|
2000
|
|
|
Udaberritik horko zuzendaria zen Piarres, kolegio zaharrarenenborretik bi kimu berriren pizteaz kargatua bere ideien arabera: lizeo tekniko bat etalaborantzako bat sortu behar zituen misionesten
|
etxe
inguruan, haien ondasunean, Gouyon apezpikuaren manuz. Pierre Narbaitz bikario jeneral euskaltzalea zuenbultzatzailea, hobeki erranik babeslea, bultzatzaile beharrik ez baitu lokomotorrak.
|
|
|
Baina ez... Izan ere, berehala pentsatu nuen ezen okasinoa ez zela bakarra izanen, eta ez nenbilela, ondorez, berant, bi uso joanei sareak berriro hedatu ahal izaiteko... zeren eta haiek ez baitziren munduko punta batetik bertzerat zebiltzan usoak, baina etxe etxekoak, eta segur nengoen, halatan, ezen berriro bilduko zirela Mattin eta Elbira elkarrenganat etxean edo
|
etxe
inguruan, nola Maddalen eta osaba Joanikot biltzen baitziren itzalgaizka urroztarren bordan, eta nola erleak itzuli ohi diren behin eta birritan utzi izan duten lorerat, gehiagoren igurikitzan. Eta gorabehera haietan galdu nuen denbora ongi etor zekidakeen, bertzalde, zeren, bide hartarik, aitari jakinarazi beharrekoak presta bainitzakeen, elez ele eta erranez erran.
|
|
|
Zuzenbidez Alde Zaharreko bizilagun bilakatzeko saiorik ere egin gabea nintzen Herriko Etxean, kanpotarren kondena jasatera behartua egonik ere: autoa Zabalguneko nire
|
etxe
inguruetan utzi behar izaten nuen, bizitegi berritik ordu laurden batera, Udalak hiritarrak torturatzeko modu berria asmatu baitzuen bizkitartean, auzo bakoitzeko aparkatze noiznahikoa bertakoei mugatuz.
|
|
|
Oroitzapen historikoen aldetik ere, ez zegoen gertutasun handirik: Franco eta Hitler elkartu ziren lekutik gertu geunden eta Antoine Abbadiaren bizitoki eta behatoki astronomiko izandako
|
etxearen
inguruetaraino joan behar genuen.
|
|
|
Mendira betiko bidelaguna gabe joatea saminegia egingo zitzaidala iruditzen zitzaidan, ezin izango nuela sekula Sorkunde alboan ez izatearen pena ahaztu. Poliki poliki, irteten hasi nintzen hala ere, bakarrik, neure kasa,
|
etxe
ingurutik asko urrundu gabe, Sorkunderekin ezagututako gailur handietara jotzeko kemenik edo ausardiarik ez banu bezala. Buruntzara joan nintzen, Belkoainera, Andatzara...
|
|
2001
|
|
|
Urteko fruta uzta garrantzitsuenen garaia da. Sagarrak, hurrak, madariak, muxikak. pikoak, aranak eta abar
|
etxe
inguruetan eta elorri zuriak, basaranak edo arantzanbiloak, astalarrosak, masustak, otsolizarrak, hostazuriak eta abar basora alderaxeago.
|
|
|
Ez, berriz ere diot, Espainiakoak. Bai baitut halako susmo bat hemen kontrabandoan dabilen dirua bera ere, faltsua izateaz gainera,
|
etxe
inguruan egina dugula.
|
|
|
Hara arterainokoak ez baitziren beti izan esan ohi zuten bezain ustelak, ezta gerokoak ere zenbait sineskorrek eta gehiago lotsagabek aldarrikatu izan duten adina heldu zorituak. Horrek erakusten digu, premiarik bada, ez dela beti, nahi eta nahi ez, kaltegarri eta are galgarri harako zubigintza hura, aski nabarmena behin batean gure
|
etxe
inguruan. Ez du izan behar ere, diodan luzatu gabe, osasungarri eta salbagarri ezinbestearen ezinbestez.
|
|
2002
|
|
|
Beste kasu batzuetan, berriz, gauzaki horien ezaugarri bitxiezgain (urruneko lehengaiaz egindakoak izatea, morfologia ez arruntekoak izatea, etab.), testuinguru zehatz batean jaso izanak froga dezake ezen gizarte horrentzatobjektu batek leku eta une batzuetan bazuela esanahi bereziren bat. Adibidez, aizkora berak esanahi ezberdinak izan ditzake
|
etxe
inguruan topatu baldin bada, tumuluan, ganberan edo tumulupean egotearen arabera. Eta beste batzuetan, berriz, ez dago jakiterik kasualitate hutsa den han egotea, edo esanahi bereziren bat duten; adibidez, Igaratza Hegoaldea trikuharrian, garezur zatiak eta lurrontzienak batezere mendebaldeko harlauzaren ondoan zeuden; baina ez dago zehazterik horrenarrazoia.
