|
2000
|
|
|
Eta aita jesuita halakoa zen, eta amak, pentsatu bezala, aita Bartolome bazkaltzerat gonbidatu zuen igande hartan. Eta aita jesuitak gonbita onartu eta hura
|
etxean
bazkaltzen izan genuen, kapera akabatu berria benedikatuz gero.
|
|
|
Eta alkateak apeza eta biok gonbidatu gintuen bere
|
etxerat
bazkaltzerat, eta, auzapezak, halako batean, igurikitzen nuen galdera egin zidan, erraiten zidala, irri ezin zabalagoa ezpainetan:
|
|
|
—Zatoz
|
etxera
bazkaltzera. Unai ikaragarri poztuko da.
|
|
|
—Etxean bazkalduko duk? Nik
|
etxean
bazkaltzea maite diat.
|
|
2001
|
|
|
Etxetik joan eta zerbitzari soldatarekin apartamentu txiki eta zahar hau errentan hartu nuenetik ez nau bakean utzi, izan ere. Eta hori nahiko sarri joaten naizela
|
etxera
bazkaltzera. Baina beti izaten du azaltzeko aitzakiaren bat:
|
|
|
Txikitandik ikusten bainituen nik Tolosan bertsopaper saltzaileak. Eskolapioetatik
|
etxera
bazkaltzera nindoala, bat edo beste han izaten zen kantari larunbatetan, merkatu eguna egun horrekinizaten da eta. Bertso saltzaile hauek dira umetan nik ikusi eta urteen buruan bidea erakutsi zidatenak.
|
|
2002
|
|
|
Eta hurrengo iganderako gonbidatu gintuen bere
|
etxera
bazkaltzera. Mahaiaren ingurura bildu ginenean, iruzkin bera egin zigun:
|
|
2003
|
|
|
65 urtetik gorako emakumea izatea,
|
etxetik kanpo
bazkaldu ohi izatea, ariketarik ez egitea, libratzeko premiaren aurrean kontra egitea eta komunera ordu jakin batean joan ohi ez izatea dira idorreria nozitzen duen batez besteko pertsonaren ezaugarri tipikoak, patologia honek adin multzo guztietako pertsonek pairatzen duten arren.
|
|
|
Ama aldamenean bizi zen, Peru ezkerrean eta ama eskuman. Amaren
|
etxean
bazkaltzen zuen. Amak garbitzen zizkion arropak.
|
|
2004
|
|
|
Hori dela eta, produktu izoztuen edo aurrez prestatutako plateren arrakasta. Baina ez dago arrazoirik
|
etxean
bazkaltzen dugunean baliabide horietara jotzeko. Otordu tradizionalak modu erraz eta praktikoan ere presta ditzakegu.
|
|
|
Lan handia zuelako aitzakiarekin gurasoen
|
etxean
bazkalduko zuela esan zion Harakinek Estiri, haien artean ez baitzen giro aspaldi hartan.
|
|
2005
|
|
|
–Ongi da! –bota zuen haserre Simonek– Ez zarete
|
etxera
bazkaltzera joango nor izan den argitu arte!
|
|
|
Parisen egindako egonaldietan, pintore japoniar batekin ikasten aritua zen. Mendi taldearekin ibilaldirik ez genuen igandeetan, biok bakarrik joaten ginen gertuko mendiren batera, gero
|
etxera
bazkaltzera itzul  tzeko; arratsaldean, lo kuluxka bat elkarrekin egin, eta,  euria ari bazuen edo irteteko gogorik ez bagenuen, Idoiak pintzel batzuk eta oihal bat ânik oparituak eta beti gure etxean edukitzen  zituenakâ hartzen zituen, eta pintatzen hasten zen, erabat bere baitaraturik. Erretratu zenbait egin zizkidan, eta baita amari ere.
|
|
|
Agure bat gelditzen zen zokoan, erdi lo. Alde egin behar zuela iruditu zitzaion,
|
etxekoek
bazkaltzeko tenorea zen noski. Rosamari sukaldean zela altxatu zen, aita zirudienari ordaindu zion.
|
|
2006
|
|
|
|
Etxetik kanpo
bazkaltzean uxatu beharreko akats dietetikoak
|
|
|
Eroski Fundazioaren 2004 urteko Kontsumo Barometroak adierazten zuenez familien %20tan aitak
|
etxetik kanpo
bazkaldu ohi du astegunetan, familien %7tan ama da kanpoan bazkaltzen duena eta %16tan, berriz, seme alaba bat edo gehiago.
