|
2001
|
|
|
Herrialde konkretu baten egoiliarrek beren barneko eta kanpoko erosketak (merkataritza ondasunak edo finantza bonuak izanik) herrialdearen
|
etxeko
diruarekin ordaintzen dituzte, nahiz eta kanpo esportatzaileen azken ordainketarako geroko jarduera bat truke merkatuan beharrezkoa den. Transakzio bat herrialde esportatzailearen monetan soilik ordaindua izanen balitz, logikoki herrialde horretako barneko edo etxeko transakzioen kategoriari legokioke.
|
|
|
Hegoko zorpeko egoiliarrek beren kanpo hartzekodunei zerbitza diezaiekete baldin eta soilik baldin beraiek beren herrialdeak irabazitako monetak erosten badituzte beren merkataritza soberakinaren kontrapartida gisa, beren errentaren (beren
|
etxeko
diruan eratua) gastuaren bidez. Erosketa horiek I diruko eskari soberakin baliokide bat (H diruko terminotan) definitzen dute (hori 4.4 azpiatalean aztertu dugu).
|
|
|
H herrialdea R multzo gisa ikusi da, bera nazioarteko transakzioen espazioan kontsideratu den heinean; alderantziz, herrialde berberak Rmultzoa definitzen du bere transakzioak etxeko ordainketen arloari dagozkion bakoitzean. Rmultzoak, beraz, egoiliarrak ditu barne, zeintzuk kanpoko munduarekiko zordunduak diren, hain zuzen ere, beraiek beren
|
etxeko
dirua edo diru nazionala eskuratzen dutelako zorra eratzen denean eta diru hori gastatzen dutelako beren hartzekodunei zerbitzatzeko. R eta R multzoen arteko bereizketa unibokoa da, zeren, mundu errealean, herrialde bakoitzak bere banku sistema autonomoa baitu.
|
|
|
Logikoa litzateke H zorpeko herrialdearen Rmultzoa bere zorretik ateratzeko gai izatea, R multzoari kalte egin gabe. Gertakarien azterketak erakusten du, zorpeko herrialdearen H
|
etxeko
diruan gauzaturiko kanpo zorraren edozein zerbitzuk bere zorretik irtetea ahalbidetzen diola RH multzoari, baina soilik zorra RH multzoan datzan neurrian. H zorpeko herrialdeko egoiliarrek (R) beren kanpo hartzekodunei H diruko 2 milioi unitate transferitzen dizkieten aldiunean, H ren zorra H diruko z unitatekoa izatetik H diruko z unitatekoa izatera joaten da.
|
|
|
H herrialdearen zorrak aldatu gabe segitzen duenez bere kanpo hartzekodunei transferitzen dien etxeko aurrezkien kopurua edozein delarik ere, premiazkoa da H diruan inolako ordainketarik ez egitea; hala ere, horrela eginen balu, bere sakrifizioa alferrik izanen litzateke. Logikari dagokionez, zorpeko herrialdeak kanpo monetatan irabazi netoak eskuratzen ditu bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzearren, irabazi horiek erabiliz eta ez bere
|
etxeko
dirua erabiliz.
|
|
|
Baldin eta horietako aurrezki mota bat faltan botako balitz RH multzoa ordaintzeko gai izanik(
|
etxeko
diruan), RH multzoa ez izanik (kanpo monetan), edo, alderantziz, RH multzoa ordaintzeko gai izanik (kanpo monetan) eta RH ez izanik (etxeko diruan), ez litzateke gauzatuko inolako kanpo zorraren zerbitzurik.
|
|
|
Baldin eta horietako aurrezki mota bat faltan botako balitz RH multzoa ordaintzeko gai izanik (etxeko diruan), RH multzoa ez izanik (kanpo monetan), edo, alderantziz, RH multzoa ordaintzeko gai izanik (kanpo monetan) eta RH ez izanik(
|
etxeko
diruan), ez litzateke gauzatuko inolako kanpo zorraren zerbitzurik.
|
|
|
H ren merkataritza esportazio netoen kontrapartida modura (p epealdian), H ren Banku Zentralak (RH multzoa irudikatuz) I diruko 2 milioi unitateko irabazi netoa eskuratzen du; orduan esportatzaileei
|
etxeko
diru kopuru baliokidea ordaintzen die; beraz, horiek H diruko 2 milioi unitate bereganatzen dituzte.
