromatikoak, zure mahaian ukitu berezia dutenak, konbinazio desberdinak aurki daitezke
|
etxean
olio aromatikoak egiteko.
|
|
2007
|
|
|
|
Etxeko
olioa uzteko edukiontziak jada erabilgarri
|
|
2008
|
|
|
Baina, nola ezabatzen da hondakin mota horietako bakoitza? Hiri hondakinak Hiri hondakin solidoen edo I. motako hondakin solidoen kategorian, hainbat material daude, hala nola
|
etxeko
olioa, koltxoiak, latak, papera, beira, kartoia, plastikoa, altzariak, obra hondakinak, latak, zura, inausketa hondakinak (lorezaintza) eta janari hondakinak, eta arriskutsutzat jotzen diren hondakin elektronikoak, hala nola tonerrak eta tratamendu berezia behar duten hodi fluoreszenteak. Hondakin horietako batzuk bakarrik dira birziklagarriak.
|
|
|
|
Etxeko
olioa birziklatzeko sistema aurkeztuko du MUk Garapen Iraunkorreko GEO2 azokan
|
|
|
Erabiltzaileek beren
|
etxeetan
olio ontziak dituzte, betez doazenak, eta behin beteta daudenean, edukiontzira eramaten dituzte. Bertan erabilitako olioa duen ontzia utzi eta biradera arrunt bati eraginez ontzi garbi bat eramaten dute.
|
|
2009
|
|
|
La Española eta La Masía
|
etxeetako
olioetan, aletegi/ kondar zaporea antzeman dute dastatzaileek; horrek esan nahi du olio hori egiteko olibak halako moduz egon direla pilatuta edo biltegiratuta, ezen hartzidura anaerobio handia jasan baitute edo beste esanahi hau ere eduki dezake: Olio hori harremanetan egon dela dekantazio loka tzekin, edo hartzidura anaerobioa jasan duela aletegi edo biltegietan.
|
|
|
Ingurumen arazo hori saihesteko ekimenak gero eta ugariagoak dira, eta azkenetarikoa Arrasateko Udalak eta udal horretako ingurumen sailak jarri zuten martxan:
|
etxeko
olio erabilia birziklatzeko kontainer bereziak jarri zituzten kaleetan. Kontainer horiekin, erabiltzaileak eguneko edozein ordutan, urteko 365 egunetan, birzikla dezake olioa.
|
|
|
|
Etxeko
olioa biltzea ez da gauza berria. Udalerri askotan, hilean behin edo bitan furgoneta bat ibiltzen da etxeko olioa biltzen.
|
|
|
Etxeko olioa biltzea ez da gauza berria. Udalerri askotan, hilean behin edo bitan furgoneta bat ibiltzen da
|
etxeko
olioa biltzen. Zerbitzu horrek, ordea, zenbait muga ditu.
|
|
|
Kontainer berri hauen helburua da
|
etxeko
olio erabiliaren birziklatze sistema erraztea. Horri esker, jende gehiagok birziklatu ahal izango du.
|
|
2010
|
|
|
|
Etxeko
olio erabilia birziklatu egin daiteke, eta ingurumenari mesede egiten dion ekintza sinplea da. Ibaiak, lurzoruak kutsatzea edo hodiak kaltetzea saihesteaz gain, hainbat produktu ekologiko sortzeko baliatzen da, hala nola biodiesela edo xaboiak.
|
|
|
Espainian, hondakin horren bi heren estolderian amaitzen direla kalkulatzen da, eta hainbat kalte eragiten ditu: hodietako buxadurak, hondakin urak tratatzeko instalazioetarako lan gehigarria, hiriko izurriteak gehitzea, etab. Kontsumitzaile bakoitzak urtean lau litro
|
etxeko
olio erabili sortzen dituela kalkulatzen da. Guztira, urtean 180 milioi litro landare olio erabiltzen ditu Espainiak.
|
|
|
Litro bat oliok mila litro ur kutsa ditzake.
|
Etxeko
olio litro batek mila litro ur kutsa ditzake Industria olioak, makina astunetan edo automobiletan erabiltzen denak bezala, are ondorio okerragoak ditu: bi litro gai dira igerileku olinpiko bateko ura edo bi futbol zelairen azalera kutsatzeko.
|
|
|
Urtarrilaren 1ean jarriko dute martxan bailara osoan
|
etxeko
olioa batzeko zerbitzua
|
|
|
Eguaztenean aukeratu zuen Debagoieneko Mankomunitateko Gobernu Juntak edukiontziak erosteko eta
|
etxeko
olio bilketa eta edukiontzien mantentze zerbitzua kontratatzeko eskaintza onena. Ecogras eta Eko3R enpresak aurkeztu dira lehiaketa horretara, eta, bien sistema aztertu ondoren, Eko3R enpresaren alde agertu dira Mankomunitateko kideak.