|
|
|
CONSUMER EROSKI k, Espainiako jatetxeek ematen duten zerbitzuaren kalitatea eta, batik bat, tokian tokiko eguneko otordua (hauxe baita
|
etxetik kanpo
bazkaltzen duten pertsona gehienek hautatzen duten aukera) osatzen duten jangaiak aztertzeko xedez, bertako teknikariak 18 hiritako erdigunean kokatuak dauden 318 jatetxetara igorri zituen: A Coruña, Alacant, Almeria, Bartzelona, Bilbo, Kordoba, Granada, Madril, Malaga, Murtzia, Oviedo, Iruñea, Donostia, Sevilla, Valencia, Valladolid, Gasteiz eta Zaragozan hain zuzen.
|
|
|
|
Etxetik kanpo
bazkaldu edo afaldu ohi duenak nekez erdietsiko du maiz dieta orekatu eta osasuntsua hartzea.
|
|
|
Nolanahi ere, gogoan izan
|
etxetik kanpo
bazkaltzen edo afaltzen dutenei eguneko otorduetan beren nutrizio eta dietetika premien araberako jaki desberdinetan hautatzeko aukera eman behar bazaie ere (horretan ardura ostalariena da: otordu osasuntsuago, orekatuago eta aukera anitzagokoak moldatu behar baitituzte), bezero edo kontsumitzaileak, bere aldetik, irizpide dietetikoak aintzat hartuta hautatu behar ditu bere sarrera, jaki eta postreak.
|
|
|
Horra hor hiritar horren beste hainbat ezaugarri: etxeko erosotasun giroa estimatzen du eta, aldi berean, oporretan kanporako bidaia egiten geroz eta ohitura handiagoa hartzen ari da, gobernuz kanpoko erakundeetan jarduteari muzin egiten dio, hondakinen jasotze selektiboan kolaboratzeko kontzientziadun dabil, erosketetara joan edo merkatal guneetan paseatzen zaletuago
|
etxetik kanpora
bazkaldu edo afaltzera irteten, zinemara edo kirol ikuskizunetara joaten baino areago.
|
|
|
|
Etxetik kanpo
bazkaltzen baduzu, eska ezazu janaria gatz gutxirekin zerbitza diezazuten eta saltsa eta hornigaiak bereiz, jakiarekin nahasi gabe, ekar diezazkizuten.
|
|
|
Ordutegiak eta etxearen eta lantokia,
|
etxera
bazkaltzera joatea ezinezkoa egiten duten bi faktore dira edo batzuetan estresagarria. Etxetik kanpo jateko hainbat aukera daude:
|
|
|
Azukre, patata, frijitu, hesteki, ardo eta ogi gehiago kontsumitzen dute. Baina azpimarragarriena, Marcosen arabera, herritar gehienek
|
etxean
bazkaltzea da. Hala ere, adierazi zuen:
|
|
|
Abenturazaleak trekkinga eta eskalada egiteko leku aproposean daude, eta lasaiago nahi dutenek Ushguli bezalako herri zoragarriak bisitatu ditzakete. Herri honetan bertako biztanleek aukera ematen diote turistari
|
etxean
bazkaldu eta ostatu hartzeko. Haientzako diru-laguntza, eta haien biztanleen bizitza bizia gertutik ezagutzeko modua.
|
|
|
Eltzeko domeka horietako bat zen. Eguerdian barau egin eta gero, Santa Ana erruki etxera joan ginen familia osoa,
|
etxean
bazkaldu ez genituen barazkiak eta txerriki gatzatua, eta baita dozena bat arrautza ere, otar estalkidun batean hartuta: hiriko behartsuenei laguntzeko hilean behingo eltzeko domekaren usadio hori zen aitak Hitlerren erregimenari barkatzen zion neurri bakarrenetako bat.
|
|
2007
|
|
|
Izoztuta geratu ginen. Hamabiak ziren,
|
etxean
bazkaltzeko plana ezinezkotzat jotzen genuen zegoeneko, baina ez genuen alde egin nahi. Marguerite hilda zegoenik ere ezin genuen guztiz onartu.
|
|
|
Ez proteinak, ez koipeak, ez karbohidratoak, ez gatz mineralak, ez bitaminak. Horregatik guztiagatik, gaixo horiek zaila dute
|
etxetik kanpora
bazkaltzera ateratzea. Egoera hori konpontzeko, Euskadiko Zeliakoen Elkarteak (EZE) hainbat kategoriatako hogeita hamar bat jatetxeren konpromisoa lortu du, zeliakoentzako menu egokiak egiteko eta glutenik gabeko lokalen Espainiako lehen gida sortzeko.
|
|
|
Azken kasu horretan, menua ez da erabakigarria pertsona batentzat; hala ere, lan arrazoiengatik astean bost egunez kanpoan jaten denean, batez ere, komeni da dieta berrikustea eta ahalik eta orekatuena izaten laguntzen duten elikagaiak aukeratzea. Espainiako Erabiltzaile eta Kontsumitzaile Independenteen Federazioak (FUCI) berriki egindako azterketa baten arabera, Espainiako kontsumitzaileek beren lanaldiari dagokionez dituzten elikadura ohiturei dagokienez, hamar espainiarretik seik
|
etxetik kanpo
bazkaltzen dute, etxera itzultzeko astirik ez dutelako. Gehienetan, %70ean, menutik jatea da aukerarik hautatuena.
