|
2008
|
|
|
Hizkuntzak biziberritzeko familia ez dela nahikoa azpimarratuta, Patxi Baztarrika Hizkuntza Politikarako sailburuordeak zera azaldu du: " Eskola funtsezkoa izaten ari da
|
etxean
euskara jaso ez duten gazteek ikas dezaten. Baina ahalegin horiek guztiak helburu argia dute:
|
|
|
Besterik da, eta oso beharrezko,
|
etxeko
euskara jaso eta prestigiatzeko hiztun bakoitzaren ahozkoa jasotzea idatziz, behar diren fonetismoak eta erabilita. –Halaxe egin izan du Jose Migel Barandiaranek lehen. Iñaki Gamindek orain?
|
|
2013
|
|
|
Irudi bat apartatzen hasita, euskaldun berriarena nabarmenduko nuke.
|
Etxetik
euskara jaso dugunok nekez iristen gara euskara gaztaro edo helduaroan ganoraz ikasi duenaren ahalegina bere tamainan balioestera. Euskararen herriak egindako bidean ibiltari nagusietakoak dira.
|
|
2014
|
|
|
Ikerketa honetan parte hartu duten gazteak ez dira testuinguru oso euskaldun batean bizi (Bilbon). Gehienek ez dute
|
etxetik
euskara jaso, eta eskola bihurtzen zaie, kasu gehienetan, euskara ikasteko gune estrategiko eta eraginkor ia bakarra. Ikasle etorkinen eta autoktonoen
|
|
2015
|
|
|
nahiz eta etxetik euskara ez jaso, inguruan euskara asko entzun badut, erreferente asko baldin baditut, euskaraz kontsumitzeko aukera asko baditut eta euskara balio indartsu eta egokiekin lotzen badut, nahiko normala izan daiteke lagunartean eta beste hainbat harremanetan euskaraz egiteko ohitura izatea. Aldiz,
|
etxetik
euskara jaso arren, euskara balio pobreekin lotzen badut, nire inguruan euskararekiko jarrerak ahulak badira, eta ibiltzen naizen talde eta giroetan euskara
|
|
|
Lehen hizkuntzari buruzko datuak irizpide hauen arabera aztertuta, EAEko datu orokorrak hartzen baditugu, lehen hizkuntza
|
etxean
euskara jaso dutenen kopurua nahiko egonkor mantenduda, nahiz eta beherako joera bat izan gehienbat azkeneko bi hamarkadetan. Dakizuen bezala, joerahori hainbat arrazoirengatik azaldu daiteke, baina horien artean segur aski garrantzitsuena belaunaldi ordezkapena izango da.
|
|
2017
|
|
|
2 Hemen azaldutakoaren adibide argia da euskaldun askok
|
etxean
euskara jaso arrengazteleraz hitz egiteko daukaten ohitura. Edo baita ere etxean euskara ez jaso arren euskaltegira doazenak euskara nahi dutelako ikasi.
|
|
|
2.1 Ikerketaren galdera ipar euskal herrian azken hamarkadetan euskararen transmisioaren etena gertatu da, eta
|
etxean
euskara jaso duten belaunaldiek ez diete gerora beren seme alabei irakatsi. testuinguru horretan, euskarazko murgiltze eredua zabaltzen ari da eta horrek gure arreta piztu du. gero eta guraso gehiagok egiten dute seme alabak euskarazko murgiltze ereduan matrikulatzeko hautua, horietako batzuk guraso erdaldunak izaki.
|
|
|
Gure hizkuntza komunitatearen profila anizten dagoelako. Garai batean euskaldunak ziren
|
etxean
euskara jasotzen zutenak. Denborarekin bai euskaltegien bai hezkuntza sistemaren bitartez hiztun asko euskaldundu dira.
|
|
2018
|
|
|
18 Hogei bertsolarietatik ba da
|
etxean
euskara jaso ez duen bakarra eta hogeitik hiru soilik gurasoetako bat euskalduna ez dutenak.
