|
2017
|
|
|
Azken urteotan, konposatu honen erabilera Europan zehar zabaldu da, garestia eta topatzeko zaila den heroinaren ordezko gisa. Izena kontsumitzaileengan sortzen dituen azaleko ultzera berdeengatik
|
datorkio
, krokodilo baten itxura ematen baitute. Horiek sintesi prozesuan sortzen diren hondakin eta ezpurutasunen ondorioz agertuko dira.
|
|
|
garun bentrikuluen dilatazio xumea. 35+ 4 astean, partoz
|
dator
|
|
|
Lehenengo bikia ipurdiz
|
datorrela-eta
, urgentziazko zesarea
|
|
|
Tumoreek zein estresak garunean eragindako aldaketa batzuk aztertu ostean, garuneko egitura horietan eta odolean zitokina mailak zehaztea da hurrengo urratsa,
|
datorren
hilabeteetan egingo duguna. Horrekin, aztertu ahal izango dugu zer erlazio duten zitokinek garunean zein jokabidean ikusitako aldaketekin.
|
|
|
Osasunaren Munduko Erakundearen azken datuen arabera, 2015ean munduko biztanleriaren% 4,4k depresio nahasteren bat zuen. Gainera, ugaritzen doan nahastea da, 2005etik% 18,4 hazi baita prebalentzia eta
|
datozen
urteetan joerak gorantz jarraituko duela uste da. Ezintasun kasuei dagokienez, Europan bigarren postuan dago, eta Ameriketan dagoeneko lehenengo lekua hartu du (1).
|
|
|
2015ean 8,8 milioi heriotza eragin zituen, hau da, 6 heriotzatik 1 kantzerrak eragin zuen. Gainera
|
datozen
bi hamarkadetan, kasu berrien kopurua% 70 haziko omen da (2).
|
|
|
Eskizofrenian, gain gainetik, sintoma positiboak eta negatiboak ezberdindu ditzakegu. Sintoma positiboak haluzinazioak eta delirioak, hau da, errealitatearekin bat ez
|
datozen
ideiak izango lirateke. Sintoma negatiboak, bestalde, apatia, afektu murrizketa, isolamendu soziala eta interes eta ekimen falta.
|
|
|
Hala ere, hizkuntzak independenteki zuen eragina ondorioztatzea zaila da; izan ere, gaixo gehienak euren aukerazko hizkuntzan artatu baitziren, eta ikertzaile horiek deskribatu zutenaren arabera, kulturak hizkuntzak baino eragin handiagoa izan lezake. Hala ere, ikerlan bi horiek bat
|
datoz
esatean profesionalen eta gaixoaren arteko gertutasunak atxikidura hobetzen duela. Gaixoa bere lehen hizkuntzan artatzeak gertutasun hori areagotu lezake, eta, ondorioz, atxikidura maila.
|
|
|
Gaixoa bere lehen hizkuntzan artatzeak gertutasun hori areagotu lezake, eta, ondorioz, atxikidura maila. Hori Ozamiz ek argitaratutakoarekin bat
|
dator
(26), alegia, gaixo psikiatriko baten tratamenduarekiko atxikimendua esanguratsuki hobetu zela gaixoa bere ama hizkuntzan artatzen hasitakoan. Orobat bat dator Gilmer eta besteen gomendioarekin, hots, gaixo elebidunak profesional elebidunek artatzeko eskaintza egitea tratamenduarekiko atxikidura hobetzeko.
|
|
|
Hori Ozamiz ek argitaratutakoarekin bat dator (26), alegia, gaixo psikiatriko baten tratamenduarekiko atxikimendua esanguratsuki hobetu zela gaixoa bere ama hizkuntzan artatzen hasitakoan. Orobat bat
|
dator
Gilmer eta besteen gomendioarekin, hots, gaixo elebidunak profesional elebidunek artatzeko eskaintza egitea tratamenduarekiko atxikidura hobetzeko.
|
|
|
Pankreatitis akutua gaixotasun lokal eta kirurgikoa izatetik, gaixotasun mediko eta sistemikoa izatera pasa da azken urteotan. Kirurgiaren indikazioak, ondoren
|
datozenak
, konplikazioei lotuak dira (29).
|
|
2018
|
|
|
Berehala martxan jartzen den erantzun inespezifikoa da, zauriaren gunean gorritasuna, edema, berotasuna eta mina eraginez. Prozesu inflamatorio guztietan ematen da odoletik
|
datozen
makrofagoen aktibazioa eta leukozito edo zelula immuneen barneratzea. Makrofagoek hantura eragileak diren substantziak askatzen dituzte, infekzio gunera molekula eta zelula efektore gehiago erakartzeko asmoz.
|
|
|
Espezieen arteko parekotasun hori dela medio, animalia ereduetan zeinu depresiboak aztertzeko irizpide nagusitzat proposatu da (17). Gainera, hipokanpoko 5HT eta 5HIAA mailen gutxitzea bat
|
dator
depresioaren hipotesi monoaminergikoarekin, bide serotoninergikoko osagaien eskasia adierazten baitute. Kortex prefrontalari dagokionez, 5HIAA maila handiagoa adierazi dute subjektu estresatuek, nahiz eta 5HTn ezberdintasunik ez egon.
