|
2000
|
|
|
Eta memoria halakoa bada, eta hemen han bada eta han hemen, nola ahantzi, bada, osabaren lezioneak, noiz eta zientziaren sekeretuak desestaltzen eta erakusten hasi baitzitzaidan, niri bakarrik, eskola partikular haietan!, zeren Mattin gero eta administratzailearen erranetarago baitzegoen eta haren ondoan egiten baitzituen orduak eta orduak, harekin treba zedin, usa zedin eta ohi zedin
|
etxeko
diru kontuetan eta aitaren negozioetan, osaba Joanikoten eta bion arteko harremanak are hertsiagoak eta sekeretuagoak egiten zirela, bide batez...
|
|
|
Eskakizun bakarra egin nion: erabakitzen zuena erabakitzen zuela,
|
etxera
diru karga berriak ez ekartzeko modukoa izatea. Horretan ere ez zidan kasurik egin.
|
|
2001
|
|
|
Ezkondu zenetik senarra emaztearen
|
etxeko
dirua bereganatzen saiatu zen. Horretarako emaztea makilka erabili nahi izaten zuen.
|
|
|
Arropa pilo bat zuen plantxatzeko, arrantzaleen arropak ziren. Konturatu nintzen saregile beharretik aparte arropak garbitu eta plantxatzen zituela
|
etxean
dirua egiteko.
|
|
2004
|
|
|
Oso moderna eta erdi makarra itxurakoa zaitugu, okupa diruditen horietakoa, baina, zu ere, beste askoren antzera, aitatxoren alaba zara. Pobre itxura, baina
|
etxean
diruaren faltarik ez, beti poltsikoa bero eta bizkarra ongi babestua. Horrela erraza da progrea izatea.
|
|
2005
|
|
|
Nire arrebak
|
etxeko
diru iturriak inork baino hobeto ezagutzen zituen, bazekien zenbat sartzen zen aseguru etxetik eta zenbat bere soldatatik. Ez zuten ezer ordaintzen.
|
|
|
|
Etxeko
dirua
|
|
|
|
ETXEKO
DIRUA
|
|
|
–Nola erabili duzu
|
etxeko
dirua oparia egiteko? –galdetu zion Garbiñek Rikardori.
|
|
|
Garbiñerentzako,
|
etxeko
dirua sakratua zen. Azken zentimoraino zeukan kontatua.
|
|
|
Nahiago zukeen, aukeran, lapurtutakoekin kalera atera. Ez
|
etxeko
diruarekin erositako lepoko, belarritako eta eraztun haiekin.
|
|
|
–Akaso, Lurdisek aipatutako tokietan diru gutxi topatuko dugu, baina geure
|
etxeetan
diru asko gordetzen da: urrea dago, bitxiak...
|
|
2006
|
|
|
Izan ere, Txemari eta Ainara klandestinitatean zeudenez, beste norbait behar genuen kooperatiba osatzeko, eta ongietorriko omenaldia egin ziguten egunean bertan proposatu genion Hankapalori, elkarrekin gorriak eta beltzak ikusiak ginenez, ea etxebizitzaren kontu horretan ere gurekin batera sartu nahi zuen. Gaizka bera zalantzan egon zen, Edurne gabe aurrera egin edo ez, baina bere
|
etxekoek
diru arazorik ez zeukatenez, eta Edurneren sendikoek ere animatu egin zutenez, aurrera egin zuen.
|
|
2009
|
|
|
Nire ama ez dago oso konbentzitua. Berak esaten duenez, arteak ez du jaten ematen eta
|
etxean
dirua ez dago soberan unibertsitatean alferrik botatzeko. Berak askoz ere nahiago luke nik medikuntza ikasiko banu, esaterako.
|
|
|
Emazteak bazuen etxean neba, Raymon, nahiko alproja, gixajoa.
|
Etxera
dirurik ekartzen ez. Irabazten zuena, garagardotan xahutuko zuen.
|
|
|
Bererik ez badu, ebatsi egingo du. Lehenik
|
etxeko
dirua, gero etxean bertan baliozkorik den guzia salduko du eta, azkenean, kanpoan ere lapurretari ekingo dio.
|
|
|
Azken kontua senarra lanik gabe gelditu zenean gertatu zen.
|
Etxera
dirua ekartzen zuena ni nintzen. Ni azpian edukitzeko azken oinarria galdu zuen.
|
|
2010
|
|
|
Aita ez zegoen etxean. Fabrikan omen zegoen, orduak sartzen, gure herrian langabezian ez zeuden askok egiten zuten moduan,
|
etxera
diru pixar bat eramateko, edo etxean ahalik eta gutxien agertzeko. Berdintsu zion.
|
|
2011
|
|
|
Izerdia zen gurean nagusi, eta etxe guztia izerdi usaina hartzen joan zen pixkanaka. Hirugarren solairuko Loritoa kexu nuen egunero, bero horrekin ez zegoela eta gure amak ez bezala banuela garaia
|
etxean
diru pixka bat gastatzeko.
