|
2008
|
|
|
Eta emakumearen askapena. Gizonen faltan, familia askotan emakumeak
|
etxetik kanpo
lan egiten hasi ziren. Askatasun ekonomikoak bizimodua ere aldarazi zien.
|
|
2009
|
|
|
Emakume askok rol bikoitza hartu dute beren gain:
|
etxetik kanpo
lan egiten dute, baina baita etxe barruan ere, eta horrek zama berezia dakar. Emakumeek askoz ere denbora gehiago eskaintzen diete etxeko lanei gizonezkoek baino, eta zer esanik ez seme-alaben arduraz mintzatzen bagara.
|
|
|
96 min. Lala nerabea Buenos Airesko auzo aberats batean bizi da. Bere
|
etxean
lan egiten duen Guayi paraguaitarraz maiteminduta dago. Lalaren aitaren hilketaren ondoren, Buenos Airestik Paraguairako bidea hartuko du Lalak.
|
|
|
Emakumeen bazterketak bere horretan dirau. Askok
|
etxean
lan egiten dute, ordain ekonomikorik jaso gabe eta estatistiketatik kanpo. Lan munduan direnek, langabezia tasa eta prekarietate handiagoa jasaten dute.
|
|
|
96 min. Lala nerabea Buenos Airesko auzo aberats batean bizi da. Bere
|
etxean
lan egiten duen Guayi paraguaitarraz maiteminduta dago. Aitaren hilketaren ondoren, Buenos Airestik Paraguairako bidea hartuko du Lalak.
|
|
2015
|
|
|
Argi dauka zein ereduri begiratu dioten. «Aitak, amak eta bizpahiru seme-alabak osatzen dutenari; aitak
|
etxetik kanpo
lan egiten du, eta ama etxean dago umeak zaintzen. Hau da, familia patriarkala.
|
|
|
Estatistiken arabera, batez beste 630 euroko soldata garbia daukate. Oso soldata txikia da
|
etxetik kanpo
lan egiten duten emakumeen batez bestekoarekin alderatuta: etxeko langile migratzaileek erdia irabazten dute.
|
|
2018
|
|
|
pentsioak ez du islatzen haien senar zenduek kotizatu ahal izateko izan zuten emazteen ezinbesteko babesa. Alegia,
|
etxean
lan egindakoek ez dute kotizatu, baina, etxeko lan hori gabe, familian ez zen soldata kotizaturik sartuko agian. «Senarra hil ordez ni hil izan banintz, hark nire pentsioa halako bi jasoko zuen.
|
|
2020
|
|
|
Bilkuran segurtasun neurriak bete zituzten, bata bestearekiko distantzia gorde baitzuten ordezkari guztiek. Manu Aierdi Garapen Ekonomikoko kontseilariak etxetik kasu egin zien bideokonferentzia bidez, aurreko astean positibo eman ondoren berrogeialdia egiten ari baita —sintoma arinak dituenez,
|
etxetik
lan egin dezake—.
|
|
|
Momentuz, higienearekin eta lan bidaiekin loturiko neurriak hartu dituzte enpresek. Kontziliazio neurriak aztertzen ari dira, eta
|
etxetik
lan egitea indarra hartzen ari da.
|
|
|
Bizkaiko patronalak zirkular bat bidali zien atzo bere bazkideei.
|
Etxean
lan egiteaz gain, beste neurri batzuk aipatu zituen: besteak beste, lanaldia malgutzea, norberaren kontuetarako diren jaiegunak orain hartzea, oporrak aurreratzea, lanaldiak murriztea, borondatezko eszedentziak eskaintzea edo aldi baterako lan erregulazio txostenak.
|
|
|
Oreka ITk zerbitzu informatikoak eskaintzen dizkie beste enpresa batzuei, eta euren bezeroen protokoloen arabera ari dira jokatzen; horren araberakoa izango da
|
etxetik
lan egin ala ez. Administrazioan, Eusko Jaurlaritzak 227 funtzionario zituen etxean lanean krisiak eztanda egin baino lehen.
|
|
|
Asteartean, ohar bat bidali zien bere langileei: bulegoetakoei eskatu zien gutxienez hurrengo bi asteetan
|
etxetik
lan egiteko. Ekoizpeneko langileei, berriz, zenbait arau ezarri dizkiete:
|
|
|
Langile autonomoek ere baja baduzue? Hitz egiteko modu bat da; gainera,
|
etxean
lan eginda alde handirik ez litzateke egonen, lana aurrera atera behar dut nahi eta nahi ez; emaztea beste kontu bat da: bi egun darama sofan lo egiten.
|
|
|
Aurreko egunetatik aritu dira nola jokatu zehazten, eta neurri batzuk martxan dira jadanik. Erabaki nagusia da lantaldearen zati batek
|
etxetik
lan egingo duela: lankide batzuk hasiak dira, eta datozen egunetan gehiago ere hasiko dira etxetik lanean, betiere BERRIAren hedabideen funtzionamendua ahalik eta gehiena bermatuta.
