|
2000
|
|
|
Orain dela kasik laurogei urte, Orozkoko Arane
|
etxeko
gizonak(* Teofilo Etxebarria pseudonimoa emango diot) parte txarrekoak ei zeuzkan eta katu bilakatzen eizen, bereziki lapurretan ibiltzeko. Gizon horren gorabeherak kontatzean beti azpimarratu du berriemaileak, eta haren senarra Pablok egiaztatu, egiazki gertatu direla, ezbatere asmatuak, baizik eta haren ahaideek ikusiak, Eulaliren izekok eta amak biziizandakoak.
|
|
|
—Aita hil zaigu, Mattin hil zaigu, eta zu zaitugu orain herederoa eta
|
etxeko
gizon bakarra —erran zidan— Baina Jainkoaren deia ere tartean dago, eta jakin nahi nuke ea oraino apez izan nahi duzunetz...
|
|
|
Denentzat edo, zehazkiago, inorentzat ez zen saludo bat marmarkatu eta, mahaiaren buruan jarri bezain laster, Junek zopa platera ekarri zion. Bera zatekeen, edo behinik behin
|
etxeko
gizona; kondizio hura berehalaxe erakutsi zuen, baso ardoa kolpe batez hustu eta, hatz potoloaren keinu batekin, Juneri gehiago zerbitzeko adierazi zionean. Uzkur jaten zuen, ezker besoa bere bularra eta plateraren artean mahaian apoiatua, lepoa oker, zurezko koilara bastoki erabiliz, bere legea eginez.
|
|
2001
|
|
|
Ez naiz sekula berandu iristen inora, horrekin histerika bat naiz.
|
Etxeko
gizonek telefono mugikor bat oparitu didate, horretarako bakarrik: ez daramat sekula piztua, norabait berandu noanean deitu eta abisatzeko soilik erabiltzen dut.
|
|
|
Indian askoz ankerrago egin zen gizona.
|
Etxekoek
gizonari, emaztea gogor hartzeko putzak ematen zizkioten.
|
|
|
Eritegia utzi eta gizonak lepotik heldu eta ito egin nahi izan zuen.
|
Etxeko
gizon guztiek sexuz bortxatuko zutela mehatxatu zuten.
|
|
2003
|
|
|
3 Erregen: Erregen egunean,
|
etxeko
gizonen eguna ospatzen da. Betiko eskaleak, betiko ohiturea; taldeka bildu, eta atez ate, eskean.
|
|
2004
|
|
|
Sagarrondoek, usteltzen direnean, landare txuri bat ematen dute. Nik banekien landare horren izena baina
|
etxeko
gizonari galdetu nion nola esaten zioten, jakin nahi bainuen baserriko euskara jatorrean nola esaten zioten. " Horrek ez du izen berezirik", esan zidan eta amonak bat batean:
|
|
|
Ilea eta aurpegia laztandu zizkidan. Orain, Oskar, heu izanen haiz
|
etxeko
gizona, erran zidan. Ez zuen negarrik egin.
|
|
|
Beldurrez akabatzen banengoen ere, ez nuen negarrik egin: aurrerantzean
|
etxeko
gizona izan nuen. Logelara joan eta, aitak bere azken bidaiari lotu aurretik utzitako diskoak hartuta, egongelako gramofonoan ipini nituen.
|
|
|
Gizonaren aurpegia aldatuz doa bere irudimenean. Batzuetan Olatzen bulegoko Ander da, bestetan Amaia bere lagun onenaren senarra, bestetan banku
|
etxeko
gizona, paretan dagoen egutegia irribarre batez oparitu ziona... Eta Olatzen barre algara bakoitzak sendaezina den zulo bat ireki dio bularrean.
|
|
2006
|
|
|
Herritarren (petxeroen) artean desberdin ordaintzen zen, familiaka ordaintzen zen lekuetan argi ikusten denez:
|
etxean
gizonik ez zuten alargunek erdia ordaintzen zuten, berdin, solariego, ziren herritar biztanleek (beste erdia beren jaunari ordaindu behar baitzioten250) eta herrian jabegoak edukita kanpoan bizi zirenek, eta nekazari, bilau edo erregearen kollazo zirenen artean, idi parea zutenen edo ez zutenen artean ere egiten zen desberdintasuna.
|
|
|
Bo, saioa eginda hantxe abiatu gara,
|
etxeko
gizona gidari. Hiritik kanpora.