|
|
|
Arrasaten Eko3R enpresakoak jartzen ziren bitartean, Mankomunitateak proba aitzindaria jarri zuen martxan Eskoriatzan Ecogras enpresarekin,
|
etxeko
olio erabilia biltzeko behin betiko sistema aukeratu aurretik aztertzeko. Lau edukiontzi jarri zituzten han; pote berezia behar ez zutenak.
|
|
2012
|
|
|
Zabor bilketan nahiko aurreratuta daude, munduko batez bestekoarekin alderatzen baditugu datuak. 2010ean zaborraren inguruan egindako txostenaren arabera, Santa Cruz irlan zaborraren %50a ari dira birziklatzen, eta aurten hasi dira
|
etxeetako
olio erabilia bereizita jasotzen jatetxe eta itsasontzietakoa lehenago ere jasotzen zen. Ez da sistema perfektua, baina Ekuadorren eta munduan baino gehiago ari dira birziklatzen.
|
|
|
Datu horiek Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioak Etxeetako Kontsumo Panelaren bidez egindako olioari buruzko azterketa batetik atera dira. Txostenean, erretiratuek osatutako
|
etxeetako
olio kontsumoa nabarmentzen da; batez beste, urtean 21,53 litro kontsumitzen dira pertsonako, Espainiako batez besteko kontsumoa baino %63, 9 gehiago (13,14 litro). Haur txikiak dituzten etxeetan, aldiz, urtean 7,56 litro kontsumitzen dira pertsonako, batez bestekoa baino 5,6 litro gutxiago.
|
|
|
Bilduko kideek prentsaurrekoan adierazi zutenez," elkarrizketa prozesu luze bat eta gero aldaketa batzuk lortu ditugu pleguan baita beste puntu batzuen inguruko akordioa ere": ...ea (organikoa biltzeko) martxan jartzea, zabor batze sistemaren inguruan hausnarketa egiten hasteko udal lantalde berri bat sortzea zeinetan herritarrok eta alderdi politikook parte hartuko duten, belartzarrak deuseztatzeko lanetan belar‐pozoiak (herbizidak) erabiltzearen baztertzea, Larrainazubiko transfer plantak auzokideei sortzen dizkien kalteak 2013an konpontzeko Gobernuaren konpromisoa,
|
etxeko
olioa ere batzea, Gobelaren garbiketa sakonago bat egitea, eta kartelak inkatzeko panel publikoen beharra, besteak beste. Getxoko Udalak hilaren 21ean eman zituen garbiketa eta zabor bilketa zerbitzuaren gaineko xehetasunak.
|
|
|
UZZ ko kideek gogorarazten dutenez ordea," oraindik asko dugu hobetzeko, kopuru honekin, erabilitako olioaren laurdena ariko bait ginateke jasotzen. ...oan izan, etxean erabilitako olioa, San Markoko kamioian eta Pikaolako garbigunean biltzeaz gain, hiru larrialdi guneetan eta saltoki hauetan ere jasotzen dute: Alkartasuna kooperatiba, Imanol Txapartegi harategia, Aliprox supermerkatua, Alkorta Autozerbitzuak, Artzabal supermerkatua, Esnaola Echave, Otar Goxo, Txalaka fruta denda eta Eiza denda. Guztira beraz, udalerriko 14 guneetan burutzen da
|
etxeko
olio erabiliaren bilketa. Ondoko irudian, joan den uztailaren 13an, Irrien Lagunek sukaldeko olioa birziklatzeko herritarrei luzatu zieten gonbita.
|
|
2013
|
|
|
Alemanian, martxan duen herrialde batean, birzikla daitezkeen ontziek informazio bat dute, kontsumitzaileak berariazko edukiontzietara itzultzeko eta horiek baliozkotzeko; ondoren, ontziaren zati gisa ordaindutako 25 euro zentimoak berreskuratzen ditu makinak. Gehiago eta hobeto birziklatzea
|
Etxeko
olioa birziklatzeko, oso adi egon behar da utzitako hondakinekin. Zerbitzua hobetzeko eta kostuak murrizteko, Biouniversal eta Telefónica enpresek M2 M teknologian oinarritutako berariazko edukiontzi adimentsuak sortu dituzte (makinaz makina).
