|
2007
|
|
|
Ala azaleko pertsona hutsalak baino ez garela? Oscar Wildek esan zuen errazago hasiko litzatekeela negarrez horma paper itsusi bat ikustean,
|
etxeko
bat hiltzean baino.Muturreko esteta zen hura. Eta horietako beste bat ezagutuko dugu orain.
|
|
2008
|
|
|
Pentsetakoa da zelako garrantzia izango eban argizariak, elektrizidaderik ez egoanean.
|
Etxekoren
bat hilten zanean be beharrezkoa zan argizariaren emendioa, hilkutxaren atzetik zenduari laguntzeko. Argizariaren negarrak aurrez egindako lanaren izerdia irudikatzen eban orduan.
|
|
2009
|
|
|
Bat polizia eta beste biak zibilak. Iturri ofizialen arabera, bi herritarrak polizia
|
etxe
baten aurrean hil zituzten. Aurtengo lehen hamabost egunetan bakarrik, 51 lagun hil dituzte Ciudad Juarezen.
|
|
|
Kontatu berri dudan ohitura baino arrotz ezezagunagoa da
|
etxeko
bat hildakoan segitzen zen beste ohitura bitxi bat. Ahaideren batek azken arnasa eman orduko, etxeko agintedunak etxean ziren erloju guztiak gelditzen zituen:
|
|
2011
|
|
|
etxe bakotxari jarleku bat jagokon, bere zenbaki eta guzti, eta etxea saltzen bazan, kasurako, eleiz barruko hilobia be batera saltzen zan.
|
Etxekoren
bat hilten zanean, zamaua edo eleizako mantela esaten jakon painelu edo zapia eta kandeleru bi ipinten ziran jarlekuaren ganean. Koadrudun painelu baltza ipinten eben azpian, puntiladun zuria ganean, eta azkenez kandeleruak.
|
|
|
|
Etxekoren
bat hilten zanean, hurreko senitartekoak baltzik janzten ziran, erropak baltzez tintauta askotan. Lutue esaten jakon horri, eta lutuak hildakoagazko senidetasuna hurragokoa edo urrunagokoa izan, luzaroago edo laburrago irauten eban.
|
|
|
– Plentzia inguruko zahar
|
etxe
batean hil zen.
|
|
2013
|
|
|
Etxekoek aparteko babesa behar zutenean (tximista edo oinaztuak zirela edo, pizti txarren bat bazterretatik zebilela edo), kandela piztu eta parte txarreko denak uxatu egiten zituela sinistuta zeuden. Bedeinkatutako kandela eta argizari horiek
|
etxekoren
bat hiltzen zenean ere erabiltzen ziren, gaubeilan eta gorpua etxean zegoen bitartean haren alboan ipinita. Horrez gainera, igandero etxeko hildakoen elizako hilarriaren gainean isiotzen zituzten.
|
|
|
Etxekoak aparteko babesa behar ebenean (tximista edo oinaztuak zirala edo, pizti txarren bat bazterretatik ebilela edo), kandelea biztu eta parte txarreko danak uxatu egiten zituala sinistuta egozan. Kandela bedeinkatua eta argizari horreek
|
etxekoren
bat hilten zanean be erabilten ziran; gaubelan eta gorpua etxean egoan bitartean haren alboetan ipinita. Horrez gainera, domekero etxeko hildakoen eleizako sepulturearen gainean isiotzen ebezan.
|
|
|
Gure lekukoen denporan,
|
etxekoren
bat hiltea ez da bizi izan gaurko moduan, beste era bateko errituak egin izan dira joan dan mendean.
|
|
|
|
Etxekoren
bat hilten zanean, urtebetean edo lutua eroaten eben, horretarako erropea tintau egiten eben, baltzitu. Andrek gizona hil ezkero betiko ipinten eben lutua; kasu horretan, erropea eta buruko painelua be baltza zan.
|
|
2015
|
|
|
Urigunetik aldenduta dagozan auzuneen kasuan, eta ostantzekoetan be bai, ezinbestekoa zan auzo berean bizi ziranen arteko hartu emona; beharrizana egoanean, laguntzino eske, eurakana joten zalako: umeren bat jaioteko egoanean,
|
etxekoren
bat hilten zanean, solo beharretan...
|
|
|
Aldaketa erabakigarria 2009an gertatu zen; matxinada bat prestatzen ari zelakoan, Poliziak Boko Haramen aurkako operazio bat egin zuen, eta lehenbiziko borrokak hasi ziren. Yusuf atxilotu zuten, eta polizia
|
etxe
batean hil zen, exekutatuta, haren jarraitzaileen arabera?. Hor hasi zuen Boko Haramek Nigeriako Estatuaren aurkako gerra; ordutik 15.000 lagun inguru hil direla diote.Kamerun eta Txad2009tik taldea anitz indartu da, eta gero eta eraso bortitzagoak egin ditu, armadaren aurka, eta batez ere zibilen aurka.
|
|
|
Julio II.ak mesedetu duen eliza bat, kuttun zuena, Santa Maria del Popolo izan da, familiaren eliza bezala zeukana (hor dago Girolamo Basso della Rovere hobiratua). Piazza del Popolo zabal ederrean dago, turisten gozalekua kafe bat hartzeko; gainean Monte Pincio, horko
|
etxe
batean hil omen baita Azpilkueta, Prudenek esan digunez. Eliza horretarako pintatu du Rafaelek Aita Santu zahar, melankoliko, meditatiboaren erretratu famatua, Londresko Galeria Nazionalean dagoena orain, egiazko Aita Santua ahantzarazten diguna, lohi eta barbaroa.
|
|
|
|
Etxekoren
bat hiltzen denean, erleei abisu ematen zaie. Erlauntza gaina eskuz jo eta esaten da:
|
|
2020
|
|
|
Gipuzkoan, martxoaren 26an baieztatu zuten koronabirusagatik zahar
|
etxe
batean hildako baten lehen kasua, orain dela hiru aste eskas ordurako, konfinamenduaren neurriak ia bi aste zeramatzan indarrean. " Nire solairuan, martxoaren 4an, gizonezko bat hil zen.
|
|
|
Egoitza horretan 30 egoiliar baino gehiago hil dira, dagoeneko, COVID ondorioz. Euskal Herrian zahar
|
etxe
batean hil den aurreneko behargina da; bai, behintzat, modu ofizialean jakinarazi dutena —sindikatu batek egin du—.
|
|
2021
|
|
|
Molde hau erabiliz esapide eginak, lexikalizatuak ere osatzen dira zenbait aditzekin:
|
Etxekoren
bat hil zorian denean... (Etxaniz).
|
|
2023
|
|
|
Aparteko babesa behar zanean, ekatxa zanean esaterako, kandela bedeinkatuak bizten ziran. Kandela bedeinkatuak erabilten ziran
|
etxekoren
bat hilten zanean be, edo domekaro etxeko hildakoen eleizako sepulturearen gainean isiotzeko. Lehenago, parte txarrekoak urruntzeko eta ekatxa sanean edo trumoiak joten ebanean be babesteko pizten ziran kandelok.
|