|
|
|
Dantza eta garagardoa, garagardoa eta dantza, halaxe doa gaua denentzat,
|
etxeko
gizonarentzat eta niretzat izan ezik. Hark ez du edaten.
|
|
|
Garagardoekin segitu dugu eta, halako batean neure txanda izan da.
|
Etxeko
gizonari, Mike, zer hartuko duen galdetu diot.
|
|
|
Afariaren biharamunean etxekoek eta beste denok argazkiak egin ditugu. Lehenago,
|
etxeko
gizonak orein, orkatz edo halakoren baten haragi ehizatuez egindako saltxitxoi parea oparitu dit. Busera goaz.
|
|
2007
|
|
|
|
Etxeko
gizona bere emaztearekin bakarrik gelditu zenean, berri txarra erran zion:
|
|
2008
|
|
|
Langabeziak emakume izena du, emakumeen langabezia tasak gizonezkoena bikoizten duelako. Desberdintasun eta diskriminazioak emakume izena du, lan berdina egiteagatik gizonezkoek baino %25 gutxiago irabazten dutelako eta beraien
|
etxeetan
gizonek baino lan gehiago egiten dutelako. Txirotasunak emakume izena du milaka alargunek jasaten dutelako, 500 euroko pentsioa baino gutxiago irabazten baitute.
|
|
|
Gero, baserrien norabideak bereizten zituèn bidegurutzera iritsi zirenean, Kaxkagorrik laguna utzi eta honek bere bideari ekin zion, bakarrik. Baina Beñardo ez zegoen ongi, eta nola
|
etxera
gizon iritsi nahi baitzuen, denbora egiteko edo, bide ertzetik bospasei metrora zegoèn toki batean eseri zen, zuhaitz baten enborra bizkartokitzat harturik, non, berandu baino lehen, lotan gelditu baitzen. Itzarri zenean, gainean zuen gaua, ilargi erdia gauaren begi?, arazo handirik gabe zutitu, etxerako bideari berrekin, jiraka ez zebilkion arren (balantzarik ez zuen egiten behinik behin), astuna behar zuen Beñardok burua?
|
|
|
Estoniarrek uste dute, elkarrekin hobiratuz gero, geroko bizitzan ere pertsonak elkarrekin egongo direla. Halaxe kontatu zigun kostazainen
|
etxeko
gizonak. Hartan geundela, istorio zahar bat kontatu zigun Doris Kaveva poeta estoniarrak.
|
|
|
Gero, baserrien norabideak bereizten zituèn bidegurutzera iritsi zirenean, Kaxkagorrik laguna utzi eta honek bere bideari ekin zion, bakarrik. Baina Beñardo ez zegoen ongi, eta nola
|
etxera
gizon iritsi nahi baitzuen, denbora egiteko edo, bide ertzetik bospasei metrora zegoèn toki batean eseri zen, zuhaitz baten enborra bizkartokitzat harturik, non, berandu baino lehen, lotan gelditu baitzen. Itzarri zenean –gainean zuen gaua, ilargi erdia gauaren begi–, arazo handirik gabe zutitu, etxerako bideari berrekin –jiraka ez zebilkion arren (balantzarik ez zuen egiten behinik behin), astuna behar zuen Beñardok burua– eta gorabehera handirik gabe heldu zen etxera.
|
|
2009
|
|
|
" Badatoz, badatoz goietarrak beherantza" esaten ei zieten herrigunera, Asteintzako bidegurutzera jaisten zirenean. Oinetakoak janzteko eta abarkak euren etxean gordetzeko baimena ematen zien Bidekurtzio
|
etxeko
gizonak horrela agurtzen zituen, esaterako. Herrigunekoek Añeka etxeetatik gorako mendi bizkarretan bizi direnei irizteko izen generikoa da Goieta.
|
|
|
Gatikako etxe baten kasuan, zuhaitzak emateko ohitura zaharra jazo zen XX. gizaldiko bigarren erdian. Esku beharra, ostera, etxeko ugazabak antolatzen zuen, ermandadeko
|
etxeetako
gizonen laguntzarekin.
|
|
|
Biharamunean Charles Tindley, ostatu kaxkar baten ugazabak abisua eman zion poliziari.
|
Etxean
gizon bat zuela; Boddy ez ote zen; bezperan etorria eta artean ere lo zela.
|
|
|
Ondoko
|
etxetik
gizon bat irten zen eta, bigarren ilaran zegoen autoak berea ez zuela ateratzen uzten ohartu zenean, Tomengana itzuli zen. –Oraintxe aurreratuko dut?.