|
|
|
lehen puntuaren aplikazioa egiaztatzen du, zeren herrialde bakoitzak bere inportazioak bere diruan ordaintzen baititu. Hegoak Iparrak jaulkitako bonuak (B) ordaintzen ditu (lehen zirkuitua) bere
|
etxeko
diruan; Iparrak Hegoaren merkataritza esportazio netoak ordaintzen ditu bere diru nazionalean (bigarren zirkuitua). Beraz, I diruko x unitateko zirkuituak (lerro jarraituak) ondasun errealen elkarren arteko transferra ahalbidetzen du (lerro etenak):
|
|
|
Jakina, gaur egungo nazioarteko ordainketen sasi sistemak beste desoreka monetario batzuk ere sorrarazten ditu. Hain zuzen, dibisa truke estandarrean eginiko nazioarteko transakzioek
|
etxeko
diruaren emisio inflaziogilea eta dibisa monetako herrialdeen, negarrik gabeko defizita. Rueff ekonomialariak aspaldian salatu zuena dakartzate.
|
|
|
Herrialdeak hori gauzatu behar badu, orduan, funtzio horri dagokionez, herrialdeak bitartekari soil moduan funtzionatzen du. Horrek esan nahi du, egoiliarrek egindako ordainketak beren herrialdeari eginikoak izan behar direla; beraz,
|
etxeko
diruan kanpo moneta modura galtzen duen kontrapartida zehatza irabazi behar du herrialdeak.
|
|
|
Hortaz, egin behar den galdera hauxe da: eskuratzen ote du Banku Zentralak mundu errealean, zorpeko egoiliarrek kanpora transferitutako aurrezkiekiko mozkin netoen kopuru baliokidea bere
|
etxeko
diruan, ala ez. Erantzun zuzena, dudarik gabe, ezezkoa da.
|
|
|
Azpimarra dezagun I diruko 2 milioi unitateko fluxu berezi hori; izan ere, fluxu horrek H diruko 2 milioi unitateko fluxua dauka barnean. Kontua da H herrialdearen
|
etxeko
diruko kopuru batek inoiz ez lukeela I herrialdearen dirua, sendotuko?, truke merkatuan gauzaturiko eragiketak orekaturik baleude. H herrialdearen kanpo ordainketen balantzak 2 IM raino bere kanpo hartzekodunei emaniko zerbitzua barnean daukan egoeran, H k 2 HM ko aurrezkiak galtzen ditu gainontzeko munduaren onurarako:
|
|
|
Lehen arazo garrantzitsua ondokoa da, alegia, ea kanpo moneten sarrera neto horiek H diruko kanpo balioan presioa ezartzen duen ala ez jakitea, zeren, horrela, kanpo balioa gehitua izanen bailitzateke. Erantzun esperimentala ezezkoa da, zeren H ren Banku Zentralak ez baitie finantza merkatuei so egiten kanpo monetatan bere
|
etxeko
diruko aktibo berrien kontrabaliorako; aitzitik, HM ko x kopurua H ren Banku Zentralak sortua da, eta honek bere erreserbei (2 IM) gehituriko kanpo moneten kopurua, monetizatzen, du horrela bere unitatetan.
|
|
|
beraz, diruaren sormenak ez du eragiten parte hartzen duen diruaren prezioan. H herrialdearen Banku Zentralak ez du erosten H diruko aurretik jadanik existitzen den inolako diru kopururik, H ren merkataritza soberakinaren ordainketa
|
etxeko
dirutan elikatzeko; helburu horretarako behar den H diruko kopurua, izatez, H herrialdearen Banku Zentralak sortzen du osoki.
|
|
|
Froga dezagun lehendabizi nola izanen litzatekeen ordaindua gainerako mundua osorik interesetan eta amortizazioan, bere kanpo zorra eramaten duten egoiliarrek aurrezturiko eta bere hartzekodunei transferitutako errenta Hegoak truke merkatura
|
etxeko
diruan ekarriko ez balu.
|
|
|
badirudi dena ongi dagoela. Alta, H herrialdearen barne errenta ere kontuan eduki behar dugu, errenta hau
|
etxeko
diruan edo kanpo monetan adierazita badago ere. Ezin da ukatu ezen Hegoaren egoiliarrek gainerako munduarekiko zordunduak direnek 2 bilioi dolarreko barneko errentaren sakrifizioa egiten dutela.