|
|
|
Desenkusatu egin zen Lisa esanez nahiago zuela
|
etxera
bazkaltzera joan.
|
|
2008
|
|
|
Eta ondorio desiragaitzengatik ordaindu behar duenean ikusiko dugu zein den ordaintzeko era, erabaki zuzenagoa hartu ahal izango du mugitzeko aukeratzen duen moduaz. Metroz
|
etxera
bazkaltzera doanak baleki bere bidaia horien eragina zein den, beharbada nahiago luke hirian gelditu. Hitz egin izan da Castrotik Bilbora datozenentzat trenbidea jartzeaz.
|
|
|
–Bada, ez nauk itzuliko:
|
etxean
bazkaldu eta mendira joango nauk. Eta hik hitzik ere ez etxean, begia aterako diat-eta?
|
|
|
|
Etxean
bazkaltzen hasi zirelarik, baina, don Hipolito etorri, atera deitu, egiten ari zenaz ziur zirudien maisuak, etxeko bi txakurrak zaunka ari zitzaizkion arren, eta Nazario irten zen.
|
|
|
–Baina
|
etxean
bazkaltzen hasi dira, eta osabak?
|
|
|
agintzen zuen, eta hark esaten zuenean: . Goazen!?, guztiak joaten ziren haren atzetik, edo
|
etxera
bazkaltzera, edo lantegira, zeren, beren kasuan, ola hasi berria zen, eta sutegiko sua etengabe elikatu beharra zegoen?, langileek halako dispentsa bat baitzuten, igandeetan lan egitea zilegitzen ziena, Jainkoaren hirugarren manamendua urratu eta hautsi gabe. Egun batean, halere, izan zuten halako tirabira bat, herritar batek egin baitzion gonbita:
|
|
|
GERMAN. Hi, gauza bat egingo diagu. Etor hadi
|
etxera
bazkaltzera!
|
|
|
MILENA: Nekane etor daiteke
|
etxera
bazkaltzera?
|
|
|
Kontua da praktikan egoera ez dela gehiegi aldatu urte honetan, eta hasierako alarma xahutu egin da Zerga Zuzendaritza Nagusiak urtarrilean egin zituen argipenen ondoren. Espainian, langileen %26 inguruk
|
etxetik kanpo
bazkaltzen du, enpresek ematen dizkieten janari tiketak trukatuz. Ordutegi zatitua eta lantoki gehienetan jantokirik ez izatea, eta etxera bazkaltzera joateko eta lanera itzultzeko zailtasunak —batez ere hiri handietan— direla eta, metodo hori langile eta enpresaburuen gustukoenetako bat da.
|
|
|
Espainian, langileen %26 inguruk etxetik kanpo bazkaltzen du, enpresek ematen dizkieten janari tiketak trukatuz. Ordutegi zatitua eta lantoki gehienetan jantokirik ez izatea, eta
|
etxera
bazkaltzera joateko eta lanera itzultzeko zailtasunak —batez ere hiri handietan— direla eta, metodo hori langile eta enpresaburuen gustukoenetako bat da. Baleak enpresaren jantokiko zerbitzua emateko zeharkako formula bat dira, eta Espainian 350 milioi euroko fakturazio bolumena dute.
|
|
|
Langileak ez dira egunero jatetxeetara joaten, etxetik prestatutako janaria eramaten dute eta bonua gordetzen dute gero gastatzeko. Enpresa askotan ostiral arratsaldean ez da lanik egiten, eta langileek
|
etxean
bazkaltzen dute; beraz, egun horretako laguntza galdu egiten dute. Menua 9 euro baino gehiago kostatzen bada, bi bonu eman lirateke.
|
|
|
Goizeko emanaldiak akaututa, kanpotik datozen dantzariek herriko dantzarien eta laguntzaileen
|
etxeetan
bazkaltzen dute. Taldeekin datozen musikari eta irakasle helduek berriz, elkarrekin bazkalduko dute.
|
|
|
Tartean bazkaltzeko denbora gutxi izango dute, Lopez lezaundarrak azaldu zuenez: «Ez dakit
|
etxean
bazkaltzeko adina denborarik izango dudan, buelta handi samarra eman behar dut eta ez dakit nola egingo dudan». Nazabal etxarriarra etxean bazkaltzen saiatuko dela esan zuen:
|
|
|
«Ez dakit etxean bazkaltzeko adina denborarik izango dudan, buelta handi samarra eman behar dut eta ez dakit nola egingo dudan». Nazabal etxarriarra
|
etxean
bazkaltzen saiatuko dela esan zuen: «Seguru asko etxean jango dut.