|
|
|
Handik aurrera, medikuaren aginduei jaramon eginez, ospitalean ari ziren lanean, halaber, emakumezko erizain batzuk, Gurutze Gorrikoak?, Reginak eta Ernestinak erabaki zuten ezen beraiek txandakatuko zirela gauez, batak gau bat eta besteak bestea?, eta Maria Bibiana eta Ada egunez; eta,
|
etxeko
gizonei zuzentzen zitzaiela, esan zien:
|
|
|
zuri ere bai, Damaso:
|
etxeko
gizonak zarete, eta, puntu honetara iritsita, zuek ere jakin behar duzue, bai horixe?
|
|
|
–Mezu lotsagabeak bidali zizkiotek Frantziako erregeri. Ez ditek noski haren aginterik onartuko, eta beren ministro eta Herriko
|
Etxeko
gizonei baizik ez zaizkiek fi datuko.
|
|
|
Clarek esan zigun bere bizitzako garai lasai batean zegoela, zoriontsu bizi zela senarrarekin eta semearekin. Beisbolean jolastera joan omen ziren
|
etxeko
gizonak.
|
|
|
KOLDO. (xorgin) Bueno,
|
etxeko
gizon bakarra izaten ohituta nago, zer nahi duzue?
|
|
|
NEKANE. (Dotoreziaz)
|
Etxeko
gizonari. Zelan ez!
|
|
|
Arazo ekonomikoak
|
Etxeko
gizona
|
|
|
|
Etxeko
gizona
|
|
|
|
Etxeko
gizona
|
|
|
Bestalde, errefusatze maskulinoan eta errefusatze femeninoan lortutakodatuak konparatuz (Kolmogorov Smirnov testa), desberdintasun esanguratsuakaurkitzen dira jabea eta etxekoandre/
|
etxeko
gizon estatusetan. Hau da, jabea estatusa kasu maskulinoan kasu femeninoan baino aldenduagoa dago «arazo ekonomikoak» (K S= 0.31; p <. 01) eta «bazterketa soziala» (K S= 0.18; p <. 05) itemetatik. Bestalde, etxekoandrea estatusa, etxeko gizona baino aldenduago agerida «arazo ekonomikoak» (K S= 0.30; p <. 01), «bazterketa soziala» (K S= 0.24; p <. 01) eta «enpleguaren bilaketa» (K S= 0.21; p <. 01) itemetatik.
|
|
|
Bestalde, errefusatze maskulinoan eta errefusatze femeninoan lortutakodatuak konparatuz (Kolmogorov Smirnov testa), desberdintasun esanguratsuakaurkitzen dira jabea eta etxekoandre/ etxeko gizon estatusetan. Hau da, jabea estatusa kasu maskulinoan kasu femeninoan baino aldenduagoa dago «arazo ekonomikoak» (K S= 0.31; p <. 01) eta «bazterketa soziala» (K S= 0.18; p <. 05) itemetatik. Bestalde, etxekoandrea estatusa,
|
etxeko
gizona baino aldenduago agerida «arazo ekonomikoak» (K S= 0.30; p <. 01), «bazterketa soziala» (K S= 0.24; p <. 01) eta «enpleguaren bilaketa» (K S= 0.21; p <. 01) itemetatik.
|
|
|
Orduan, erabiltzaileen premiazko eskaerak nabarmendu zituen, bai eta Espainia osoan funtzionatzen duten Harrera eta Oinarrizko Osasun Zerbitzuen sarera jotzen dutenen kopurua ere, “gizarteko ezegonkortasun eta zaurgarritasun egoerei irtenbide zehatzak bilatzeko”. “Caritas ante la crisis” txostenak dioenez, gero eta gehiago hurbiltzen dira sare horretara
|
etxerik gabeko
gizon bakartiak, bananduak edo dibortziatuak eta langabezian daudenak, eta ezin diote aurre egin bizitzeko leku baten ordainketari. Egoera larriagotu egiten da, krisiak jotako baina etxerik gabeko pertsonen taldeko kide ez diren herritar batzuk “baliabide espezifikoak eskatzen hasten direlako”.
|
|
|
Lehenengo atxiloketan, kalean gizonak eraso egin ziolako salaketa aurkeztu zuen emakumeak. Etxarri Aranatzen, berriz, bizilagun batek eman zuen abisua, ondoko
|
etxean
gizona tratu txarrak ematen ari zelakoan. Gertatua egiaztatu ondoren, gizona atxilotu egin zuten.