|
|
|
Kontabilitate kontuen irakurketa batetik ateratzen da ondorio hori: 100 bilioi dolarreko balioko errenta monetario neto bati aurre eginik, etxeko output aren barne prezioa gora doa,
|
etxeko
diruan, 98 bilioi dolarreko baliotik 100 bilioi dolarreko baliora.
|
|
|
Esan barik doa, ezen beste erakunde nazional batek Altxorrak, Haziendak... berdin gauzatu dezakeela funtzio hori, eta erreforma ez dagoela erakundearen beraren status politikoaren menpe edo sistema berrian herrialdeak hartuko lukeen irabaziaren menpe. Erraztasunagatik, erreferentziazko kanpo moneta modura dolarra hartu dugu, dolarraren eta zorpeko herrialdearen
|
etxeko
diruaren HM arteko truke tasa ondokoa dela suposatuz: 1 HM= 1 $.
|
|
|
Zorpeko herrialdeei beren politika ekonomikoak NMFko adituek plazaraturiko arau hertsiei lotzea eskatzen zaie, beren
|
etxeko
diru eskaintza defizit gastuen bidez kontrolatzeko eta beren esportazioak gehitzeko helburuaz. Herrialde horiek beren esportazioak inportazioen parean gehitzeko gai balira ere, oraingoz beharturik egonen lirateke beren kanpo zorraren zerbitzurako behar den atzerritar moneta erostera; eta beren etxeko diru eskaintzaren maila edozein izanik ere, erosketa horrek eragin negatiboa edukiko luke beren moneta nazionalen truke tasan.
|
|
|
Zorpeko herrialdeei beren politika ekonomikoak NMFko adituek plazaraturiko arau hertsiei lotzea eskatzen zaie, beren etxeko diru eskaintza defizit gastuen bidez kontrolatzeko eta beren esportazioak gehitzeko helburuaz. Herrialde horiek beren esportazioak inportazioen parean gehitzeko gai balira ere, oraingoz beharturik egonen lirateke beren kanpo zorraren zerbitzurako behar den atzerritar moneta erostera; eta beren
|
etxeko
diru eskaintzaren maila edozein izanik ere, erosketa horrek eragin negatiboa edukiko luke beren moneta nazionalen truke tasan. Hortaz, presio depreziatzaileak ez dira kudeaketa monetario txar baten ondorioak, dolar (edo beste giltza moneta) estandarraren pean gauzatu behar diren nazioarteko transakzioen bidearenak baizik.
|
|
|
Nazioarteko ordainketen benetako sistemarik ezean, Hegoaren kanpo transakzioak erakunde espezifiko batek eskuratu dituela esan nahi du horrek (Altxorra, Hazienda edo Banku Zentralaren departamentu espezifikoa izan daitekeena); eta erakunde horrek kanpo ordainketa guztiak kanpo monetatan eskuratu eta gauzatu behar ditu. Beste aldetik, erakunde horren barne departamentuak
|
etxeko
diruan eskuratu eta gauzatu behar ditu H ren nazioarteko transakzioei dagozkien ordainketa guztiak. Beraz, H herrialdeko inportatzaileek barne departamentuari ordaindu liokete, eta berak esportatzaileei ordaindu lieke.
|
|
|
Kanpo zorraren zerbitzuari dagokionez, Hegoaren zorpeko egoiliarrek barneko departamentuari ordainduko liokete, gainerako hartzekodunei kanpoko departamentuak ordainduko liekeen bitartean. Kanpo zorraren zerbitzuaren kopururaino, beraz, kanpo monetako transferra (gainerako munduari) egonen litzateke, eta baita
|
etxeko
diruko barne fluxu baliokidea ere; hori, bistakoa denez, zentzu komunari dagokio, zeren, herrialdeak bitartekariaren eginkizuna jotzen badu eta gain kanpo hartzekodunen ordainketa hartzen badu, zorpeko egoiliarrekiko erlazioan bere kontrapartida topatu behar baitu. Gaur egun kapital espekulatzailearen onurarako definitiboki galtzen dena, bihar herrialdeak eskuratuko luke, gainerako munduko hartzekodunek beren kredituen inolako zati nimiñorik ere galdu barik.
