|
2009
|
|
|
Jatabeko etxe guztietan egon da ganadua. Gure lekukoek oinarrizko bereizketa egiten dute
|
etxe
abereen artean: ardiak alde batetik eta ganadua esaten zaiona bestetik, hau da, idi, behi eta txahalak.
|
|
|
Etxe inguruko arratoi, piztia txikerren eta azkonarraren ehizarako ere sano abila da txakur txikerra. Txakurrak, etxea defendatzeaz gain,
|
etxeko
abereak ere babesten ditu piztia kaltegarriengandik.
|
|
|
Beste alde batetik,
|
etxe
abereak hil izan dira egun berezietan euren okela jateko. Eta behi okela sano garrantzitsua izan den arren, etxean ez da hiltzen izan izozkailuak egon diren arte.
|
|
|
Aldea
|
etxeko
abere eta landareengandik eskuragarri zituzten materialekin ahalik eta arropa gehien egiten zuten lehenagoko denboretan. Gizakiak eskura izan dituen baliabideak erabili izan ditu beharrizanei aurre egiteko.
|
|
|
Beheko solairuaren deskribapena amaitzeko karrajuaren amaieran egoten zen gorta aipatuko dugu. Han egoten ziren
|
etxeko
abererik gehienak. Gortaren eta suetearen arteko hormaren kontra egoten ziren askak, batzuetan horman zuloak egoten ziren abereei jaten emateko.
|
|
|
Etxea batez ere bizilekuarekin lotuta dago. Hor sartzen dira seniderik hurrekoenak, etxekoak, morroi eta neskameak, etxeko bizimoduaren elementu fisikoak, eraikuntza elementuak eta
|
etxeko
abereak; defuntuak ere etxearen parte dira. Etxean familia komunitate bat batzen da, tradizionalki bizileku berean bizi eta lan egiten zuena.
|
|
2013
|
|
|
Elikagaiak lurretik eta
|
etxeko
abereen bidez zuzentzeak garrantzi handia eman die halakoak babesteko egiten diren erritoei. Horregatik, baserri giroan ohikoa izan da lurrak eta ganadua bedeinkatzea (San Anton, San Blas...), edo etxea zaintzeko kandela eta argiaren inguruko erritoak egotea (Kandelario, San Blas).
|
|
|
bezperan sua, jatekoak eta animaliak bedeinkatu, animaliak Gabon subilaz ketu... Egun horretan ez zen
|
etxeko
abereekin lanik egiten, eta traturen bat lotuz gero," San Antonek gorde dezala" esatea ohikoa zen.
|
|
|
Gure artean San Anton egunez baserritarrek Urkiolara joateko ohiturea euki dabe; feria egun handia izaten zan. Egun horretan bedeinkatzen ziran
|
etxeko
abereak eta ganaduak be. Gaur egun be meOgi bedeinkatua banatzen.
|
|
2021
|
|
|
Familia bakarrekoak dira gehien baten. Behean kortea dago, ganadua eta
|
etxeko
abereak eukiteko lekua, bertara gurdia sartu ahal izateko ate handi bategaz. Etxearen albo batetik lehenengo pisurako eskilarea doa, gehienetan patinagaz, hau da, mailen arteko tarteagaz.
|
|
2023
|
|
|
Hori baino gehiago,
|
etxe
abereak eukazanak dirubidea be baeukan. Behiak eta ardiak izan dira esne emoilerik handienak:
|
|
|
|
Etxeko
abereen elikadureari jagokonez, aldaketa azpimarragarriak jaso dira urteen joanean. Ustiategi modernoetan, pentsuak ordetu ditu abereei tradizinoz emoten izan jakezan jatekoak, urrunetik ekarten dan pentsuak hatan be.
|