|
|
|
Igandeetan mezatara joaten ziren –orbetar guztiak elkarrekin–, eta Beñardori behin baino gehiagotan etortzen zitzaion, ezinbestean etorri ere, tabernan gelditzeko gogoa, baina han Nazariok –Beñardoren akats ahulguneen berri ongi baino hobeto zekienak– agintzen zuen, eta hark esaten zuenean: " Goazen!", guztiak joaten ziren haren atzetik, edo
|
etxera
bazkaltzera, edo lantegira, zeren, beren kasuan –ola hasi berria zen, eta sutegiko sua etengabe elikatu beharra zegoen–, langileek halako dispentsa bat baitzuten, igandeetan lan egitea zilegitzen ziena, Jainkoaren hirugarren manamendua urratu eta hautsi gabe. Egun batean, halere, izan zuten halako tirabira bat, herritar batek egin baitzion gonbita:
|
|
|
–Bada, ez nauk itzuliko:
|
etxean
bazkaldu eta mendira joango nauk. Eta hik hitzik ere ez etxean, begia aterako diat-eta...
|
|
|
|
Etxean
bazkaltzen hasi zirelarik, baina, don Hipolito etorri, atera deitu –egiten ari zenaz ziur zirudien maisuak, etxeko bi txakurrak zaunka ari zitzaizkion arren– eta Nazario irten zen.
|
|
|
–Baina
|
etxean
bazkaltzen hasi dira, eta osabak...
|
|
2009
|
|
|
Oizarretan erromeria egoten zen eta apurka apurka etxera bueltatzen ziren.
|
Etxean
bazkaltzen zutenek, ordurako familia zeukatenek, portaleko iretan egiten zuten siesta. Edo hori izaten zen ohitura zaharra.
|
|
|
Unparatik, esaterako, Lemoizeko eskolara joaten ziren umetan. Bide luzeegia zen joan etorria egin eta
|
etxean
bazkaltzeko, arratsaldean ostera be eskolara behar zuten eta. Halakoetan, txokolate ontza bat eta sagartxo bat hartzen eben jatabear gazteek.
|
|
|
Gabinok, bai eguerdietan eta bai ilunabarretan ere, paseo bat egiteko ohitura zuen Regina eneko ingurunean,
|
etxekoekin batera
bazkaltzeko edo afaltzeko gero, baina egun hartan ez zuen paseotxoa egin, ez afaldu nahi izan; bestela, amarekin lo egiten zuen Gabinok, bakoitzak ohe batean, ama semeari emana, honekiko eskaintza erabatekoan: egingo dizut ohea, fruta pixka bat jan eta basokada bat esne edan behar duzu, seme?; lo aurreko mementoak, batez ere, ezin gozoagoak gertatzen zitzaizkien biei, ohitura hura baitzuten, elkarren ondoan belauniko jarri eta gau mahaiaren gainean zegoèn Lourdesko Ama Birjinaren irudiaren aurrean Salbea errezatzekoa; ondoren, zutitu eta semeari eskaintzen zion amak eskua, baita hura zutiarazten eta besarkatzen ere, besarkada estu eta luze batean, hantxe senti zezakeen Gabinok bere gorputz ahuldua, amarenak indartua; hantxe bere gorputz barne mutilatua, amaren gorputz oparoak osatua, bere birika bakarrak?
|
|
|
Tori. Ez dut
|
etxean
bazkalduko.
|
|
|
Hi hemen? Enekian
|
etxean
bazkaltzekoa hintzenik. Leka gitxi egin jitxuat!
|
|
|
KOLDO. Milenaren bila joan behar dut. Nekaneren
|
etxean
bazkaldu du.
|
|
|
MIMI. Zu bahitzera etorri naiz. Ba al zatoz
|
etxera
bazkaltzera?
|
|
|
Hala, orain, etxeko janaria duen tartera lanera eramatearen alde egiten dute, eta jatetxe batera joaten badira, menurik merkeena aukeratzen dute, edo zuzenean janari lasterreko establezimenduetara joaten dira. Aste honetan TNS aholkularitza enpresak argitaratutako azterlan baten arabera,
|
etxetik kanpo
bazkaltzen duten langileen %18, 2k iaz etxetik janaria eramatea erabaki zuen. Goranzko joera hori nabari da azken hiru urteetan, eta 2008ko azken lauhilekoan areagotu egin zen krisiak gora egin zuelako.