|
|
|
Parte hartzaile gehienak pisu egokitik gora zeuden, eta programa horretan tratatzen ziren patologiak kontuan hartzen baditugu, espero izateko emaitza da, patologia guztiek erlazio zuzena baitute obesitatearekin. Beraz, ikerketa honetan lortutako emaitzak gizartearen joerekin bat
|
datoz
, zeren Espainian bi pertsonatik bat pisu egokitik gora aurkitzen baita (1,2).
|
|
|
Ikerketa honetan, ostera, adin ertainekoak izan ziren lo ordu gutxien egiten zutenak. Loaren kalitateari dagokionez, emakumeak izan ziren kalitate txarragoa zutela adierazi zutenak, eta hori bat
|
dator
beste autore batzuek diotenarekin, esaten baitute emakumezkoek loaren alterazio gehiago izaten dituztela edo loaren falta handiagoa dutela gizonek baino (29).? –
|
|
|
Kontzeptu bat izendatzeko termino bat baino gehiago izatearen arrazoia ez da beti berdina izan. Anatomiaren eremura
|
etorrita
, esaterako, Terminologia Anatomica latinezko nomenklaturaren araberako terminoak eta terminologia tradizionalaren araberakoak daude gure inguruko hizkuntzetan. Euskarara ere ekartzen dira horiek, baina, gainera, askotan gertatzen da euskarazko betiko hitzak egotea kontzeptu horietarako.
|
|
|
Aitaren jatorriak 4 urteko GParekin lotura esanguratsua azaldu zuen eta 1 urtean esanguraren mugan zegoen. Gurasoen jatorriaren eta jaiotzako GParen arteko lotura ezin izan genuen neurtu, ez zegoelako haurdunaldi adinerako ume handirik Espainia ez den beste herrialdeetatik
|
etorritako
familietan.
|
|
|
Emakumeak ez badu bigarren farmako bat probatu nahi, edota hobe, 2 saiakera eta konbinazioa probatu ondoren, hobekuntza nahikorik ez badu nabari, bigarren mailako tratamendua eskain diezaiokegu. Horretarako unitate espezializatu batera bidaliko dugu, eta bertako proba diagnostikoek esango dute tratamendu hauek ondo
|
letozkiokeen
ala ez.
|
|
2019
|
|
|
Grafikoa lehenengo aldiz ikusten duenak pentsa lezake nabarmen areagotu dela azken urteetan pazienteen komorbilitatea (paziente gehiagok dituzte-eta ia patologia guztiak, 2011tik 2015era, grafikoak erakusten duen bezala). Ondorio hori, gainera, bat
|
dator
paziente hauen azken urteetako zahartzearekin (batez besteko adina 79 urtekoa zen 2011an eta 81 urtekoa 2015ean): pazienteak zaharragoak direnean, patologia gehiago dituzte.
|
|
|
Oso garrantzitsua da datuen balioztatze zehatzak egitea (crossvalidaton). Interes taldeek datuen transformazio prozesu osoa jarraitzeko gai izan behar dute, hau da, RWD datu base behin betikora iristeko datuek jaso dituzten transformazio guztiak argi egon behar dira, era honetan datu nagusiak nondik
|
datozen
argi gera dadin. Behar den ebidentzia maila gero eta altuagoa izan, orduan eta datu garbiketa eta zehazpen prozesu zorrotzagoa egin da.
|
|
|
Baldintza horietatik nagusienak gardentasuna eta zehaztasunak dira, eta horretarako zenbait pauso proposatzen dira: kanpotik
|
etorritako
aditu bat; analisiaren protokoloa argitaratu edo erregistratzea analisia egiten hasi aurretik; arestan aipatu bezala, datuen iturria eta datuak nola eta zer baldintzetan sortzen diren ondo ezagutzen duen profesional bat; datuen garbiketa zorrotza eta transformazio prozesu zehatza egin, gero populazio, interbentzio eta emaitzen definizioa fidagarriak eta estandarizatuak izan daitezen (aldagaien es... Erabilitako definizioaren arabera, emaitzak erabat ezberdin sor daitezke.
|
|
|
Beste arlo askotan legez, EK-k aurrera egingo badu, behar den langileria anitz eta dibertsifikatua garatzeko eta mantentzeko gaitasunari lotuta egingo du. Ikusita azkar aldatzen direla bai esku hartze klinikoen kopurua eta aniztasuna, bai horiek ebaluatzeko tresnak eta ikuspegiak, bat
|
etorri
behar dira garapen aukera horiek bermatzeko era eta langileen trebetasunak. Azken horien artean, hauek:
|
|
|
Eraginkorra eta efizientea den zainketa ikaskuntzarako azpiegituraren osotasunetik
|
dator
|
|
|
Eraginkorra eta efizientea den zainketa ikaskuntzarako azpiegituraren osotasunetik
|
dator
.
|
|
|
Tokiko mailara
|
etorrita
, Essencial proiektua aipatu behar da, Kataluniako Osasun Sailarena. Bertan Kataluniako gizarte zientifikoak parte hartzen du, Osasun, Kontsumo eta Gizarte Ongizate Ministerioak sustatutako, ez egin, gomendioekin.
|
|
|
erresilientzia, edo integritate pertsonalari, orekari eta ongizatearen zentzu sentmenduari aurre egiteko gaitasuna eta horiek mantentzeko eta berreskuratzeko gaitasuna. Hortk
|
dator
, bada, osasuna defnitzea norbere burua egokitzeko eta kudeatzeko gaitasun gisa, hiru arloetan: fsikoa, mentala eta soziala.