|
|
2015
|
|
|
Ezberdina da probintzia osoan zehar hainbat familiari balizko hondoratze batek eragingo liekeen kaltea. Asko eta askorentzat baleazaleak dira
|
etxera
diru apur bat ekartzen duten bakarrak, eta alargun askok dozena erdi bat seme alabarekin egin dute aurrera, pena eta neke askorekin. Ez dira lehenak izango, eta ezta azkenak ere.
|
|
|
|
etxean
diru iturri hori guztiz beharrezkoa delako?
|
|
|
ELKARTE BAT GARBITZEN hasi zen Souad Ormaiztegin. Etxetik kanpo lan egitea erabaki zuen, eta lehenengo aldiz,
|
etxean
diruz laguntzea. –Horrelaxe dago gizartea:
|
|
2016
|
|
|
Ume hura jaio aurretik, emakumeak gizona armadan sartzera behartu zuen. Aitzakia
|
etxera
dirua ekartzea zela erraten zuen, baina egia, mutil hartaz akitua zela zen. Egiazko gizon izanen zenean itzul zedila erraten omen zion, eta gauzak hala, oraindik mutil sentitzen zen gizon hura gerrara partitu zen.
|
|
|
Badago laugarren mota bat, baina hain gutxi dira ezen ez bailukete aipatzerik, baldin eta honelako lan batean beharrezkoa ez balitz xehetasun eta argitasunik handienak ematea pertsonekin nahasketarik sor ez dadin. Ahotan darabiltzadan gizon hauek itsasoak zeharkatu eta, asmo eta arrazoi zenbaitek bultzaturik, atzerriko lurralde batean dirua aurreztearren gelditzen diren horietakoak dira; baina nola gizon hauek
|
etxean
dirua aurreztuz salbatu ahal diren, eta aldi berean beste batzuk ere salba ditzaketen alferrikako arazoetatik, eta nola bidaiatzeko dituzten arrazoiak beste edozein emigrante espeziek dituenak baino are sinpleagoak diren, jaun hauek bereiziko ditut izen honekin:
|
|
|
–Aseguru etxe batean lan egiten dut, Joanes.
|
Etxeari
dirua kostatzen zaiona da txarra; beste guztia ona.
|
|
|
Leihoetatik sartzen den gaueko argia nahikoa da. Despatxuan, mahai gainean, Aidak
|
etxera
dirua eramateko erabili zuen gutun azala aurkitzen du. Hutsik.
|
|
|
ditu. ?
|
Etxera
dirua ekartzen duen bakarra naiz eta ez
|
|
|
bultzatuko du. Netteren gurasoak lanetik egotzi dituztenez, bera da familia osoa mantentzeko
|
etxera
dirua
|
|
2017
|
|
|
Halaber, zerrenda horietan irakurri litezke Ybarra, Aznar eta Bilboko oligarkiako izen abizen ezagun ugari. Misericordia
|
Etxeari
dirua ematea ondo ikusitako ekintza bat izan zen, batez ere XX. mendean zehar, Bilbon.
|
|
|
Langabezia egoeran familiek duten babes soziala ikertu du Ainhoa Diez Deustuko Unibertsitateko ikertzaileak doktore tesian. Genero rol tradizionalak medio, uste izan da enplegu galeraren eraginez gizonek psikologikoki gehiago sufritzen zutela emakumeek baino, enplegua (konkretuki
|
etxeko
diru sarreren hornitzaile izatea) identitate maskulinoaren oinarrietako bat delako eta emakumeek langabeziak dakarren hutsune hori lan erreproduktiboarekin bete zezaketela uste izan delako. –Sufrimenduaren atzean etxetik kanpo egiten den lanari norberak ematen dion esanahia dago, hala nola lan hori norbere bizitzan zenbateraino den esanguratsua eta lan hori galtzeak nolako hutsunea uzten duen.
|
|
2018
|
|
|
«Sujetadore inposatzaile!» da Izaroren erantzuna, baita inork galdetzen ez duenetan ere, badaezpada. Autobusez egiten du Herritik unibertsitaterainoko joan etorria, egunero, eta taberna batean egiten du lan arratsaldez, ikasketak ordaindu ahal izateko eta, ahal den neurrian, gurasoen
|
etxera
diru ekarpen apur bat gehitzeko. Orain arteko titulazioarekin, zaharrak zaintzeko eta ipurdiak garbitzeko lana besterik ez diote eskaini.
|
|
|
–Gurasoek bazekiten zeozer ezkutatzen genuela, guztion gurasoek. Konturatzen ziren
|
etxean
dirua faltatzen zela, ez ziren tentelak.
|
|
|
Miseriarekiko lotura ere hortxe dago, gizon sonbreru horretan, zeren
|
etxera
dirua ekarri beharra izango baita, nola edo hala ekarri da. Amaren ingurumarian desertua dago, semeak, desertua, ez dute deus egingo, lur gaziek ere ez, dirua alferrik galdua, ahitua.
|
|
|
Amaren ingurumarian desertua dago, semeak, desertua, ez dute deus egingo, lur gaziek ere ez, dirua alferrik galdua, ahitua. Neskato hura gelditzen da, hazten ari dena eta egunen batean, agian,
|
etxera
dirua ekartzen jakingo duena. Horra zergatik uzten dion amak, hark ez jakin arren, kalera neskato prostituitu baten gisan jantzirik ateratzen.