|
|
|
|
Etxetik
lan egiteko erabakiak bi helburu ditu. Batetik, zaintza eta lana uztartzea, ahalik eta malgutasunik handienarekin:
|
|
|
Itxialdi hau dela eta, jabetu naiz jendeak ez dituela bereizten
|
etxetik
lan egin eta etxean lan egin kontzeptuak. Herritar asko etxetik lan egiten ari den egunotan, pentsa daiteke sortzaileok ere etxetik lan egiten dugula.
|
|
|
Itxialdi hau dela eta, jabetu naiz jendeak ez dituela bereizten etxetik lan egin eta
|
etxean
lan egin kontzeptuak. Herritar asko etxetik lan egiten ari den egunotan, pentsa daiteke sortzaileok ere etxetik lan egiten dugula.
|
|
|
Itxialdi hau dela eta, jabetu naiz jendeak ez dituela bereizten etxetik lan egin eta etxean lan egin kontzeptuak. Herritar asko
|
etxetik
lan egiten ari den egunotan, pentsa daiteke sortzaileok ere etxetik lan egiten dugula. Eta ez da egia.
|
|
|
Itxialdi hau dela eta, jabetu naiz jendeak ez dituela bereizten etxetik lan egin eta etxean lan egin kontzeptuak. Herritar asko etxetik lan egiten ari den egunotan, pentsa daiteke sortzaileok ere
|
etxetik
lan egiten dugula. Eta ez da egia.
|
|
|
Guk etxean egiten dugu lan, ez etxetik lan.
|
Etxean
lan egiterakoan zer-nondik elikatzen den sortzaile bakoitzak asmatu beharko du...
|
|
|
Itxialdi hau ez litzaidake itogarri,
|
etxetik
lan egiten dugula uste duen hainbat ez balitz. Arantzazuko fraideak ere eskera etorri zaizkit!
|
|
2021
|
|
|
Konfinamendu garaian
|
etxean
lan egin du, eta horregatik dira koadro berrienak txikiagoak. «Isiltasun barnekoi bat antzemango duzue agian».
|
|
|
Pandemiari lotutako bi sailen esportazioak handitu dira gehien: medikuntzarako produktuak, eta
|
etxetik
lan egin ahal izateko behar diren gaienak. Esaterako, Txinak 225.000 milioi maskara esportatu zituen martxotik abendura, 40 maskara munduko biztanle bakoitzeko.
|
|
|
Bestalde, jende pilaketak murrizte aldera hartutako neurriek kirol praktika sarritan eten dute, hainbat pertsonaren sedentarismoa handituz. Kontuan hartu beharra dago ere
|
etxetik
lan egitea, kirolean maskara erabili behar izatea eta positibo batekin egon ostean egin beharreko berrogeialdiak ere aktibitate fisikoaren jardunaren gutxitzean eragin nabarmena izaten ari direla.
|
|
|
Birusa gehiago zabaltzea saiheste aldera, telelanari lehentasuna emateko neurriak hartzen hasiak dira herrialdeak. Belgikan, esaterako, astean hiru egunetan
|
etxetik
lan egitera derrigortu nahi dituzte langileak, eta osasun arloan aritzen direnentzat txertatzea derrigorrezkoa izatea.
|
|
2022
|
|
|
Bakartze neurriak betetzea erraztuko lukete lana eta familia bateratzeko laguntza sendoek, baina oso urriak izan dira.
|
Etxetik
lan egiteko neurriak sustatzera ez da ia egin. Antigeno testak ez dira doan eta erraz eskura jarri...
|
|
|
Hori gertatu da, hain zuzen ere, azken hilabeteetan. Konfinamenduak
|
etxetik
lan egitera, eskolak ematera edo aisialdia teilatupean egitera bultzatu zituen ehunka mila herritar, eta horrek ordenagailu, kontsola, telebista eta bestelako tresna elektronikoen gorakada ekarri zuen. Aldi berean, ekoizpena geratu egin zen beste sektore batzuetan, eta, berriro abiatu zirenean, ohartu ziren ez zegoela nahiko txip beraientzat.
|
|
|
Hori guztia kontuan izanik, adinekoei edo mendekotasun-egoeran daudenei arreta emateko doako eta kalitatezko baliabide publikoak eskatzen ditugu, nahiz eta ez dagoen ia ijitorik egoitzetan bizitzen. Eguneko zentroak eta etxez etxeko laguntza-zerbitzua ere gutxi erabiltzen ditugu, soilik premia bereziak dituzten senideak ditugunean (alzheimerra, dementzia, adimen-desgaitasuna) edo familiako kide guztiek
|
etxetik kanpo
lan egiten dutenean.
|
|
|
estatuak alarguntza-pentsioa ukatzen die, ijitoen ezkontzari balio zibilik aitortzen ez diolako. Gainera, 65 urtetik gorako ia emakume ijito guztiek kotizazio gabeko pentsioa kobratzen dute, ez dutelako lan-merkatuan sartzeko aukerarik izan;
|
etxetik kanpo
lan egin dutenek, ekonomia informalean edo norberaren kontura lan egin dute.