|
|
|
Adibidez, leuzemia linfatiko kronikoan Wnt bide kanonikoaren gainaktibazioa ikusten da, eta bidearen inhibizioak apoptosiaren igoera eragiten du (27). Melanomen% 25 nevus onberen progresiotik
|
datoz
, non nevus onbera horietan melanozitoek BRAFv600E edo NRASQ61K mutazio bat jasan duten, baina onkogeneak berak eragindako seneszentzia pairatzen duten (28). Aldiz, ikusi da Wnt bide kanonikoak seneszentzia horren hasieraren atzerapena eragiten duela melanozito mota bietan, modu horretan, tumoreen garapenerako aukera handituz (29).
|
|
|
Baliteke pertzepzio horrek genero aurreiritziekin zerikusia edukitzea. Ildo horretatik, medikuak arretatsuak izan daitezke estereotipatutako genero rolekin bat
|
datozen
kexuekin, baina ez genero rolarekin bat ez datozenekin (11). Arrazoibide diferentzia horrek genero ezberdintasunak ekar ditzake prebentzioan eta tratamenduan (12).
|
|
|
Baliteke pertzepzio horrek genero aurreiritziekin zerikusia edukitzea. Ildo horretatik, medikuak arretatsuak izan daitezke estereotipatutako genero rolekin bat datozen kexuekin, baina ez genero rolarekin bat ez
|
datozenekin
(11). Arrazoibide diferentzia horrek genero ezberdintasunak ekar ditzake prebentzioan eta tratamenduan (12).
|
|
|
Hirurek zituzten jatorri baso bagaleko konorte galeraren ezaugarriak. Beren onera
|
etorri
ziren bi, oinarrizko neurriekin eta zainetiko seroterapiaren ondoren. Hirugarrenak, ordea, hiru konorte galera izan zituen, nahiz eta tratamendua jaso.
|
|
|
Ondoren
|
etorri
ziren zenbait mendi lasterketa; besteak beste, Zegama Aizkorri mendi maratoia, mundu mailan ezagunenetakoa; eta, 2010az geroztik, Beasaingo Ehunmilak lasterketa multzoa, aurten 10 ediziora iritsi dena.? –
|
|
|
ugalkortasunaren, harreman sexualen, lanaren eta bikote eta familiarteko harremanen inguruan batik bat (22). Depresio sintoma klinikoak zituzten emakumeetan aurkitutako TNF, maila handiak bat
|
datoz
aurretiko beste ikerlan batzuekin (16,17), baita depresioaren hanturaren hipotesiarekin ere (15). Aipatzekoa da, hantura zitokina eta kortisol maila handiak hainbat osasun arazo agertzeko aukera handiagoa izatearekin lotu direla; gaixotasun kardiobaskularrak, osteoporosia, eta artritisa esaterako (23).
|
|
2020
|
|
|
Diziplina anitzeko lantalde klinikoaren barruan, erizaintza eta farmaziako kolektiboek giltzarri gisa jokatzen dute pazienteen hezkuntzan, sendagaiekin lotutako arazoak kudeatzen lagunduz (3). Donostia Unibertsitate Ospitalean, terapian aldaketak dauden aldiro arreta pertsonalizatua jasotzen dute pazienteek, bai kontsultan, bai farmazia zerbitzura medikazio bila
|
datozenean
ere.
|
|
|
Azken ondorio gisa, pazienteen ezagutza, erantzunkidetasuna eta ongizatea sustatzeko asmoz, Osasun Karpetaren bitartez eskainitako zerbitzu eredu berrien alde egin behar dugu zalantzarik gabe,
|
datozkigun
garai berrietara egokituz, osasun zerbitzuen erabiltzaileen gustuak aintzat hartuz eta efizientzia lehenetsiz.
|
|
|
• TKE aurrekariei dagokienez, 2009 urtean TKE aurrekaria zuten eta ondoren PGa garatu duten gizabanakoen kopurua garrantzitsua izan da. Hauek, kontuan hartzeko emaitzak dira, eta orain arte ikertutakoarekin bat
|
datoz
. Izan ere, hainbat ikerketatan aztertu izan da mikrotraumatismoek neuroendekapenezko prozesuan duten garrantzia.
|
|
|
Modu berean, Bauer (13) eta Cavenderek (14) beste aldagai batzuetan birbaskularizazioa osatzearen aurkako datuak aurkeztu arren, hemodinamikaren aldetik egonkor dauden pazienteetan ez dute hilkortasunaren handitzerik ikusi. Datu hauek ez
|
datoz
bat Varanik (9) adierazitakoarekin, shock kardiogenikoan dauden pazienteak barne harturik MV PCIn ospitale barneko hilkortasun altuagoa erakutsi baitu.
|
|
|
Hala ere, datu hauek ez
|
datoz
bat S PCI eta MV PCI estrategiak alderatzen dituzten entsegu klinikoek diotenarekin.
|
|
|
Izan ere, eskura izan ditugun zalantzazko parkinsonismo gisa sailkatutako 5 gizabanakoen artean inork ere ez ditu 10 urteren ostean PGaren diagnostikorako irizpideak bete. Emaitza horiek bat
|
datoz
PGaren irizpide klinikoekin (bradizinesia eta gutxienez honako hauetako bat: giharren gogortasuna, atsedeneko dardara, edo/ eta ikusmenaren, orekaren, garuntxoaren edota propriozepzioaren nahasmenen ondoriozko ez den jarreraren desoreka; Brain Banken irizpideak), non sintoma horiek aldi berean agertzea beharrezkotzat jotzen duten diagnostikoa egiteko.