|
|
|
–Ez ditiat neskak ulertzen, Haritz –esan zion Julenek.
|
Etxe
inguruan ikusi zuten lehenengo janari dendara sartu ziren bi lagunak.
|
|
|
Berak zioenez, Manuelekin hitz egiten egona zen batek zera esan omen zion: Manuelek, badaezpada, ez zuela bere
|
etxe
ingurutik azaldu nahi. Paulok pastel zati bat eskatu, eta keinu egin zion, jolas makinetara gonbidatuz.
|
|
|
Baina egia zen. Eguzkiak bete  betean ematen zion, eta
|
etxe
inguru guztiak nire ame  tsean zuen kolore berbera zuen. Anaiari hori esatera nindoanean, hark aurrera segitu zuela erreparatu, eta haren atzetik joan nintzen.
|
|
2003
|
|
|
Hain zuzen, haren datuen arabera, etxebizitza berrien salmenta erritmoa bederatzi hilabetetik 14ra luzatu da 2003ko martxora arte, lan bat amaitzeko kalkulatutako epetik oso gertu (18 hilabete), eta horrek “eraikuntzen hasierako erritmoa gelditzera behartuko luke, salgai dauden etxeen stockari eusteko”. Portaera horrek, BBVAko adituen arabera, higiezinen sustapena “geldiaraziko” du 2003ko bigarren erdian, eta horrek, era berean, 460.000
|
etxe
ingurura arte hasitako etxeen kopurua motelduko du, hau da, iaz baino %10 gutxiago. Iragarpen horren arabera, etxebizitza baten irisgarritasun ratioaren narriadurak azken urteetan “eskariaren hazkundea mugatu egingo du, eta eskaintzaren moderazioa erraztuko du; izan ere, eskaintza ia gelditu egingo da 2004an, hipoteka finantzaketaren kostuak 2000z geroztik lehenengo aldiz handituko diren ingurune batean, erreferentzia tasen gorakadarekin”.
|
|
|
Bigarren lekuan daude Huai eta Yangtse ibaiek eragindako uholdeak, Txinan, ekaina eta iraila bitartean. 6.500 milioi euroko kalteak eragin zituzten, eta, gainera, 650.000
|
etxe
inguru suntsitu zituzten. Aseguru etxeen galerei dagokienez, Estatu Batuetako erdi mendebaldea joan den apirilean eta maiatzean jo zuten tornadoek izan zuten galerarik handiena, 2.450 milioi euroko kostuarekin.
|
|
2004
|
|
|
|
Etxe
inguruan gelditzea erabakitzen dutenek zailago daukate eguraldia asmatzea, iazko udan bero latzak egin zituen gurean, burmuinak lehortzeko modukoak, diotenez. Pare bat urte lehenago ez zen ia eguzkirik ikusi eta belarri atzetan goroldioa ateratzeko gutxi falta izan omen zen.
|
|
|
Besteak, berriz, han zebiltzan sartu eta atera erleak erlauntzera bezala. Azkenean, behintzat, ikusi nuen semea eta
|
etxe
ingurura arrimatu zirela, zerbait lasaitu, eta gordeleku hobeen bila handik aldendu nintzen. Baina burua ez nuen nirekin eraman, eta hasieran ez nintzen bizi izan nenbilen lekuan.
|
|
|
Jakina: holako orduetan prest jendea zerbait egiten laguntzeko; baita
|
etxe
inguruetan eta etxe barruetan ikuska ihardukitzeko ere, oker eta gaizki edo zuzen eta ongi dagoen zerbaitetan begiak pozez edo inbidiz jartzeko.
|
|
|
Molde zaharrekoak dira baina, txakurrak ere batzarrean dagoz Don Julian medikuaren
|
etxe
inguruan, txakur eme bat du harek eta.
|
|
|
Hainbeste jende dago
|
etxe
inguruan, ezin izan naiz aurreko atetik sartu.
|
|
|
Nire etxebizitzaren jabeak halako gorrotoa die, plastikozko botilaz eginiko hesia ipini du
|
etxe
inguruan.