|
|
|
Arrainaren, barazkien eta esnekien kontsumoa handiagoa da eskola jantokietara joaten diren haurren artean
|
etxean
bazkaltzen dutenen artean baino, adierazi zuen Dietetika eta Elikadura Zientzien Espainiako Elkarteko (SEDCA) lehendakariak, Antonio Villarinok, Madrilgo Dietecom Españak antolatutako Nutrizio Praktikoari buruzko XIII. Jardunaldi Nazionalen esparruan. Izan ere, elikadura ohitura onak “erlaxatu egin dira eta hain osasungarriak ez diren elikagaiak areagotu egin dira”.
|
|
|
Zergatik “Gaur ez etxean bezala”? Kalkulatzen da espainiarrek
|
etxetik kanpo
bazkaltzeko erabiltzen dutela beren elikadura aurrekontuaren heren bat. Ingurumen, Landagune eta Itsas Inguruetako Ministerioak egindako Familia Kontsumoari buruzko Inkesten arabera, aldian, espainiarrek aurrekontuaren heren bat etxetik kanpo bazkaltzeko erabili zuten, eta hori da azken 15 urteetako elikadura ereduetan nabarmendu den alderdietako bat.
|
|
|
Kalkulatzen da espainiarrek etxetik kanpo bazkaltzeko erabiltzen dutela beren elikadura aurrekontuaren heren bat. Ingurumen, Landagune eta Itsas Inguruetako Ministerioak egindako Familia Kontsumoari buruzko Inkesten arabera, aldian, espainiarrek aurrekontuaren heren bat
|
etxetik kanpo
bazkaltzeko erabili zuten, eta hori da azken 15 urteetako elikadura ereduetan nabarmendu den alderdietako bat. Jatetxe arloko establezimenduetako gastu gehienak taberna, kafetegi eta jatetxeetan egiten dira lanegunetan, eta 25 eta 54 urte bitarteko kontsumitzaileek, beraz, etxetik kanpo jateko arrazoi nagusietako bat profesionala dela ondorioztatzen da.
|
|
|
Txikitandik ikusi nituen nik Tolosan bertsopaper saltzaileak. Eskolapioetatik
|
etxera
bazkaltzera nindoala, bat edo beste han izaten zen kantari larunbatetan, merkatu eguna egun horretan izaten da eta. Bertso saltzaile hauek dira umetan nik ikusi eta urteen buruan bidea erakutsi zidatenak.
|
|
|
Beraz, ea oso luzea ez den epe batean, Kataluniaren antzera, egunero
|
etxetik kanpo
bazkaldu afaldu behar dutenek Euskal Herrian ere modu osasuntsuan jateko bermea izan dezakete.
|
|
|
Gabinok, bai eguerdietan eta bai ilunabarretan ere, paseo bat egiteko ohitura zuen Regina eneko ingurunean,
|
etxekoekin batera
bazkaltzeko edo afaltzeko gero, baina egun hartan ez zuen paseotxoa egin, ez afaldu nahi izan; bestela, amarekin lo egiten zuen Gabinok, bakoitzak ohe batean, ama semeari emana, honekiko eskaintza erabatekoan: egingo dizut ohea, fruta pixka bat jan eta basokada bat esne edan behar duzu, seme...; lo aurreko mementoak, batez ere, ezin gozoagoak gertatzen zitzaizkien biei, ohitura hura baitzuten, elkarren ondoan belauniko jarri eta gau mahaiaren gainean zegoèn Lourdesko Ama Birjinaren irudiaren aurrean Salbea errezatzekoa; ondoren, zutitu eta semeari eskaintzen zion amak eskua, baita hura zutiarazten eta besarkatzen ere, besarkada estu eta luze batean –hantxe senti zezakeen Gabinok bere gorputz ahuldua, amarenak indartua; hantxe bere gorputz barne mutilatua, amaren gorputz oparoak osatua, bere birika bakarrak... baita zimeldutakoak ere, amaren birika osasuntsuetatik arnasa hartuko balute bezala! –, ezkuzabaltasunaren eta samurtasunaren erresuma hartan, non biak ez duen zentzurik, zeren haragiaren logika ez baita matematikarena, ama semeen arteko harremanen esparru hartan –segundo luzeetako haragien jarraitasunean– ez bederen, bat gehi bat berdin bat; hain barruan sentitzen zuen Gabinok amaren arnasa, antza, non beti era berean ematen baitzion azkena amaren amatasunaren aterpean bizi izandako sentipen betezko bizipenari:
|
|
|
Agindu zidan, doña Mercedesek zeozer galdetu izango balit, tabako bila bidali ninduela erantzuteko; horretarako, etxeranzkoan estanko dendatik pasatzeko eskatu zidan bide batez, estanko denda egun osoan egoten baitzen zabalik. Busturiatik eman zituen hurrengo egunetan ez zuen
|
etxean
bazkaldu; Gernikan egun gutxi batzuetan negozio garrantzitsu bat bideratzeko asmoarekin irteten zen goizerdi aldera etxetik. Ezagutzen zuen, eta ez dut uste amak ere sinetsiko zionik.