|
|
|
Iritsi da nire sekretu bat zuri erakusteko ordua, Teo... zuri ere bai, Damaso:
|
etxeko
gizonak zarete, eta, puntu honetara iritsita, zuek ere jakin behar duzue, bai horixe...
|
|
|
Handik aurrera, medikuaren aginduei jaramon eginez –ospitalean ari ziren lanean, halaber, emakumezko erizain batzuk, Gurutze Gorrikoak–, Reginak eta Ernestinak erabaki zuten ezen beraiek txandakatuko zirela gauez –batak gau bat eta besteak bestea–, eta Maria Bibiana eta Ada egunez; eta,
|
etxeko
gizonei zuzentzen zitzaiela, esan zien:
|
|
2010
|
|
|
Halarik ere, askotan txapelokerrak atzetik sartzen ziren, eta, orduan, aukera oso txikia zegoen izuari bizkarra emateko. Gogoan dut, oso ondo gainera, emakumezko batek nola egin zuen salto bigarren solairuko leihotik; eta nola topatu zuten
|
etxekoek
gizon bat armairu baten barruan. Eta beste batzuk nola eraman zituzten kuartelera.
|
|
|
Aitor Sorazuren kasua adibidez. Bera da
|
etxeko
gizona. 1996 an hartu zuen erabakia, lana utzi eta seme alabekin etxean bera egongo zela erabaki zuten.
|
|
|
gizon baten oihua, emakume baten irrintzia? dultzaineroen doinu alai bat ere gogoratzen dut, bazkalaurrean entzun nuena; gogoratzen dut, halaber, oparo bazkaldu genuela, zizka mizka hotzak eta beroak, arkumea eta legatza, tartak eta garaiko fruituak, halako zeozer?, baina, ezer gogoratzekotan, bazkalondoko kontuak gogoratzen ditut, haiek batez ere; gizonak. Teofilo Maria ere halakotzat hartzen zuten
|
etxeko
gizonek: aitak eta don Anizeto kalonjeak?
|
|
|
Ordutik zeuden ikusgarri Noraren titiak kamiseta eskotedunetan. Alabaina,
|
etxean
gizon ezertarako ez bat zuen, deus egiteko gauza ez zena, neskatilaren gorputz formagabea odolean sartua eta aberrazio zoroan bere bekatura bildua.
|
|
|
MENDIGORRIATARRAK gure atari berean bizi ziren.
|
Etxeko
gizona, Fernando Mendigorria, gure aitaren lagun eta lankidea izan zen, biak ere adin bertsukoak. Inoiz ez dut jakin txikitako lagunak ote ziren, ala laneko harremanak bihurtu ote zituen adiskide.
|
|
|
zoritxarrak pilatzen ari zitzaizkidan, elurra eta izotza bezala, bizitzaren alderik malkartsuenean, eta gutxi behar nuen, beraz —haize kolpe bat, lur mugimendu bat, edozein gauza—, elur luizi bat eragiteko, ni neu ere arrasta nintzakeena; Helenarekin hautsi eta handik hilabetera edo etorri zen haize kolpea, igande batean; auzoko jaiak ziren, eta tarteka kaleko hots urrunak iristen ziren Regina enera: ...emakume baten irrintzia... dultzaineroen doinu alai bat ere gogoratzen dut, bazkalaurrean entzun nuena; gogoratzen dut, halaber, oparo bazkaldu genuela —zizka mizka hotzak eta beroak, arkumea eta legatza, tartak eta garaiko fruituak, halako zeozer—, baina, ezer gogoratzekotan, bazkalondoko kontuak gogoratzen ditut, haiek batez ere; gizonak —Teofilo Maria ere halakotzat hartzen zuten
|
etxeko
gizonek: aitak eta don Anizeto kalonjeak— ongi janda eta hobeto edanda zeuden ordurako, benedictine bat kopan eta puru bana ahoan; hala geunden, bada, aita —etxeko jauna ohi baino hobea ere sentitzen zen, ausaz, une hartan, zurrutaren eraginagatik— honela mintzatu zitzaidanean, purutik arnastutako kea egoztearekin batera:
|
|
|
Ez zen erraza.