|
|
|
“Horrek makina asko baino ez du behar, baina Gobernuak ez du nahikoa azkar lan egiteko; beraz, oraindik makina asko daude hirian”, azaldu zuen. NBEren arabera, 25.000
|
etxe
inguru suntsitu zituzten hirian, eta beste 24.000 landa eremuetan. Txosten batzuen arabera, hiria berreraikitzeko gutxienez bi urte dira.
|
|
|
Tiroketa amaitu bezain laster, maletak arrapaladan egiteari ekin genion. Ez genekien Del Valle bakarrik etorri zen ala Gestapoko agente gehiago ote zegoen
|
etxe
inguruan. Ezta inork tiroak entzun zituen ere.
|
|
|
|
Etxe
inguruan ekaitz izugarri bat izan genuèn egun batean, ordea –ordubete luzean dinbi eta danba–, amonak behin erabili zuen ohiko formula, bitan, hirutan eta hamarretan... Handik aurrera, haatik, Errealaren alineazioa errepikatzen hasi zen, ahapeka, ohi zuen bezala, eta hala aritu zen denbora luzean, ekaitza desegin zen arte.
|
|
|
Ez zen konturatzen, kasu, La Vacheri egiten ari nintzaion mespretxuaz. Zeren, jakina, beti
|
etxe
inguruetan geldituz ez bainuen ikusi ere egiten, ez baineukan berarekin traturik. Nik banekien non egongo zen La Vache, Antiaju Berde eta errotako hortzaundiak zaintzen alegia, eta bisita bat egin behar niola pentsatzen nuen egunero; ordea azkenean Balantzategiko lokatz eztian sartuta gelditzen zitzaizkidan lau hankak.
|
|
|
Guztiarekin, nik Balantzategin aurkitzen nuen eztia ez zuten behi makalek bakarrik egiten. Banuen beste arrazoi bat
|
etxe
inguruetan geratzeko, eta hori Genoveva zen, gerran gizona galdutako gure nagusia.
|
|
|
Hirunaka hirunaka, gutxienez hogeita hamar guardia jarri ziren
|
etxe
inguruetan etzanda. Beren fusilek ere mendiko biderantz begiratzen zuten.
|
|
|
Luze gabe, Balantzategiko
|
etxe
inguruan ezkutatuta zeuden hogeita hamar guardia haiek maldan behera abiatu ziren, errekarantz. Hantxe aurkituko zuten haranetik atera eta herriraino zihoan bidea.
|
|
|
Behi gorriak belaze hesituan; gu beltzok ukuilu barruan. Guardiak
|
etxe
inguru guztian eta basoan. Genoveva eta Usandizaga, salan, guardia pare bat aurrean zutela.
|
|
|
Hire
|
etxe
inguruan ere bakarren bat izanen duk.
|
|
2005
|
|
|
...ahalegintzen zan ahalegindu bizitzako lehen pausoak erosoagoak izan eitezan eta ahalegin horretan geletako zorua brotxatu egiten eban lantzean lantzean, zurezko zoruari ez eutsan argizari larregirik emoten, etxeko altzarien ertzak leundu eta biribildu egiten ebazan, nire ibilbiderako eragozpen izan eitekean guztia alderatu egiten eban, ibilkera normala eta orekatua ebenek eta ebenentzat taxututako
|
etxe
ingurua neuri eta neure ibilkera desorekatuari egokitzeko ahalegin biziak egiten ebazan emeki emeki.
|
|
|
Gaitzeko sinestea zeukan gatzaren boterean.
|
Etxe
inguruetan eman behar zen, bide kurutzetan eta nik dakita nun, zorte gaixtoaren urruntzeko. Zorte gaixtoa badela ez baitute dudatzen, Jainko ona baitan sinestea utzi duten izpiritu argiek.
|
|
|
Sabine, Texas eta Port Arthur, Texas, Rita urakana Mexikoko Golkoko kostaldera, Cameron aldera, Luisianako hego mendebaldeko muturrean, iristean, ekialderago jo zuen “Katrina” urakanak. Uste da urakan berri horrek suntsituko dituela kostaldeko 6.000
|
etxe
inguru, denboraldi honetako kategoria goreneko bigarrena, eta 16.000 bat lagun etxerik gabe gera daitezkeela.
|
|
|
Agendak, paper batzuk eta abar eraman zituzten; ordenadorerik ez. Poliziak han zirela,
|
etxe
inguruan 30 bat herritar bildu ziren eta orduan ere tentsio uneak bizi zituzten; poliziek armekin mehatxuka jardun ziotelako jendeari.