|
|
|
TCSRaren inguruko azterketa galdeketa gidatu baten bidez egin zen, eta horren diagnostikorako azterketa polisomnografikorik ez izateak okerreko ondorioak izateko arriskua handitzen du. Hala ere, emaitzak kontuan hartzekoak dira eta bat
|
datoz
orain arte esan eta ikertu izan denarekin.
|
|
|
2004 urtean euskal lantalde batek mutazio horietako bat aurkitu zuen, eta Gipuzkoako biztanlerian prebalentzia handia duela ohartu ziren. Hortik
|
datorkio
‘euskal mutazio’ izena. Euskal mutazio hori R1441G, LRRK2 genean dago eta Dardarina izeneko proteina kodetzen du," dardara" euskal hitza delarik (26,27).
|
|
|
Epidemiologo bezala trebea izan zen eta ikerketarako zaletasuna zabaldu zuen bere inguruan. Zaletasun hori bera parte batean familiatik
|
etorriko
zitzaion, osaba izan baitzuen Jose Migel Barandiaran antropologo eta etnografo ezaguna. Euskal Herritik kanpoko ikerlariekin ere lankidetzan jardun zuen.
|
|
|
AEA duten gaixoen energiabeharrak gainontzeko biztanleriarenak baino handiagoak dira, 30 kcal/ kg koak, betiere arnasketa mekanikorik erabili ezean. Arnasketa mekanikoa darabilten gaixoen beharrak, aldiz, biztanleria orokorrarekin bat
|
datoz
, hau da, 25 kcal/ kg koak dira2, 5,7 Proteinen beharrak, aldiz, aipaturiko talde guztietan berdin mantenduko lirateke, 0,8 g/ kg6.
|
|
|
PRAMI eta CvlPRIT bezalako entsegu kliniko handietan arteria ez errudunen larritasuna irudi angiografikoaren baitan ezarri den arren, maiz irudi angiografikoa eta lesioak duen eragin hemodinamikoa ez
|
datoz
bat (ikusiz eginiko ebaluazioa subjektiboa da eta esangura fisiologikoarekin korrelazio eskasa du).
|
|
|
AEA duten gaixoen energiabeharrak gainontzeko biztanleriarenak baino handiagoak dira, 30 kcal/ kg koak, betiere arnasketa mekanikorik erabili ezean. Arnasketa mekanikoa darabilten gaixoen beharrak, aldiz, biztanleria orokorrarekin bat
|
datoz
, hau da, 25 kcal/ kg koak dira2, 5,7 Proteinen beharrak, aldiz, aipaturiko talde guztietan berdin mantenduko lirateke, 0,8 g/ kg6.
|
|
|
2004 urtean euskal lantalde batek mutazio horietako bat aurkitu zuen, eta Gipuzkoako biztanlerian prebalentzia handia duela ohartu ziren. Hortik
|
datorkio
‘euskal mutazio’ izena. Euskal mutazio hori R1441G, LRRK2 genean dago eta Dardarina izeneko proteina kodetzen du," dardara" euskal hitza delarik (26,27).
|
|
|
Izan ere, eskura izan ditugun zalantzazko parkinsonismo gisa sailkatutako 5 gizabanakoen artean inork ere ez ditu 10 urteren ostean PGaren diagnostikorako irizpideak bete. Emaitza horiek bat
|
datoz
PGaren irizpide klinikoekin (bradizinesia eta gutxienez honako hauetako bat: giharren gogortasuna, atsedeneko dardara, edo/ eta ikusmenaren, orekaren, garuntxoaren edota propriozepzioaren nahasmenen ondoriozko ez den jarreraren desoreka; Brain Banken irizpideak), non sintoma horiek aldi berean agertzea beharrezkotzat jotzen duten diagnostikoa egiteko.
|
|
|
TCSRaren inguruko azterketa galdeketa gidatu baten bidez egin zen, eta horren diagnostikorako azterketa polisomnografikorik ez izateak okerreko ondorioak izateko arriskua handitzen du. Hala ere, emaitzak kontuan hartzekoak dira eta bat
|
datoz
orain arte esan eta ikertu izan denarekin.
|
|
|
• TKE aurrekariei dagokienez, 2009 urtean TKE aurrekaria zuten eta ondoren PGa garatu duten gizabanakoen kopurua garrantzitsua izan da. Hauek, kontuan hartzeko emaitzak dira, eta orain arte ikertutakoarekin bat
|
datoz
. Izan ere, hainbat ikerketatan aztertu izan da mikrotraumatismoek neuroendekapenezko prozesuan duten garrantzia.
|
|
|
Ebaluazioa modu kualitatiboan egin ahal izateko, itzulitako esaldien zuzentasuna neurtu da, eta akatsak identifikatu eta sailkatu. Adibidez, aurretik aurkeztutako 4 adibidea hizkuntzaren aldetik gramatikalki zuzena eta jatorra da, baina itzulpenaren esanahia ez
|
dator
erabat bat jatorrizkoarekin, akatsa semantikoa izanik.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, profesional falta eta kanpotik sortutako arrazoiak direla medio, Osakidetzako langile guztiak euskaldunak izango diren eguna urrun dugu oraindik; ondorioz, historia klinikoan euskarak gaztelaniarekin partekatu du tokia. Horretaz gain, Europatik
|
datozen
berriei kasu eginez gero, pertsona guztien historia kliniko laburtua Europako edozein hizkuntzatan egongo da eskuragarri etorkizunean. Testuinguru horretan, ezinbestekoa ematen du txosten elebidunen arloa jorratzen hastea, eta, jakina, euskarari dagokion esparrua aitortu eta lantzen hastea.
