|
2011
|
|
|
Nahiago dute gizartean indar handiagoa daukan hizkuntzan egitea. Eta haurrak eskolatu ere,
|
etxeko
hizkuntzan ez, baizik eta beste hizkuntza (askotan) handiagoan egiten dute. Aukera kontu bat da, gurasoek euren seme alabak zein hizkuntzatan haztea eta eskolatzea aukera kontu bat da.
|
|
|
Guraso askori euren hizkuntza propioarekiko lotsa sentiarazi diote, eta pentsarazi diote euren seme alabek ez daukatela zertan hortik pasatu. Orduan, erraz ulertzen da gurasoek haurrak
|
etxeko
hizkuntzan ez eskolatzearen hautua egitea.
|
|
|
Ikasleak
|
etxeko
hizkuntzan ez baizik eta bigarren hizkuntzan eskolatzen dituzten programak dira murgilketa programak. Baina azpiratze ereduetan ez bezala, murgilketan ikaslearen etxeko hizkuntza babestu eta balioetsi egiten da, helburua ez baita ikasleak etxeko hizkuntza hori bazterrean uztea, baizik eta etxekoa zein eskolakoa, biak ikastea.
|
|
|
Azkenik, eskolaldiaren hasieran haurren etxeko hizkuntzak presentzia izan ohi du murgilketako geletan eta horrek ere lagundu du gurasoek eredu honen hautua egiterakoan. Gorago esan dugun moduan, haurraren
|
etxeko
hizkuntza ez dago debekatua murgilketaren testuinguruan. Ez dago erabateko eta muturreko hausturarik etxeko hizkuntza eta kulturaren eta eskolakoaren artean.
|
|
2012
|
|
|
Emaitza horren azpian
|
etxeko
hizkuntza ez baloratzearen motiboa egon daiteke ere; urte askoan bizi izan dugu jardungune batzuetan – familian, auzoan eta lagunarteaneuskaraz gustura aritu arren garrantzi handiko zeregin orok gaztelania eskatzen zuela nahitaez.
|
|
|
...emaitza honen zergatia ulertzen ahaleginduko bagina, behar bada ikusiko genuke gurasoek ikastetxearekin harremanetarako erdarara jotzen dutela etxetik euskaldunak izanik alfabetatu gabeak direlako, idatzizko harreman guztiak erdaraz sortzen dituztelako, edota ahozko harremanetan, euskalkia edo Arratiera erabiltzeko gai direlako baina ez, ordea, erregistro formalean aritzeko. emaitza horren azpian
|
etxeko
hizkuntza ez baloratzearen motiboa egon daiteke ere; urte askoan bizi izan dugu jardun gune batzuetan –familian, auzoan eta lagunarteaneuskaraz gustura aritu arren garrantzi handiko zeregin orok gaztelania eskatzen zuela nahitaez: medikutan, diru kontuetan, administrazioarekiko harremanetan.
|
|
2019
|
|
|
Hiztunaren trauma: diagnosia eta paliatiboak orduan, atxikitako pertsonak
|
etxeko
hizkuntza ez zuen aldatu, eta horrek, Jakileari nolabaiteko egonkortasuna ere ekarriko ziokeen traumaren baitan.
|
|
|
Gurera etorriz, antzeko egoerak maiz ikusi ditugu. Hainbat bilera, talde edo egoeratan ez da harritzekoa euskaraz ari direnen artean gehiago izatea euskara
|
etxeko
hizkuntzatzat ez dutenak edo euskaldun berriak, euskaldun zaharrak baino.
|
|
2020
|
|
|
Gironan esan zidaten badirela familia afrikarrak umeei gaztelaniaz egiten dietenak. Arazoa da, zeren gurasoek ez dute ondo hitz egiten espainolez eta haurrek
|
etxeko
hizkuntza ez dute ikasten. Gainera, zailtasunak dituzte eskolan edozer gauza ikasteko, zeren ez daukate hizkuntza bat bera ere lehen hizkuntza dena.
|
|
2021
|
|
|
Lertxundirentzat «liburu labur handi» bat da; horregatik pentsatu zuen euskarara itzuli beharra zegoela, eta Mujika zela egokiena. Gogorarazi zuen Kristof
|
etxeko
hizkuntzan ez, «adopzio hizkuntzan zela analfabeto», eta idazten segituko bazuen bere burua hizkuntza arrotz batean egitera behartu zuela —berak «etsai» izendatzen zituen horietako batean—.
|
|
|
|
Etxeko
hizkuntza ez den beste hizkuntza batean osoki eskolatua izateari esaten zaio murgiltzea. Munduko herrialde anitzetan gauzatzen da, eta aitzindaria izan zen horretan Quebeceko eskola, 1960ko hamarkadatik:
|
|
2023
|
|
|
Etxean euskara ez duten ikasleak, ordea, eskolan bilakatuko dira hizkuntzaren jabe, murgilpen prozesua baliatuta —non
|
etxeko
hizkuntza ez baita eskolakoa—; mulgilpen hori goiztiarra da —beranduenez 3 urterekin hasita—, eta oso intentsiboa, erabatekoa. Horrek horrela behar du izan, euskarak erabateko inputa behar baitu, 3 eta 7 urte bitartean irakurketa idazketa prozesua egiten delako, eta prozesu hori eskolan euskaraz egitea da ereduaren gakoa.
|
|
|
Ezinbestekoa da beste gizarte eremu batzuetan, familian zein inguru hurbilean, euskara erabiltzeko espazioak edukitzea. Familiek, euskara
|
etxeko
hizkuntza ez dutenean ere, euskarazko erabilerak eta jarduerak beregana ditzakete, eta beharrezkoa da ingurunean hizkuntza erabiltzeko espazioak egotea, euskara erabiltzeko aukera nahikoa izan dezaten.
|