|
|
2014
|
|
|
Eta kontratuak honako" berrikuntza" hauek jasotzen ditu: bosgarren edukiontzia edo kontainer marroia ipintzea, zabor organikoa modu selektiboan batzeko (pertsonalizatutako baimen edo atariko bilketaren bidez egingo da bilketa); urtebetean edukiontzi flota berritzea; eta 6 eta 9 arteko gune berriak ezartzea lurperatutako edukiontziekin,
|
etxeko
olioa batzeko kontainerra, saltokietan kartoia eta bilgarrien zuzeneko bilketa, eta merkatu, fruta denda eta arrandegietako hondakinen sorburuko bilketa.
|
|
2015
|
|
|
Landare jatorriko olioak osasungarriak direnez eta mantenugai baliotsuak ematen dizkiotenez gure dietari, zentzuzkoa da
|
etxean
olio mota bat baino gehiago izatea eta zapore berriekin esperimentatzea.
|
|
|
Konpostajetik landareak eta uztak aberasteko edo kutsaduraren aurka borrokatzeko gai den materiala lortzen da.
|
Etxeko
olio erabilia ere birziklatu egin daiteke. Ekintza sinplea da, eta bi alderditatik bultzatzen du ingurumena:
|
|
|
Birziklatzen diren gauza «arraroak» (edo ez) Irudia: Eric
|
Etxeko
olioa: gero eta hiri hondakin gehiago birzikla daitezke horretarako, edo garbiguneetan, etxeko hondakin arriskutsuak edo bolumen handikoak botatzeko pentsatutako instalazio publikoak.
|
|
|
" Usurbildar Peru Galbetek estreinakoz joko du Usurbilen. 3 urtez bere ukelelearekin
|
etxean
olio ozpinetan ontzen edukitako abesti melankolikoak izango ditu erakusgai. Gutxitan ikusi ohi den soiltasuna ematen dio ukeleleak, ea ba estreinakoak zer ematen digun". Uztailak 30, ostegunaOrdua: 21: 30.Tokia: Mikel Laboa plaza.Zehaztasunak:
|
|
2017
|
|
|
4 Lagun batek itxura askotariko botiletan sartu du etxean ekoitzitako olioa, oparitzeko. Amonarengandik ikasita,
|
etxean
olioa ontziratzeko ohitura dute. Ontzi guztiek mota bereko olio dutela jakinik...
|
|
2018
|
|
|
Orain geure burbuilan bizi gara, eta hurbil eta urruneko kleenex erlazioetan eraikitzen dugu gizarte likido aldakorra. Orain,
|
etxean
olioa bukatu bazaigu, ez gara gauza bizilagunari eskatzeko. Ez dugu jana prestatuko, eta kito.
|
|
2019
|
|
|
Garbikerren Garbigune mugikorrean utz daitezkeen hondakinak era askotakoak dira: elektro tresna txikiak, sukaldeko tresnak,
|
etxeko
olioa (ontzi itxietan), sakelako telefonoak, kableak, pintura eta disolbatzaileak, aerosolak, kutsatutako xurgatzaileak, toner eta tintazko kartutxoak, metalezko eta plastikozko kapsulak, pilak, CD, DVD eta kaseteak eta erradiografiak.
|
|
2020
|
|
|
Oraindik asaldatu egiten naiz zenbait jarrerarekin, besteak beste:
|
etxeko
olioa saneamendu sarera botatzea, komuneko tanga zaborrontzi gisa erabiltzea, txorrota zabalik dagoela harrikoa egitea, hortzak garbitzea eta abar. Ekintza horiek guztiek zalantzan jartzen dute herri gisa dugun heldutasuna, gizarte kontzientea garenik edo gure iraganetik ikasbiderik izan dugunik.
|
|
2023
|
|
|
Halaber, gogorarazi du askotariko edukiontziak daudela eskuragai udalerrian hondakinak behar bezala uzteko, besteak beste: ...Udalak doan eskaintzen dituen poltsa konpostagarriak erabili behar direla gogorarazi du–; urdina, papera eta kartoia uzteko; iglu berdea, beirazko botila eta flaskoentzat –aldez aurretik tapak, tapoiak eta kortxoak kendu behar dira–; edukiontzi horia, plastikozko, aluminiozko eta metalezko ontzi arinetarako, tetrabriketarako, poliespanezko erretiluetarako etab.; laranja, erabilitako
|
etxeko
olioarentzat; zuria, berrerabiltzeko produktuak uzteko, hala nola arropa, oinetakoak, jostailuak, liburuak eta etxetresna elektriko txikiak; edukiontzi grisa, birziklatu ezin diren hondakinetarako, besteak beste, pixoihalak, konpresak, erratzez garbitu osteko hondarrak, zigarro mutxikinak, erabilitako moltsoak, animalia gorotzak, katuen hareak, etab.; eta, azkenik, Inausgunea, etxeetako inauskete...
|