|
|
|
Kasu zehatz horretan, aurrez erredaktatutako testu kopuruaz eta testuen formaltasunaz baliaturik, aldez aurreko itzulpenetan oinarritutako estrategia bat baliozkotu ahal izan zen, eta, itzulpen memoriak erabiliz, beharren araberako emaitzak lortu ziren. Dokumentazio klinikoaren esparrua eta justiziarena oso desberdinak dira: testu juridikoen formaltasuna ez
|
dator
bat txosten klinikoetan erabilitako testu librearekin; esate baterako, txosten klinikoetan siglak eta akronimoak erabiltzen dituzte masiboki (haietako askoez daude ezta adostuta ere), edo amaitu gabeko esaldiak (aditzik gabeko esaldiak). Gainera, testu horien aldagarritasuna handia da, bai estiloetan bai terminologiaren espezializazioan.
|
|
|
Joan
|
etorririk
gabeko larritasunik handienekoLI
|
|
|
Pazientearen biokimika, hemograma eta koagulazio laginen emaitzak sindrome hemofagozitikoaren datuekin bat
|
zetozen
, baina emaitzak zehatz mehatz aztertuta 5.eguneko ferritina balioaren
|
|
|
Episodioen errepikakortasuna, aurreko analisien emaitza eta sintomen ezaugarri antzekoak Marshallen Sindromearekin bat
|
zetozen
.
|
|
2021
|
|
|
Konbertasen hantura prozesuan eta garapen tumoralean duten zereginarekin bat
|
etorriz
, immunoterapia bidezko minbiziaren tratamenduetan eginkizunik duten aztertu da, zehazki PD1aren aurkako antigorputzetan. Tratamendu horietan, linfozito ahitu ugari detektatzen dira epe luzera, ugaltzeko eta zitotoxikotasun txikiagoa dutenak.
|
|
|
46, XX sexu garapenaren testikuluetako asaldura antzutasun maskulinoaren kausa ezohiko bat da. Adierazitako sexu fenotipoa (maskulinoa) eta genotipoa (femeninoa) ez
|
datoz
bat. 46, XX kariotipoa duten pertsonetan gertatzen da eta gizonezkoen kanpo genital normalak edo anbiguoak, testosterona maila urria eta antzutasuna izaten dituzte.
|
|
|
Badoa 2021 urtea ere eta iritsi da OSAGAIZ aldizkariaren aurtengo bigarren zenbaki arrunta argitaratzeko unea. Iazkoan bezala COVID gaixotasunaren eraginak markatutako urtea izan da, badirudi birusa gelditzeko
|
etorri
dela eta ikusi egin da mundu mailan nolako eboluzioa izango duen etorkizunean.
|
|
|
Osasun arloko unibertsitate ikasketetan behar diren testu-liburuen hutsunea arintzera
|
dator
Dosi txikitan atalean aipatzen den Giza histologiari buruzko eskuliburua odontologiako ikasleentzat liburua. Bertan irakurri ditzakegu liburuaren edukiak.
|
|
|
Lehenengo edizioak utzitako zapore gozoak hauspoak eman zizkigun eta atzetik
|
etorri
ziren bigarren eta hirugarren edizioak. 2018ko irailean osasun eremuan lan hizkuntza bezala euskararen egoerari buruz, pazienteak hautemandako emaitzen neurketez, sarea sortzeko estrategiez, Osakidetzako II. euskara planari buruz, BAMEen prestakuntzaz eta nazioarteko elkarlanari buruz hitz egin genuen.
|
|
|
Oraingoan, gaixotasunak hilekoaren ziklo luzerarekin lotura esanguratsua duela ikusi dugu, hain zuzen ere, zikloluzera laburrarekin lotutako predisposizio genetikoak endometriosia pairatzeko aukera handitzen duela aurkitu dugu, sarreran aipatutako ebidentziak erakutsi moduan (10). Beraz, hein batean behintzat, informazio hau bat
|
dator
hilekoarekiko esposizio handiagoak eritasuna azaltzeko aukerak emendatzen dituela defendatzen duen orain arteko teoriarekin (11). Aipatzekoa da hilekoen arteko iraupenak eta endometriosiak ez dutela harreman pleiotropikorik azaldu, horrenbestez, hilekoarekiko esposizio handiagoa eragiten duen oinarri genetikoa patologiaren kausetako bat izan liteke.
|
|
|
Aurretik SARS CoV infekzioaren ebidentziarik ez zuten 36.523 parte hartzaileren artean, bigarren dositik 7 egun geroago 8 COVID kasu eman ziren txertoa jaso zutenen artean eta plazeboa jaso zutenen artean, berriz, 162 Txertoaren eraginkortasuna% 95ekoa izanik. Gainera, azterketa osagarriek adierazi zuten txertoaren eraginkortasuna, oro har, bat
|
zetorrela
biztanleria orokorrean behatutakoarekin (16).