|
|
2019
|
|
|
Bubna gazteari aurpegia gorritu zitzaion. Bohemiako nobleziako gazte gehienen antzera, Meisl juduarengandik mailegua hartua zuen, ordainagiria sinatuta,
|
etxetik
diru sari eskasa jasotzen baitzuen. Totelka hasi zen:
|
|
|
Ordurako nire babesleen
|
etxean
diru lapurretak ere egiten hasia nindunan. Lapurreta txikiak, sos gutxi batzuk baino ez, arrastaka nerabilen miseria arintzeko trago batzuk ordaintzeko adina.
|
|
2020
|
|
|
Horregatik, ezinbestekoa izango da kontziliazio politikak aldatzea eta, baimen parekoak emateaz gain, baimen transferiezinak lortzea. Hala ere, transferiezinak izateak arazoak ekar ditzake, familia askotan emakumeek gutxiago kobratzen dutelako eta gizonen soldata handiagoa den familietan gizonen baimenek
|
etxeko
diru sarrerak gutxitu ditzake; hortaz, kontziliazio politikak ezarritako neurriak derrigorrezkoak izan behar dira eremu pribatuan, hau da, enpresek ez lukete kontziliazio neurriak aldatzeko erabakimenik izan eta soldata berdina bermatu da baimena hartzen dutenentzat. Horrek esan nahi du lan sektore feminizatuak desagertu behar direla.
|
|
2021
|
|
|
Senarrarengandik dibortziatu ondoren Arteon museoan aurkitu zuen Karmelek
|
etxera
diru apur bat eramateko moduko lana. Zerbait egin behar bi seme alaba unibertsitatean apopilo dituenak.
|
|
|
Semeetako asko, lana egiteko adinera heltzean, aitak lan egiten zuen enpresa berean hasiko dira beharrean. Batzuk 10 urterekin hasten ziren,
|
etxera
dirua ekartzeko.
|
|
|
Ni bederatzi urterekin hasi nintzen lanean. Zazpi anai arreba ginen eta
|
etxean
diru beharra zegoen. Nire aitak ardiak zaintzera bidali ninduen gure herritik 10 kilometrora.
|
|
|
Alabaren deklarazio loturagabeko eta ulergaitzetik ondorioztatu zen aitak maiz bortxatu zuela alaba, eta hamalau urte zuenetik prostituzioan eman. Alaba zen
|
etxera
diru apur bat ekartzen zuen bakarra, eta aita kapitaina haren chuloa. Poliziaren susmoa zen Rodrigoren bisita aita alaben artean egindako jukutria izan zela aberatsari dirua ateratzeko, eta gero eskuetatik joan zitzaiela kontua.
|
|
|
Joanda zegoen ama.
|
Etxean
dirua irabaztea eskaintzen dizuten iragarki horiek irakurtzen zituen. Umeek paperezko loreak egin eta saltzen saiatzen ziren lotsatuta.
|
|
2022
|
|
|
Rosariok segitu du solasean: "
|
Etxera
dirua eramatea sekulako poza zen. Gainera, haur izateari uzten zenion, eta emakume gisa ikusten zenuen zeure burua, bai zuk bai gainerakoek ere.
|
|
|
Berrogeita hamar urte geroago ere, Finak bezalaxe, irribarrea galdu gabe oroitarazten dit Belen Lersundi Artola ondarroarrak soineko bat erosteko ametsarekin hasi zela kontserba fabrikan lanean, hamar urte bertzerik ez zituela. Jaunartzea soineko zuriz egin nahi zuen, eta
|
etxean
diru nahikorik ez zegoenez, bere lagun batzuek hartutako bide bera egitea erabaki zuen: kontserba lantegira joan eta antxoen buruak garbitzen aritu, jaunartzeko soinekorako oihala erosteko adina diru irabazteko.
|
|
|
" Ez zuten lana uzten, lan merkatu araututik egozten zituzten.
|
Etxean
diru sarrera gutxi zegoen, eta emakume haietako askok bestelako lanetan aritu behar izan zuten, lan araututik kanpo, bereziki etxeko zerbitzuetan (garbiketak, zainketak...) eta enpresa batzuek etxera bidaltzen zituzten lanetan: Areitiorentzat kremaileretako klipak jartzen bezala, Fournierren kartak kutxetan sartzen, pintzak muntatzen, ‘tricotosa’ makinekin arropak josten...
|
|
|
Nire transbordadorean hortxe zutik zegoela, hasperenka esaten zidaan: " Ai, Semion, denbora asko behar dute oraingoan
|
etxekoek
dirua bidaltzeko!". Ez tematu horretan, Vasili Sergeitx, esaten nioan nik.
|
|
2023
|
|
|
Orduan jakin zuen nor arraio zen
|
etxean
diru eske azaldutako gizon txiker zekena: hogeita hamazazpi urte lehenago, Aixolako urtegiko errota zaharrean, Batista Zabala tiroka xahutu zuen soldadua.
|