|
Etxeko
gizona, Antonio, izugarri erreakzionarioa zen, eta afal garaian, senar emazteak, Toshiro eta gu hirurok elkarrekin esertzen ginenean, grebak eta iskanbilak antolatzen zituzten" taldexkez" aritzen zen etengabe —" los grupusculos" — eta haien kontsignak jarraitzen zituzten ergel erabilgarriei buruz —" los tontos utiles" —; pentsaezina zen haren bita... Susmo txikiena, eta poliziari hots egingo zion.
|
|
|
Hik,
|
etxetan
gizonak arrastatzen dituk. Zetarako?
|
|
2011
|
|
|
Egoera horretan igaro eben frontea, Bermeoko Mañu auzotik, gure lekukoek eta euren senitartekoek. Askok ez ekian
|
etxeko
gizonak non egozan be; edo etxean, edo frontean, edo desagertuta... eta baldintza horreetan egin behar izan eben iges, nora joiazan be ondo ez ekiela. Mañuko auzotik Canonera jo eben, handik Mungiara, Mungiatik Bilbora, Bilbotik Gordexolara... aterpea eta jatekoa emongo eutsien lekuren bat topau artean igeska ibili ziran andrazko eta umeak.
|
|
|
Horko goiko landetan eperrak dabiz kantetan, hemengo
|
etxeko
gizonak kaka dekola praketan.
|
|
|
Amerikanuen semeak izan dira XX. mendearen azken herenera arte unibersidadera, gehienetan Salamancara, ikasketak egitera joiazan busturiar banakak. Gerraostean be,
|
etxeko
gizonak hil edo fusilau eutseezan etxeetan, berebiziko garrantzia euki eban Ameriketara ihes edo beharrean joandako senitartekoek handik hemengo familiei bialtzen eutseezan diru ekarriak.
|
|
|
–Nahi duzunean esan iezaiozu esan behar diozuna; zeu ez zara, bada,
|
etxeko
gizona?, andreak.
|
|
|
Harrituta bezala, baita harrotuta ere, arreta osoz begiratzen zion umeak
|
etxeko
gizonari, aitak zuzenean egiten baitzion berba berari. Ez zen ohikoa hori, amaren zeregina izaten baitzen berarekin jardutea.
|
|
|
Meza bukatzean eta itzultzeko ordua iritsita, oinaztarrak Gernika aldera abiatu ziren denak batera. Txiribogaeta izeneko ingurura iristean, Gomez Gonzalezek alde batera egin zuen Irazabal eta Burgoa Muxika
|
etxeetako
gizon banarekin eta isileko plana prestatu zuten. Butroiko jaunak agindu zien egin zezatela aurrera eta ezkuta zitezela Okako pasagune estuan.
|
|
|
Gero afaria prestatu nien nire koinata lasaiago ibiltzeko eta hurrengo egunean Gorritirantz atera nintzen. Han familia bat ezagutzen nuen eta
|
etxeko
gizonari azaldu nion zer gertatzen zitzaidan eta esan zidan ez kezkatzeko, han lasai egongo nintzela.
|
|
|
Gero ohartu nintzen, emakumeari negargura pasatu zitzaionean, kontent samar zebilela
|
etxeko
gizonarekin. Ni segituan joan nintzen.
|
|
2012
|
|
|
Hortaz, subjektu politiko txikiena familia bada, nola emango du erabakitzenduenaren berri?
|
Etxeko
gizonari bozka eskubidea emanez. Horrek esan nahi duAitzol ez zela sufragio unibertsalaren aldekoa, ez zela emakumeek bozkatzearenaldekoa eta dudarik balego espresuki azpimarratzen du:
|
|
|
Hortaz, subjektu politiko txikiena familia bada, nola emango du erabakitzenduenaren berri?
|
Etxeko
gizonari bozka eskubidea emanez. Horrek esan nahi duAitzol ez zela sufragio unibertsalaren aldekoa, ez zela emakumeek bozkatzearenaldekoa eta dudarik balego espresuki azpimarratzen du:
|
|
|
|
Etxeko
gizona hiltzen denean, zer gertatzen da maizterrarekin?
|
|
|
Hala ere botereak gizonarena izaten jarraitu du:
|
etxea
gizonaren ondasun moduan hartzen baita oraindik ere, emakumea bertako neskame delarik”. Aldaketa pixkanaka pixkanaka datorrela iruditzen zaie, “baina, zenbat aldiz entzuten da oraindik gizonaren ahotik ‘lagunduko al dizut lan hau edo beste egiten? ’ Galdera horrek ardura bere gain hartzen ez duela erakusten du argi eta garbi”, azaldu zuten.