|
|
|
Zer esanik ez, EEBBek onura gehiago aterako luke aktibo errealen erosketatik; baina gainerako munduak berdin sufrituko luke, nahiz eta dolarrak EEBBek dohainik emanak izan. Izan ere, kanpoko dolar gordailuak aktibo errealekin identifikatuak dira, eta transakzio errealen azken ordainketa modura transferituak diren bezain laster, horiek herrialde esportatzailearen balantze orriaren aktiboaren aldean sartzeak
|
etxeko
diruaren sormen inflaziogilea inplikatzen du, edozein direlarik hasierako amerikar ordainketaren zioak. Analogikoki, herrialde azpigaratuen dolar gordailuen erabilerak kanpo zorraren zerbitzurako beren moneta nazionalaren debaluazio proportzionala dakar, gordailuen jatorria edozein delarik ere.
|
|
|
(ii) Bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzeko, H herrialdeak bere kanpo irabazi netoa bilioi dolarreko baliokoa ematen dienez, dolarraren onurarako eta H ren
|
etxeko
diruaren kalterako dolarren eskari gehigarria agertzen da, hots, eskari neto bat; eta eskari neto hori H ren merkataritza esportazioen prezio korrontearen eta beraren merkataritza inportazioen prezio korrontearen berdinketaren bidez soilik izan daiteke berrartua.
|
|
|
Beraz, H herrialdearen barneko eta kanpoko errentei dagokienez, diruaren terminotan, 2 bilio dolarrak eskari gehigarri baten objektu dira. Edozein teoriaren arabera, halabeharrez ondorioztatzen da ezen H herrialdearen kanpo zorraren zerbitzu korrontea bere
|
etxeko
diruaren kanpo balioaren depreziazioaren kausa dela, eta depreziazio horrek merkataritza inportazioen prezioa kanpo monetan merkataritza esportazioen prezioen kanpo monetan maila zehatzera ekartzen duela.
|
|
|
Dolarretan bere merkataritza esportazioen prezioa ezartzen duen herrialde bakoitzak aurreko paragrafoan deskribaturiko mekanismoa jasaten du; baina ezein herrialdek ezin ditu baztertu kanpo monetetarako eskari gehigarriaren ondorio logikoak
|
etxeko
diruaren terminotan. Beraz, herrialde horiek beren merkataritza inportazioen prezioaren gehiketa ikusten dute kanpoko monetan, beren kanpo hartzekodunen zerbitzu korrontearen kopuru zehatzean.
|
|
|
Arazoa bestelakoa da: dolarretan itzuliak izatean, altxatzen ote da herrialdearen merkataritza inportazioen prezioa
|
etxeko
diruan, beraren kanpo zorraren zerbitzua dela-eta?
|
|
2009
|
|
|
Ikerlan batean, non emakume dominikarren eta magrebtarren egoera konparatzen den (Gregorio eta Ramfrez, 2000), ikus daiteke bai jatorrizko bai helmugakoherrialdean dituzten estatusek eragin dutela emigrazioarekin gertatzen diren aldaketen pertzepzioetan eta familiarekin duten eskakizunetan. Dominikar Errepublikako gizartean emakumeek estrategia produktiboen bidez,
|
etxera
dirua eramatendute; hala ere, haien lanaren balioa ez da onartzen lan merkatu formalean edoinformalean, ez sozialki ezta ekonomikoki ere. Marokon saritzen den papera, etxekoandrearena, amarena edota emaztearena da, eta rol hori bertan behera uztea edojaramonik ez egitea, zigortzen da.
|
|
2010
|
|
|
2 Etxeetan oinarritutako ikuspegia nabarmentzea. Ekonomia orokorrarenbilakaera ezagutzea garrantzitsua da, baina
|
etxeetako
diru sarrerak etakontsumoa identifikatzeak herritarren bizi mailaren bilakaerari jarraitzea ahalbidetzen du.
|
|
2013
|
|
|
10 m2), ez, ordea, logelak eta komunak, gutxienez 9 m2 koak eta 12 m2 koak izan behar zirenak. Baina praktikan araudia ez zen bete eta INVk espazio berderik gabeko, azalera gutxiagoko eta garestiagoak ziren
|
etxeak
diruz lagundu zituen. Gerraosteko egoera kaskarra eta etxeen gabezia kronikoa edozein araudiren gainetik geratu baitzen.
|