|
|
|
Hasperenka, jendarmeen auto beltzean sartu zen, oldarrik gabe. Handik epe laburrera
|
etxe
inguruak zehazki etsaminatu eta munhotarren bi hezur multzo harrapatu ziren. Batek gerlariei eskaintzen zitzaien identifikazio medaila zekarren, Pierraren izen eta zenbakiekin.
|
|
2006
|
|
|
Eta horren inguruan badut susmo bat; alegia, gure artean behintzat, ama asko ere gustura samar ote dagoen seme kankailuak
|
etxe
inguruan bueltaka dituztela. Ez dute erraz aitortuko hori.
|
|
|
Kazetari bat hila Moskun, espia bat pozoituta Londresen... Eta ni, aspaldi honetan, jende arraroa ikusten ari naiz bulego atarian,
|
etxe
inguruetan eta autoa uzten dudan garajean. Niri begiratu eta egunkaria jasotzen dute nik haien aurpegiak ez ikusteko, baina nabarmena da ni zaintzen ari direla.
|
|
|
Ez ziren gure solasaldi bakarrak, baina bai pertsonalenak. Telediarioaren ondoren, eta eguraldiak galarazten ez bazuen, paseatzera atera ohi nuen
|
etxe
inguruan. Paseatu, neuk egiten nuen Julianek zioenez, berak gurpil aulkian haizea hartu besterik egin ezin zuelako.
|
|
|
Infinituak dira norberaren etxetik bertatik abiatzen diren bideak, infinituak norberaren
|
etxe
inguruan ikus eta ezagut daitezkeen lekuak. Eta ezagututako lekua ere ez da inoiz berbera izaten; lekua aldatu ez bada ere, norberaren begiak bai.
|
|
|
Aspaldi batean gaztea eta berdea izan zenari ez zaio
|
etxe
inguruan ehizean ibiltzen zenekoa ahaztu. Hegazti horiek ‘kuilak’ dira.
|
|
2007
|
|
|
omen delako horren aurka errebolta da, gizaki berri, hots, balio absolutu berri baten alde. Horrek, gehi maiz egin den Nietzsche-ren enfant terrible erako zenbait irakurketak,
|
etxe
inguruan ere ezagutu dugun hainbat ondorio ekarri du: Maeztu, Unamuno, Ortega.
|
|
|
Zer behar duzu, andereño? Ez zen ba Jimmy bihurrikerietan ibiliko zure
|
etxe
inguruetan?
|
|
|
Ordura arte izan zuen babesa desagertzeak eta, batez ere, bere osasun eskasak heriotzara eraman zuten Blas, 1947ko Pilare egunean, gaur 60 urte. Bizi guztia (64 urte) han hemenka eman zuen, baina
|
etxe
inguruan. Horrek aukera ederra eman zion herriaren bizimoduak, ohiturak eta zainak ezagutzeko.
|
|
|
Ihintza ugari zen goiz hartan eta itzuli zonbait eginik
|
etxe
inguruan, ohartu zen gibeleko pentzeari goiti hexa zerbait ageri zela" to hemen pasatu dukek", orduan harat buruz abiatu zen so hunat, so harat, hea zerbait edo norbait ikusiko zuen. Joanago eta segurrago zen hexa hek eremanen zutela auzorat, Katxoteneko etxalderat" zer ostia zikina Battitta hori!
|
|
2008
|
|
|
Pre alarma
|
etxe
inguruan
|
|
|
" Lehen, etxeko kisketa zarratuta nahikoa zen, baina gaur egun lapurrek edozer gauza egiten dute etxera sartzeko, atea botatzera hel daitezke. Guk, pre alarma sistemaren bidez, sentsoreak jartzen ditugu
|
etxe
inguruan, inor etxera hurbiltzen denean zenbait irudi hartzeko eta horrela jakiteko bezeroa arriskuan dagoen ala ez".
|
|
|
Halaxe gertatzen da Europan nahiz Euskal Herrian ere; aberats eta pobreen arteko aldea etengabe areagotuz doa, eta zulo hori handitu egingo da finantza krisiarekin. Eusko Jaurlaritzak 2004an egindako pobreziari eta gizarte desberdintasunei buruzko azken inkestak (3) erakusten digu 45.804
|
etxe
ingururi eta 110.000 bat pertsonari, bestela esanda euskal biztanleen %5, 2ri zorrotz eragiten diela pobreziak eta 38.500 etxetan ez dagoela ziurtatuta egunean otordu bat izateko aukera. Gainera, urte hartan 200.000tik gora pertsona egon ziren gutxienez bi egunetik behin janarien proteina ekarpenik jaso gabe.