|
|
|
emakume askea ezkonduko den arte, gero segidan etorriko dira, zurruta, amoranteak, frustrazioa, bakardadea eta, maiz, suizidioa. Dorothy Parkerren bizitzak ere antzeko eskemari jarraitu zion estuki (esaten zen bere
|
etxean
gizonak sartu eta ateratzen zirela" postaren erraztasun berarekin") eta gutxienez pare bat aldiz dibortziatu eta pare bat aldiz saiatu zen bere buruaz beste egiten.
|
|
|
|
Etxeko
gizonak berarekin eraman nahi izan nau kalera, egurastera. Hilabete gehiegi daramadala atera gabe dio, eta horregatik dudala.
|
|
|
Badut beldur pixka bat, Kattu hil zuten taberna ondoan jarri dute-eta elkartze gunea. Gainera,
|
etxeko
gizonak, maite duen bezala, xaxatu egin nau, gosaltzera Lagunekin tabernara joango garela esan dit. Astelehenetan Zabal itxita dagoenez Egin egunkaria saltzen duten leku bakarra dela gehituz.
|
|
2013
|
|
|
Inok igarri barik bertaratu dira: alde batetik, errotaria bere astoaren bila; beste aldetik sartenak eta maskilua hartu dabezan
|
etxeko
gizona bere tresnen eske.
|
|
|
Alkarte honetan ganadua sartzen zan behiak, idiak, zekorrak eta txahalak; ez zan txarri, ardi, ez ganerako animaliarik sartzen. Ganaduen ermandadean
|
etxeko
gizonak ibilten ziran, eta euren junta eta guzti eukiten eban, karguak banatuta: maiordomoa, tasadoreak eta listerua.
|
|
|
Bide horretatik, muturreko portaerak erakutsi dituzte antzezlaneko pertsonaia gaixotiek: Emilia zaharrak beti izan du izaera posesiboa semeordearekin, eta horren ondorioz umetuta dago
|
etxeko
gizona izan behar zen hura; haren emazteak zoriontasuna galdu du segurtasunaren truke, eta etxeko gaztetxoa denen menpeko jostailua baino ez da. Bitartean, eta haien guztien gristasuna apaindu nahian edo, nerabeen jokabide asaldatuak erakutsi dituzte pertsonaiek barra barra, bata bestearen gainean hitz eginez eta emozioak neurrigabe azaleratuz.
|
|
|
Zapatilak eta prakak ere bai. Baina
|
etxea
gizon heldu dirudun batena zen. Altzarietan igartzen zitzaion.
|
|
|
Eta, halako batean, osaba Tayyebi burua nahasten hasi eta, handik gutira, telebista nahita bultzatu eta puskatu egin zuen. Eta, orduan,
|
etxeko
gizonen irainak jasan behar izan zituen, baita Moshen eta Omarrenak ere. Irain haiek min egiten zioten, jakina, baina bere begi haietan beti aurki zitekeen, han edo hemen, puntu distiratsuren bat, harrotasun berreskuratuaren isla izan zitekeena:
|
|
|
Mutikoa, bestelakoan, sei urterekin hasi zen anaia korazonisten ikastetxean, eta
|
etxeko
gizonek argi eta garbi adierazi zioten beren desioa:
|
|
|
Garaiko moldeei jarraituz,
|
etxeko
gizonak bakarrik hornitu ziren euren eskuko bizibide batez, eta familia oneko kideek sasoi hartan har zitzaketen bide bakarrak hautatu zituzten, hain zuzen ere:
|
|
|
Horregatik, aldi berean, alokairuen kopurua handitzen ari da, eta jabeen beldurra ere handitu egiten da, errentaria ez erantzuteko.
|
Etxeko
gizon batek etxea berankor bati alokatu ez diezaion, Maizter Berankorren Fitxategia sortu da (FIM). Eta horien erabilgarritasuna ez da zalantzan jartzen, kontsultak% 150 igo baitira azken urtean. Zer da FIM?