|
|
|
Txara itxi samar batzuk igaro eta minaren gain aldean azaldu nintzen. Ordua zen eta, gauzak ondo bidean,
|
etxean
bazkaltzera joanak behar zuten langile gehienek. Hutsik behar zuen eremuak, bizargabearen arabera.
|
|
2010
|
|
|
bizpahiru milioi bakoitzarentzat. Josetxo ez zen ezkondu, eta Alazne eta Telmoren senar emazteek, bereiztu aurretik ere, beren gurasoen
|
etxeetan
bazkaltzen zuten urtarrilaren lehenean, Romanek hala iradokita:
|
|
|
ITXASO. (Intentzioz) Nire
|
etxean
bazkaltzea, adibidez. Bakarrik nago.
|
|
|
KEVIN. Hoa, hoa, baina nirekin haserretu gabe, e? Hator gero
|
etxera
bazkaltzera?
|
|
|
KANDIDO. Tira, German, hoa
|
etxera
bazkaltzera. Hitz egingo diagu gero.
|
|
|
ALIZIA.
|
Etxean
bazkalduko duzu gaur?
|
|
|
NAROA. Bai, batez ere jantokian. Jendeak bi aldiz pentsatzen du
|
etxetik kanpo
bazkaltzeko orduan.
|
|
|
AITOR. Nire ama aurreratu zaizu. Ikerne gonbidatu du gure
|
etxera
bazkaltzera. Beste batean.
|
|
|
hemen marinel izandakoak egoten ziren, baita suginak ikatzarekin ibilitakoak.. eta gurekin â? ¦ Hemen bukatzen genuen denok eta urtezaharretan eta urteberria abesten pasatzen genuen! â? ¦ Urtezaharretan lauretan edo bostetan iristen ginen
|
etxera
bazkaltzera!
|
|
|
Eskolan beste ohitura batzuk hezten diren bezala, elikatzeko moduari buruzko ikasgaiak ematen dira, ez bakarrik menuaren osaerari buruzkoak, baita mahaiko portaerari, beste mahaikideekiko errespetuari, ordenari eta jantokiko higieneari buruzkoak ere.
|
Etxean
bazkaltzen duten ikasleen eta eskolako jantokietan bazkaltzen dutenen artean dagoen elikadura ohituren aldea aztertu al da. Ez dut galdera horri erantzuten dion analisirik ezagutzen, baina merezi du sortzen duen zalantzari buruz hausnartzea.
|
|
|
Eta zerbait nabarmentzeko eskatuta, “plazako giroa” erantzun digu. “Hilaren 15ean jendeak normalean
|
etxean
bazkaltzen du familiarekin, baina hortaz aparte, nik uste egun guztiak eta otordu guztiak plazan egiten direla”. Horrekin batera, “festazalea” den heinean, egun guztiak gustukoak dituela ere aitortu digu.
|
|
|
Biharamunean unibertsitatetik
|
etxera
bazkaltzera itzuli nintzenean, lagunei esan nien hartzeko Felixin arratsaldean eta eramateko noranahi, nik beste egiteko batzuk nituela-eta. Felixinen etxera joatea zen egiteko hori, bera ez zegoen orduren batean, haren gurasoekin hitz egiteko.
|
|
|
–Bihar arrebaren
|
etxean
bazkalduko dut. Ez da egunik onena izango gaurkoa orekatzeko.
|
|
|
Baietz esan nion, beti bezala, baina, nahi baldin bazuen, berak baieztatzeko berriro deitzen baldin bazuen. Gosetuta nengoen; Robertorenera joateko gogoa sartu zitzaidan;
|
etxean
bazkaldu behar nuen, ordea, arrebak aurreko asteburuan emandako bazkariaren hondarrak izozkailutik aterata neuzkan eta ez nuen alferrik galtzea nahi. Bazkari arin batekin nahikoa nuen, gainera.
|
|
|
Roberto zen, nire dei galdua zeukala eta. Esplikatu nion bazkaltzera joateko gogoa sartu zitzaidala baina deitzen ari nintzaion une berean
|
etxean
bazkaltzeko erabakia hartu nuenez, deia moztu nuela. Arkume errea egin berria zutela esan zidan, estilo zaharrean, inolako eranskinik gabe.
|
|
|
Hamar segundo hartu ala ez deliberatzen eman ondoren, erantzungailuari utzi nion erantzuten. Arreba Arantxa zen, larunbatean bere
|
etxera
bazkaltzera joango nintzen jakin nahi zuen. Harritu egin ninduen galderak, larunbatero joaten naizelako eta, bestela, garaiz abisatzen dudalako.