|
|
|
Txakur emea egoan baserrietan ez zan giro izaten. Altan jarten ziranean, inguruko txakur ar guztiak
|
etxe
ingurutik kendu ezinik ibiltea zer dan baekien gurean.
|
|
|
Laster agertu ziran kortejanteak be. Zenbat txakur ar eta zenbat zalaparta
|
etxe
inguruan!
|
|
|
Bakarra geratu da bere amagaz
|
etxe
inguruak ezagutzen eta katuak ezkaratzetik uxatzen, baina hau da marka! Kaminora atera da gaur eguerdi ostean eta auto batek jo eta bertan garbitu dau.
|
|
|
Aukeratu beharrik ez. Txakur gaztea
|
etxe
ingurua zaintzen ohitu danean Txikiren autua atera da gure berbakizunera:
|
|
|
Bederatzi urte inguru neukazala, maistreagaz halako sentimentuzko erlazino bat be izan neban. Maitemindua ez baina,
|
etxe
ingurutik pasetan zanean, modan egoan Bilboko kanta ezagun bat kantau be bai nik: " Quisiera que me enterraran en medio del Arenal, para que las bilbainitas me pisaran al pasar".
|
|
|
Beñardo
|
etxe
ingurura joan zen, izeba Ursularen galdeketari aurre egin nahi izan ez ziolako edo, ez zen etxean sartu?, non igaro baitzuen eguna, gaua gainera erori eta Nazario etxerako bidean nabaritu zuen arte. Gero, sartu zen etxean Nazario, sartu zen handik gutxira Beñardo, jarri zen hura honen parez pare, erakutsi zion poltsa txiki bat, billete batzuk ez ezik, zilarrezko eta kobrezko txanpon batzuk ere bazituena?
|
|
|
Freddy Greeni luzeak egin zitzaizkion minutu batzuen ondoren agertu zen etxearen atzealdetik artzain txakur bat, isil, guarda
|
etxeko
inguruetan isiltasuna errespetatzen ikasia balu bezala. Ehiza txakurrarengana joan eta usnatu egin zuen.
|
|
|
DAVID:
|
Etxe
inguruan ibiltzeko.
|
|
|
hamarkadetan, alegia, gure haurtzaroan, Matiena> auzogune txiki bat baserri
|
etxeak
inguru guztian sakabanaturik. Kale etxeak ordea, ena> atziz kidunak ziren gehienak:
|
|
|
Lagin honetako haurren artean badira,
|
etxe
ingurua (etxea, senideak, haureskola, zaintzailea) erabat euskalduna izanik, elebakarrak direnak. Horiekin batera, badira, ordea, hurbileneko inguruan euskaraz gain, erdararen bat edo batzuk dituztenak ere.
|
|
|
Iaz, AEBetako Defentsa Sailak osatutako partzuergoa. eta Suitzako enpresa talde alemaniar batek proiektu baten berri eman zuen, Palau uharteetan (Ozeano Barean) eguzki energiako sistema bat probatzeko. 2012rako, 1.000
|
etxe
inguru energiaz hornitzeko gai ziren MW bateko panelak jartzea zuen helburu. Arduradunen arabera, 625 milioi euro inguru kostatuko litzateke proiektua.
|
|
|
Arratsaldeko lehen ordua zen, eta berehala Tedax Espainiako Poliziako artezilariek bonba indargabetzeari ekin zioten. Lan horretan ari ziren bitartean, gainera, Ertzaintzak polizia
|
etxeko
inguruak hesiz inguratu zituen, eta baita BI errepidea itxi ere. 19:15 inguruan ireki zuten errepidea.
|
|
|
Telebistan lana egiten duela probestuz, Londresen berriemaile izatea eskatuko du, senarrarekin izan dituen eztabaidak saihesteko asmotan. Senarra mikrobiologoa da eta
|
etxe
inguruan lana edukitzea ere erabakigarria da aldentzeko. «Bikote kultua da, biek dituzte profesio onak.
|
|
|
Gaur egungo gizartean Cervantesek zer idatzi zuen ez jakitea onartezina baldin bada, inguratzen gaituen mundu teknologikoa behar bezala ulertu eta irizpide kritikoa izateko jakinduria zientifikoa izatea ere behar beharrezkoa da. Egunoroko bizitzan hainbat erabaki hartzera bultzatzen gaituzte; adibidez, gure
|
etxe
inguruan sakelako telefonoetarako antena bat jartzen utzi ala ez edo mikrouhinetako labean jakiak prestatu ala ez erabakitzera. Eta ez du balio informazio iturri zabalera jotzea besterik gabe, hots, ditxosozko Internet ospetsura.