|
|
|
Azken urteetako joeraren arabera, gainera, beherantz doa
|
etxean
euskara jaso dutenen kopurua5:
|
|
|
|
Etxetik
euskara jaso eta ikasketa guztiak, oinarrizkoetatik unibertsitatekoetaraino, euskara hutsean egin dituen gaztea, euskaraz erdaraz baino erraztasun handiagoz moldatzen den gaztea ere, hartu berri duten enpresan gatazka piztaile ez izateagatik gaztelaniaren uztarripean jarriko da, euskararen aldeko borondaterik handiena izanda ere. Gazte euskaldun horri ezin diogu eskatu borroka horretan sar dadin.
|
|
|
|
Etxetik
euskara jaso eta ikasketa guztiak, oinarrizkoetatik unibertsitatekoetaraino, euskara hutsean egin dituen gaztea, euskaraz erdaraz baino erraztasun handiagoz moldatzen den gaztea ere, hartu berri duten enpresan gatazka piztaile ez izateagatik gaztelaniaren uztarripean jarriko da, euskararen aldeko borondaterik handiena izanda ere. Gazte euskaldun horri ezin diogu eskatu borroka horretan sar dadin.
|
|
2019
|
|
|
Soziolinguistikan eta hizkuntzaren antropologian orain arte modu bakarreko hizkuntza transmisioa soilik hartu izan da kontuan: goitik beherakoa eta norabide bakarrekoa. urte luzez euskararen transmisioa halakoa izan dela uste izan da, nolanahi ere, gaur gaurkoz, gazteen artean gehiago dira
|
etxean
euskara jaso ez duten hiztunak etxean jaso dutenak baino (Ortega et al., 2016, 16 or.). hori horrela, kasaresek (2015, 27 or.) zalantzan jarri zuen transmisioaren adiera hertsia eta haren ustetan, transmisioa bertikala zein horizontala izan daiteke (kasares, 2012, 45 or.). kode linguistikoarekin batera hiztunek kode horien inguruko arau sozialak, ohiturak, usteak eta balioak ere jasotzen dituzte ... Sozializazioa, transmisioa bezala, ez da familiara eta gurasoen eta seme alaben harremanera soilik mugatzen, etxetik kanpo ere bai baitaude sozializazio esparruak (ingurukoak, harreman sareak, eskola, hedabideak...) (Beitia, 2017, 143 or.). hori dela eta, hiztun baten hizkuntza
|
|
2021
|
|
|
Emaitza orokorrak horiek izan arren, zenbait aldagairen arabera ikasleek emaitza hobeak edo kaskarragoak lortu dituzte. Adibidez, LH4ko ikasleek euskaran duten gaitasunari erreparatuta, emaitza onenak ereduan dihardutenek dituzte, neskak mutilak baino hobeto aritzen dira, eta
|
etxetik
euskara jasotzen dutenek dute mailarik onena (280 puntu). Maila sozioekonomikoaren eragina ere nabaritu dute:
|
|
|
Familian jaso duten hizkuntzak eta gertuko testuinguruak baldintzatzen dute egiten duten hizkuntza hautua. Horrela,
|
etxetik
euskara jaso dutenek eta testuinguru euskaldunean bizi direnek euskaraz egiteko hautua egiten dute nabarmen, eta etxetik gaztelania jaso dutenek eta testuinguru erdaldunetik datozenek gaztelaniaz egiten dute nagusiki.
|
|
2023
|
|
|
Egun, gero eta ohikoagoa da jakitea».
|
Etxean
euskara jaso ez duten haurren euskalduntzea atzeratzen du horrek. «Lehen, euskaldun ez zen edozein oso erraz asimilatzen zen eskola horietan».
|
|
|
Euskarak Azpeitian eta inguruetan kuidorik ez duela pentsatuko dute askok, baina hizkuntzaren transmisioa misio eta kezka duten beste asko ez dira, ez, iritzi berekoak. Atzerritik datozen bizilagun berriak euskarara ekartzeko bide eraginkorrak pentsatzea eta sortzea lan txikia ez, eta
|
etxean
euskara jaso duten haurrak eta gazteak auzo gertuko eta ez hain gertuko hizkuntza erraldoien lilurapean bidean ez galtzeko zer eta nola egin ere ebatzi behar; eta agudo, jakina baita nekez irabazitako apurrak suelto galdu ohi direla.
|