|
|
|
Adinekoak dira batik bat, eta, horien artean, emakumeak bereziki. Izan ere, andre askok ez dute
|
etxetik kanpo
lan egin, jaso duten heziketa ez da berbera, ez dute modurik izan teknologiekin harreman esturik izateko. Horiek guztiek franko sufritzen dituzte digitalizazioaren trabak.
|
|
|
Agerraldi bat iritsi den bakoitzean, prozesua antzekoa izan da: hiri osoak masiboki testak egiten jarri, kutsatuak eta haien kontaktuak berrogeialdi zentralizatura eraman, eskolak itxi, bulegoetan
|
etxetik
lan egiten hasi, eta maskara kalean derrigorrezko egin.
|
|
|
Ekainaren 6ra arte, indarrean izan dira neurriak: garraiobide publikoa oso mugatuta egon da; PCRa bi egunean behin egitea derrigorrezkoa izan da; bulegoetan
|
etxetik
lan egin dute; eskola, gimnasio, taberna, zinema eta abarrak itxita egon dira; eta, jatetxeetan, janaria etxera bidaltzea izan da aukera bakarra.
|
|
|
«Zazpi hilabete neraman lanik gabe. Hainbat elkarrizketa izan ditut, baina, adibidez, enpresa batean lana lortu, eta segituan itxi behar izan zuten; beste batean, elkarrizketa egin, eta, hurrengo egunean agerraldi baten ondorioz
|
etxetik
lan egiten hasi zirenez, langile gehiago bilatzeari utzi zioten. Azkenean, apirilean lan bat lortu nuen, baina, hasi eta bost egunera, izan nintzen jatetxe batean kutsatu bat atzeman zutenez, hamalau egunez etxean konfinatu ninduten.
|
|
|
Programatzailea naiz, edo nintzen.
|
Etxetik
lan egiten nuen, bolada batean. Urtebete pasatu nuen webguneak egiten.
|
|
|
Herritarren hezkuntza mailak ere kutsatze arriskuan eragina izan zuen. Izan ere, ikasketa maila baxua zuten pertsonek gaitzarekin zerikusia zuen informazio anitz ez zuten ulertzen, osasun arloko zenbait prozedura administratibo egiteko ere ez zuten gaitasunik eta ezin zuten
|
etxetik
lan egin. Arlo horietan guztietan nabarmena zen desoreka horrek gerora ondorioak izan zituen, osasun arloan batez ere.
|
|
|
Askok
|
etxean
lan egiten duen zaintzailea kontratatzen dute.
|
|
|
Baina baserriarekin zera pasatzen zitzaidan: nik
|
etxetik kanpo
lan egitearen aukera kontatu nahi nuen, eta belaunaldi horretan baserrian lanean aritu diren emakumeendako ez da aukera bat izan, behar bat izan da. Ez zen lanbide gisa hartzen alde horretatik.
|
|
2023
|
|
|
Urte haietan ez zen hain ohikoa emakumeek
|
etxetik kanpo
lan egitea, beren denbora familiari bakarrik eskaini behar ziotelako. Hori ez da zure kasua, ezta?
|
|
|
Lee Mastersek abokatua zuen aita, eta berak ere bide bera egin zuen. Edison
|
etxearentzat
lan egin zuen, etxez etxe kobrantzak eginez, eta Chicagora lekualdatuta, bulego bat ere ireki zuen. Literaturazale porrokatua ere bazen, ordea, eta berehala hasi zen idazten, hala poesia nola antzerkia.
|
|
|
Normalean, denek joera bera dute: kanal bat irekitzen du etxekoandre batek, eta, kanala diru iturri bihurtzen denean,
|
etxetik kanpo
lan egiten zuen aitak, besterik gabe, lana uzten du bideoak grabatzeko. Seme-alabak protagonista dituen Gran Hermano sortzeko».
|
|
|
Gizonen eta emakumeen artean ezberdintasun nabarmenak daude oraindik ere adingabeen zaintzari dagokionez:
|
etxetik kanpo
lan egiten duten eta 15 urtetik beherako seme-alabak dituzten emakumeek 4,7 ordu ematen dituzte batez beste haurrak zaintzen, eta gizonek, berriz, 3,6 Mendekoak zaintzen ere 0,6 ordu gehiago ematen dute emakumeek; oro har, lanean dauden gizon-emakumeen artean, lautik batek adierazi du zailtasunak dituela kontziliatzeko.
|
|
|
Lanaldi mota hori pertsonen %39, 6k zeukaten 2012an, eta 2022an, berriz, %28, 2ra jaitsi da kopurua. Neurri txikiagoan edo handiagoan
|
etxetik
lan egiten dutenean kopurua, berriz, landunen %17, 8 da.
|
|
|
Bai. Gizonek harrobian lan egiten zuten normalean, eta emakumeek
|
etxean
lan egiten zuten. Iluntzean, gizonek ganaduarekin laguntzen zuten, baina, egunean zehar, emakumeek lan egiten zuten baserrian.
|