|
|
|
Garbitasun ezari dagokionez, “etxe inguruan edo ibaira” botatzen dutela zaborra ziurtatzen dute Zubibaiko kideek. “Etxe parean dauzkaten zabor ontziak ez dituzte erabili ere egiten eta oinarrizko premiak
|
etxe
inguruan egiten dituzte”.
|
|
|
Beñardo
|
etxe
ingurura joan zen –izeba Ursularen galdeketari aurre egin nahi izan ez ziolako edo, ez zen etxean sartu–, non igaro baitzuen eguna, gaua gainera erori eta Nazario etxerako bidean nabaritu zuen arte. Gero, sartu zen etxean Nazario, sartu zen handik gutxira Beñardo, jarri zen hura honen parez pare, erakutsi zion poltsa txiki bat, billete batzuk ez ezik, zilarrezko eta kobrezko txanpon batzuk ere bazituena... eta hotz bezain motz galdetu zion:
|
|
|
Zenbait egunen buruan jendea hasi zen Peio amerikanoaz arrenguratzen, nehork etzuelakotz ikusten, ez
|
etxe
inguruetan, ez ostatuetan.
|
|
|
Bigarren andanak aldiz behar du, edozein ontzi edo motur punpa eta beste arneseriaren medioz, jadanik etxeetan sartua den ur iztiltsu hori lehen bai lehen kanporatu. Hirugarren andana bat arduratuko da
|
etxe
inguruetan urak hartuak dituen tegietarik abereak leihorreratzen. Laugarren andanak, hauek gehienik emazteak eta zenbait adinetako, ekarriko diete laguntza etxekoeri, ur iztiltsua kendu arau leka busti horren kentzen, garbitzen eta xukatzen.
|
|
|
Baina, Gorrail ez zen gehiago Gorrail. Goizegi zahartua, elbarritua, gaixotua, ibilera handiak utziko zituen, eta bere
|
etxe
inguruetako ihizi arruntez kontentatuko.
|
|
2009
|
|
|
Bizkaiko beste herri batzuetan ez bezala, Herriko Etxeak kudeatu ditu zuzenean herri ondasunak. Lehenago deskribatu dugun partzela pribatuen eta Aldundiaren ardurapeko basoekin batera, hirugarren jabetza eredua eratu da Herriko
|
Etxearen
inguruan.
|
|
|
Baina baliteke krisi horrek arrazoi konplexuagoak izatea. Gizarte tradizionaleko bizimodua, eta lana ere, aldea
|
etxe
inguruan egituratzen zen. Gainera, hartu emana batasun soziala osatzen zuen inguruan jazotzen zen.
|
|
|
Egun garrantzitsua zen, ospakizuna egiten zen senitartekoekin eta artxoa jateko ohitura zegoen. Data horrek adierazten du artzainek neguko barrutiak utzi eta euren
|
etxe
inguruetara bueltatzeko epea. Martxoa, artzainek euren artegiak negutik babesteko egiten dituzten bidaien amaiera epea da.
|
|
|
Leku ezberdinetan ospatzen zen Basaratostea. Batzuek Julen edo Julemendin egiten zuten; Errotabarri
|
etxe
inguruan harlauzazko andabidearen zubi ondoko hariztian beste batzuek; Goikomendin ospatzen zuenik bazen; Garai auzunekoak Basisi basoan elkartzen ziren, eta azkenik, beren etxeko soro bazter batean egiten zutenen berri izan dugu.
|
|
|
Egun horretan erramua edo ereinotza eroaten zen elizara bedeinkatzen.
|
Etxe
inguruetan batzen zen erramua, eta hori eskuan hartuta joaten ziren elizara jatabearrak.
|
|
|
Entrenatzeko, bateren baten
|
etxe
inguruan batzen ziren mutil gazteak. Orduan ez ei zegoen aproposeko sokarik, eta barkuko maiordomo moduan behar egiten zuen jatabear batek ekarri zuen txikota, barkuetako soka lodia, ganoraz entrena zitezen.
|
|
|
Orbantxo zuridun belarra da, sanjuan bedarraren nahiko antzekoa.
|
Etxe
inguruetan batzen zuten.
|
|
|
Hala ere, lazo bidezko ehiza askoz eraginkorragoa gertatu da lukiaren kasuan. Lukia barruntatzen zuten inguruan, edo norberaren
|
etxe
inguruan, lazoak, lakirioak, ipintzen zituzten.