|
|
|
Gero ez nintzen kooperatibara bueltatu, amaren
|
etxera
bazkaltzera baizik. Irantzuren berririk ez, bitarte horretan.
|
|
|
Otzantasunaren aldeko maniobrak. Joan zaitezte lanera, irents ezazue telebistaz helarazten dizkizuegun bizitza ideal horien zorion dosi egunerokoak, teknologiza zaitezte, alda ezazue zeuon Corsa zaharra GTI tankerako auto moderno batengatik, eraman itzazue aita amaginarrebak asteburuetan
|
etxera
bazkaltzera, zoriondu itzazue ilobak euren urtebetetzeetan, egin ezazue otoitz joan direnen alde... Hori guztia bazekien, baina zein gutxi balio zuen teoriak sentimenduak arrapaladan etortzen zitzaizkionean!
|
|
2011
|
|
|
Batetik Sasoeta auzo inguruan egingo dena; bestetik, Atsobakar aldekoa; hirugarren ibilbideak Zumaburu aldera egingo du eta laugarrenak, erdialdera.Energiak errekuperatzeraEguerdiko 13:00ak aldera emango zaio goizeko desfileari amaiera. Alardea Andatzan bukatuko da eta orduan, desfilean parte hartutako umeak herriko dantzarien
|
etxeetara
bazkaltzera joateko parada hartuko dute. Etxeetara joan, bapo bazkaldu, energiak hartu eta arratsaldeko 16: 45an ume guztiak Andatza Plazan elkartu dira arratsaldeko saioa prestatzeko.
|
|
|
|
Etxean
bazkaldu genduan gotzainak, parrokoak, amama biak, aita amabitxi izan ziran Elorrioko osaba Emiliok eta izeko Matildek eta nire aitak.
|
|
|
PERU. Ezta ba bera izango... Naiaren
|
etxean
bazkalduko duela esateko, ezta?
|
|
|
ABEL. Nahi duanean, etorri
|
etxera
bazkaltzera.
|
|
|
ALIZIA. Hator
|
etxera
bazkaltzera.
|
|
|
NAROA. Eta bide batez,
|
etxean
bazkaltzeko aprobetxatu dut.
|
|
|
|
Etxean
bazkaldu ezin denean, etxean bazkaltzeko, fianbrerak edo tupperra erabiltzea “aliaturik onena” izan daiteke bihotzerako dieta osasungarria egiteko; izan ere, janarien kontsumo maiztasuna aldatzeko aukera ematen du, Osasuna Sustatzeko Fundazioko zuzendari nagusiak, Joima Panisello Espainiako Hipertentsioa Liga Nazionalak, esan zuenez. “Laneko errutinak aurrez prestatutako platerak eta gantz saturatu, sodio eta trans gantz azidotan aberatsak diren beste elikagai batzuk abusatzera eraman ditzake, frijitu, kontserba edo gisatu kalorikoegiak gehiegi hartzera”, esan zuen Panisellok.
|
|
|
Etxean bazkaldu ezin denean,
|
etxean
bazkaltzeko, fianbrerak edo tupperra erabiltzea “aliaturik onena” izan daiteke bihotzerako dieta osasungarria egiteko; izan ere, janarien kontsumo maiztasuna aldatzeko aukera ematen du, Osasuna Sustatzeko Fundazioko zuzendari nagusiak, Joima Panisello Espainiako Hipertentsioa Liga Nazionalak, esan zuenez. “Laneko errutinak aurrez prestatutako platerak eta gantz saturatu, sodio eta trans gantz azidotan aberatsak diren beste elikagai batzuk abusatzera eraman ditzake, frijitu, kontserba edo gisatu kalorikoegiak gehiegi hartzera”, esan zuen Panisellok.
|
|
|
Kopuru txikiak gaixoarentzat kaltegarriak direla kontuan hartuz gero, zeliakia duten pertsonen bizitza sozialeko murrizketak erraz imajinatzen dira.
|
Etxetik kanpora
bazkaltzera ateratzea ia utopia bat da, eta etxean egitea ere ez da lan erraza. Etiketak irakurtzea, glutenik ez dagoela bermatzen duten logoak eta bereizgarriak bilatzea, eta fabrikatzaileei edo jatetxeko eta sukaldeko langileei galdetzea produktu edo plateraren konposizio zehatzari buruz; hori ohikoa da zeliakoen artean, modu seguruan jateko.
|
|
|
Oro har, janari lasterreko jatetxeetara maizago joaten diren gurasoek maizago izaten dituzte horrelako jatetxeetara joaten diren seme alabak, eta denbora gehiago ematen dute horietan; gurasoen seme alabek, berriz, “une berezi” batean atseden hartzen dute afalorduan, eta denbora gehiago eman dezakete. Ez dago arrazoirik etxetik kanpo okerrago jateko Hautaketa jakin baten ontasuna hautatzeko maiztasunean datza Aurreko azterketen arabera,
|
etxetik kanpo
bazkaltzen dugunean, pertsonok gure elikatze eredua okertu egiten dugu, gomendioetatik urruntzen garenean. Etxetik kanpo jateak, askotan, koipe gehiago duten eta nutrizio kalitate txikiagoa duten elikagaiak hautatzeko aukera ematen du.