|
|
|
Badirudi, ordea, oraindik ere genero bereizkeria egiten dela bihotz hodietako gaixotasunak dituzten pertsonak artatzerakoan. Izan ere, hainbat autorek deskribatu dute irizpide desberdinak erabiltzen direla gaixotasun koronarioarekin bat
|
datozen
sintomak dituzten adin ertaineko emakumezkoak bideratzerakoan (3,4). Era berean, bihotzekoa pairatu duten emakumezkoei triajeko erizainek lehentasun gutxiago ematen dietela eta elektrokardiograma egin arteko denbora handiagoa dela aurkitu da (4).
|
|
|
Arrazoi desberdinengatik 30 artikulu baztertu ziren. Hiru artikulu baztertuak izan ziren erabilitako lagina ez
|
zetorrelako
bat berrikuspenaren helburuarekin, beste 25 idazlanek ez zuten lanaren helburu nagusia betetzen eta beste bik neurketa tresnen ezaugarri psikometrikoetan arreta jartzen zutelako. Osotara, berrikuspen sistematiko hau 16 artikulurekin egin zen.
|
|
|
Hilekoaren zikloarekin zerikusia duten eraginez gain, beste hauek estrogeno eta progesteronak organismoko ehun desberdinetan duten eraginaren ondorio dira jarraian
|
datozenak
.
|
|
2022
|
|
|
Osagaiz 20226 bolumena ale berezia Datu epidemiologikoak literaturarekin bat
|
etortzen
dira. Trakeotomia geroz eta beranduago egiteak, erreanimazioan egoten diren epea eta aireztapen mekanikoarekin egon behar duten epea luzatzen ditu.
|
|
|
COVID infekzioa duen 10 urteko haurra, larrialdietara disneagatik eta% 89 saturazioak izateagatik
|
etorri
dena. Eztula, arnas zailtasuna eta 3 eguneko sukarra zituen, eta 48 ordu lehenago COVID infekzioa diagnostikatu zioten.
|
|
|
Era berean, pazienteen hizkuntza eskubideetan aurrerapauso garrantzitsua izango da. Bestalde, galdetegiak aukera emango du nazioarte mailan afasia eleaniztunengan nola ebaluatzen eta tratatzen den jakiteko eta
|
datozen
belaunaldietako profesionalen prestakuntza eta praktika klinikoa hobetzeko.
|
|
|
Pandemia arrisku biologiko bat bezala ulertu genuen hasieran eta geure osasun eta biziengatik beldurra izan genuen. Ondorio sozialak
|
etorri
ziren hortik gutxira, eta haiekin lana galtzeko beldurra, egoera sozioekonomikoari beldurra etab.
|
|
|
Lehenengo asteetan, arazo nagusienak zalantza eta ziurgabetasunaren eskutik
|
zetozen
. Alde batetik, lankideen artean, gaixotasun berri baten aurrean egoteak ardura eta kezka sortzen zuela argi nabarmentzen zen.
|
|
|
Larrialdi zerbitzura oso paziente gutxi
|
zetozen
, benetan beharra zutenak bakarrik (apendizitisa, gernu infekzioa zuten bularrezko haur txikienak, beste ebakuntza mota bat behar zutenak). Istripuak erabat desagertu ziren, baina haur eskola adineko umeetan etxean gertatutako istripuak eta intoxikazioak gehitu ziren.
|
|
|
COVID aren aurretik ez genuen inoiz ere horrelakorik ikusi. Gure ateak beti irekita daudenez gero, oso erosoa baita edozer kontsulta arrunta egitera
|
etortzea
. Hori dela eta, arazo berri bat sortu zitzaigun, haurrak berandu ekartzen ote zizkiguten.
|
|
|
Pandemia garaian, ospitalera
|
zetozen
haur batzuek kezkaturik sumatzen genituen. Itxialdiak bere osasun mentalean eragina izango zuela argi genuen.
|
|
|
Donostiako Unibertsitate Ospitaleko ZIUan artatutako lehen gaixoak 2020ko martxoaren 11an ingresatu zuen, horren aurretik COVID gaitzak, Euskal Autonomi Erkidegoan, Gasteizen egin zuen agerraldia. Lehen agerraldi garrantzitsu horren ondorioz, Donostia Unibertsitateko Ospitalea
|
etorri
zitekeenari aurre egiteko prestaketak egiten hasia egon arren, langileak momentu horretan izan ginen kontziente une batetik bestera guregana iritsiko zela. ZIUari dagokionez, gure gaixoak beste unitateetara mugitu genituen, batez ere erreanimazio zerbitzura, kirurgia ezberdinak eten ziren, urgentziazkoak bermatuz.
|
|
|
Izurriaren hasieran, galduta geunden, hipotesi urrunenetan, oso urruna zen hipotesi bat
|
etorri
zen lehen lerrora: birus bat, ordura arte ezagutzen ez zena, eta ezaugarri zituena larritasuna eta kutsagarritasuna.
|
|
|
oinarri oinarrizko galderak ziren denak, ezjakintasun erabatekotik egindakoak. Lehena izan zen, atzetik beste asko
|
etorri
ziren.