|
|
|
Goieta, Basordaportu edo Marutxeaga auzoko lekuko batek bota zigun. Bere
|
etxe
inguruan haritz ugari zeuden sasoi batean, eta Lauziriko landa, Jatako urrea eta antzeko gaien inguruan berba egin ostean, honako kopla bota zigun:
|
|
|
Gero, zoldu ez zedin ebakia erretzen zuten. Egun batez
|
etxe
inguruan izaten zituzten bildotsak, odoletan egiten zuten ala ez, ea zauria ondo itxi zen ikusteko.
|
|
|
Bereziki oldarkorra izanez gero, katez lotzen izan da etxeko atari ondoan. Txakur txikerra edo ratoneru izeneko txakur txikiak ere sarri ikusi izan dira
|
etxe
inguruak jagoten. Etxe inguruko arratoi, piztia txikerren eta azkonarraren ehizarako ere sano abila da txakur txikerra.
|
|
|
Arto soloetan triskantza handiak egiten zituen.
|
Etxe
ingurura hurbil ez zedin farola piztuta uzten zuten gauez. Izan ere, etxea piztiengandik babesteko neurri gehienak gauez hartzen ziren.
|
|
|
Erramu edo ereinotzak etxearen babesle moduan indar handia eduki du Euskal Herriaren luze zabalean, eguzki lorearekin batera. Erramu egunez, Aste Santuaren aurreko domekan,
|
etxe
ingurutik hartu erramua eta elizara eroaten zuten bedeinkatzera. Horren ostean etxeko atean, suetean, geletan ipintzen zuten etxea gaitzetatik eta jeinu gaiztoengandik babes zezan.
|
|
|
Antzina beldur izugarria edukitzen zioten. Lekukoen gomutan agertzen dira oraindino ere inusturiek etxeetan eta
|
etxe
inguruetan egindako kalteak. Lehengo beheko suko laratzak, burdinazkoa zenez, erakarri egiten ei zuen inusturia.
|
|
|
|
Etxearen
inguruari lotzen zaio familia historian zehar. Euskal Herriko isurialde atlantikoan, etxeak sakabanatuta daudela, etxe bakoitza osotasun bat da, beste inoren premia ahalik eta gutxien izateko antolatuta.
|
|
|
Bata amatatutakoan bestea eskura edukitzeko. Kale argiztapen bako sasoietan erraza zen etxera zetorren edo
|
etxe
ingurutik igarotzen zen bidaiaria ikustea zuziari esker. Argia egiteko modu arriskutsua zen kontuz ibili ezean.
|
|
|
Horietako askotan metal ura zegoen, irteten zen lekuaren inguruan mineralaren zantzu gorrixka uzten zuen, eta sano gozoa zen lekukoen esanetan. Antzinako iturriak, txorrotadun iturburu edo manantielak, bide alboetan eta
|
etxe
inguruetan egoten ziren. Sikate sasoirako bereziak izaten ziren batzuk, lehortzen ez zirelako, esaterako Azulatxekoa.
|
|
|
Ezagunak dira inusturiak burdinazko erremintak gordetzeko txabolak jo izan dituen kasuak. Harraska, errekan arropa garbitzeko harria, eta uraska, abereek edan dezaten harriz egineko edanlekua ere ohikoak izan dira
|
etxe
inguruan. Horien gainean jantzien eta abeltzaintzaren inguruko ataletan jardungo dugu zehatzago.
|
|
|
Ergoienen, ostera, lurrak onak dira, goldatzeko errazak: Zubiaurre
|
etxe
inguruan ei daude lurrik onenetarikoak, lur baltzak. Lur beltza iluna da, laiatzeko erraza eta mokilik nekez ateratzen duena.
|
|
|
Izan ere, kontrolatzeko gaitzak izaten ziren. Soloetara salto egiten zuten eta
|
etxe
inguruan edukiz gero anega eta erdi ematen zizkioten ugazabari. Jataben ez zutenez ardiekin martxa luzerik egiten ez ziren beste leku batzuetan bezain garrantzitsuak.
|
|
|
Oinezkoentzako kaleetan bestelako behar batzuk ere sortzen dira ibilgailuei dagokienez: kale horietan bizi direnek euren garajeetara sartu behar izaten dituzte autoak edo
|
etxe
inguruan utzi.
|
|
|
Haurrak logelako leihotik burdin hesiaren atzean dauden marradun pijamako zenbait gizaki ikusten ditu.
|
Etxe
ingurua esploratzen ari dela, Smuel izeneko haur poloniar judua ezagutuko du. Marradun pijama daraman haurrak erbesteratzearen eta kontzentrazio eremuko bizi baldintza gogorren berri emango dio.