|
|
|
Ahultasun hori areagotu egiten da etsai den espazio batean, aurreiritzi gehiagori aurre egiten baitie. Okerrago ikusten du emakumea izatea eta kalean bizitzea,
|
etxerik gabeko
gizona izatea baino. Etxerik gabeko pertsonen 2012ko inkesta, Inek (Estatistikako Institutu Nazionalak) egina, 20.000 biztanle baino gehiagoko udalerrietan ostatu eta/ edo jatetxeetako asistentzia zentroak erabili dituzten 18 urte edo gehiagoko pertsonen artean. iaz 22.938 pertsona zeuden etxerik gabe Espainian:
|
|
|
Mutikoa, bestelakoan, sei urterekin hasi zen anaia korazonisten ikastetxean, eta
|
etxeko
gizonek argi eta garbi adierazi zioten beren desioa:
|
|
|
Eta, halako batean, osaba Tayyebi burua nahasten hasi eta, handik gutira, telebista nahita bultzatu eta puskatu egin zuen. Eta, orduan,
|
etxeko
gizonen irainak jasan behar izan zituen, baita Moshen eta Omarrenak ere. Irain haiek min egiten zioten, jakina, baina bere begi haietan beti aurki zitekeen, han edo hemen, puntu distiratsuren bat, harrotasun berreskuratuaren isla izan zitekeena:
|
|
|
—Gure
|
etxeko
gizon guztiok, han, Euskal Herrian, basoan egin dugu lan —esan zuen— Aitak basoan egin zuen lan; nire lau anaiek ere basoan; nik, basoan. Behin batean, etxean zeuden aizkorak kontatu nituen.
|
|
|
Aurtengo auzolaneko gertakariak iazkoaren jarraipena gertatu dira hein handi batean. laz, Txurdanetik,
|
etxean
gizonik ez izaki eta, alarguna etorri zen auzolanera, Xalene. Lardunbaitatik, berriz, anai nagusia ordezkatzera Tzurdio etorri zen arrats beranduan; anaia zaharrak ardiak jeztera joan beharra zeukala eta hamahirugarren urtera doan mutiko gorria besterik ez bazen ere oraindik, ilunabarreko eta gau leheneko lan arinxeagoa egin zuelakoan bidali zuten; esku bat lanegun erdian botatzeko edo, alegia.
|
|
|
Aurten, iaz bezala, Txurdanetik Xalene etorri da,
|
etxean
gizonik gabe jarraitzen baitute. Lardunbaitatik, berriz, joan den aldian bezalaxe, Tzurdiok ordezkatuko du anaia zaharra, arratsalde erdian ardiak jeztera joan behar izan duenean.
|
|
|
Iluntasunean ezagutu ezin izan bazuen ere, ibilera hura ez zitzaion arrotza iruditu. Itzala lasterka desagertu zen, eta ez zuten harrapatu, nahiz eta inguruko
|
etxeetako
gizon batzuk bilatzen aritu ziren, emakumearen garrasiak aditu eta gero. Hurrengo egunean, Alfredok nonbait min hartu zuela jakin zuen jendeak.
|
|
|
|
Etxetik
gizon bat atera zen. Ez zen Etxehori, Josep baizik.
|
|
2014
|
|
|
Goazen etxekogizon terminoa bilatzera… Ez da agertzen. Ea
|
etxeko
gizon badagoen, bereiz idatzita... Ezta ere.
|
|
|
Antza denez, norbaitek erabaki du berba hori errealitatearen isla dela, eta hiztegian jaso behar dela. Aldiz,
|
etxeko
gizonik ez du euskarak. Gabezia hori errealitatearen isla da ala errealitatea begien araberakoa da?
|
|
|
Egoeraren larritasuna azpimarratzen du: " Datu ofizialik ez badugu ere, etxea eraitsi dioten familia batean,
|
etxeko
gizonak emakumea jotzeko joerak nabarmen igotzen dira".
|
|
|
Azkoitiko emakume eta haur haiek guztiek gerora beste askok errepikatuko zuten kontaketa egin zuten: joandako
|
etxeko
gizonekin harremanetan jartzeko eta zortzi eguneko epean herrira bueltatzeko eskatzeko agindu zietela frankistek; «armarekin» bueltatzen ziren gizonei ez zitzaiela ezer gertatuko esan ei zieten. Behin epea beteta, frankistek 48 ordu eman zizkieten emazte, arreba, ama eta seme alaba haiei.
|
|
|
Lokaletik aterarazi gintuzten eta etxean garagardoa bazuela esan zuen; hortaz, atzetik joan gintzaizkion Juantxo, Moro eta hirurok. Juantxo emakume hura zirikatzen hasi zen,
|
etxera
gizonak eraman ohi zituen galdezka. Bere aurpegiko asper itxura gogoratzen dut.