|
|
|
ekonomia itotzen denean eta alokatzeko aukera dagoenean, oporrak ez galtzeko aukera bakarra da. Komeni da familiak ohartzea duela
|
etxetik kanpo
bazkaldu eta afaldu. Supermerkatua eta etxeko janaria aliatu onak izango dira aurrezten laguntzeko.
|
|
|
Familian adin txikiko bat baino gehiago badago, agian hobe da etxera joatea, baina hori ez da beti posible. Aukera horrek konpentsatu egiten badu eta gurasoek
|
etxean
bazkaltzeko aukerarik ez badute, beste pertsona batzuei ere eska dakieke laguntza, hala nola osaba izebei edo aiton amonei, eta horrek nabarmen murriztuko du faktura. Aisiarako hamaiketakoari dagokionez, gomendagarria da beti etxetik prestatuta eramatea eta ez izatea opil industrialak, fruta edo ogitartekoak baizik.
|
|
|
Telebista ikusten den bitartean, distraituta dago, eta ez zaio hainbesteko arreta jartzen jaten den janari kopuruari, eta horrek kaloria gehiago hartzen ditu. Afariek,
|
etxetik kanpo
bazkaltzen dutenek edo egunean zehar janari desordenatua eraman dutenek, eguneroko oreka dietetikoa lortzen laguntzen dute. Horretarako, ezinbestekoa da menuak planifikatzea eta otorduetan gutxien jaten diren elikagaiak (barazkiak, zopak, kremak eta arrainak) afaltzeko prestatzea.
|
|
|
Horrez gain, eskolako ikasleen %95a jantoki eta autobus zerbitzuen erabiltzaileak dira. Autobusekin eguerdiko joan etorria kontutan hartuta ez dagoenez, ikasleak ezin dira eguerdian
|
etxeetara
bazkaltzera joan eta eskolara itzuli. Beraz derrigorrez eskolan geratu behar dira.
|
|
|
Goiz samar iritsi ginen Peñaren etxera, mutilak han utzi eta nire etxera itzuli nintzen. Hurrengo egunean Peñaren alaba agertu zen haien
|
etxera
bazkaltzera joateko esatera. Denok elkarrekin bazkaldu genuen eta mutilak oso pozik ikusi nituen.
|
|
|
uztarriak, hedeak edo goldeak, behien kopetakoak... Bere
|
etxean
bazkaldu genuen eta kezkatua zegoen zoletako sokarekin. Nik ez nion esan nahi izan sotoan pila bat nuela eta esan nion mila bostehun kilo espero nituela Paristik, baina ez nuela inongo helbiderik.
|
|
|
Orain kanpinera beharrean Karibera bost izarretako hoteletara goazenez, ez daukagu; baditugu, ordea, horietako iglu dendak, Decathlonen merke merke zeudelako (beheraldiak aprobetxatu behar dira!); baina txikiegiak dira bi pertsonek eroso lo egiteko. Gainera, eguerdiro amaren
|
etxean
bazkaltzen gozatzen ditugun babarrunak kanpamendu batean ez ditugu lortuko. Klik bat egiteko, aldiz, bai, horretara heltzen da gure konpromisoa.
|
|
|
—Tira, arazoa konponduta dago! esan dit Bernardek irribarretsu, goazen orain
|
etxera
bazkaltzera!
|
|
|
– Etorriko haiz
|
etxera
bazkaltzera, ezta?
|
|
2012
|
|
|
Begi belarriak zabaldu eta nahi duguna, komeni zaiguna aukeratzetik hasita: gure osasunari zer komeni zaion, gure Herriko laborari, arrantzale, okin, harakin eta gainerakoek zer eskain dezaketen, zein preziotan, etab. Gutariko askok
|
etxetik kanpo
bazkaltzen dugunez, egunean bi janari izango ditugu: behar bezain goiz jaikita, gosaria (luze, oparo, patxada ederrean hartuta) eta, oheratu baino hiru ordu lehenago, etxean guk prestaturiko «pulamenduzko afaria» (sarrera, jakia eta postrea, solasaldia, lasaitasuna?) giro goxoan.
|
|
|
Adi eta goxo egongo naiz. 4 Gaur aita amaginarrebak
|
etxera
bazkaltzera datozenean, nire soinekorik erotikoena jantziko dut. 5 Gaur ezezagun bati begietara begiratuko diot, ohi baino apur bat denbora gehiagoz.
|