|
|
|
Orain, kantatzeko gogorik ez dut. Kurtsoak ematen ditut pixka bat,
|
etxe
inguruetan. Adiskideak eta lagunak baditut hemen".
|
|
|
Umeei
|
etxe
ingurutik debekatu zieten, jadanik ez zen soldadurik bertan baina bai oraindik eztanda egin gabeko bonbak eta auskalo zer gehiago. Gainera, inork ez zekien zer edo nor gelditzen zen basoetan.
|
|
|
Egun argi berriarekin leihoan, berriro izaten hasiko dira logelan formak, gauzak, hormako laukia, eserlekua, bart utzitako arropak. Eta jaiki, eta berriro aita eta ama sukaldean; eta
|
etxe
inguru guztian dena berriro bizitzara ateratzen. Gandiagarentzat argia guretzat baino bestelako zerbait zen.
|
|
|
ahalegindu da, etxean ikasita zegoen eran. Erlijiosoki barrukotu du, bere kontzientzia txikian, aurkitu duen ordena berri arrotza, mintzaira eta ohitura, kultura,
|
etxe
inguru, jantzi, jolas beretzat ohigabekoekin, bere bigarren natura edo kontzientzia horixe bilakatzeraino (UBM, 172). –Zintzotasuna izan genuen gure helburu eta bizimodu, ez bakarrik baserrian, ikastetxera etorri nintzenean ere bai.
|
|
|
Ustez dakigun bakarra zer da? Azkenaldian bere
|
etxe
inguruan ezezagun bat ikustea iruditu zaiola Tasiori. Ezta, Tasio?
|
|
|
horren arabera, hire aita anaiek komunisten esku jarraituko ditek, baina ez orain arteko gordelekuan, zuen etxean baizik? Hi, beraz, azaldu ere ez heure
|
etxe
inguruan, haien segurtasuna arriskuan jarri nahi ez baduk behintzat. Pentsa ezak, izan ere, talde asko garela eta oreka ezegonkor batean gaudela, une latz hauetan errepublikaren aldeko borrokak guztiok batzen gaituen arren.
|
|
|
–Esan zuen bere
|
etxe
inguruan ikusten duela Ruton askotan eta badakiela zertan ari garen?
|
|
|
Ruton pazientzia galtzen ari da, gauzak arinago egin behar direla dio. Datos ere urduri dago, baina badaki itxaron egin behar dutela; Rutoni behin eta berriro esan dio kontuz ibiltzeko, Dravak askotan ikusi duela
|
etxe
inguruan eta ez dakitela Drava alde edo kontra duten. Phineas eta Musone lasaiago daude, eta Bleulerrek gero eta sarriago egiten ditu galderak.
|
|
|
iragarki merkeen euskarazko atari horrek 100.000 aleko botaldia daukan paperezko produktua du osagarri. Topagunea Euskara Elkarteen Federazioan bildutako aldizkarien paperezko edizio guztien artean ere 135.000
|
etxe
ingurura iristen dira. Eta liburugintzari dagokionez, ere aintzat hartzeko moduko zifrak daude:
|
|
|
Hau guztia ikusita esan dezakegu Bilbaok hauxe defendatzen zuela; jendeak bi aberri izan ditzakeela, bata aberri handia (kasu honetan Espainia) eta bestea aberri txikia (kasu honetan Hego Euskal Herriko lau lurralde historikoak). Haren ideologiaren barruan ikus dezakegu euskal zaletasun kulturala espainoltasunaren aurka jaio zelako ideia, beraz, tesi aranistak ikusten zituen Euskal Erria euskal
|
etxearen
inguruan.
|
|
|
Horregatik, eskariak “oso motel jarraituko du”, eta etxebizitza hutsen stockak hazten jarraituko du, eta “oso handia” izango da. Etxebizitzari buruzko azken txostenean, banketxeak kalkulatu zuen Espainian 1,4 milioi
|
etxe
inguru zeudela saldu gabe, eta aurten ez direla xurgatuko, nahiz eta prezioak nabarmen jaitsiko diren.
|
|
|
Euskal
|
etxeen
ingurura hurbiltzen direnak behintzat, oso harro daude beraien jatorri euskaldunaz. Lekuko, haien espazioetan nagusi diren ikurrak eta gainontzeko euskal sinboloak:
|
|
|
Angeluko 200
|
etxe
inguruk zuzenean jaurtitzen dituzte ur zikinak erreka eta hondartzetara
|