|
|
|
Honek konponbide erraza izan zuen, hasieratik konturatu ginen beti norbait jantzita egon behar zuela, hau da, EPIarekin. Horrekin batera, bigarren arazo nagusia
|
datorkigu
, EPIarekin ordu luzez lan egin beharra. EPIa lan txanda guztian zehar jantzita edukitzeak, nekea areagotzeaz gain gorputzaren mugimenduan ere eragiten du, lana motelago egitea eraginez.
|
|
|
Alderdi psikologikoari begiratuz gero, lehen egunak oso gogorrak izan ziren, nekeari beldurra gehituaz. Kutsatzeari beldurra, ingurukoak kutsatzeari beldurra, eta azkenik, gaixoak
|
etorri
ahala unitatea betetzen eta betetzen zihoala ikusiz denak artatzeko lekurik gabe geratuko ote ginenaren beldurra. DUOko ZIUak 48 ohe dituela jakinik, 73 gaixo momentu berean izatera iritsi ginen, hau da,% 152ko edukiera izan genuen.
|
|
|
Pazienteak edo telefonoz edo beraien etxeetan ikusten genituen gehienbat. Gutxi
|
etortzen
ziren osasun etxera. Betikoa bertan behera gelditu behar izan zen.
|
|
|
Iristen zen informazioa ez zen asko, aldaketak ordea ugariak, eta zuzendaritzatik
|
zetozen
protokoloak jarraitzen genituen.
|
|
|
Gauzak baretzen hasi zirenean agendak aldatu behar zirela ikusten zen, jendea berriz osasun etxeetara
|
etortzeko
, eta horrela egin zen, baina oso tarte gutxi utzi zuten horretarako; 5 paziente egunean, eta gainontzekoa telefonikoa edo beraien etxeetan. Ez zitzaigun gustatu, baina onartu genuen, zer gerta zitekeen ikusteko.
|
|
|
Datu bat emateagatik: 670 erizaina kontratatu ziren, eta horietatik 31 joan ziren osasun etxeetara Langileok bajan, edo oporretan ginen eta jendea guregana
|
etortzeko
irrikan.
|
|
|
Beranduago, beste agenda aldaketa bat
|
etorri
zen, jende gehiago bertan ikusteko. Bataaurrez aurrekoaeta bestea telefonikoa, horrela tartekatzea zen planteamendua.
|
|
|
Gero, Osasun Etxeetara
|
etortzen
hasi ziren, eta horrekin lasaitu ginen. Lan asko genuen, baina ikusten genituen, behintzat.
|
|
|
Lan asko genuen, baina ikusten genituen, behintzat. Olatuen arabera jende gehiago edo gutxiago
|
etortzen
da, baina holako sintomekin, beti dago jendea.
|
|
|
Mediku gutxi dagoenez, zailagoa da beraientzat hitzordua lortzea, eta paziente batzuk guregana
|
etortzen
dira, kontsultara edo telefonoren bidez, eta guk bideratzen ditugun. Kontsulta telefonikoak hor daude, gauza batzuk konpontzeko baliogarriak dira, edo gazteentzat agian, baina gehienetan ez, gure paziente gehienak oso zaharrak direlako.
|
|
|
Zaila izan da kalitatezko esku hartzea bermatzea, eta fase berri honetan, arreta normalizatuagoa ematen ari garenez, sentsazioa da egoera batzuek okerrera egin dutela, eta eragin handia izan dutela maila psikoemozionalean. Nire kontsultara
|
etortzen
ziren pertsona batzuek beren buruaz beste egin dute edo saiatu dira, beste batzuek behar bezala erabili dute beren biziraupena, eta, hein handi batean, bizi izandako egoerak larriagotu egin ditu aldez aurreko prekarietateegoerak. Zerbitzuetan aurreko egoerara itzuli gara, eta, kasu batzuetan, irisgarritasun txikiagoz, hala nola, Gizarte Segurantza, Atzerritar Saila (Extranjena)...
|
|
|
Praktikak egitera
|
etortzen
ziren IKASLEEI galdetzen genienean, gutxiengo batek zion familia mediku izateko aukera ikusten zuela etorkizunean, nahiz eta gehiengoak esaten zuen ez zuela uste hain garrantzitsu eta anitza zenik gure lanbidea, harrituta geratzen dira ikusita nola ezagutzen dugun pazientea, bere familia, bere harremanak, eta ikusten dute zer eragin estua eta sakona dagoen maila ekonomiko eta kulturalaren etagaix...
|
|
|
Eta kontsulta gehienak telefonoz izan behar zirenak esan ziguten bata bestearengandik babesteko, ez kutsatzeko, eta ez genekien Norbera Babesteko Ekipamendua (NBE) nahiko izango genuenik eta ordutegia aldatu ziguten eta baita eguneroko jarduna luzatu ere. Gure kasuan aukera izan genuen soberako orduekin astegun batean jaiegun bat hartzeko, etaasteburuetan eta aste santuan hasi ginen txandak egiten beste Osasun Etxean eta protokolo andana hasi zen
|
etortzen
korreoz (100 baino gehiago bi urte hauetan, 7 egunetik behin gutxi gorabehera eta berriak askotan ezabatzen zuen aurreko astean bidalitakoan esandakoa), lortu zuten, orain hain beharrezko zaiguna posta elektronikoa erabiltzea, adibidez bajak altak etab. horren bidez egiten da orain gehienetan.