|
|
|
Semearen soldadugoarengatik jasotzen duen sari ttipia ere kendu eginen diotela, bertzalde. " Eta nola behar diagu bizi,
|
etxean
gizonik gabe, ondasunak bahiturik, eta sari hori gabe, emazte xahar bat eta haren alaba urrikalgarria?". Hainbertze arrazoirekin, Battitta Garatek isil isila amaitu du gopor esnea, amari batere erran gabe su lerroan ere arratoien artean duela gau guziez lo egin.
|
|
|
Joan den ostegunean zortzi, ka tedraleko atean kokorikaturik atxeman dute, hila, Patrick be troina,
|
etxerik gabeko
gizon bat. Monoprix aitzinean eta hor gaindi ikusten dira eske.
|
|
2015
|
|
|
Ez ziren eta dira, jakina, halakoak basetxe denak, baina estereotipoetatik haratago, ikuspegi erreala da Altunarena.Tomasen paperean, Kandido Uranga da filmeko izar handia.
|
Etxeko
gizona da, egiten duen eta egiten ez duen guztiarekin; lanean, hizketan, ibileran eta bizimodua ulertzeko eran. Une jakin bat arte, aitak markatuko du pelikulan zer gertatuko den eta nola, bizi eredu baten jarraipena xede.
|
|
|
–Aitari aipatuko diot, ea hark zer dioen, jarraitu du amak,
|
etxeko
gizonaren erantzunaren beldur dela ondo jakinik ere. Ezagun du tentsioa alabaren aurpegian, eta eskua oratu dio, berotasun pixka bat emateko.
|
|
|
Beste konturik ez zen inguruko baserritarren artean: Xanjoxe nesken logeletan sartzen zela, ateak itxita egonik ere, eta neskek oihu egin orduko ihes egiten zuela,
|
etxeko
gizonek haren arrastorik atzeman aurretik. Gau batean bai eta bestean ere bai.
|
|
|
proiektu bakarra: etxerik gabeko pertsona gehienak gizonezkoak dira, eta gizonen eta emakumeen %20ren artean egiten da zozketa,
|
etxerik gabeko
gizon eta emakumeen ohiko proportzioa mantentzeko. Kasu guztietan, programa hau etengabe hobetzeko ebaluazioaren alde egiten da, eta Espainian oraindik ere modu esperimentalean egiten da.
|
|
|
|
Etxeko
gizon batek bero bero agurtu die soldadu eta boluntarioei, ukuilutik autoa atera eta janari edaria kargatu ondoren joan dira bidetik errepiderantz.
|
|
|
Zu zara
|
etxeko
gizona, eta Griffy eta biok ostalariak gara.
|
|
2016
|
|
|
–Lugora! Ez ziren joango atzo arratsaldean Fonfríako Cibrán etorri izan ez balitz, zubiaren ondoko
|
etxeko
gizona, alegia. Lugotik ezer ekartzerik nahi genuen galdetzera etorri zen, gaur hirira joan behar zuela eta.
|
|
|
Eta hori al da Justizia, diot nik? Zer egiten duzu
|
etxean
gizon erdi, emazte erdi, mutiko erdi batekin. Osorik sufritu besterik ez, eta betiko.
|
|
|
Berreraikuntza garaitik hasi eta gaurdaino, etxeko zerbitzari diharduten emakume beltzen arabera,?
|
etxeko
gizonaren, sexu abusua izan da beren lan arrisku nagusietako bat.
|
|
|
–Bai, aseguru
|
etxeko
gizon arruntarentzako lan arrunta, esaten du Lonek, irribarretxo batekin.
|
|
|
|
Etxeko
gizonaren gabardina zaharra jantzita agertu nintzen Bilbora. Gaur emango diot.
|
|
|
Hara, gure
|
etxeko
gizona badoa lanera!
|
|
|
Horren oinarriak hauek izango lirateke: heterosexuala; maskulinitatearen plazerera eta bizitzara egina;
|
etxeko
gizonak izango dute boterearen monopolioa (aita, osaba, aitona); produkzioa eta erreprodukzioaren arteko banaketa sistemikoa, etab. Familia eredu hori eta horren gertuko sarea bera dira, gehienetan, errealitate lazgarri horien isilpeko babesleku; horren adibide adierazpen hauxe dugu: trapu zikinak etxean garbituko ditugu.
|
|
|
–
|
Etxeko
gizonak agintzen zuen beraz.
|