|
|
|
Jakina, beste betiko GAIXOTASUNEKhor jarraitzen zuten nonbait, eta tokatu izan zait ikustea, bihotzeko iskemia akutua zuen batek, behar baino beranduagoa kontsultatzea,
|
etortzeko
beldurrez, eta beste kasu batean ere melanoma amelanozitiko batek behar den baino beranduagoa diagnostikatzea,..., eta ikusi egin dugu ere nola askoz dei gutxiago izan dugun etxeetara joateko, eta beldurra eta izua sumatzen dela ere guri ez deitzeko badaezpadazko eta oso beharrezko ez den kontaktu kutsagarria ekiditeko.
|
|
|
Osasun Etxeko antolakuntzan aldaketak egin izan dira pandemia baino lehenago, baita bitartean eta gerokoan ere
|
etorriko
direla uste dut eta osasun kudeatzaileek eta zuzendariek sakonki eta publikoki adierazi eta errepikatu behar dute aldaketa horien zergatia eta zertarakoak gizarteak ezagutzeko eta onartzeko.
|
|
|
Osagaiz 20226 bolumena ale berezia Datu epidemiologikoak literaturarekin bat
|
etortzen
dira. Trakeotomia geroz eta beranduago egiteak, erreanimazioan egoten diren epea eta aireztapen mekanikoarekin egon behar duten epea luzatzen ditu.
|
|
|
COVID infekzioa duen 10 urteko haurra, larrialdietara disneagatik eta% 89 saturazioak izateagatik
|
etorri
dena. Eztula, arnas zailtasuna eta 3 eguneko sukarra zituen, eta 48 ordu lehenago COVID infekzioa diagnostikatu zioten.
|
|
|
Era berean, pazienteen hizkuntza eskubideetan aurrerapauso garrantzitsua izango da. Bestalde, galdetegiak aukera emango du nazioarte mailan afasia eleaniztunengan nola ebaluatzen eta tratatzen den jakiteko eta
|
datozen
belaunaldietako profesionalen prestakuntza eta praktika klinikoa hobetzeko.
|
|
|
Pandemia arrisku biologiko bat bezala ulertu genuen hasieran eta geure osasun eta biziengatik beldurra izan genuen. Ondorio sozialak
|
etorri
ziren hortik gutxira, eta haiekin lana galtzeko beldurra, egoera sozioekonomikoari beldurra etab.
|
|
|
Praktikak egitera
|
etortzen
ziren IKASLEEI galdetzen genienean, gutxiengo batek zion familia mediku izateko aukera ikusten zuela etorkizunean, nahiz eta gehiengoak esaten zuen ez zuela uste hain garrantzitsu eta anitza zenik gure lanbidea, harrituta geratzen dira ikusita nola ezagutzen dugun pazientea, bere familia, bere harremanak, eta ikusten dute zer eragin estua eta sakona dagoen maila ekonomiko eta kulturalaren etagaix...
|
|
|
Eta kontsulta gehienak telefonoz izan behar zirenak esan ziguten bata bestearengandik babesteko, ez kutsatzeko, eta ez genekien Norbera Babesteko Ekipamendua (NBE) nahiko izango genuenik eta ordutegia aldatu ziguten eta baita eguneroko jarduna luzatu ere. Gure kasuan aukera izan genuen soberako orduekin astegun batean jaiegun bat hartzeko, etaasteburuetan eta aste santuan hasi ginen txandak egiten beste Osasun Etxean eta protokolo andana hasi zen
|
etortzen
korreoz (100 baino gehiago bi urte hauetan, 7 egunetik behin gutxi gorabehera eta berriak askotan ezabatzen zuen aurreko astean bidalitakoan esandakoa), lortu zuten, orain hain beharrezko zaiguna posta elektronikoa erabiltzea, adibidez bajak altak etab. horren bidez egiten da orain gehienetan.
|
|
|
Jakina, beste betiko GAIXOTASUNEKhor jarraitzen zuten nonbait, eta tokatu izan zait ikustea, bihotzeko iskemia akutua zuen batek, behar baino beranduagoa kontsultatzea,
|
etortzeko
beldurrez, eta beste kasu batean ere melanoma amelanozitiko batek behar den baino beranduagoa diagnostikatzea,..., eta ikusi egin dugu ere nola askoz dei gutxiago izan dugun etxeetara joateko, eta beldurra eta izua sumatzen dela ere guri ez deitzeko badaezpadazko eta oso beharrezko ez den kontaktu kutsagarria ekiditeko.
|
|
|
Osasun Etxeko antolakuntzan aldaketak egin izan dira pandemia baino lehenago, baita bitartean eta gerokoan ere
|
etorriko
direla uste dut eta osasun kudeatzaileek eta zuzendariek sakonki eta publikoki adierazi eta errepikatu behar dute aldaketa horien zergatia eta zertarakoak gizarteak ezagutzeko eta onartzeko.
|
|
|
Lehenengo asteetan, arazo nagusienak zalantza eta ziurgabetasunaren eskutik
|
zetozen
. Alde batetik, lankideen artean, gaixotasun berri baten aurrean egoteak ardura eta kezka sortzen zuela argi nabarmentzen zen.
|
|
|
Larrialdi zerbitzura oso paziente gutxi
|
zetozen
, benetan beharra zutenak bakarrik (apendizitisa, gernu infekzioa zuten bularrezko haur txikienak, beste ebakuntza mota bat behar zutenak). Istripuak erabat desagertu ziren, baina haur eskola adineko umeetan etxean gertatutako istripuak eta intoxikazioak gehitu ziren.
|